شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
در حاشیه شانزدهمین جشنواره بین المللی امام رضا(ع) در مشهد، نشستی با عنوان «عقلانیت، گفتگو و آموزه‌های سیره رضوی» با حضور یازده تن از صاحبنظران و اندیشمندان برجسته از شش کشور لبنان، افغانستان، پاکستان، اوگاندا، عراق، سوریه و همچنین شماری از شخصیت‌های ایرانی برگزار شد.
به گزارش شبکه اجتهاد، در این نشست علمی از ایران، معاون بین‌الملل مجمع تقریب مذاهب اسلامی، معاون بین‌المللی مجمع جهانی اهل بیت(ع)، مدیرعامل بنیاد بین المللی امام رضا(ع) و همچنین پژوهشگرانی از دانشگاه فردوسی و حوزه علمیه مشهد حضور داشتند. در این پنل علمی که در محل مجتمع فرهنگی و هتل سپید مشهد برگزار شد حاضران به بیان دیدگاه‌های خود درباره ضرورت و ابعاد مقوله گفتگو و لوازم و تأثیر آن در رشد فردی و اجتماعی پرداختند.
در ابتدای این نشست سید محمدحسین‌هاشمی، معاون همکاری‌های علمی و فرهنگی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی که مدیریت این پنل علمی را بر عهده داشت با بیان خیر مقدم به میهمانان و شرکت کنندگان در سخنانی گفت: سیره عملی امام رضا در خصوص گفت‌وگو و حوار بین ادیان الهی و مذاهب اسلامی باید به عنوان الگو و چراغ راه مسلمانان مطرح شود.
وی افزود: با توجه به تحولات اخیر جهان اسلام و رشد جریان‌های تکفیری و افراطی و ارائه چهره غیر واقعی از اسلام، نشر فرهنگ رضوی برای بازگشت به گفت‌وگو و عقلانیت از اهمیت دو چندانی برخوردار است.
هاشمی در بخش دیگری از بیانات خود ضمن تبیین سیره عملی آن امام همام برای میهمانان خارجی به نحوه تعامل آن حضرت با علمای دیگر ادیان پرداخت و مناظرات امام هشتم شیعیان با علمای بزرگ مسیحی و یهودی را نمونه‌ای بارز از فرهنگ گفت‌وگو و عقلانیت دانست.
در ادامه آقای «آدم سبیالا» از کشور اوگاندا، شخصیت امام رضا(ع) را یک شخصیت علمی روشن در متن تاریخ توصیف کرد و آن را برآمده از قرآن دانست.
او افزود: ولایتعهدی امام رضا(ع) در واقع فرصتی برای کاستن فشارها از امت اسلامی بود پس ما نیز باید در جهت کاهش آلام امروز ملت‌های مسلمان و امت اسلامی تلاش کنیم.
این پژوهشگر اهل آفریقا اظهار داشت: هر ملت و دولتی دشمنان و مخالفان خود را دارد اما باید بتوانیم با دشمنان ومخالفان وارد گفتگو شویم و بعد از آن اگر ناچار و ناگریز بودن گزینه‌های دیگر مانند جنگ را انتخاب کنیم.
او با طرح این سؤال که چرا ما مسلمانان از گفتگو می‌ترسیم و اینقدر از آن واهمه داریم؟ تأکید کرد که قرآن که معجزه دین ما به شمار می‌رود بر اساس کلام و گفتگو بنیان نهاده شده است.
گفتگوی امام رضا(ع) با ملت‌های مختلف با زبان خود آنها
در بخش دیگری از این نشست دکتر «احسان قبول» مدیر همکاری‌های بین المللی دانشگاه فردوسی مشهد با اشاره به گفتگوی امام رضا(ع) با ملت‌های مختلف با زبان خود آنها و علم ایشان به زبان پیروان ادیان، مسئله مناسبات گفتگو و زبان را از مقولات حائز اهمیت برای قوام یک گفتگوی پایدار برشمرد.
او گفت : زبان در دانش زبان شناسی مجموعه‌‌‌ای از نشانه‌هایی است که در یک فرایند دلالی موجب تفهیم و تفاهم می‌شود اما باید توجه داشت که زبان کارکرد نسبی دارد و بررسی‌ها نشان داده است اگر دو هم زبان با هم سخن بگویند حداکثر تا ۶۰ درصد تفاهم و تطابق ذهنی بین آنها ایجاد می‌شود و اگر واسطه‌‌‌ای مانند ترجمه در این میان باشد، تأثیر گفتگو کمتر از این مقدار خواهد شد.
وی افزود: به تعبیر برخی اندیشمندان مانند هایدگر، زبان خانه تفکر است و اندیشه در بستر زبان رشد می‌کند. اینکه حضرت رضا(ع) با مخاطبان خود از ملل گوناگون به زبان خودشان سخن می‌گفته نشانگر همین مطلب است که باید بتوان در فضای فکری طرف مقابل ایستاد و اندیشید و سخن گفت، چون زبان در ذات خود لغزان است و موجب سوء تفاهم می‌گردد و زمانی که دو طرف با زبانی که مرتبط با آن مفهوم مشترک مورد نظر ایشان است ارتباط برقرار کنند می‌توانند از سوء تفاهمات بکاهند.
همچنین علم امام به زبان ملل در گفتگو با آنها می‌تواند بر به رسمیت شناختن طرف مقابل دلالت کند زیرا بدون آن عملا نوعی مونولوگ و گفتگوی یک طرفه شکل خواهد گرفت.
این استاد دانشگاه زبان عربی را زبان قرآن و حکمت اسلام و زبان فارسی را زبان هنری و فرهنگی و عرفانی اسلام توصیف کرد و میهمانان خارجی نشست را به فراگیری زبان فارسی دعوت نمود و یادگیری آن را ساده و آسان دانست.
«جورج رحمه» استاد برجسته دانشگاه از لبنان در سخنان در این پنل علمی با طرح سؤال چگونه می‌توانیم در دنیای سیاست زده و آشوب زده و پرتنش امروز، گفتگو را برقرار کنیم؟ خواستار تأمل و اندیشه ورزی و یافتن راهکار برای این مهم شد.
آیا گفتگو میان اسرائیلی‌ها و فلسطینی‌ها امکان پذیر است؟
او افزود: باید بررسی کنیم که آیا اصلا می‌توانیم با افراد معاند گفتگو کنیم و سخن بگوییم؟ مثلا آیا گفتگو میان اسرائیلی‌ها و فلسطینی‌ها امکان پذیر است؟ آیا گفتگو میان آمریکا و ایران قابل طرح است؟ آیا میان دو طرف و دو جریان رادیکال می‌تواند گفتگو شکل بگیرد؟ ما در لبنان تلاش‌های زیادی را پشست سر گذاشتیم تا به یک کانون دیالوگ تبدیل شود و می‌خواهیم این کانون را به سمت گفتگوی میان ملل توسعه و گسترش دهیم.
«نبیل صالح» نماینده آستان و حرم امام حسین(ع) از کربلاء در این نشست با اشاره به تجارب این مجموعه در برگزاری جشنواره‌های دینی گفت: چنین جشنواره‌هایی مانند جشنواره بین المللی امام رضا(ع) یک رویداد تخصصی است و خوب است که منحصر به پیروان اهل بیت(ع) نباشد. بطور مثال حرم حسینی در ماه شعبان و در ایام میلاد امام حسین(ع) جشنواره‌‌‌ای یک هفته‌‌‌ای با حضور افرادی از ۵۵ کشور برگزار می‌کند و پیشنهاد من این است که در جشنواره امام رضا(ع) نیز حتی شخصیت‌های غیرمسلمان نیز دعوت شوند و این خود زمینه‌‌‌ای برای گفتگوی بیشتر حاصل می‌کند.
«مظفر اقبال» اندیشمند اهل پاکستان با بیان گزارشی از تألیفات جدید خود در حوزه تحقیقات اسلامی، هجرت امام رضا(ع) از مدینه به خراسان را یک خیزش فرهنگی و تمدنی توصیف کرد که زمینه بحث و گفتگوهای فراوانی را در طول مسیر هجرت و در خود خراسان فراهم آورد که باید درباره آن مطالعات و بررسی‌های بیشتری صورت پذیرد./ خبرگزاری رضوی
