شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
مصطفی محقق داماد نقد قانون اساسی را حق صاحبنظران عنوان کرد و گفت: مفسر قانون اساسی که اکثریت مردم به آن رای داده، شورای نگهبان است اما این شورا نمی‌تواند به دکترین حقوقدانان ایرانی توجه نکند.
به گزارش شبکه اجتهاد، استاد ۷۲ ساله فقه و حقوق تاکید دارد که هرچند نقض قانون خلاف است اما نقد قانون اساسی حق همه صاحبنظران است. او سابقه سال‌ها تدریس را در کارنامه خود دارد و ۱۳ سال حضور بر بالاترین قسمت سازمان بازرسی کل کشور. حالا او در همایشی که مخاطبانش وکلای دادگستری بودند از «قانون اساسی» گفت و نحوه نقد کردن آن. به وکلا توصیه کرد که در حفظ استقلال جامعه حقوقی کشور تلاش کنند
محقق داماد در بیست و هشتمین همایش اتحادیه سراسری کانون های وکلای دادگستری ضمن اشاره به تاریخچه‌ای از اقدامات سقراط گفت: ۴۵۰ سال قبل از میلاد مسیح سقراط دانای یونان را به جرم اغوای جوانان و تضعیف خدایان برای محاکمه به دادگاه خواند. محاکمه‌ای که ۵۰۰ نفر از اعضای هیات منصفه قرار بود در آن شرکت کنند. بامداد سقراط از منزل به قصد شرکت در محکمه روانه شد و زودتر از آنکه درب محکمه باز شود به سرسرای دادگاه وارد شد. دید که شخصی زودتر از او در دادگاه حاضر شده است. از او پرسید من برای محاکمه دعوت شدم تو برای چه آمده‌ای؟ پاسخ داد آمده ام از پدرم شکایت کنم. پدرم به یکی از کارگران مزرعه‌اش ظلم کرده و من به دفاع از مظلوم اینجا آمده‌ام، هرچند من ذی نفع نیستم.
این حقوقدان برجسته ادامه داد: با توجه به اینکه روش سقراط روش گفت‌وگویی است و واقعیت را از درون شخص بیان می‌کند در ادامه از شخص پرسید ظلم چرا بد است که باعث شده تو علیه پدرت به دلیل ظلم شکایت کنی، پاسخ داد چون ظلم خدایان را به خشم می‌آورد، سقراط سوالی را مطرح کرد که تا این لحظه زنده و تازه است و در موردش گفت‌وگو می‌شود. آن سوال این بود که آیا چون خدایان به خشم می‌آیند ظلم بد است یا چون بد است خدایان به خشم می‌آیند؟ پاسخ این سوال منجر به شکل گیری مکتبی در مسیحیت و همچنین مکاتب متعدد در شرق و سایر ادیان شد.
محقق داماد ادامه داد: پاسخ به این سوال دو مکتب اشعری و معتزلی را به وجود آورد که سوال شان این بود که عدالت چرا خوب است و ظلم چرا بد است؟ اشعری معتقد است عدالت را چون خدا دوست دارد خوب است و ظلم را چون خدا نهی کرده است بد. خرد انسانی به خوبی به حسن عدالت اجماع دارد و از این جهت خدا به عدالت توصیه کرده است.
وی خطاب به حاضرین در همایش گفت: حامیان عدالت، پشتیبانان عدالت ما مفتخریم که دارای سه عنصریم. اولین عنصر که ما فرزندان ایرانیم و به آن مفتخریم که نیاکان ما به گفتار نیک، کردار نیک و پندار نیک سفارش کرده‌اند. ما بچه‌های این تربت پاکیم که کورش کبیر بیانیه حمایت‌اش از حقوق انسانی تلالو دارد و می‌درخشد. عنصر دوم اینکه ما مسلمانیم. از هر نژادی که هستیم امروز همه با هم می‌گوییم در کشوری زندگی می‌کنیم که اکثریتش اسلام و قانونش اسلام است.
این استاد دانشگاه در ادامه با بیان اینکه اسلام به ما آموخت و ما را به عقل توصیه کرد، اظهار کرد: اسلام یک بار هم عقل را برای ما تعریف نکرد؛ زیرا قرار است ما خودمان عقل را بفهمیم و عدالت را بشناسیم. ما خدایی را می‌پرستیم که عادل است، از قرآنی پیروی می‌کنیم که به جانمان گره خورده است.
وی سومین عنصر را علاقه مندی ما به مکتب اهل بیت دانست و عنوان کرد: شیعه و سنی، کلیمی و آشوری به مکتب اهل بیت معتقدیم، زیرا مولای متقیان پیام داده که کمک حال مظلوم باشیم و این پیام در گوش همه طنین انداز است. ما معتقدیم معیار حق را قانون نمایان نمی‌کند. زیرا قانون می‌تواند ظالمانه باشد در حالیکه در کشورهای عربی می‌گویند کلیت قانون است. این حق صاحب نظران حقوق است که قانون را نقادی کنند. در تفکر اشعری نیز معیار عدالت قانون است.
وی گفت: به عقیده من نقض قانون خلاف است اما نقد قانون ارزش. همچنین نقض قانون اساسی جرم است اما نقد آن حق صاحب نظران ملت است.
محقق داماد با بیان اینکه قانون اساسی‌ای که اکثریت به آن رای داده‌اند مفسر اصلی‌اش طبق قانون شورای نگهبان است، خاطرنشان کرد: اما شورای نگهبان به یقین نمی‌تواند با دکترین حقوقدان در تفسیر قانون اساسی مخالفت کند که می‌کند. چنین جامعه‌ای که حقوقدانان آن مدافع حقوق هستند و خود را از حقوق عمومی فارق نمی‌دانند، چرا باید استقلالشان آسیب ببیند. تا استقلال نداشته باشند جامعه به حقوق قضایی نمی‌رسد و همچنین تا آزادی و استقلال نداشته باشند حقوق عمومی در آسیب و خطر هستند.
