آیت‌الله مکارم شیرازی در آیین رونمایی از سامانه گفتگو با تفاسیر:
حوزه در عرصه هوش مصنوعی پیشرو و سربلند است/ رسانه‌ها نشان دهند که حوزه چگونه در علم و فناوری پیشرفت کرده است

حضرت آیت‌الله‌ مکارم شیرازی با اشاره به ضرورت خبررسانی و اطلاع رسانی از دستاوردهای فاخر مرکز نور تصریح کرد: بسیاری از کارهای ارزنده صورت می‌گیرد اما منتشر نمی‌شود. رسانه‌ها و صداوسیما باید نشان دهند که حوزه چگونه در علم و فناوری پیشرفت کرده است.

به گزارش شبکه اجتهاد، حضرت آیت‌الله‌ ناصر مکارم شیرازی امروز چهارشنبه ۲۱ آبان ماه در دیدار رئیس و جمعی از مدیران و محققان مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی(نور) که با همراهی جمعی از اساتید علوم قرآن و تفسیر حوزه برگزار شد به مناسبت رونمایی از سامانه هوشمند «گفت‌وگو با تفاسیر» ضمن تقدیر از تلاش‌های انجام‌شده در حوزه فناوری‌های دینی، تأکید کرد: حوزه علمیه نه‌تنها از قافله علم و فناوری عقب نمانده، بلکه در زمینه بهره‌گیری از هوش مصنوعی در خدمت قرآن و معارف اهل‌بیت علیهم‌السلام نیز پیشرو است.

قدردانی از پیشرفت حوزه در فناوری‌های نوین

ایشان افزود: اطلاع نداشتم که حوزه در زمینه هوش مصنوعی این‌قدر فعال شده است. از دیدار شما و گزارش کاملتان خوشحال و مفتخرم. به همه شما تبریک می‌گویم که در متن خدمت به قرآن کریم و علوم اسلامی، از امکانات علمی روز بهره می‌برید.

این مرجع تقلید با استناد به فرمایش امیرالمؤمنین علیه‌السلام درنهج‌البلاغه، «إِنَّ اَللَّهَ سُبْحَانَهُ لَمْ یَعِظْ أَحَداً بِمِثْلِ اَلْقُرْآنِ… وَ فِیهِ رَبِیعُ اَلْقَلْبِ وَ یَنَابِیعُ اَلْعِلْمِ وَ مَا لِلْقَلْبِ جِلاَءٌ غَیْرُهُ» فرمود: قرآن، چشمه‌ دانش و قاطع میان حق و باطل است؛ هرچه پیش از شما و پس از شما تا قیامت در آن بیان شده و هدایت از آن سرچشمه می‌گیرد این سخن امیرالمؤمنین(ع) نشان می‌دهد که قرآن سرچشمه علم بی‌پایان است. هر بار که انسان بدان مراجعه کند، چیزی بر معرفتش افزوده و از جهلش کاسته می‌شود. کاری که شما می‌کنید مصداق همین ارجاع به چشمه‌های علم قرآن است.

قرآن سرچشمه همه دانش‌ها است؛ اگر مطلبی نیافتیم، کوتاهی از ماست

در ادامه معظم‌له به آیه‌ای از قرآن استناد کردند و افزوند: «وَنَزَّلْنَا عَلَیْکَ الْکِتَابَ تِبْیَانًا لِکُلِّ شَیْءٍ وَهُدًی وَرَحْمَهً وَبُشْرَی لِلْمُسْلِمِینَ، کتاب را بر تو نازل کردیم که بیانگر هر چیز و راهنما و رحمت و بشارت برای مسلمانان است.» (نحل، ۸۹)

ایشان اظهار کرد: خداوند در قرآن فرموده اند که این کتاب تبیان همه چیز است، یعنی هرچه بشر برای سعادت و هدایت نیاز دارد، در آن هست. اگر چیزی را ما در قرآن نمی‌یابیم، ضعف از فهم ما است؛ نه از کتاب خدا.

جایگاه علمی تفسیر و نقش فناوری

معظم‌له خاطرنشان کرد: در گذشته برخی تفسیر را کاری غیرعلمی می‌پنداشتند، اما امروز روشن شده که تفسیر، از علمی‌ترین رشته‌هاست. زیرا ورود در فهم دقیق آیات، تحلیل لغوی، شأن نزول و استخراج مفاهیم، نیازمند تحقیق جامع است. حال با فناوری هوش مصنوعی، این مسیر دقیق‌تر، سریع‌تر و مستندتر پیش می‌رود.

ایشان اضافه کرد: فعالیت شما در حوزه تفسیر، علامت بالندگی حوزه در علم روز است. حوزه عقب نمانده؛ بلکه در همین عرصه حیاتی، یعنی تفسیر قرآن، پیشرو است.

توصیه به گسترش اطلاع‌رسانی دقیق

آیت‌الله‌ مکارم شیرازی با اشاره به ضرورت خبررسانی و اطلاع رسانی از دستاوردهای فاخر مرکز نور تصریح کرد: بسیاری از کارهای ارزنده صورت می‌گیرد اما منتشر نمی‌شود. رسانه‌ها و صداوسیما باید نشان دهند که حوزه چگونه در علم و فناوری پیشرفت کرده است. خبررسانی نیمی از کار است؛ زیرا آگاهی جامعه، انگیزه‌ای برای ادامه فعالیت‌های علمی ایجاد می‌کند. معظم له همچنین بر ضرورت اطلاع رسانی این دستاوردها به بزرگان و مراجع حوزه تأکید کرد.

ضرورت تجهیز حوزه در جنگ فرهنگی

این مرجع تقلید با اشاره به فرمان قرآنی درباره آمادگی در برابر دشمنان به این آیه قرآن کریم اشاره نمود که: «وَأَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِن قُوَّهٍ، تا می‌توانید برای مقابله با آنان نیرو و آمادگی فراهم کنید». این فرمان الهی امروز فقط ناظر به جنگ نظامی نیست؛ بلکه شامل میدان علم و فرهنگ هم می‌شود. اکنون جنگ، فرهنگی است و باید به ابزارهای علمی و هوش مصنوعی مجهز شویم. همان‌طور که در میدان نبرد مادی باید سلاح داشت، در میدان فرهنگ نیز داشتن ابزار دانش و تحلیل هوشمند ضروری است.

هوش مصنوعی در خدمت قرآن

آیت‌الله‌ مکارم شیرازی در بخش دیگری از سخنان خود بیان داشت: هوش مصنوعی ظرفیت فراوانی برای ترجمه و تحلیل تفاسیر دارد؛ این یعنی بهره‌گیری از فناوری برای بسط معارف قرآن. ما باید از قوه و نیرو در میدان فرهنگی استفاده کنیم. اگر دیگران با انگیزه‌های سیاسی یا مادی نرم‌افزار تولید می‌کنند، ما نیز با نیت الهی برای ترویج حقیقت قرآن این کار را انجام دهیم.

ایشان ابراز امیدواری کرد این ابزار در سایر بخش های علوم اسلامی مانند فقه، أصول، رجال و تاریخ نیز فعال گردد.

تجربه شخصی در نگارش تفسیر نمونه

آیت‌الله مکارم در یادآوری خاطره‌ای تاریخی، گفت: در دوران گذشته، جوانانی خواستار تفسیری بودند که با زبان نسل جدید نوشته شود. پاسخ دادیم چنین تفسیری نیست، لذا باید بنویسیم. بسیاری از جلدهای تفسیر نمونه در ایام تبعید در انارک و مهاباد نوشته شد. حتی در جمع‌های محدود، کار را ادامه دادیم؛ چون باور داشتیم قرآن باید به زبان روز برای همه قابل فهم باشد. امروز که با هوش مصنوعی این مسیر ادامه یافته، بسیار خرسندم.

این مرجع تقلید به جنبه تربیتی و روحی قرآن اشاره کرد و افزود: قرآن سرچشمه آرامش و زدودن زنگارهای دل است. انسان گرفتار دنیا دلش زنگار می‌گیرد؛ ارتباط با قرآن آن را پاک می‌سازد. شما با خدمت به قرآن، دل‌های مردم را با حقیقت الهی پیوند می‌دهید.

آیت‌الله‌ مکارم شیرازی ضمن دعای ویژه برای دست اندرکاران تولید این برنامه گفت: برای همه شما و دست اندرکاران تولید این برنامه به صورت خاص دعا میکنم و به همه شما تبریک می‌گویم که در مسیر قرآن گام برداشته‌اید. کار شما در خدمت قرآن، جهاد علمی است. امیدوارم مشمول دعای اهل‌بیت علیهم‌السلام باشید و خداوند جزای خیر به شما عنایت فرماید. یقین بدانید این نور در چشم اهل‌بیت علیهم‌السلام خواهد بود و آینده این مسیر از گذشته روشن‌تر است..

گفتنی است، این سامانه به آدرس Chattotafsir.inoor.ir با بهره‌گیری از ظرفیت هوش مصنوعی، به همت مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی(نور) طراحی شده و امکانی نوین برای جست‌وجو و تعامل علمی با منابع تفسیری را فراهم می‌کند.

در ابتدای این دیدار حجت‌الاسلام والمسلمین محمدحسین بهرامی، رئیس مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی گزارشی از سامانه طراحی شده ارائه داد./ حوزه