شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس با اشاره به اینکه مرحوم آیت‌الله هاشمی شاهرودی با ذهنی منفتح، منضبط، علمی و فقاهتی، موضوع شناسی را به انجام رسانده است، گفت: استخراج و ارائه “روش تحلیل موضوع” از موضوع شناسی آیت‌الله شاهرودی در فقه مسائل مستحدثه، فرصتی کم نظیر برای حوزه‌های علمیه است.
به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین احمد مبلغی در نشست تخصصی «تحلیل‌‌های روشی در فقه آیت‌الله شاهرودی» در جامعه آل البیت قم با اشاره به این که ما باید ببینیم فقهائی که به مسائل مستحدثه پرداخته اند در تحلیل موضوع از چه روشی بهره می‌گیرند؟ گفت: مرحوم آیت‌الله شاهرودی روشی خاص و مهم برای تحلیل موضوعات جدید داشت.
رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس افزود: روش مرحوم آیت‌الله هاشمی شاهرودی، دارای خطوط و عناصری است که می‌تواند در زمینه مسائل جدید مورد استفاده جدی قرار بگیرد. مقصود از “تحلیل موضوع شناختی”، تلاش برای شناخت ماهیت موضوعات جدید از طریق انجام “عملیات تحلیلی روشمند” است.
مبلغی گفت: اهمیت روشمند بودن تحلیل موضوعی تا آنجاست که فقدان روش در آن، باعث می‌شود، فقیه نتواند نسبت به ماهیت موضوعات جدید شناختِ درست پیدا کند و حتی اگر شناخت هم پیدا کند شناختی ناقص است و قابل اعتماد نمی‌باشد.
مراحل چهارگانه آیت‌الله شاهرودی در تحلیل موضوع
این استاد حوزه با اشاره به اینکه روش آیت‌الله شاهرودی در تحلیل موضوع، دارای چهار مرحله برجسته و اساسی است، گفت: عملیات سنخ شناسی روابط حاکم بر موضوعات جدید و شناخت این روابط، عملیات رجوع به وجدان ارتکازی معاصر، عملیات تخریجات فقهی یا صورت سازی فقهی در خصوص نسبت موضوع جدید با موضوعات رایج فقهی کلاسیک و عملیات اِعمال قواعد خاص جهت پذیرش یکی از صور تخریجی، مراحل چهارگانه تحلیل موضوع در روش فقهی آیت‌الله شاهرودی را تشکیل می‌دهند.
مبلغی سپس بیان داشت: آیت‌الله شاهرودی چنین نبود که در موضوع شناسی به یکی، دو جمله تحت این عنوان بپردازد و با این تصور که موضوع شناسی صورت گرفته است پرونده موضوع شناسی را ببندد.
رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس گفت: این فقیه راحل در موضوع شناسی روشی را دنبال می‌کرد که می‌توان از آن به “روش چهار مرحله ای در موضوع شناسی” تعبیر کرد.
مبلغی اظهار داشت: چنانچه در روش آیت‌الله شاهرودی در پرداختن به موضوع دقت کنیم، به عالَمی از رفت و برگشت علمی برمی‌خوریم که نشان می‌دهد او با ذهنی منفتح و در عین حال منضبط و علمی و فقاهتی موضوع شناسی را به انجام می‌رسانده است.
ضرورت گشودن فصلی تحت عنوان موضوع شناسی و مراحل آن
استاد خارج فقه حوزه علمیه قم گفت: دنیای “موضوع شناسی در فقه مسائل مستحدثه” حاوی ابعاد و نکات بسیار جدی تر و گسترده‌تری است، بر همین اساس، لازم است حوزه‌های علمیه فصلی جدی تحت عنوان “موضوع شناسی و مراحل آن” به صورت فنی و علمی بگشاید.
وی افزود: چنانچه چهار مرحله موضوع شناسی در روش آیت‌الله شاهرودی را بتوانیم تعریف و عرضه کنیم، و بر آن در حوزه تفاهم صورت بگیرد به یقین در ساحت موضوع شناسی در فقه مسائل مستحدثه، توانسته ایم، چارچوبی شفاف، مفید، موفق و موثر را ارائه کنیم که ارائه این الگوی علمی خدمتی بزرگ به فقه مسائل مستحدثه است.
مبلغی همچنین در این نشست به توضیح و تبیین هر یک از مراحل چهارگانه همراه با ذکر مستنداتی از کتب فقهی مرحوم آیت‌الله شاهرودی پرداخت.
