استاد الهی خراسانی پیشنهاد داد: برای حوزه خواهران، تشکیل یک شورای فقهی برجسته برای حل مسائل فقهی به صورت جمعسپاری میتواند راهکار مناسبی باشد. در ابتدا نیازی به کار اجتهادی نیست و اولویت باید با مسائل اختصاصی بانوان باشد. این رویکرد به اعتمادسازی کمک میکند و اگر با قوت عمل شود، همان آقایانی که مدعی اجتهادند، خواهند فهمید که دیدگاه …
Read More »آخرین اخبار
گفتمانسازی فقه تخصصی در حوزه علمیه خراسان/ عباسعلی مشکانی سبزواری
اختصاصی شبکه اجتهاد: دانش فقه، به جهت جایگاه و کارکردی که در حیات و جامعه انسانی دارد، اگر مهمترین دانش در مجموعه دانشهای اسلامی نباشد، در زمره مهمترین آنها قرار دارد. امروزه و در پرتو حکومت و نظام اسلامی، فقه بهمثابه نرمافزار اداره جامعه و حکومت، اهمیت و محوریت ویژهای یافته است. نظام اسلامی در ایران، نظامی با محوریت فقه …
Read More »ریشهیابی تاریخی دو نگاه معاصر به جایگاه قرآن در اجتهاد/ محمد عشایری منفرد
شبکه اجتهاد: پیش از آنکه اخباریان، جایگاه دانش اصول فقه در اجتهاد را به چالش بکشانند، اغلب فقیهان، هرچند اصول فقه را به عنوان یکی از دانشهای ضروری برای اجتهاد معرفی میکردند اما اهمیت آن را بالاتر از همه دانشهای دیگر قرار نمیدادند. در این دوره، بسیاری از فقیهان، عامل دیگری به نام “قوه رد فرع بر اصل” را بزرگترین …
Read More »اعتبار روایات کافی؛ بررسی چهار نظریه/ چرا برخی فقها به برخی احادیث اعتماد نکردند؟
شیخ مفید و شیخ صدوق، به برخی از روایات کافی عمل نکردهاند. محقق حاجی نوری معتقد است که عدم عمل این بزرگان به دلیل وجود روایات معارض بوده است و اینکه در متن روایات کافی تعارضی وجود داشته باشد، این امر لزوماً نافی اعتبار کلی کتاب نیست؛ اما برخی از بزرگان، از جمله آیتالله شبیری زنجانی، بر این باورند که …
Read More »قوّامیت مردان بر زنان در کشاکش سه گانه تکوین، تشریع و اخلاق!/ علی راد
شبکه اجتهاد: دیدگاه علامه محمدتقی جعفری در تفسیر آیه «الرِّجالُ قَوَّامُونَ عَلَى النِّساءِ…» مقصود از قوام قیم به اصطلاح فقهى و حقوقى نیست، زیرا قیم کسى را میگویند که اختیار تصرف در مال و توجیه زندگى کسى دیگر را در اختیار داشته باشد، مانند قیم صغیر و قیم دیوانه و سفهاء و غیر ذلک. و مسلم است که مرد بههیچ …
Read More »فقه الگوریتمی؛ از کاشت تراشه تا قضاوت ماشینی؛ الزامات اجتهاد نوین در عصر هوش مصنوعی
نشست تخصصی هوش مصنوعی و علوم اسلامی با تأکید بر ضرورت برنامهریزی ملی و ورود فقیهان به مباحث اخلاقی-فقهی این فناوری برگزار شد. اساتید با اشاره به فرصتهایی مانند هوش مصنوعی حاکمیتی، گرافدانش و کاربردهای آموزشی-ترویجی، هشدار دادند غفلت از این فناوری، تهدیدات امنیتی و وابستگی دیجیتال به دنبال دارد. پیشبینی ظهور نسل کامپوزیت هوش مصنوعی، طرح مفاهیمی مانند آواتارهای …
Read More »استفتائات جدید از رهبر انقلاب
استفتائات جدید مطابق با فتوای رهبر معظم انقلاب از جمله «بخشیدن مهریه در ازای حضانت دائم فرزند»، «استفاده از تسهیلات بانکی در غیر مورد قرار داد»، «اقدامات درمانی برای استفاده کننده از بیمه دیگری» و «واگذاری نوشتن پایاننامه و مقاله به دیگران» منتشر شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، جدیدترین استفتائات مطابق با فتوای حضرت آیتالله خامنهای منتشر شد. متن ذیل، …
Read More »پنج دلیل اصلی نفی پول اعتباری/ مشکل اقتصادی ما تن دادن به اضطرار است!
استاد محسن اراکی خاطرنشان کرد: شاید مشکلات امروز اقتصادی از جمله تورم، کاهش ارزش پول ملی و مانند آن، به دلیل تن دادن مکرر ما به اضطرار است، در حالی که میتوان حکم اولیه پول را یافت و در پی اجرایی ساختن آن بود. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد محسن اراکی، که در جمع تعدادی از طلاب و پژوهشگران حوزه …
Read More »بحران تصمیمسازی در اقتصاد اسلامی؛ ناکارآمدی مدیریت یا ضعف نظریه؟
استادهادی تهرانی معتقد است محققان و دانشگاهها و انجمنها و تشکلهای اسلامی پراکنده کار کردهاند و همتی برای تصمیمسازی بر اساس نظریه نداشتهاند، لذا به اهداف اقتصاد اسلامی نرسیدهایم. او که سالها تجربه حضور در شورای مشورتی بانک مرکزی و کمیته فقهی سازمان بورس داشته تصریح میکند عملکرد کمیتهها خیلی خوب بوده؛ اما اقدامات انجام شده در حوزه شرعیسازی ابزارها، …
Read More »ما در زمینه ادبیات «فقه المقاومه» فقیر هستیم/ باید نگاه جامعی به جهاد داشت
استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه تهران با بیان اینکه فقه المقاومه یکی از مسائلی است که پس از انقلاب اسلامی مطرح شده و ما در زمینه ادبیات آن، فقیر هستیم، گفت: ما در رفتار و سلوک با این مسئله، کمتر مواجه بودیم و لذا فقهای ما کمتر به آن پرداختند. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد علیاکبر رشاد، در …
Read More »تاریخ فقه، بازسازی، بازخوانی یا موزه سازی؟/ حسین نیک
شبکه اجتهاد: شناخت دقیق جایگاه فقه در زمان حاضر مستلزم بررسی روند تاریخی و مسیرهایی است که فقه طی آنها شکل گرفته است. برای این که به درستی بدانیم در فقه چه جایگاهی داریم، ناچاریم که بفهمیم چگونه به جایی که در آنیم، رسیدهایم. این فهم و خودآگاهی از وضعیت فعلی فقه، و در گام بعدی آینده پژوهی فقه، از رهگذر …
Read More »ضرورتِ تدوین «فقهِ هوش مصنوعی» برای عبور از پیچیدگیهای عصر دیجیتال/ چالشهای فقهی هوش مصنوعی چیست؟
در پنجمین هماندیشی توسعه علوم اسلامی، اساتید برجسته حوزه و دانشگاه، چالشهای ناگفته هوش مصنوعی در قلب علوم اسلامی را واکاوی کردند. از مسئولیت مدنی رباتها تا بازتعریف مفاهیمی چون “اراده آزاد” و “مسئولیتپذیری” در فقه، از دغدغههای اخلاقی نقض حریم خصوصی تا پرسشهای اعتقادی درباره خلق “انسان مصنوعی”، این نشست علمی صحنه رویارویی سنت و فناوری بود. آیا هوش …
Read More »چه کشورهایی شنبه، روز اول ماه مبارک رمضان است؟
شماری از کشورهای عربی و اسلامی از جمله عربستان، مصر، امارات، قطر، کویت، لبنان، عمان، فلسطین، سوریه، یمن، اردن، بحرین، مالزی، تونس فیلیپین، برونئی، موریتانی، هرات افغانستان، کردستان و اهلسنت عراق اعلام کردهاند که فردا شنبه نخستین روز ماه مبارک رمضان است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، دیوان عربستان در بیانیهای گزارش داد دیوان عالی در عربستان پس از رویت هلال …
Read More »شیوهنامه تعیین ابتدای ماه رمضان ۱۴۴۶
شبکه اجتهاد: بر اساس آخرین فتاوای مقام معظم رهبری (شرط هم افق بودن، کافی بودن رؤیت به وسیله ابزارهای رصدی و اعتبار رؤیت هلال در روز برای اثبات اول ماه بودن ِ فردای آن روز) شیوه تعیین اول ماه رمضان۱۴۴۶به شرح ذیل ارائه می گردد: ۱. روز جمعه ۲۸ فوریه ۲۰۲۵ در تمام دنیا اقدام به استهلال نمایند که درصورت …
Read More »ظرفیتهای نوآورانه حوزه علمیه مشهد در تربیت فقهای حکمرانی و قانونگذاری
در اولین هماندیشی بررسی ظرفیتهای پشتیبانی علمی و تحقیقاتی حوزه علمیه خراسان در فرایند قانونگذاری، حجتالاسلام والمسلمین نهاوندی با اشاره به تورم قوانین در کشور و وجود بیش از ۱۲ هزار و ۵۰۰ قانون و ۱۱۰ هزار مقرره در شوراهای مختلف، بر ضرورت تطبیق قوانین با موازین شرعی و فقهی تأکید کرد و با استناد به سخنان رهبر معظم انقلاب، …
Read More »تلسکوپ در برابر چشم عادی: چالش فقهی رویت هلال در عصر تکنولوژی
با توجه به پیشرفت علم و تکنولوژی، استفاده از ابزارهای علمی مانند تلسکوپ برای رویت هلال به یکی از مسائل مهم فقهی تبدیل شده است. در نشست «بررسی فقهی رویت هلال با چشم مسل» دو دیدگاه اصلی مطرح شد: موافقان و مخالفان رویت هلال با چشم مسلح. هر دو طرف به ادله شرعی و روایات استناد کردند، اما در نحوه …
Read More »مضاربه در بانکها، راهحلی برای رفع ربا نیست/ نفی علم اقتصاد اسلامی و اثبات نظام اقتصادی اسلامی
علم اقتصاد به معنای راههای علمی برای مبارزه با تورم برای ایجاد رونق اقتصادی امری است که احدی ادعای وجود آن در اسلام را ندارد؛ چرا که علم اقتصاد ناشی از تجربه است. لکن نفی وجود مکتب اقتصادی و نظام اقتصادی در اسلام صحیح نیست؛ بالاخره اسلام وراء احکام تعبدی خود، ارزشهایی در مسائل اقتصادی مطرح کرده است شبکه اجتهاد: …
Read More »تقاطع فناوری و فقه: آیا علوم اسلامی سهامدار انقلاب هوش مصنوعی میشود؟
اساتید حاضر در نشست اول پنجمین هماندیشی «توسعه و توانمندسازی علوم اسلامی» که به موضوع ظرفیتها و چالشهای هوش مصنوعی در علوم اسلامی» اختصاص داشت، با تأکید بر لزوم گذار از نقش مصرفکنندگی به «سهامداری فعال» در فناوری، به واکاوی فرصتهایی همچون پردازش زبانهای دینی، تحلیل نسخ خطی، شبکههای دانشی و حتی مهندسی فقه شخصیشده پرداختند. در کنار این ظرفیتها، …
Read More »جُستاری در مکاتب قم و نجف با نگاهی به رویکردهای نو در اجتهاد
یکی از راهبردیترین اقدامات در مسیر تولید علم، صورتبندی و روایت تحلیلی از شیوه و روش علمورزی عالمان است. از این جنس مطالعات در رشته فقه به مکتب شناسی فقهی یاد میشود. مکتب شناسی فقهی تلاشی است برای بازخوانی عناصر محوری در روش استنباط فقهای بزرگ به منظور کشف منهج اختصاصی ایشان و تفکیک انواع روش های تفقه از یکدیگر …
Read More »تبدیل دانش به عمل؛ چگونه فناوری و علوم اسلامی میتوانند زندگی را متحول کنند؟
نشست سوم چهارمین هماندیشی توسعه و توانمندسازی علوم اسلامی با حضور اساتید به بررسی موضوعات کلیدی همچون «روش کاربردیسازی علوم اسلامی»، «فناوریهای تبدیل معارف اسلامی به کاربستها»، «نظامسازی در علوم» و «نقش علوم اسلامی در زندگی فردی و اجتماعی» پرداخت. سخنرانان این هماندیشی، از جمله استاد مجتبی الهی خراسانی، استاد محمد قطبی، استاد رضا اسلامی، استاد علیرضا پیروزمند و استاد …
Read More »قم؛ صد سال تلاش برای اسلام ناب/ علیاصغر مجتهدزاده
شبکه اجتهاد: اکنون یکصد و سه سال از بازتأسیس حوزه علمیه قم توسط عالِم عامل با ورع میگذرد. تشکیل حوزه علمیه به آغازین روزهای بعثت رسول اکرم صلواتاللهعلیه بازمیگردد. از همان هنگام که پیامبر به رسالت برگزیده شد، آموزش و تعلیم معارف اسلام نیز آغاز شد. تبلیغ دین وظیفهای بود که پیامبر اسلام صلواتاللهعلیه از همان ابتدای بعثت، به آن …
Read More »غیبت قرآن در حوزه فقهمحور/ محمد ولیانپور
شبکه اجتهاد: بیانات رهبر انقلاب در جمع دستاندرکاران برگزاری «همایش بینالمللی تفسیر تسنیم» منتشر شد. بیاناتی که علاوه بر تعابیر ویژه نسبت به شخصیت آیتالله جوادی آملی و تفسیر برجسته ایشان، «تفسیر تسنیم»، اشارات مهمی درباره جایگاه تفسیر در حوزههای علمیه داشت و از ضعف و کمککاری حوزههای علمیه، بهویژه حوزههای علمیه شیعه در طول تاریخ حکایت میکرد: «در مقوله …
Read More »کاربردیسازی علوم اسلامی؛ از استنباط فقهی تا حکمرانی تمدنی
در چهارمین و پنجمین هماندیشی توسعه و توانمندسازی علوم اسلامی، اساتید حاضر به بررسی فرآیندهای کاربردیسازی علوم اسلامی پرداختند. مباحث نشست دوم این هماندیشی، از الزامات و روشهای تبدیل معارف اسلامی به کاربستهای عملی تا چالشها و راهکارهای تحقق حکمرانی دینی در بستر تمدن نوین اسلامی را در بر گرفت. سخنرانان با تأکید بر نقش زیستبوم علمی، نظام روششناسی و …
Read More »تفسیر «تسنیم»؛ ثمره چهار نسل اندیشه و نقد علمی است/ نظام باید بر پایه عقلانیت باشد، تنها عالم شدن کافی نیست/ امامت مهجور است؛ اگر امامت درست شد، عقل و علم زنده میشود
آیتالله جوادی آملی مولف تفسیرشریف تسنیم، پس از رونمایی از ۸۰ جلد تفسیر تسنیم، به نقش حوزههای علمیه در ترویج معارف قرآنی اشاره کرده و تفسیر «تسنیم» را محصول تلاشهای حوزه دانست و اظهار داشت: بدون تردید این کار، کار حوزه است، بنده یک نفر در برابر این گروه با عظمت هستم. به گزارش شبکه اجتهاد، همایش بین المللی تفسیر …
Read More »پیشبینی رؤیتپذیری هلال ماه مبارک رمضان ۱۴۴۶ قمری در ایران
اختصاصی شبکه اجتهاد: برای رؤیت هلال در شب اوّل ماه، عواملی چون «زمان غروب خورشید و ماه» و «اختلاف زمان غروب آن دو» و «مختصّات خورشید و ماه و جدایی زاویهای ماه و خورشید که از اختلاف ارتفاع ماه و خورشید، و نیز اختلاف سمت آن دو نشئت میگیرد» و «درصد روشنایی هلال و به اصطلاح فاز ماه» و … …
Read More »حوزه علمیه وامدار آیتالله جوادی است/ کاری کنید مراجعه به تفسیر یک فرهنگ بشود/ تفسیر تسنیم یک «المیزان» امروز است
رهبر انقلاب، با تجلیل از شخصیت ممتاز آیتالله جوادی آملی مفسّر بزرگ قرآن کریم و صاحب تفسیر تسنیم، حوزه علمیه را وامدار مجاهدت این عالم فرزانه در ممارست بیش از ۴۰ ساله برای تحقیق و تدریس و تألیف تفسیر تسنیم دانستند و افزودند: البته فعالیتهای آیتالله جوادی آملی در زمینه علوم عقلی و نقلی و کارهای فقهی، فلسفی و عرفانی …
Read More »فقه و گفتگوهای علمی؛ جایگاه نقد منصفانه در پیشرفت استنباط فقهی/ سعید فاقدی
اختصاصی شبکه اجتهاد: بعد از مناظره دو استاد مطرح درس خارج حوزه علمیه قم، گزارشها و نقدهای متنوعی بر این جلسه صورت گرفته؛ ولی زوایای دیگری در این مناظره وجود داشت که هنوز از آن سخنی گفته نشده. این مناظره موجب تازه شدن دردی کهنه در روش و نوع نگرش رویارویی حوزویان در مسائل اختلافی بود. فارغ از قضاوت پیرامون …
Read More »سید حسن نصرالله؛ استثنا یا قاعده؟/ سیدعلیرضا نقیبپور
شبکه اجتهاد: سید حسن نصرالله، فرزند حوزههای علمیه شیعه است، اما آیا این دستگاه تربیتی، الگویی همچون او را بهعنوان یک استاندارد و نُرم میپذیرد؟ یا آنکه نسبت او به حوزه علمیه صرفاً در ابعاد معنوی و تلبس به عبا و عمامه تعریف میشود و فهم سیاسی، رهبری میدانی، فراست و هوشیاری او در عرصههای حساس مبارزه و سیاست، محصولی …
Read More »سهم هویتبخش سید مقاوم جبهه مقاومت در تمدن نوین اسلامی/ محسن الویری
شبکه اجتهاد: یکی از مؤلفههای هویتبخش هر تمدنی، ارزشهایی است که بر همه ابعاد و اضلاع آن تمدن و به ویژه بر سوگیریهای آن اثرگذار است. زنده نگاه داشتن این ارزشها در گروی مجاهدتها و فداکاریها و از جانگذشتگیهای شخصیتهایی است که چه بسا بهرهوران و حتی نقشآفرینان آن تمدن در دورههای بعد از آن آگاه نباشند ولی این ناآگاهی …
Read More »علوم اسلامی در مسیر کاربردیسازی؛ اساتید چه گفتند؟
اساتید حاضر در هماندیشی توسعه و توانمندسازی علوم اسلامی، مباحثی همچون روشهای کاربردیسازی علوم اسلامی، چالشها و الزامات آن، آیندهپژوهی در فقه، نقد رویکردهای سنتی در حقوق و مجازات، نقش علوم اسلامی در حکمرانی و توسعه، و ارتباط آن با سایر علوم؛ به تبادل نظر پرداختند. حاضران ضمن بررسی ابعاد مختلف این موضوع، بر ضرورت نگاه جامع، تقسیم کار علمی، …
Read More »