الزامات آموزشی و اهرم‌های تشویقی در حوزه‌های علمیه، از دیروز تا امروز/ المپیادهای علمی، نظام‌های انگیزشی برای کار علمی هستند

استاد حوزه علمیه خراسان ابراز کرد: محصور کردن همه چیز در الزامات آموزشی مانند نمره، مدرک و حضور و غیاب، سیستم‌های آموزشی را از بسیاری از اهداف‌شان دور خواهد کرد، چراکه بسیاری از این امور قابل چارچوب بندی نیستند و انگیزه‌های تحصیل فقط محدود به نمره یا بعضی امکانات و امتیازات نمی‌شود، بنابراین تدبیر حوزه علمیه خراسان در ترویج و جدی گرفتن المپیادهای علمی درخور توجه و قابل ستایش است.

به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین مجتبی الهی خراسانی در سخنانی پیرامون «نخستین المپیاد علمی فقه و اصول حوزه علمیه مشهد»؛ با اشاره به این‌که حوزه‌های علمیه شیعه در سنت هزار ساله خود صرفاً مبتنی بر روابط رسمی آموزشی نبوده‌اند و نظام امروزین حاکم یا همان نظام نمره و مدرک توسط نظامات اجتماعی جدید بر حوزه تحمیل شده است، ابراز کرد: نظام آموزشی سابق حوزه‌های علمیه درواقع یک نظام هنجاری بوده است، به این معنا که عمل گروه‌های مرجع و اهتمام و توصیه‌های ایشان به این اعمال، رفتار علمی و تحصیلی طلاب را شکل می‌داده است که حرکت‌های تحولی حوزه علمیه خراسان، نویدبخش چنین سیستمی می باشد.

این استاد خارج فقه حوزه علمیه مشهد ادامه داد: البته گاهی اهرم‌های مشوّقی هم وجود داشته است، برای مثال از مرحوم شیخ طوسی منقول است که وقتی طلاب کار علمی انجام می‌دادند، استادشان مرحوم سیدمرتضی به ازای هر یک ورق، یک دینار به طلاب جایزه‌ می‌دادند و به ایشان سه دینار.

وی اجازات و گواهی‌ها، دادن کرسی‌های تدریس، ارجاع احتیاطات، جانشینی در اقامه نماز جماعت و در کرسی درس، اجازه تقریر گفتن مجدد همان درس و اجازه تقریظ نوشتن بر تألیفات شاگردان را به عنوان برخی از ابزارهای تشویقی در دوره‌های گذشته معرفی کرد.

استاد حوزه علمیه خراسان ابراز کرد: محصور کردن همه چیز در الزامات آموزشی مانند نمره، مدرک و حضور و غیاب، سیستم‌های آموزشی را از بسیاری از اهداف‌شان دور خواهد کرد، چراکه بسیاری از این امور قابل چارچوب بندی نیستند و انگیزه‌های تحصیل فقط محدود به نمره یا بعضی امکانات و امتیازات نمی‌شود، بنابراین تدبیر حوزه علمیه خراسان در ترویج و جدی گرفتن المپیادهای علمی درخور توجه و قابل ستایش است.

الهی خراسانی در تبیین اهمیت برگزاری مسابقات و المپیادهای علمی در حوزه‌های علمیه گفت: تشویق طلبه به مطالعه کتاب‌های درسی و غیردرسی مرتبط، حرکت طلبه در فضای دانشی و نه ماده درسی و به قول دانشجویان پاس کردن یک درس، رسیدن به اهداف مورد نظر در یک رشته آموزشی و یک علم و درس و نه صرفاً تمام کردن یک یا چند کتاب و تشویق او به پیش مطالعه، مطالعه بعد از درس و مباحثه صرفاً از طریق امتحان کتبی میسر نمی‌شود، بنابراین مسابقات و رقابت‌های علمی برای سنجش طلاب به دور از فشار نمره و امتحان، یک الگوی بسیار خوب و مورد اقبال در محافل آموزشی دنیاست.

وی تصریح کرد: مسابقات و المپیادهای علمی بر خلاف امتحانات رسمی، در واقع نظام‌های انگیزشی برای کار علمی هستند. بنده از سال‌ها پیش به فکر برگزاری چنین المپیادهایی بودم و خوشبختانه مدیریت حوزه علمیه خراسان پیگیر این موضوع هستند که جای تقدیر و سپاس دارد.

رییس میز تخصصی توسعه و توانمندسازی علوم اسلامی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم؛ ارزش و اعتبار، رغبت‌انگیز و شوق‌آفرین بودن، وجود بسته‌های تشویقی و حذف فشارهای رسمی روی طلاب را از ضروریات برگزاری المپیادهای علمی در حوزه‌های علمیه دانست و اظهار کرد: به نظر من این حرکت بسیار مبارکی است و ضرورت دارد، مخصوصاً در دو رشته فقه و اصول و ادبیات عرب که حجم زیادی از آموزش‌های مقاطع مختلف را به خود اختصاص داده است.