شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
شبکه اجتهاد: در این اوضاع و احوال اقتصادی و اجتماعی و در بزنگاه‌‌هایی چون عزاداری‌‌ها، اعیاد و شهادت‌‌ها در لابه لای سخنرانی‌‌ها و یا مطالبی که منتشر می‌شود با مسائل و احادیثی مواجه می‌شویم که یا از اساس صحت ندارد و جعلی محسوب می‌شود و یا به طور صحیح و تخصصی فهم نشده است.
نشر مطالب غیر دینی که به غلط منسوب به دین و یا ائمه علیهم السلام می‌شود حقیقتا می‌تواند ضررهای جدی به اعتقادات و دیانت مردم وارد کند و چه بسا هدف آن کسانی که این اکاذیب و مطالب فیک را وارد دین می‌نمایند و به دنبال آن به نشر گسترده می‌پردازند هم همین باشد؛ اینها یا ندانسته به بیان چنین سخنانی در حوزه دین می‌پردازند یا تعمدا برای بهره بردای خود یا جریانی چنین سخنانی را وارد دین کرده و به نام ائمه(ع) نقل می‌کنند.
شفقنا نظر چند تن از روحانیون متخصص را در مورد وظیفه نهادهای دینی در برابر سخنرانی‌‌ها و نوشته‌‌هایی که از احادیث و روایات غیر معتبر و یا کم اعتباری که موجب ضربه به دین می‌شود و راه مقابله با این پدیده را پرسیده است که در ادامه متن آن را می‌خوانید:
نهضتی برای مستند گویی احادیث و روایات ایجاد شود
حجت‌الاسلام احمد غلامعلی معاون پژوهشی پژوهشکده علوم و معارف حدیث دانشگاه دارالحدیث وعضو هیئت علمى دانشکده علوم حدیث شهر رى در این خصوص اظهار داشت: احادیث غیر معتبر را باید به دو دسته تقسیم نماییم.
او افزود: یک دسته احادیث ضعیف است که احتمال دارد با مجموعه دیگری از احادیث تقویت شود اما گاهی احادیثی جعلی و ساختگی است و به عبارتی در متون کهن ما وجود ندارد مثلا می‌بینیم تا قرن پنجم یا هفتم چنین حدیث و مطلبی اصلا وجود نداشته و به یکباره در قرن یازدهم درست شده است.
این استاد حوزه گفت: باید حدیث چند معیار را داشته باشد تا بگوییم که جعلی است از جمله اینکه با قرآن، مجموعه سنت یا با علم قطعی و علوم تجربی سازگار نباشد، حال در صورت داشتن چنین معیارهایی و سازگار نبودن آن حدیث باید به دنبال این باشیم که چگونه می‌توان مقابله کرد.
او تصریح کرد: واقعا آنجایی که می‌بینیم به دین دارد ضربه می‌زند باید آن مطلب و حدیث غیر معتبر را معرفی، تحلیل و نقد نماییم و به یکباره هم نمی‌شود این کار را انجام داد چون متأسفانه برخی مردم نسبت به آنها یک انسی گرفتند که به راحتی نمی‌توان آنها را کنار بزنیم و یا برخی حوزویان نسبت به اینها حساسیت ندارند و خود ترویج کننده آن هستند.
غلامعلی تأکید کرد: برخورد با احادیث غیر معتبر و راویان آنها، حساسیت و ظرافت می‌خواهد و به راحتی هم نمی‌شود اینها را کنار زد اما وظیفه اصلی که ما بر عهده داریم آگاه سازی، مستند گویی و متقن گویی است.
او خاطرنشان کرد: در علوم عقلی استدلال داریم اما در علوم نقلی باید بدانیم استناد جای استدلال را گرفته و کسی که صحبتی می‌کند باید با سند باشد لذا اگر بتوانیم یک نهضتی درست کنیم برای استناد گویی و مستند گویی و این را ترویج دهیم که نسبت دادن یک سخن به هرکسی مسؤلیت اخلاقی دارد و به مراتب نسبت دادن به کسانی که معصوم هستند مسؤلیت اخلاقی ما را بیشتر می‌کند و این نهضت آگاه سازی را شروع کنیم تا اندازه‌ای موفق خواهیم بود.
راه مقابله با روایات کم اعتبار و احکام غیر متعارف از طریق علمی ممکن است
حجت‌الاسلام زمانی دانشجوی دکترای علوم قرآن و حدیث نیز در این باره اظهار کرد: برخی راویان احادیث جعلی را وارد دین ما کردند و متأسفانه در این زمان افرادی هم با تکیه بر همین احادیث سخن و عمل می‌کنند.
او گفت: راه شناخت حدیث معتبر و غیر معتبر تا حدودی یک امر تخصصی و وظیفه نهادهای دینی می‌باشد که دانشگاه دارالحدیث یکی از این نهادهاست و می‌توان گفت بزرگ ترین خدمتی که در دنیای حدیث شده تأسیس همین دانشگاه بوده است.
این دانشجوی دکترا ادامه داد: اکنون احادیث و مطالب زیادی وجود دارد که سند ندارد و معتبر نیست اما متأسفانه در میان مردم و جامعه جا افتاده است.
او افزود: راه مقابله با روایات کم اعتبار و احکام غیر متعارف که موجب ضربه به دین می‌شوند از طریق علمی ممکن است و با هیجان و تبلیغات نمی‌توان کار زیادی انجام داد بنابراین افراد متخصص باید تربیت شوند و با کار علمی به این امر بپردازند.
زمانی گفت: همانطور که برخی با انتشار سخنرانی و مطلب از احادیث و روایات غیر معتبر و احکام فقهی غیر متعارف به دشمنی با اسلام می‌پردازند ما نیز در برابر آنها باید به احادیثی که افراد معتبر و شناخته شده از پیامبر و امامان نقل کرده اند و آن احادیث با اصول قرآنی مخالف نیستند را بها دهیم و عمل کنیم.
این دانشجوی علوم حدیث با اشاره به اینکه دارالحدیث یک خدمت حقیقی به اهل بیت عصمت و طهارت است، بیان داشت: از آن جایی که قرآن کریم و احادیث سرچشمه و منابع علوم گوناگون اسلامی هستند لذا مراکز و مؤسساتی به این موضوع پرداخته و طلاب و اساتید جوان در این زمینه ورود کرده اند که این جای خوشبختی دارد.
حوزه انتشار احادیث و روایات غیر معتبر، احکام فقهی غیر متعارف را رصد کند
حجت‌الاسلام احسانی طلبه حوزه علمیه امیر المؤمنین(ع) تهران و دانشجوی مقطع دکترای نهج البلاغه اظهار داشت: انتشار احادیث ضعیف یا جعلی و بی سند خطرات و مضراتی دارد مثلا می‌تواند بی اعتمادی یا خطر تساهل و تسامح دینی را ایجاد بکند یا حتی سبب بدبینی شود که البته بستگی به نوع حدیث و مطالبش دارد.
او در مقابله با احادیث و روایات غیر معتبری که بیان می‌شود تا خدشه به دین وارد آورند، گفت: نهادهای حوزه و دانشگاه می‌توانند بسیار تأثیر گذار باشند.
این دانش آموخته حوزه علیمه گفت: دانشجویان متخصص و روحانیون نیز باید نسبت به این احادیث در جامعه سخنرانی کنند، آگاه سازی انجام دهند، مطلب بنویسند و شبهه زدایی کنند.
او با بیان اینکه عده‌ای با هدف ضربه به اسلام و به خصوص تشیع مطالب نامعتبر را رواج می‌دهند تأکید کرد: حوزه می‌تواند روایات و احادیث ضعیف را رصد نماید و در مورد آنها توضیح دهند.
احسانی ابراز کرد: مردم و کسانی که این احادیث، روایات و مطالب را می‌بینند و می‌شنوند اگر برایشان سؤالی پیش می‌آید خوب است تا به عالمی مراجعه نمایند و توضیح بخواهند و اینطور نباشد که هر مطلبی را به راحتی بپذیرند و حتی آن را نشر هم بدهند.
او با بیان اینکه سلسله احادیث و روایات ضعیف وجود دارد افزود: البته گاهی اوقات هم حدیث به معنای واقع ضعیف نیست و در مورد آن سلیقه‌ای رفتار شده است که شنونده باید سنجیده عمل کند و تشخیص آن را هم بر عهده عالمان دین بگذارد.
