آخرین اخبار

مسلماً اسلامی‌کردن قوانین این نیست که یک مسئله‌ای را که شیخ طوسی هزار سال پیش گفته برداریم و عیناً ترجمه کنیم و در قانون بیاوریم. اسلامی‌کردن آن است که آن مبانی را بگیریم و بر مقتضیات روز تطبیق دهیم و آن‌ها را به‌روز کنیم. به گزارش شبکه اجتهاد، دکتر سید حسین میرمحمد صادقی، استاد دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی در گفت‌وگو با نشریه رویش اندیشه به بررسی آسیب‌های قانون‌گذاری در مجلس شورای اسلامی پرداخت که متن آن بدین شرح است؛ به‌نظر شما چه مسائل و مشکلاتی در خصوص فرآیند فعلی قانون‌گذاری در مجلس شورای اسلامی وجود دارد؟ صادقی: مهم‌ترین مسئله‌ای …

شبکه اجتهاد: اصول فقه شیعی در آنچه در مکتب وحید بهبهانی و بعد در مکتب شیخ انصاری تحول یافت از لحاظ گسترش و عمق دقت ورزی‌های مختلف فکری و حقوقی و هرمنوتیک از مهمترین افتخارات علمی تشیع در دو سده اخیر است. درست است که اصول فقه در آغاز بیشتر در میان اهل سنت بالید و شافعیان و حنفیان در تحول آن سهم عمده را در سده‌های نخستین داشتند اما اصول فقه شیعی در دو سده اخیر دامنه‌هایی را درنوردید که مطلقا تحولات اصول فقه سنی با آن قابل مقایسه نیست. دانشوران شیعی قرن‌ها با مطالعه و آموزش و تدریس …

در حال حاضر کل دنیا به سمت اینترنت ملی می‌رود. چون حکمرانی فضای مجازی نداریم لذا ممکن است دولت باشد یعنی وزارتخانه‌ها باشند، ادارات و ساختار هرمی باشد اما حکمرانی نباشد. یعنی ممکن است سیاستگذاری باشد اما تنظیم‌گری متناسب با سیاست‌گذاری نباشد، تنظیم‌گری قانون‌گذاری باشد ولی رصد و ارزیابی نباشد. به گزارش شبکه اجتهاد، اساس و سرچشمه قدرت سیاسی و توانایی حکومت بر انجام امور و وظایف و اعمال آمریت را «حاکمیت» می‌نامند. هر حکومتی با تکیه بر حاکمیت خود به اعمال اقتدار سیاسی می‌پردازد و خواست خود را در داخل و خارج از کشور تحقق می‌بخشد. مقوم حاکمیت، سلطه …

شاخص شدن شهر امام رضا (ع) از حیث مباحث فرهنگی، تاریخ درخشان و احیای مجدد جایگاه حوزه علمیه مشهد؛ لزوم تقویت و ارتباط حوزه مشهد با قم، تسهیل زیارت بی‌دغدغه زوار، لزوم توجه به استعدادیابی و تربیت سخنوران توانمند در حوزه تبلیغ دین، رفع مشکلات حاشیه شهر مشهد و نیز حساسیت علما و حوزه‌های علمیه نسبت به جریانات جهان اسلام؛ از جمله محورهای گفتگوی تولیت آستان قدس رضوی با مراجع معظم بود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین احمد مروی، تولیت آستان قدس رضوی روز پنجشنبه ۲۰ آبان در سفر خود به قم با حضور در بیوت مراجع عظام تقلید …

حجت‌الاسلام مرتضی نوروزی در دوره تقریرنویسی درس خارج طی نشست علمی، مکاتب اصولی را معرفی و به تشریح پرداخت و با بیان اینکه مکتب اصولی مجموعه‌ای نظام واره است که جریان‌اند‌یشه ورزی اصولی را در جهت تعقیب هدف و رسالت دانش اصول افزایش می‌دهد، گفت: این مجموعه از سه رکن مبانی زیربنایی، سازو کارهای‌اند‌یشه سازی و‌اند‌یشه‌ها‌ی روبنایی تشکیل می‌شود. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد حوزه علمیه مشهد در این نشست گفت: اهمیت و کارکرد مکتب شناسی اصولی به مطالعه مکتب اصولی، ایجاد و تقویت قدرت نقد اصولی و تصحیح و تولید ‌اند‌یشه در اصول، می‌انجامد. وی با اشاره به اینکه …

اختصاصی شبکه اجتهاد: یکی از مسائل اصولی که در میان علمای اصول اهل سنت و متقدمین از علمای شیعه همواره مورد بحث بوده است، مسئله قطعی و یا ظنی بودن عمومات قرآن است. از منظر مشهور علمای شیعه، ظنی بودن عمومات قرآن امری قطعی است. فقط عده‌ای در میان متقدمین از جمله شیخ مفید، سید مرتضی، شیخ طوسی و برخی از معاصرین چنین دیدگاهی را پذیرفته‌اند. به ‌هر روی، ارسال مسلم گرفتن این بحث از ورود علمای شیعه برای کنکاش این موضوع جلوگیری کرده است؛ اما در میان علمای اهل سنت؛ این بحث معرکه آرای علمای اصول بوده است و …

شبکه اجتهاد: مسند، گونه‌ای از کتاب حدیثی است که در آن، «احادیث نقل شده از یک راوی در کنار هم و با محوریت او گردآوری می‌شوند… کتاب تحف العقول [نوشته ابن شعبه حرانی در قرن چهارم] را می‌توان نمونه‌ای از مسند نویسی شیعی بر شمرد… عیون اخبار الرضا علیه‌السلام [نوشته شیخ صدوق در قرن چهارم] نیز نمونه‌ای از مسند نویسی است…» (۱) در باره مسندنویسی پژوهش‌هایی سامان یافته که تاریخچه این گونه حدیث نگاری و انواع مسندها را نشان می‌دهد.(۲) عالم محقق معاصر مرحوم استاد عزیز الله عطاردی (۵ آذر ۱۳۰۷ – ۳ مرداد ۱۳۹۳) به این شیوۀ حدیث نگاری …

شبکه اجتهاد: گرچه نام بردن و نسبت فسادِ ثابت نشده به افراد را در یک توئیت -چه رسد به خطبه نماز جمعه- جایز نمی‌دانیم؛ اما اینگونه نیست که بطور کلی نماز جمعه هیچ نسبتی با مفسدان اقتصادی نداشته باشد.(۱) چند نمونه آن را مرور می‌کنیم. ۱- حاضر کردن زندانیان در نماز جمعه روایت صحیح السند صدوق و شیخ طوسی از امام صادق(ع): “بر امام است که زندانیان قرض و بدهکاری را روز جمعه به نماز جمعه و روز عید به نماز عید بیاورد. با آنان نگهبانانی بفرستد و وقتی نماز تمام شد به زندان برگرداند”(۲) فقهاء بزرگ برای زمان حضور …

کتاب «روحانیت و دولت مدرن» اثر دکتر عبدالوهاب فراتی در گروه سیاست پژوهشکده نظام‌های اسلامی توسط سازمان انتشارات پژوهشگاه به زیور طبع آراسته شد. به گزارش شبکه اجتهاد، بی‌تردید یکی از آرمان‌های انقلاب اسلامی، بنای «دولتی دینی» در ایران است. این آرمان که مهم‌ترین دستاورد این انقلاب است بر تمام ابعاد کنونی زندگی ما سایه افکنده است. با این همه، همواره این پرسش مطرح بوده است که مراد روحانیت از «دولت» در ترکیب «دولت اسلامی» چیست؟ و بر چه مدلولی دلالت می‌کند؟ بررسی‌های اولیه نشان می‌دهد اغلب آنان بدون این که تصویر روشنی از بافت «دولت» داشته، صرفاً آن را …

حجت‌الاسلام سیدجواد ورعی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، گفت: نائینی حکومت را از قبیل تولیت موقوفه می‌داند که باید بر اساس مصلحت واقف و موقوف علیهم عمل کند و این با کسانی که کشور را ملک خود و مردم را برده خود می‌دانند تفاوت وجود دارد. در این دیدگاه زمامدار، امانتدار است و او معتقد بود که ولایت یعنی امانتداری؛ مرحوم فیرحی در تبیین ماهیت حکومت از این تعبیر آخوند استفاده کرده و آن را بسط داده است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدجواد ورعی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، شامگاه ۱۷ آبان ماه در …

حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی زمانی‌فرد در نشست علمی از دوره تقریرنویسی درس خارج، روش حل مسئله اصولی را مورد بررسی و تبیین قرار داد و در مقدمه بحث خود به روش تشخیص مسئله از اصولی، فقهی و قاعده فقهی پرداخت. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه مشهد در این نشست گفت: از دیدگاه مشهور «از جمله مرحوم نائینی» وقوع یک مسئله در کبرای قیاس علامت اصولی بودن آن مسئله است؛ به عنوان مثال، وقتی فقیه می‌خواهد مسئله‌ای مانند وجوب نماز جمعه را بیان کند، باید استدلال کند و برای استدلال هم می‌بایست قیاس تشکیل دهد؛ در …

در نظام بانکی ما دو مشکل اساسی وجود دارد: ۱- ناکارآمدی نظام بانکی در مسیر رشد و توسعه اقتصادی است که حتی گاهی رشد و توسعه اقتصادی را مختل نموده است؛ مثل افزایش نقدینگی در سال‎های اخیر که منجر به تورم شده است؛ ۲- وجود شبهه ربا در عملیات بانکی. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست علمی «بررسی علل عدم موفقیت نظام بانکی در جلب اعتماد عمومی نسبت به حذف ربا» از سوی گروه علمی «اقتصاد» مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) برگزار شد. در این نشست حجت‌اسلام والمسلمین مهدی خطیبی ارائه دهنده بحث و حجت‌اسلام والمسلمین سید کاظم رجایی ناقد …

هزینه کردن وام در غیر مورد قرار داد، حکم زمین مسجدی که تخریب شده، ناتوانی در ادای کفاره روزه و بازی‌‌های رایانه ای؛ برخی از استفتائاتی است که در آبان ۱۴۰۰ به آن پاسخ داده شده است. به گزارش شبکه اجتهاد، جدیدترین استفتائات (اآبان ۱۴۰۰) حضرت آیت‌الله خامنه‌ای منتشر شد. متن سؤال و جواب ۹ استفتاء در موضوع عبادات و معاملات به نقل از دفتر مقام معظم رهبری به شرح زیر است: نماز خواندن بر روی فرش نجس سوال۱: آیا نماز خواندن بر روی فرش نجس صحیح است؟ جواب: محل سجده نمازگزار باید پاک باشد ولی اگر مکان نمازگزار به …

کرسی نقد کتاب «تضعیف راویان؛ بازخوانی مبانی و معیارهای عالمان رجالی در پنج قرن نخست هجری» امروز برگزار شد و ارائه‌دهنده بر این نکته تاکید کرد که وثاقت با همه نوع انحراف مذهبی مگر غلو قابل جمع است، البته نه اینکه غالی نمی‌تواند ثقه باشد، بلکه احتیاط شدید ائمه(ع) و باور درون مذهبی ما بر عدم نقل از آنهاست؛ همچنین نکاتی که بیانگر انحراف راوی ثقه است، قابل قبول است؛ و نیز وثاقت راوی غیرامامی باید در نزد امامیه پذیرفته شده باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی غلامعلی، استاد دانشگاه قرآن و حدیث و نویسنده کتاب «تضعیف راویان؛ …

شبکه اجتهاد: شاید بتوان گفت که یکی از دلایل ضرورت امامت و ولایت، وجود تفکرات متحجرانه و خوارجی است، چون حاملان چنین تفکری دین و احکام دینی را به‌نفع قدرت‌های سلطه‌گر و عافیت‌طلبان تفسیر به رأی می‌کنند. اگر ولایت در میان نباشد و برابر تفسیرهای ناصواب آنان نایستد و از کیان اسلامی دفاع نکند؛ جامعه ایمانی در دامان قدرت‌های سلطه‌گر و حاکمان جور و اشراف و عافیت‌طلبان دنیاپرست گرفتار می‌شود و با مصائب بی‌شمار دست و پنجه نرم خواهد کرد، چنان‌که اصلی‌ترین مانع بر سر راه جریان خوارج، امیر ولایت علی‌بن ابی‌طالب علیه‌السلام بود، او بود که نمی‌گذاشت تفسیربه‌رأی‌ها و …

حجت‌الاسلام حیدر همتی، رئیس اندیشکده مطالعات راهبردی فقه و علوم انسانی تهران، با بیان اینکه علوم انسانی امروزه با پیشرفت‌های عقلی و تجربی توانسته است حوزهای مختلف امور انسانی را کشف و مدیریت کند، از ایجاد اندیشکده مطالعات راهبردی فقه و علوم انسانی خبر داد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام حیدر همتی، رئیس اندیشکده مطالعات راهبردی فقه و علوم انسانی تهران، گفت: با توجه به تحولات روز افزون و لحظه‌ای و سریع جوامع، فهم از موضوعات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی پیچیده و دارای لایه‌های مختلفی شده است. از این رو مجتهد امروز مخصوصاً در جایگاه حکومت نمی‌تواند بدون توجه به …

استاد حوزه علمیه خراسان، واکسن نزدن را نوعی ظلم به سیستم اجتماعی کشور توصیف و ابراز کرد: افرادی که واکسن نمی‌زنند، به خاطر سرایت دادن مریضی به دیگران، در حقیقت به صورت مستقیم و غیرمستقیم بر سیستم جفا می‌کنند. کسی که کرونا می‌گیرد، به بیمارستان می‌رود و درمان می‌شود و میلیون‌ها تومان روی کشوری که در وضعیت اقتصادی خوبی نیست، خرج می‌گذارد. ضمن اینکه ادامه بیماری مانع رونق بسیاری از کسب و کارها و در نتیجه مانع رونق اقتصاد کشور هم هست. طبیعی است که چنین کاری نه مرضیّ عقل است و نه مرضیّ شرع. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام …

شبکه اجتهاد: از جمله امور روشن در نزد فقیهان اسلامی حرمت کذب و همچنین حرمت تهمت است. مراد از تهمت، نسبت امری منفی به شخصی است که واقعاً مرتکب آن نشده است. نقطه‌ی مقابل آن، غیبت است. غیبت به معنای سخن گفتن از نواقصی است که واقعاً در شخص وجود دارد. بسیاری از فقیهان، غیبت، تهمت و دروغ را در زمره‌ی گناهان کبیره شمرده‌اند. برخی از فقیهان تهمت به اهل بدعت را استثنای این مسئله دانسته‌اند. برخی مفهوم اهل بدعت را تا بدان‌جا گسترش داده که هر کسی را که در مذهب، مخالفِ مذهب حقه باشد شامل می‌شود. این گروه …

در این کتاب که به‌عنوان متن درسی «حدیث‌خوانی» تدوین یافته است، افزون بر مباحث مقدماتی درباره شناخت کافی و برکات حدیث‌خوانی، برگزیده‌ای از روایات کتاب شریف در زمینه‌های اخلاق علم‌ آموزی، اخلاق فردی، اخلاق بندگی و اخلاق اجتماعی، در دو محور: بررسی سندی و بررسی متی مورد واکاوی قرار گرفته است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، کتاب «شرح گزیده روایات کافی» که تلخیصی از کتاب «روش شناسی تفسیر قرآن» است، در ۲۴۳ صفحه و با قطع وزیری توسط انتشارات وحی و خرد وابسته به موسسه معارف وحی و خرد به زیور طبع آراسته شد. در میان میراث برجای مانده حدیثی، کتاب …

اختصاصی شبکه اجتهاد: نشست دوم از سلسله نشست‌های نقد و بررسی طرح پژوهشی «تحلیل فقهی اعتبار اسناد عادی در اموال غیرمنقول» با ارائه حجت‌الاسلام مصطفی جلالی و نقادی حجت‌الاسلام والمسلمین حمید درایتی، استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه مشهد، برگزار شد. این جلسه از سوی معاونت پژوهش حوزه علمیه خراسان و معاونت راهبردی قوه قضائیه با حضور برخی از اساتید و فضلا، ۲۲ تیرماه ۱۴۰۰ در موسسه دانشوران مشهد برگزار کردید. گزارش تفصیلی این نشست پیش روی شما مخاطبان گرامی قرار می‌گیرد؛ جلالی: یکی از مسئله‌های کلان امروز قوۀ قضائیه، کثرت پرونده‌هایی مربوط به «زمین‌خواری و املاک» است که …

شبکه اجتهاد: تجربه چندباره اعتراضات شدید در جمهوری اسلامی نشان داده است که متاسفانه یکی از مکان‌هایی که بعضا مورد تعرض مردم خشمگین قرار می‌گیرد مراکز وابسته به حوزه و روحانیت است. انکار نقش بعضی از مردم عادی در حمله به مراکز حکومتی و از جمله حوزوی، همان‌قدر غیرمنطقی و ساده‌انگارانه است که انکار کلی نقش ضد انقلاب و عناصر وابسته به خارج در برخی آشوب‌های خشن. اساسا مقصر دانستن روحانیت به عنوان عامل اصلی معضلات بی‌شمار جامعه امروز، در میان بخشی از مردم – درست یا غلط – مشهود است. اگر به آنچه شهید مطهری درباره نقش روحانیت در …

آیات مکارم شیرازی، نوری همدانی، علوی گرگانی و مظاهری با صدور بیانیه‌ای اهانت به ساحت مرجعیت شیعه را محکوم و بر ضرورت حفظ حرمت آن تأکید و تصریح کردند تعرض به جایگاه رفیع مرجعیت موجب حرمت‌شکنی و خسارت‌های جبران‌ناپذیری است. همچنین، آیات جوادی آملی، سبحانی، گرامی قمی، استاد علوی بروجردی و حجت‌الاسلام شهرستانی نماینده آیت‌الله سیستانی با حضور در بیت آیت‌الله صافی از مواضع و جایگاه مرجعیت تجلیل نمودند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، پس از واکنش‌ بسیاری از علما و اساتید حوزه‌های علمیه نسبت به هتک ساحت مرجعیت و نامه مجدد نویسنده یادداشت و نیز اطلاعیه دفتر آیت‌الله صافی گلپایگانی …

شبکه اجتهاد: گر چه بحث در مورد حوزهٔ مستقل و ویژگی‌های آن نیازمند شرح و بسط مفصلی است، ولی شاید ذکر چند نکته در این باره مفید باشد: ۱- وقتی صحبت از استقلال حوزه مطرح می‌شود، اختصاصی به حوزه‌های ایران ندارد، بلکه مقصود استقلال حوزه‌های شیعه در هر زمان و هر کشور و در هر حکومت و هر دولت است. ۲- استقلال حوزه به معنای گریز از قانون و عدم پایبندی روحانیون به مقررات و قوانین قابل قبول یک‌ کشور نیست، بلکه آنان هم خود به برقراری نظم اجتماعی معتقدند و‌ هم‌ دیگران را سفارش به آن می‌کنند. بله پیشنهاد …

مرحوم آیت‌الله سید احمد زنجانی، پس از توصیۀ مرحوم آیت‌الله سیّدصدرالدین صدر، تعلیقاتی ارزشمند بر کتاب «الفقه علی المذاهب الأربعه» نگاشت و کوشید آراء مشهور امامیّه را در کنار فتاوای مذاهب چهارگانۀ عامّه، ذکر کند و بدین‌گونه آراء امامیه را در مجامع علمی جهان اسلام، بیشتر مطرح نماید. اکنون کتاب «آراء الإمامیّه» اثر آیت‌الله‌ زنجانی برای نخستین بار توسط انتشارات مرکز فقهی امام محمد باقر(ع) چاپ و منتشر شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، تضارب آراء و مقایسه انظار با یکدیگر، همواره هموارکننده‌ راه تشخیص بهتر حق و صواب بوده است؛ از همین رو کتاب‌های بسیاری، مباحث علمی را به شیوه …

شبکه اجتهاد: شورای جهانی جوامع مسلمان (المجلس العالمی للمجتمعات المسلمه) اعلام کرد که کنفرانس بین‌المللی “وحدت اسلامی: مفهوم، فرصت‌ها و چالش‌ها” از ۱۲ تا ۱۴ دسامبر در ابوظبی پایتخت این کشور و تحت حمایت شیخ نهیان بن مبارک آل نهیان وزیر مدارا و همزیستی، و با مشارکت بیش از ۵۰۰ رهبر، محقق، متفکر و روشنفکر از ۱۴۰ کشور جهان برگزار می‌شود. دکتر علی راشد النعیمی، رئیس شورای جهانی جوامع مسلمان در اعلام جزییات کنفرانس در یک نشست خبری تصریح کرد که اهمیت این کنفرانس ناشی از نیاز به ارائه یک گفتمان فکری و دینی است که خلأ موجود در این …

شبکه اجتهاد: از زمان پیدایش مرجعیت عامه در میان شیعیان که سابقه‌ای حدودا ۲۰۰ ساله دارد، قله اعتبار بخشی به معارف و مناسک مذهبی نهاد مرجعیت بوده است. پیش از آن علمای بلاد کانون چنین اعتباربخشی بودند و هریک در قلمرو خود مرجعیت محلی داشتند. انقلاب اسلامی با ایده ولایت فقها بر تشکیل حکومت نهاد جدیدی را به جامعه شیعیان معرفی کرد که پیش از آن سابقه نداشت و به لحاظ نظری نیز مناسبات آن با نهادهای سابق تبیین نشده بود. با گذشت ۴ دهه از استقرار نظام ولایت‌فقیه همچنان مناسبات آن با احکام اولیه شرعی، مراجع تقلید، قانون عرفی، …

روایاتِ طبیِ پیامبر (ص) را – حتی اگر برای آنها، منشأ الهی و وحیانی تصور کنیم – نمی‌توان به عنوان درمانِ عام برای هر مریض، معرفی کرد مگر اینکه از یک قانونِ عام و دائمی – در علم پزشکی – حکایت کنند؛ زیرا مسائل و توصیه‌های پزشکی، با توجه به افراد مختلف و فضاها و محیط‌های متفاوت و … یکسان نیستند. شبکه اجتهاد: استاد حیدر حب‌الله، پژوهشگر لبنانی و مدرس خارج فقه حوزه علمیه قم در حاشیه‌ بر گفتاری یکی از نویسندگان پیرامون احادیثِ طبی، در پاسخ به پرسشی نظر خود را پیرامون روایات طبی پیامبر (ص) بیان کرد. برخی …

نویسنده کتاب «مدارس فکری حوزه علمیه نجف و نسبت آن‌ها با اندیشه انقلاب اسلامی» اظهار کرد: فکر‌ نمی‌کنم در حوزه قم نظریه‌ای باشد که به هماوردی نظریه حاکم در جمهوری اسلامی بیانجامد، بنابر این احتمال اینکه تفسیر نجف از تشیع به اقبال عمومی‌تری حتی در حوزه قم تبدیل شود، خیلی زیاد است.البیته مرحوم دکتر فیرحی تلاش‌هایی تحت «بازگشت به نائینی‌گرایی» جدید در قم انجام می‌داد؛ احساس می‌کنم که نجف هم راه علاج خودش را بازگشت به نظریه آخوند خراسانی و نائینی در قالب دولت شورایی دنبال می‌کند. به گزارش شبکه اجتهاد، جلسه‌ی نقد و بررسی جدیدترین اثر دکتر عبدالوهاب فراتی، …

اختصاصی شبکه اجتهاد: برای رؤیت هلال در شب اوّل ماه، عواملی چون «زمان غروب خورشید و ماه» و «اختلاف زمان غروب آن دو» و «مختصّات خورشید و ماه و جدایی زاویه‌ای ماه و خورشید که از اختلاف ارتفاع ماه و خورشید، و نیز اختلاف سمت آن دو نشئت می‌گیرد» و «درصد روشنایی هلال و به اصطلاح فاز ماه» و … مؤثّرند. امروزه، برنامه‌هایی تهیّه شده‌اند که با محاسبات رایانه‌ای و طبق معیارهای ریاضی و تجربی، این عوامل را برای بیشترِ نقاط زمین در نظر می‌گیرند و الگوهای رؤیت‌پذیری هلال ماه را پیش‌بینی و ترسیم می‌کنند. (معیارها برای محدودۀ عرض جغرافیایی …

کتاب «حقوق ادیان» اثر حجت‌الاسلام غلامرضا پیوندی در گروه فقه و حقوق پژوهشکده نظام‌های اسلامی توسط سازمان انتشارات پژوهشگاه به زیور طبع آراسته شد. به گزارش شبکه اجتهاد، در تعریف حقوق ادیان ــ به معنای حق‌های ادیان ــ چهار فرض قابل تصور است: فرض نخست، مراد از موضوع حقّ دین به حقّ خدا بازگشت می‌کند. فرض دوم، حقّ دین حقّی مستقل است که برای دین تعریف می‌شود. فرض سوم، حقّ دین به حقّ دینداران بازگشت می‌کند و در فرض چهارم، حقّ دین به حقّ دینداری باز می‌گردد. البته ممکن است کسی نسبت به فرض‌های پیش‌گفته نقد داشته باشد یا به تعریف …