شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
صدور فتوای حرمت برگزاری جشن معراج پیامبر اکرم(ص) از سوی سلفی‌ها سبب شد تا الازهر مصر در واکنشی برگزاری جشن های مذهبی را جایز بداند.
به گزارش شبکه اجتهاد، مناسبت‌های ملّی، مذهبی و نیز غیر اسلامی که گاه خاستگاهی خارج از مرزهای اسلامی داشته و جوامع اسلامی را تحت تاثیر قرار می‌دهد، به عنوان یک پدیده فقهی ـ اجتماعی همواره توجه فقها و علما را به خود جلب کرده است. رویکردهای مختلف به ویژه در کشورهای عربی به اینگونه مراسم‌ها و پراکندگی مذاهب مختلف سبب شده که در برخی مواضع شاهد صدور فتواهای گوناگون و حتی متضاد در اینگونه موارد باشیم.
مصر به عنوان کشوری با گرایش‌های گوناگون دینی و بافت مذهبی چند لایه که جریان‌های متعدّدی از شیعه، اهل سنت، صوفیه و حتی مسیحیت را در خود جای داده است، در مسائل نوظهور و مستحدثه به سرعت به بستری برای تبادل افکار و نظرات گوناگون تبدیل می‌شود. به تازگی صدور فتواهای متضاد پیرامون حرمت برگزاری جشن عید شم النسیم، سالروز معراج و اسراء پیامبر اکرم(ص) سبب شد تا مراکز دینی مصر به این فتوا واکنش نشان دهند.
دارالافتا: برگزاری جشن معراج جایز است
در همین راستا دارالافتای مصر در فتوایی اعلام کرد که برگزاری جشن معراج پیامبر اکرم(ص) در ماه رجب تا زمانی که مشتمل بر امر حرامی نباشد شرعا جایز است زیرا نهیی از سوی شارع مقدس در این خصوص صادر نشده است.
دارالافتا در بیانیه‌ای با اشاره به اختلاف میان علما در تعیین زمان دقیق معراج پیامبر اکرم(ص) خاطر نشان کرد: حافظ بن حجر در کتاب الفتح بیش از ده نظر از علما را پیرامون تاریخ و زمان دقیق معراج بیان کرده است.
این مرکز با بررسی استنادهای فقهی برخی افراد در حرمت برگزاری جشن‌های مذهبی و غیر مذهبی مستحدثه افزود: برخی می‌گویند که مطابق با حدیث مسلم از پیامبر اکرم(ص) که فرمود «من أحدث فی أمرنا هذا ما لیس منه فهو ردّ» برگزاری جشن معراج را مصداق این حدیث می‌دانند و حکم به حرمت صادر می‌کنند در حالی که این فهم از روایت و تطبیق آن بر جشن معراج بی‌شک صحیح نیست.
دارالافتا با استناد به سیره صحابه پیامبر اکرم(ص) در صحت برگزاری جشن‌های مذهبی تصریح کرد: برگزاری جشن در چنین مناسبت‌هایی نشان از به یاد آوری سیره نبی مکرم اسلام(ص) و بیان معجزه‌های ایشان است از این رو نه تنها حرمتی بر آن مترتّب نیست بلکه امری مقبول و پذیرفته شده‌ای باید تلقّی شود.
عید شمّ النسیم از تحریم سلفی‌ها تا تحلیل الازهری‌ها
اختلاف در فتوا تنها به مسأله جشن معراج ختم نشد بلکه عید بهار یا «شم النسیم» نیز از دیگر مناسبت‌هایی است که صدور فتواهای متضاد در آن مردم را بر آن داشت تا با استفتا از الازهر وظیفه شرعی خود را در قبال اینگونه مراسم‌ها بدانند.
احمد زارع سخنگوی الازهر مصر نیز در پاسخ به استفتا مردم و اعلام موضع الازهر در قبال این عید گفت: برگزاری جشن و سرور به مناسبت عید الربیع یا شم النسیم حرام نیست زیرا اسلام همواره مردم را به سوی امور نیک سوق داده و آنان را به انجام عمل خیر تشویق می‌کند.
وی افزود: بر خلاف نظر برخی، اسلام دین سهولت و آسانی است نه دین سختی. اسلام همواره از مناسبت‌های اجتماعی که ترویج دهنده رحمت، محبّت، انس و عطوفت و نیز صلح و دوستی در میان مردم باشد، استقبال می‌کند.
علمای الازهر نیز در واکنشی همسو با الازهر مصر عید شم النسیم را مناسبتی اجتماعی دانسته که از زمان فراعنه در مصر رواج داشته و مردم همواره در این روز به جشن و سرور می‌پرداختند از این رو گرامیداشت این روز نه تنها آنگونه که سلفی‌ها می‌گویند، حرام نیست بلکه از نظر شرعی جایز و حلال است.
احمد کریمه استاد فقه مقارن الازهر در این رابطه تصریح کرد: برگزاری جشن شم النسیم حق مردم مصر است و این عید از زمان فرعون تا کنون در مصر رواج داشته و کسی اجازه تحریم آن را ندارد. در جزیره العرب نیز از دیرباز عیدهای مختلفی مرسوم بوده و مردم آن را جشن می‌گرفتند اما مسلمانان حکم به حرمت این اعیاد نداده بودند.
بنابر گزارش رسا، وی اظهار داشت: خداوند تبارک و تعالی می‌فرماید «موعدکم یوم الزینه وأن یحشر الناس ضحى» بزرگترین دلیل برای حلال بودن برگزاری اعیاد است و فتواهای سلفیان مبنی بر حرمت غلط و فاقد پشتوانه دینی است.
