شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
فقیه در مقام استنباط باید کل جامعه اسلامی را افزون به فرد مورد نظر قرار دهد، امروز جریمه دیرکرد بانک‌ها که مراجع نیز نسبت به آنها حساسیت نشان دادند شاید در فقه فردی مباح باشد اما به نوعی روح ربا را در جامعه زنده می‌کند.
به گزارش شبکه اجتهاد، در ادامه برگزاری سلسله نشست‌ها و میزگردهای علمی در دانشگاه عدالت، به همت معاونت علمی دانشگاه دوازدهمین نشست علمی با موضوع «اندیشه اسلامی» در پرتو نظریات آیت‌الله هاشمی شاهرودی با حضور اساتید و دانشجویان و با سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین محمدحسین بیاتی، ریاست دانشگاه و حجت‌الاسلام اکبر فلاح نژاد برگزار شد.
رئیس دانشگاه عدالت در این نشست با بیان اینکه موضوع اندیشه اسلامی در حقیقت عنوان جامعی است برای تک تک مباحثی که پیش از این پیرامون آنها به بحث نشسته‌ایم و از این به بعد نیز با موضوعات دیگر به آن می‌پردازیم عنوان کرد: در کتاب اندیشه اسلامی آیت‌الله هاشمی شاهرودی در صفحه ۲۲ عنوانی به چشم می‌خورد که می‌تواند سر لوحه کار همه دانشگاه‌ها و حوزه‌های علمیه برای اسلامی کردن علوم انسانی استفاده شود و آن موضوع «لزوم احیاء و نهادینه کردن عناوین مختلف فقه اسلامی» است.
آیت‌الله هاشمی شاهرودی در کتاب اندیشه اسلامی خود بیان می‌فرمایند که عناوین مختلف اجتماعی زیادی در فقه اسلامی است که هنوز شناسایی، طراحی و نهادینه نشده است و با احیای آن خیلی از مشکلات اجتماعی و سازمانی ما رفع شود.
بیاتی در ادامه به این موضوع اشاره کرد که متاسفانه ما عناوین اجتماعی فقه و شریعت را استخراج و مطابق نیاز روز نهادینه نکرده‌ایم. اگر آنها را استخراج و جمع آوری می‌گردیم و اثرات آن را از نظر فقهی بررسی و برای آنها تشکیلاتی ایجاد می‌کردیم افزون بر کارهای اجتماعی فراوان تأثیرات بسیار مثبتی بر فرهنگ و اخلاق اجتماعی جامعه می‌گذارد. اگر این کارها صورت بگیرد آن وقت یک جوان در جامعه وقتی ببیند افراد عادل و مورد وثوق، منزلت و جایگاه اجتماعی و حقوق دارند سعی می‌کند این صفات را در خود پیاده کند و خود به خود بسیاری از ناهنجاری‌ها از بین می‌رود.
بیاتی در ادامه افزود: در اندیشه شهید صدر و آیت‌الله هاشمی شاهرودی فقه جایگاه ویژه در منظومه اجتماعی دارد. فقیه در مقام استنباط باید کل جامعه اسلامی را افزون به فرد مورد نظر قرار دهد، امروز جریمه دیرکرد بانک‌ها شاید در فقه فردی مباح باشد اما به نوعی روح ربا را در جامعه زنده می‌کند.
وی افزود: مکانیزم بانکداری ربوی استفاده از ظرفیت عقود مشارکتی است که نتیجه عدم توجه فقه کلان است.
بیاتی با بیان اینکه نسخه فقه خرد به درد فقه کلان نمی‌خورد، عنوان کرد: در ساحت فقه کلان باید فقه طوری استنباط شود که افزون بر منفعلانه نبودن مبتنی بر آموزه‌های قرآن، سنت و تضمین کننده اهداف نظام اسلامی باشد.
رئیس دانشگاه عدالت اظهار داشت: به عنوان مثال فقیه باید در نظام بانکی طرحی را ارائه دهد که به مشارکت حقیقی منتهی شود در حالی که امروز سرمایه گذاران ما در سود حقیقی بانک‌ها مشارکت ندارند.
وی افزود: فقیه در مقام استنباط باید کل جامعه اسلامی را افزون به فرد مورد نظر قرار دهد، امروز جریمه دیرکرد بانک‌ها که مراجع نیز نسبت به آنها حساسیت نشان دادند شاید در فقه فردی مباح باشد اما به نوعی روح ربا را در جامعه زنده می‌کند.
بیاتی با اشاره به اینکه نظام قضائی اسلام پیشرو است، ابراز کرد: در فقه اسلامی باید شاهد عادل باشد اما در جامعه امروز برای احراز این عدالت باید نهادسازی شود.
سخنان حجت‌الاسلام فلاح نژاد
سخنران دیگر این نشست حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر اکبر فلاح نژاد سخنان خود را با این موضوع آغاز نمود که در طی ۲۰۰ سال گذشته یک مواجهه تمدنی بین اسلام و غرب صورت گرفته که در آن شیوه علما متفاوت است. علما در مواجه با غرب ۴ شیوه داشتند که شیوه علمایی همچون امام راحل با نگاه به آینده بر اندیشه ناب اسلامی و ساخت تمدن اسلامی تأکید داشت.
وی افزود: گروهی از متفکران و عالمان سنت گرا بودند که اعتقاد داشتند برای مقاوم سازی جامعه اسلامی باید درها را به روی غرب بسته و جلوی تفکرات و سوالات غربی گرفته شود.
فلاح نژاد با اشاره به شیوه گروه دیگری از علما در مواجهه با غرب اظهار داشت: برخی دیگر روشنفکر مسلمان بودند یعنی سولات غربی را وارد می‌دانستند اما در مقابل آن به اسلام حق نداده و کوتاه می‌آمدند.
این استاد حوزه علمیه با اشاره به گروه دیگری، بیان داشت: دسته دیگر سکولار مسلمان بودند آنها احکام فردی اسلام را قبول دارند اما در تفکر تمدنی سکولار هستند.
وی با اشاره به دسته دیگر از علما ابراز کرد: دسته دیگر مسلمانان و روشنفکرانی بودند که به مسائل روز توجه داشتند در واقع مسلمانی آنان بر روشنفکری غلبه داشت نمونه آن علامه طباطبائی، شهید مطهری و سردمدار این راه امام راحل بودند که در دفاع از تمدن اسلامی و اندیشه‌های ناب آن تعصب داشتند. به فرموده شهید بهشتی؛ روحانیت بایستی همواره ۲۰ سال از جامعه خود جلوتر باشد. متفکری که از جامعه خود جلوتر نباشد نمی‌تواند راهنما باشد و راه نشان دهد.
اکبر فلاح نژاد با اشاره به شاخصه‌های اندیشه امام راحل و آیت‌الله هاشمی شاهرودی گفت: امام راحل حاکمیت اسلام را بنا کرد که در آن اصالت با ثقلین است. امام راحل آورنده یک تفکر ناب بود و آن تفکر اندیشه ناب اسلامی بود. اندیشه اسلامی اندیشه ای جامع است. امام راحل و شاگردانش به ویژه آیت‌الله هاشمی شاهرودی این تفکر اندیشه اسلامی را عمومی کردند.
وی با اشاره به کتاب اندیشه اسلامی آیت‌الله هاشمی شاهرودی خاطرنشان کرد: استکبار ستیزی، عدالت محوری، اجتهاد، اعتدال محوری، توحید محوری، عقل محوری، اعتقاد به معاد، وحدت امت اسلامی، اشتغال، دفاع از حقوق دیگران از ویژگی‌های اندیشه اسلامی است.
بنابرگزارش مهر، فلاح نژاد در پایان به این نکته اشاره داشت که به فرمایش امام راحل که آورنده این اندیشه اسلامی بود حفظ نظام اسلامی از اوجب واجبات است.
