شبکه اجتهاد: مراد از ظرفیت تمدنی اربعین این است که با هر تعریفی از تمدن و مؤلفههای تشکیلدهنده آن مانند خرد جمعی، نظم اجتماعی، انسجام اجتماعی، همافزایی دانشی، فداکاری، کلاننگری، تولید علم، تولید ثروت، رواداری و پذیرش تنوع دیدگاهها و جز آن میتوان در مناسک بزرگ اربعین، نمونههای بسیاری از آنها را در سطح خرد مشاهده کرد، آنها را برجسته …
Read More »دیدگاه (گفتوگو/یاداشت)
پیاده روی اربعین، بدعت نیست/ پیاده روی برای سایر ائمه (ع)، هم مشروع و هم مطلوب است
بدعت آن چیزی است که در دین وجود ندارد و انسان آن را در دین داخل کند و هیچ پشتوانه روایی و دلیل شرعی نداشته باشد. یا یکچیزی که در دین واجب است آن را حرام اعلام کند مانند کاری که خلیفه دوم انجام داد که متعه را حرام اعلام کرد و این بدعت بود؛ اما اگر اطلاقاتی داشته باشیم …
Read More »اجتهاد شیعی؛ پاسدار حقوق عامه/ محسن اسماعیلی
شبکه اجتهاد: حقوق عامه تعبیر دیگری از حقوقی است که همه مردم از آن برخوردارند و امروزه حقوق بشر و شهروندی نامیده میشود. میگویند: همهی افراد، فارغ از اینکه چه دین و چه مرامی داشته باشند، چه سن و جنسی داشته باشند، و مثلاً از کدام طبقهی اجتماعی و سیاسی باشند از حقوق مشترک و اولیهای برخوردارند که حکومت موظف …
Read More »ظرفیت اربعین در مسئلهی امتسازی/ سیدمحمدمهدی میرباقری
شبکه اجتهاد: «امتسازی» در تقسیم کلان آن به دو گونه است که هر کدام الزامات و امکانات خود را میطلبد. یکی امتسازی در جبههی باطل است که بر محور حیات دنیاست و به تعبیر قرآن «اعْلَمُوا أَنَّمَا الْحَیَاهُ الدُّنْیَا لَعِبٌ وَلَهْوٌ وَزِینَهٌ وَتَفَاخُرٌ بَیْنَکُمْ وَتَکَاثُرٌ فِی الْأَمْوَالِ وَالْأَوْلَادِ»(۱) و به تعبیر روایات «محیط ولایت دشمنان اهل بیت علیهمالسّلام حیات دنیاست …
Read More »شیعه کتاب رجالی ندارد!/ شاگردان امام و آیتالله گلپایگانی، کمتر به اسناد روایات توجه میکنند
در تاریخ شیعه تا زمان علامه حلی و سید بن طاووس، چندان بهایی به علم رجال داده نمیشد. شیعه کتاب رجالی ندارد. کتابهایی هم که از گذشتگان به ما رسیده هیچ رنگ و بوی رجالی در آنها نیست؛ اما سنیان کتابهای رجالی بیشماری دارند مانند لسان المیزان و تهذیب التهذیب ابنحجر عسقلانی یا کتاب ذهبی، میزان الاعتدال و نمونههایی مثل …
Read More »پیشتر، طرفدار علم رجال بودم!/ روش رجالی مرحوم خوئی، از دوره چهارم تدریس عوض شد/ روش بررسی سندی، در جامعه امروز، قابل عرضه نیست
این کتابها، کتابهای رجالی اصطلاحی نبودهاند بلکه کتابهای تراجم یا به عبارت دیگر کتابهای فهرست کتابها بودند. یک نکته دیگر اینکه این کتابها توسط مستشرقین در کمپانی هند شرقی چاپ شد. آنها دنبال فهرست نگاری بودند تا شخص شناسی. همه اینها قرائنی هست که آن متقدمانی که در باب رجال کتاب نوشتند اصطلاح علم رجال یا رجال اصطلاحی بیشتر مورد …
Read More »طلبگی و بیانیه گام دوم انقلاب/ محسن الویری
شبکه اجتهاد: پرداختن به بیانیه گام دوم و فهم و تبیین آن و سپس فرهنگسازی برای اهتمام عمومی به آن و سرانجام مشارکت در تحقق آن یک وظیفه همگانی است ولی اگر سهم و نقش اقشار و گروههای مختلف به تفکیک مورد توجه قرار گیرد چه بسا بتوان تفاوتها و تمایزهایی را در این زمینه برای هر یک از این …
Read More »پیشنیازهای طراحی الگوی اسلامی نظام آموزشی/ علی نعمتی
الف) رویکرد ما به الگوی پیشرفت الگوی پیشرفت همان وضع مطلوبی است که در پی آنیم، و قصد تغییر وضع موجود یا واقع فاسد به آن را داریم. موضوع آن نیز (بر خلاف ادبیات توسعه) محدود به اقتصاد نبوده یا اینکه لزوما از عینک اقتصاد نگریسته نمیشود. هر چیزی که خوب و بد داشته باشد یا قابل اتصاف به درست …
Read More »صدای پای تحول در حوزه علمیه خراسان/ محمد باقری
اختصاصی شبکه اجتهاد: پس از انتصاب اعضای شورای عالی و مدیر حوزه علمیه خراسان از سوی مقام معظم رهبری، با گذشت زمان اخباری به گوش رسید که بناست تحولات مبنایی و مطابق با اسناد بالادستی حوزه خراسان و مبتنی بر تأکیدات رهبری، برای این حوزه کهن طراحی و پیریزی شود. مدیر حوزه خراسان از سبکی سخن میگفت که بناست فعالیتهای …
Read More »آیا میتوان به معصوم(ع) اعتراض و انتقاد کرد؟/ یدالله مقدسی
شبکه اجتهاد: نگارنده دراین یادداشت با بیان فرازهایی از فرمایشات آیتالله جوادی آملی به تشریح سخنان ایشان در خصوص این موضوع پرداخته و ضمن بیان دلائل عقلی و نقلی، در پایان اثبات مینماید که اعتراض و انتقاد در گفتار و رفتار معصومان، راه ندارد. پرسش: انتقاد که به معنای بررسی گفتار و رفتار فرد و سنجش آن با معیاری است …
Read More »اهدای عضو از منظر فقهی/ ابوالقاسم علیدوست
مسأله پیوند اعضا، یکی از موضوعات مهم شرعی است که در زمان پیغمبر خدا(ص) و حتی فقهای سلف به شکل امروز مطرح نبود، اما با توجه به پیشرفتهای علمی پزشکی و پیوند عمیقی که بین فقه اسلامی و امر سلامت انسان به وجود آمده است، حکم فقهیِ پیوند اعضا از دغدغههای بزرگ جوامع اسلامی قرار گرفته و فقهای معاصر با …
Read More »بعد از هفتاد سال، نمیدانیم تقریب چیست!/ جمعهای کوچک علمای شیعه و سنی، اثر بیشتری از همایشهای ۵۰۰ نفره دارد
بعد از گذشت نزدیک به هفتاد سال از عمر التقریب که مرحوم آیتالله بروجردی و شیخ شلتوت در مصر و دیگران که داعیهاش را داشتند ما هنوز دچار ابهامیم که مقصود از تقریب چیست؟ آیا تقریب سیاسی مد نظر است یا منظور ایجاد یک جبهه متحد سیاسی است یا هدف تقریب بین عقاید است؟ اختصاصی شبکه اجتهاد: اختلافاتی که از …
Read More »امت، بهمثابه نهاد امر به معروف و نهی از منکر/ محمدعلی میرزایی
اختصاصی شبکه اجتهاد: بدون تردید، امر به معروف و نهی از منکر از اصول قطعی فقه اسلامی است. بلکه فراتر از فقه، این مسأله تضمین کننده حیات اجتماعی بشریت است. تصور این که بدون رسالت عمومی تمام مردم و مسئولیت و مقاومت همه نسبت به گسترش فساد، با قانون و حکومت میتوان از اضمحلال انسان و حکومت پیشگیری شود تصوری …
Read More »علامه طهرانی، بدون روتوش، بدون فلسفه!
بسیاری از مشکلاتی که نظام سیاسی ما در امروز از آن رنج میبرد و باعث عدم اجرای سیاستهای متقن و اصولی ولی فقیه در سطح جامعه و روابط بین الملل میگردد، بخاطر همین تفکیک قوا و دادن قدرت به افراد بدون صلاحیت است. کمااینکه ایشان انتخاب رئیس بر اساس رأی اکثریت را مخالف تعالیم ارزشمند دینی میدانستند که در کتب …
Read More »خورشید آسمان فقاهت/ حسن طالبیان شریف
اختصاصی شبکه اجتهاد: یکی از فقهای بزرگ و با عظمت معاصر آیتالله حاج سید ابوالقاسم خویی (رحمهاللهعلیه) است. ایشان در شب نیمه رجب سال ۱۳۱۷ هق در شهر خوی و در بیت علم و سیادت و تقوا متولد شد. پدر ایشان علامه آیتالله سید علیاکبر خویی از اساتید سطوح عالیه فقه و اصول حوزه علمیه خوی بود. آیتالله خویی در …
Read More »آیا فقها با فلسفه مخالف بودند؟/ حسن انصاری
شبکه اجتهاد: تصوری عمومی در میان شماری از اهالی دانشهای دینی وجود دارد که در تاریخ تشیع فقها با فلسفه مخالف و حتی خواندن و آموختن آن را نادرست و بل حرام میدانستهاند. این تصور افسانهای بیش نیست. من به تاریخ قدیم تشیع کاری ندارم. حتی به زمان علامه حلی و شاگردانش هم کاری ندارم (در هر دو مورد میتوان …
Read More »حضور امام خمینی در پاریس و نقش مرجعیت دینی/ مهدی سلحشور
اختصاصی شبکه اجتهاد: ۱۳ مهر روز هجرت تاریخی امام خمینی (ره) از نجف به پاریس میباشد. هجرتی که فصل تازهای از هدایتهای بیمانند امام امّت را در قامت یک مرجع دینی در ایجاد حکومت اسلامی رقم زد. در دوران حضور و اقامت امام در پاریس علاوه بر فعالیتهای پررنگ سیاسی، نحوه مدیریت و رهبری امام به عنوان یک مرجع دینی …
Read More »نظر فقهای یکصد سال اخیر پیرامون تصوف/ آیت پیمان و محمدصادق رجبی
مواضع فقهای شیعه در یکصد اخیر را میتوان در سه گروه قرار داد. گروهی به شدت با آن مخالفت کرده و آن را غیرشرعی شمردهاند و اهل تصوف را تکفیر میکردند. گروه دوم با برخی نظرات تصوف همراه بودند و به دنبال استفاده از اندیشههای عرفانی در تفسیر متون دینی بودند. گروه سوم هم تصوف برای آنها مساله نبوده و …
Read More »«فقه حکومتی» و «الگوی پیشرفت» در بستر انقلاب اسلامی/ عباسعلی مشکانی سبزواری
شبکه اجتهاد: در این یادداشت تلاش میشود «فقه حکومتی» و «الگوی پیشرفت» در بستر انقلاب اسلامی نسبت فقه و مقوله پیشرفت و الگوی پیشرفت در فرآیند تکاملی انقلاب اسلامی مورد بحث و بررسی قرار گیرد، بدین منظور در قالب سه نکته، ابتدا به نسبت فقه و پیشرفت به طور مطلق پرداخته شده است، در ادامه و در قالب نکته دوم، …
Read More »پرداختن به ابعاد فکری و عرفانی یک عالم، الزاما ترویج صوفیه نیست/ وظیفه مرجع، حکم دادن است اما تشخیص مصداق، با مکلف است
در فقه رسانه، محرمات پیام رسانه سه قسم هستند: یک قسم این است که خود آن پیام یا فیلم موجب اضلال است؛ یعنی اعتقادات باطل در آن بیان میشود. گاهی متضمن حرام است. گاهی هم همه فیلمنامه حرف خوبی دارد، اما یک اثر غیرمستقیمی میگذارد که آن اثر غیرمستقیم حرام است و موجب اضلال و افساد در جامعه میشود. پس …
Read More »چهارنکته اساسی درباره ازدواج دختران خردسال/علینصیری
شبکه اجتهاد: چندی است مسالهای فرعی به عنوان یک مساله اصلی و مهم در کشور مطرح شده و برخی افراد از آن اعلان انزجار کرده و برخی دیگر آن را تایید میکنند. این سوال مطرح است که آیا ازدواج دختر در سن ۱۰ سالگی به بعد اشکال شرعی و عرفی دارد؟ اگر چنین عملی اشکال دارد، چرا کسانی که خود …
Read More »فقه سنتی، درک درستی از گردشگری ندارد/ گردشگری مبتنی بر لذت است، اسلامی و غیر اسلامی ندارد!
اگر ما صنعت گردشگری را واقعاً به عنوان یک صنعت میخواهیم جدی بگیریم و میخواهیم از پیامدهای دنیوی آن بهره ببریم چارهای نداریم، باید تن به پارهای از تبعات فرهنگی آن هم بدهیم. اختصاصی شبکه اجتهاد: گردشگر در دنیای امروز به عنوان یک منبع درآمد برای کشور هاست، تا آنجا که آن تعبیر به صنعت می شود. برخی برای این …
Read More »خاندانهای روحانیت شیعه/ حسن انصاری
شبکه اجتهاد: به مناسبت پژوهشی که سالهاست بدان مشغولم یعنی تاریخ روحانیت شیعه یکی از موضوعاتی که انجام میدهم بررسی تاریخچه خاندانهای روحانیت شیعه است. در میان اهل سنت هم در طول تاریخ ما چندین خاندان مهم پر سابقه در فتوا و قضاء و دانش در ایران و همچنین در شامات و مصر داشتهایم (مانند آل منده، آل صاعد، آل …
Read More »علمای گذشته، خود را منحصر به قم و نجف نمیکردند/ نقش ائمه جمعه، به امور اداری و جلسات با مسؤولین خلاصه شده است/ بیشتر مشکلات قضائی، توسط علمای بلاد حل میشد
مرحوم حاج شیخ عباسعلی اسلامی یک روحانی در دوره شاه که هیچ امکانات دولتی نداشت، شیخ عباسعلی اسلامی بعد از شهریور ۲۰ که مجال این گونه خدمات نبود، قبل از شهریور ۲۰ ایشان برمه بوده و لکهنو و رامپور و شهرهای مختلف هند و بعد که ایران و تهران میآید اواخر عمرش بیش از ۱۶۰ دبستان، راهنمایی، دبیرستان در نقاط …
Read More »از «ترس ناصرالدین شاه از ملاعلی کنی» تا «آیت اللهی که لوله کشی آب اشتهارد را انجام داد»!
در سابق مردم له له میزدند برای وجود روحانی. خدمت آیتالله بروجردی میرسیدند، خدمت آیتالله گلپایگانی میرسیدند. طومار امضاء میکردند، دعوت میکردند و علما را با عزت و احترام به شهرشان میبردند. مرحوم سید ابوالحسن اصفهانی، مرحوم آیتالله حکیم، اینها نمایندگان روحانی خود را به سرتاسر بلاد میفرستادند. اما قبل از آن دعوت عام مردم آن شهر بود. اگر دعوتی …
Read More »بنیاد امامت و سلطنت در عمان/ میرجواد میرگلوی
شبکه اجتهاد: خاندان الهنایی نیز از قبایلی هستند که در امور مذهبی اباضی صاحب نفوذ بوده و در امور مذهبی به آنها توجه میشود و در ساختار مذهبی صاحب جایگاه هستند. سه خاندان الهنایی، الخروصی و الخلیلی قبایل صاحب نفوذ مذهبی هستند که در قرن گذشته امام اباضی و مفتی اعظم از بین آنها انتخاب شده است. یکی از وقایع …
Read More »حق هدایت شهروندان؛ مطالبه مردم از حاکمان/ محمد عابدی
شبکه اجتهاد: به مناسبت ایام شهادت حضرت زین العابدین، نگاهی کوتاه به بخشی از مسئله «حق هدایت شهروندی» داریم که امروزه مورد غفلت جامعه نخبگانی ما قرار گرفته و به آن جایگاهی در خور همانند حق آزادی و …. در نظر نمیگیرند و به همین جهت، عموم مردم نیز هرگز آن را بعنوان حقی که باید از مسئولان خود مطالبه …
Read More »رساله حقوق امام سجاد(ع) هیئت جعلی دارد اما مفردات آن، جعلی نیستند
در امالی شیخ طوسی میبینیم مشخصا شخصی، روایات مختلف از روات و صحابه مختلف را با حذف سند جمع آوری کرده و اول آن یک «یا علی» یا یک «یا اباذر» جلوی آن گذشته است، در حالیکه این روایات ربطی به یک صحابه واحد ندارد. این مشکلی ندارد و نظائرش را داریم. لذا تعبیر میکنیم هیئت، مجموعی و ترکیبی جعلی …
Read More »فقه تعلیقهای و ساندویچی، منجر به مرگ فقه واقعی میشود/ نسل جدید حوصله بازکردن جواهر را ندارد/ ۳۰ روش برای استنباط احکام پیدا کردهام
امروزه، نسل جدید حوصله باز کردن جواهر را ندارد و نمیتواند از عهده متون جواهر بربیاید تا چه رسد به متون قدیمیتر. لذا اقوال در فقه که صاحبجواهر بارها و بارها به اهمیت این مسئله تذکر میدهد، بسیار مهم است. خیلیها در مورد اقوال فقها، خیال میکنند که یک دکور ویترینی است و این اقوال استخوان و ریشه بحث نیست …
Read More »ده برابر تعداد فعلی، طلبه لازم داریم!/ حوزه نباید تنها بر پذیرش نخبگان متمرکز شود
بنده موافق تفکری هستم که سالهای پیش توسط بزرگانی چون شهید مطهری مطرح شد که میفرمودند روحانیت باید ازنظر تئوری و عملی سازمان پیدا کند. اکنون رابطه و نسبت بحث خمس، زکات و مالیات روشن نیست. بعضی هر سه مورد را نمیپردازند. فضلا و علما باید در این مسئله کارکرده و ازنظر عملی راهکاری که یک عده بیشترین پولها و …
Read More »