شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
پاسخ رهبر معظم انقلاب به استفتاء این است که ناقص الخلقه بودن جنین، مجوّز شرعی برای سقط جنین حتی قبل از ولوج روح در آن محسوب نمی‌شود، ولی اگر تهدید حیات مادر بر اثر استمرار حاملگی مستند به نظر پزشک متخصص و مورد اطمینان باشد، سقط جنین قبل از ولوج روح در آن اشکال ندارد.
به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام امیر صالحی با بیان اینکه روزانه تعدادی از هموطنان ما بر اثر کرونا جان خود را از دست می‌دهند که همه ما متأثر و ناراحت از این همه فقدان و مرگ هموطنانمان هستیم، گفت: اما آن چه مورد غفلت واقع شده و به نسبت به تعداد کشته شدگان کرونا چندین برابر است و اصلا قابل مقایسه نیست قتل انسان‌های بی گناه و بی پناهی است که در رحم مادران از بین رفته و کسی نیست از حقوق آ نها دفاع کند.
برخی خود را ذی حق در سقط جنین می‌دانند
صالحی در ادامه خاطرنشان کرد: متاسفانه در این امر بسیاری در جهل مرکب بوده و خود را ذی حق دانسته و فکر می‌کنند مجاز به چنین کاری هستند با این که خالق متعال چنین اجازه ای را به هیچ انسانی نمی‌دهد که به دلیل مشکلات اقتصادی یا نخواستن فرزند او را بکشند.
وی ادامه داد: در حدیث ۷ از صفحه ۲۶ جلد ۲۹ کتاب وسائل الشیعه روایت موثقه اسحاق بن عمار چنین نقل شده است «المرأه تخاف الحبل فتشرب الدواء فتقلی ما فی بطندا؟ قال: لا، فقلت، انما هو نطفه، فقال: ان اول ما یخلق نطفه» اسحاق بن عمار می‌گوید: به ابوالحسن (ع) عرض کردم، زن از باردار شدن می‌ترسد و دارو می‌نوشد تا آنچه در شکم دارد، بیفتد. امام فرمود: این کار را نباید کرد. گفتم: نطفه ای بیش نیست فرمودند: نخستین چیزی که آفریده می‌شود نطفه است.
کارشناس فقهی و مبلغ تخصصی دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان با بیان اینکه با توجه به روایت فوق و روایات متعدد و فتاوای مراجع معظم بر مادر واجب است در حفظ و سلامت جنین تلاش کرده و مراقب آن باشد، اظهار کرد: در هیچ مرحله ای سقط جنین جایز نیست حتی در مرحله نطفه، در استفتائی در مورد مشکلات اقتصادی که آیا مجوز سقط است مقام معظم رهبری می‌فرمایند سقط جنین به مجرد وجود مشکلات و سختی‌های اقتصادی جایز نمی‌شود.
دیه جنین در همه مراحل سقط واجب است
صالحی با اشاره به اینکه در همه مراحل مختلف کامل شدن جنین، در صورت سقط، دیه واجب است، تصریح کرد: دیه آن نیز مشخص شده است و باید هرگاه تنها نطفه باشد بیست مثقال شرعى طلا (۲۰ دینار) و اگر به صورت خون بسته شده باشد چهل مثقال (۴۰ دینار) و اگر مضغه باشد شصت مثقال (۶۰ دینار) و اگر به صورت استخوان باشد بدون گوشت هشتاد مثقال (۸۰ دینار) و اگر جنین کامل باشد و هنوز روح و حرکت نداشته باشد صد مثقال طلا (۱۰۰ دینار) و اگر روح در آن دمیده شده باشد هزار مثقال (۱۰۰۰ دینار) در مذکر و پانصد مثقال (۵۰۰ دینار) در مؤنث دیه پرداخت شود و منظور از مثقال شرعى هیجده نخود است که سه چهارم مثقال معمولى است.
وی خاطرنشان کرد: در استفتائی از مقام معظم رهبری این گونه پرسیده شده که آیا از بین بردن نطفه منعقد شده ای که در رحم مستقر شده، قبل رسیدن به مرحله علقه که تقریباً چهل روز طول می‌کشد، جایز است؟ و اصولاً در کدام یک از مراحل ذیل سقط جنین حرام است، نطفه استقرار یافته در رحم، علقه، مضغه، عظام قبل از دمیدن روح که ایشان در جواب فرموده‌اند از بین بردن نطفه بعد از استقرار آن در رحم و همچنین سقط جنین در هیچ یک از مراحل بعدی جایز نیست.
این کارشناس مسائل فقهی عنوان کرد: نکته دیگری که باید اشاره کنیم تنها در دو مورد مراجع معظم اجازه سقط را می‌دهند و این مجوز سقط تنها قبل از ولوج روح بوده و بعد از آن به هیچ وجه جایز نمی‌باشد که مورد نخست خوف ضرر عقلایی برای مادر است.
فتوای رهبر انقلاب پیرامون سقط جنین در شرایط خطر بارداری برای مادر
وی ادامه داد: در این مورد توجه همه را به استفنائی از مقام معظم رهبری جلب می‌کنم، از ایشان استفتاء شده است که سقط جنین فی نفسه چه حکمی دارد؟ و در صورتی که ادامه بارداری برای زندگی مادر خطر داشته باشد، حکم آن چیست؟ پاسخ این است که سقط جنین شرعاً حرام است و در هیچ حالتی جایز نیست مگر آن که استمرار حاملگی برای حیات مادر خطرناک باشد که در این صورت سقط جنین قبل از ولوج روح، اشکال ندارد، ولی بعد از دمیدن روح جایز نیست حتی اگر ادامه حاملگی برای حیات مادر خطرناک باشد مگر آن که استمرار بارداری، حیات مادر و جنین هر دو را تهدید کند و نجات زندگی طفل به هیچ وجه ممکن نباشد ولی نجات زندگی مادر به تنهایی با سقط جنین امکان داشته باشد.
صالحی حرج و مشقت شدید را مورد دوم جواز سقط جنین از سوی مراجع ذکر کرد و گفت: قاعده نفی عسر و حرج، از قواعد فقهی بوده و به این معنا است که هرگاه تکلیفی دارای مشقت و دشواری شدیدی باشد که تحمل آن عادتاً برای مکلف سخت است، آن تکلیف ساقط می‌شود.
وی خاطرنشان کرد: مجرد ناقص الخلقه بودن جنین مجوز سقط نیست و تنها در جایی می‌تواند مادر اقدام به سقط کند که همه شرایط محقق شده باشد، یعنی تشخیص بیماری جنین قطعی و یقینی باشد، پس در مواردی که تشخیص آزمایشات غربالگری قطعی نباشد اقدام به سقط حرام است، بیماری جنین به گونه ای باشد که مادر در مشقت و حرج شدید بیفتد و مجرد سختی مجوز سقط نمی‌باشد، حتی در جایی که شرایط فوق قطعی و یقینی باشد سقط واجب نبوده و مادر می‌تواند با از خود گذشتگی جنین را محافظت کند.
جواز سقط جنین باعث ساقط شدن دیه نمی‌شود
صالحی با بیان اینکه در شرایطی که فرد مجوز سقط را دارد در هر حال دیه ساقط نمی‌شود، تصریح کرد: در استفتائی از رهبر معظم انقلاب به همین مسأله اشاره شده است، سؤال شده که پزشک بعد از معاینه در ماه‌های اول حاملگی به زن گفته است که استمرار بارداری احتمال خطر جانی برای او دارد و در صورتی که حاملگی ادامه پیدا کند، فرزندش ناقص الخلقه متولد خواهد شد و به همین دلیل پزشک دستور سقط جنین داده است، آیا این کار جایز است؟ و آیا سقط جنین قبل از دمیده شدن روح به آن جایز است؟
کارشناس فقهی دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان در ادامه افزود: پاسخ رهبر معظم انقلاب به استفتاء فوق این است که ناقص الخلقه بودن جنین، مجوّز شرعی برای سقط جنین حتی قبل از ولوج روح در آن محسوب نمی‌شود، ولی اگر تهدید حیات مادر بر اثر استمرار حاملگی مستند به نظر پزشک متخصص و مورد اطمینان باشد، سقط جنین قبل از ولوج روح در آن اشکال ندارد.
وی خاطرنشان کرد: بعضی از زوج‌ها، مبتلا به بیماری‌های خونی بوده و دارای ژن معیوب می‌باشند و در نتیجه ناقل بیماری به فرزندان خود هستند و احتمال این که این فرزندان مبتلا به بیماری‌های شدید باشند، بسیار زیاد است و چنین کودکانی از بدو تولّد تا پایان عمر، دائماً در وضع مشقّت باری به سر خواهند برد.
فتوای رهبر انقلاب پیرامون سقط جنین برای بیماران هموفیلی
صالحی در ادامه اظهار کرد: مثلاً بیماران هموفیلی همواره ممکن است با کوچکترین ضربه ای دچار خونریزی شدید منجر به فوت و فلج شوند، حال آیا با توجّه به این که تشخیص این بیماری در هفته‌های اوّل بارداری ممکن است آیا سقط جنین در چنین مواردی جایز است؟ رهبر انقلاب در پاسخ به این مسأله می‌فرمایند اگر تشخیص بیماری در جنین قطعی است و داشتن و نگه داشتن چنین فرزندی موجب حرج می‌باشد، در این صورت جایز است قبل از دمیده شدن روح، جنین را اسقاط کنند ولی بنا بر احتیاط، دیه آن باید پرداخت شود.
وی ادامه داد: پس از انعقاد نطفه، سقط جنین به هیچ وجه جایز نمی‌باشد مگر زمانی که مادر بر جان خود بترسد و یا ماندن جنین در شکم او آنقدر پر زحمت باشد که غیر قابل تحمل گردد و خلاصی از آن، جز سقط جنین راهی دیگری ندارد، در این صورت تا روح در جنین دمیده نشده است سقط جایز است و اما پس از دمیده شدن روح در جنین سقط آن به هیچ وجه حتی با وجود شرایط مذکور جایز نیست.
این کارشناس مسائل فقهی در پایان تصریح کرد: تنها بدین جهت که جنین ناقص الخلقه و یا پس از تولد، فقط مدت کوتاهی زنده خواهد بود، مجوزی برای سقط جنین نمی‌شود پس مادر نمی‌تواند اجازه چنین کاری را به پزشکان بدهد و آنان نیز نمی‌توانند جنین را خارج کنند و دیه بر عهده کسی است که عملاً به چنان کاری دست زده است./ مرسلات
