کتاب های فقهی و اصولی

معرفی کتاب اشتغال زنان از منظر مذاهب خمسه (شیعه و اهل سنت)

معرفی کتاب تولی و تبری از نگاهی دیگر

سال ۱۳۹۴ سالی گران‌بها در حوزه نشر کتب فقهی و اصولی بود و کتاب‌های بسیار در این سال اجازه‌ نشر پیدا کردند. شبکه اجتهاد نیز، حسب وظیفه اطلاع‌رسانی خود بسیاری از این کتاب‌ها را معرفی و منعکس کرد.

معرفی و لینک خرید کتاب التحریر فی شرح الدرایه و الروایه

معرفی و لینک خرید کتاب مباحث الاصول و فقه الحدیث: العاریض والتوریه

معرفی و لینک خرید کتاب عرش الاصول و فرش الادله: شرح مبحث استصحاب کفایه الاصول "ویژه‌ی اساتید - طلاب و دانشجویان رشته‌های فقه و حقوق"

معرفی و لینک خرید کتاب دائره‌المعارف فقه مقارن

معرفی و لینک خرید کتاب مبانی مدیریت اسلامی و الگوهای آن

معرفی و لینک خرید کتاب تقیه و حفظ نیروها نوشته آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی

معرفی و لینک خرید کتاب دانشنامه اصولیان شیعه

معرفی کوتاه:بررسی شرایط تحقق قاعده تحذیر یا رفع مسئولیت جزائی و مسائل فقهی و حقوقی مرتبط با آن است. در ابتدای این اثر به بیان نظریات فقها در زمینه شرایط تحقق قاعده تحذیر و نیز مصوبات قانونی مربوط به آن پرداخته شده و پس از آن نقش انواع هشدار در رفع مسئولیت کیفری با استناد به قاعده تحذیر و تسبیب مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. آن گاه امکان گریز از خطر برای فرد هشدار گیرنده و نیز شرایط تحقق قاعده تحزیر بیان شده و جایگاه قاعده مذکور در حقوق جزای شکلی و تطبیق آن بر مباحث حقوقی و قوانین و مقررات مصوب تبیین شده است. نویسنده همچنین تحلیلی از مبانی فقهی و قوانین حقوقی مربوط به پذیرش مسئولیت کیفری و جزایی و کارکرد قاعده فقهی تحذیر در این زمینه ارایه نموده و مفهوم و مصادیق آن را بیان کرده است.

معرفی کوتاه:بیان مسائل مربوط به اصول فقه به زبان ساده است. در این نوشتار ابتدا به بیان مراتب احکام فقه و اقسام مسائل اصولی پرداخته شده است. نویسنده ابتدا به بیان مباحث الفاظ و احکام ظاهری فقه پرداخته شده و پس از آن احکام قطع و ظن و حجیت آن‌ها مورد بحث و بررسی قرار گرفته و خصوصیات قطع و وجوب متابعت از آن و معذریت قطع و تکلیف آور بودن آن تبیین شده است. نویسنده در همین راستا به منجزیت علم اجمالی و مفهوم تجری و ادله حرمت آن اشاره نموده و موضوع تجری و نسبت آن با ظن موضوعی را بررسی نموده است. نویسنده همچنین به ادله مربوط به اجتهاد و تقلید پرداخته و حکم عقل و نقش آن در استنباط حکم شرعی را بیان نموده است.

معرفی کوتاه:شرح و بررسی مباحث اصولی مندرج در کتاب "کفایه الاصول" تألیف ملامحمدکاظم آخوند خراسانی در زمینه مباحث الفاظ، مفاهیم، حجیت و اصول عملیه در علم اصول فقه شیعه است. در این مجلد نیز در ادامه جلد قبل به بررسی حجیت ظنون معتبره و مطلقه پرداخته شده و حجیت ظن واقعی و طریقی و نیز ظن کشفی و نیز ظن حاصل شده به واسطه حکومت، مورد بحث و بررسی قرار گرفته و سبب ظن، موارد آن، مرتبه ظن و راه‌های ایجاد آن تبیین شده است. نویسنده در همین راستا قیاس را از موارد حجیت ظنون معتبره خارج نموده و ادله عدم حجیت قیاس را بررسی نموده است. در ادامه به بحث در مورد عدم حجیت ظن در مقام امتثال و حالات مختلف مربوط به آن پرداخته شده و مبانی و ادله مربوط به اصول عملیه و شرایط جریان داشتن آن‌ها بررسی شده است. در همین راستا نویسنده به تبیین ادله مربوط به اصل برائت و احتیاط (اشتغال) پرداخته و دلایل عقلی و نقلی مشروعیت این دو اصل و موارد استعمال آن‌ها در استنباط حکم شرعی بیان شده است. وی در ادامه به بررسی ادله اصل تخییر و قواعدی فقهی مانند قاعده میسور، قاعده اشتغال، قاعد لاضرر پرداخته شده و ادله مربوط به اصل استصحاب و حجیت آن و نیز شرایط جریان داشتن این اصل را بررسی نموده است.

معرفی کوتاه:بررسی مبانی فقهی شیعه و اهل‌سنت در مورد ابعاد فقهی قیام امام حسین(ع) است. در این نوشتار به صورت تطبیقی دیدگاه دو مکتب فقهی شیعه و اهل‌سنت در مورد علل و آثار قیام حسن و مشروعیت آن مورد بحث و بررسی قرار گرفته و جنبه‌های اصلاح‌گری در نهضت حسینی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. نویسنده ابتدا از منظر فقه سیاسی شیعه به مقوله قیام عاشورا نگریسته و این قیام را حرکتی در جهت احیای فریضه امر به معروف و نهی از منکر در جامعه اسلامی و نیز تلاش برای اصلاح در امت اسلامی ارزیابی نموده و با توجه به غیرمشروع بودن حکومت یزید بن معاویه و ظالم بودن این نظام، ادله مشروعیت جهاد علیه چنین حکومت فاسدی را بررسی نموده و محوریت امام معصوم(ع) در زمینه مقوله جهاد را تبیین نموده است. آن گاه از منظر اهل‌سنت به این موضوع نگریسته و ادله مشروعیت قیام علیه بغات و طغات را از منظر آنان بررسی نموده و وجوب مقاتله با آنان را بر اساس ادله کتاب، سنت، اجماع، عقل و سیره بیان کرده است. وی از دیدگاه شیعه به بررسی حرمت تقیه در چنین حالاتی پرداخته و تفسیری از دیدگاه فقهای شیعه و اهل‌سنت در این زمینه ارایه نموده است.

معرفی و لینک خرید کتاب روش‌شناسی نقد متن حدیث (با رویکرد تطبیق بر نمونه‌ها)

معرفی و لینک خرید کتاب بررسی چند مسئله‌ی هنری از دیدگاه قرآن و سنت

معرفی و لینک خرید کتاب جامعه‌شناسی جنسیت با رویکردی اسلامی

معرفی کوتاه:پژوهشی در زمینه وجوب دفاع از کشورهای اسلامی از دیدگاه فقهای شیعه و اهل‌سنت است. در این نوشتار با رویکردی تطبیقی به تبیین مبانی فقهی فریقین در مورد ادله مشروعیت دفاع و مسائل فقهی سیاسی اسلام در این زمینه پرداخته شده و احکام، روایات، آیات قرآنی و قواعد فقهی مربوط به این موضوع، مورد شرح و بررسی قرار گرفته است. نویسنده به همین منظور ابتدا تعریفی لغوی و اصطلاحی از واژه دفاع ارایه نموده و ارکان آن و موضوع ان و موجبات مشروعیت و وجوب دفاع از کیان اسلامی را بیان کرده است. در ادامه جنبه‌های تشریعی مقوله دفاع مشروع اشاره نموده و آیات و روایات و نیز ضوابط فقهی شیعه و اهل‌سنت را در مورد موارد وجوب آن ذکر نموده است. بیان آداب دفاع و اولویت‌های سیاسی و نظامی مربوط به آن، رعایت اخلاق در این زمینه، تعالیم انسانی در مورد حقوق انسا‌ن‌ها در زمینه جنگ و برخی از قوانین و مقررات بین‌المللی در این زمینه، از دیگر مندرجات این نوشتار است.

معرفی کوتاه:رویکردی فقهی به صورت تطبیقی نسبت به مسائل حلال و حرام از دیدگاه فقهای شیعه و اهل‌سنت است. در ابتدای این اثر کلیاتی در مورد فقه و مسائل مختلف مربوط به آن ارایه شده و مفاهیم اصلی و برخی از مبانی کلی مربوط به احکام حلال و حرام از منظر فریقین بررسی شده است. آن گاه به تبیین احکام وضعی و تکلیفی و فرق بین آن دو پرداخته شده و حرمت ذاتی و ثانوی برخی از امور بیان شده است. در ادامه نگارنده به بیان آثار اخروی عمل کردن به مفاد اعمال حلال و حرام پرداخته و تقسیم‌بندی مربوط به امور حلال بین انسان و خداوند متعال را در زمینه عبادات و معاملات بررسی کرده است. وی در همین زمینه به حرمت و وجوب برخی از اعتقادات مانند اعتقاد به خدا، اعتقاد به فروع و اصول دین مانند اعتقاد و عمل به ارکان اصلی دین همچون: نماز، طهارت، روزه، حج، زکات و ... را شرح داده است. در بخش بعدی کتاب نویسنده به تبیین مسائل حلال و حرام بین انسان‌ها و زندگی اجتماعی آنان پرداخته و دیدگاه‌های فقهی شیعه و اهل‌سنت را در مورد مسائلی همچون: مسائل اخلاقی و اجتماعی، رعایت حقوق یکدیگر، احکام و مساول مربوط به انواع معاملات، رعایت مساول خانوادگی و اجتماعی و تعدی نکردن از حدود الهی در این قبیل از امور را توضیح داده است.

معرفی کوتاه:تحقیقی فقهی درباره حکم انفال اعم از زمین و سایر ثروت‏های طبیعی است. در این پژوهش از منظر فقهی درباره مالک شدن دولت اسلامی نسبت به زمین و سایر امور ملکی مانند زمین‏های موات، اراضی مفتوح عنوه، معادن و سایر ثروت‏های طبیعی بحث و گفتگو به عمل آمده است. نگارنده قواعد فقهی در مورد مالکیت این امور در دست دولت اسلامی را مورد بررسی قرار می‏دهد و اقوال فقهای مشهور شیعه امامیه را در این باره منعکس می‏کند و حکم ثروت‎های طبیعی در فقه شیعه را بررسی می‏نماید.

معرفی کوتاه:پژوهشی در زمینه کیفیت اجرای حدود و تعزیرات در جامعه اسلامی در عصر غیبت توسط حاکم اسلامی و ولی فقیه است. در ابتدای این اثر تعریفی از حد و تعزیر در لغت و اصطلاح شرعی صورت گرفته و انواع جرایمی که دارای حد و تعزیر هستند، معرفی شده و شروط تعلق گرفتن حد و تعزیر به آن¬ها بیان شده است. آن گاه تفاوت حدود و تعزیرات و موجبات فقهی اعمال آن¬ها بیان شده و مشروعیت اقامه آن در عصر غیبت امام معصوم(ع)، مورد بحث و بررسی فقهی قرار گرفته است. نویسنده در همین زمینه به ادله موافقان و مخالفان اجرای حد و تعزیر در عصر غیبت و به دست حاکم اسلامی و ولی فقیه اشاره نموده و دلایل قرآنی، روایی و عقلی آنان را در این زمینه منعکس نموده است. وی به قواعد فقهی متناسب با این موضوع نیز اشاره نموده و ادله مربوط به جواز اقامه حدود و تعزیرات در عصر غیبت را تقویت نموده و میزان ولایت حاکم اسلامی در عصر غیبت در این زمینه را نیز بررسی نموده است.

معرفی کوتاه:بررسی مفهوم و مصادیق پوشش برتر از دیدگاه قرآن و روایات است. در این کتاب سعی شده که دیدگاه قرآن کریم و اهل بیت(ع) درباره پوش زن مسلمان، به عنوان یکی از ضروریات دین اسلام و از ارکان جامعه اسلامی، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و اهمیت، ارزش و آثار مهم فردی و اجتماعی حفظ حجاب و پوشش از منظر، مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد. نویسنده به همین منظور ابتدا به مقام و منزلت والای زن از دیدگاه دین اسلام پرداخته و دستورات مؤکد اسلام برای حفظ حجاب و پوشش او را در راستای تکریم شخصیت والای او ارزیابی نموده است. آن گاه آیاتی از قرآن کریم را که در آن ها بر حفظ پوشش مناسب زنان به وسیله انواع لباس های مخصوص زنان، تأکید صورت گرفته و نیز روایات وارد شده در مورد مصادیق پوشش مناسب را مورد تفسیر و تحلیل قرار داده و وجوب حجاب را از منظر عقل و شرع بررسی نموده است.

معرفی و لینک خرید کتاب مجمع‌المسائل: حاوی نکات ریز در فقه امام شافعی

معرفی و لینک خرید کتاب لعن و ناسزا در فقه

معرفی کوتاه:رویکردی تطبیقی در مورد دیدگاه‌های شیعه و اهل‌سنت درباره مبانی اصول فقه و ابزارها و منابع ایشان جهت استنباط حکم شرعی است. در این نوشتار سعی شده جهت نزدیکی آرای شیعه و اهل‌سنت اصول مشترک آنان در مورد نحوه اجتهاد در مسایل شرعی بیان شده و اختلافات آنان در این زمینه نیز تبیین گردد. نویسنده ابتدا به تعریف فقه مقارن، موضوع آن و فواید علم یافتن به اختلاف نظر فرقه‌های مختلف در زمینه فقه و اصول پرداخته و سپس اصول فقه مقارن وهدف از آن را بیان کرده است. در ادامه وی به دیدگاه‌های علمای شیعه و اهل‌سنت در زمینه اموری مانند حکم تکلیفی، حکم وضعی، حکم ظاهری و واقعی، راه‌های تشخیص اصول فقه و روش اصولیان در استنباط حکم شرعی پرداخته و کلیاتی از اصول فقه آنان مانند حجیت ظهور، حجیت سنت، حجیت قرآن، حجیت دلیل عقل، حجیت اجماع، حجیت سنت صحابه و فرق آن با حجیت سنت اهل‌بیت حجیت خبر واحد و راه‌های یقینی و ظنی رسیدن به دلیل شرعی در اجتهاد را بررسی کرده و استدلال‌های آنان در زمینه جمعیت این قبیل از امور با هم مقایسه نموده است.

معرفی و لینک خرید کتاب سیاه پوشی در فقه و فرهنگ اسلامی

معرفی کوتاه:بیان مسایلی در مورد مبادی، مباحث الفاظ، مباحث مربوط به حجت، دلالات و سایر مباحث مربوط به علم اصول فقه است. در این نوشتار به بررسی ابعادی دیگر از مباحث الفاظ پرداخته شده و مسایلی مانند ظهور الفاظ در معانی، بحث مشتق، اوامر، اقسام واجب و کاربردهای آن‌ها در علم اصول فقه بیان شده است. در همین زمینه نگارنده به تبیین ماده و صیغه امر و ظهور آن در وجوب پرداخته و حقیقت انشاء و رابطه بین هیئت امر با صیغه إفعل را بررسی نموده است. بیان معنای واجب توصلی و تعبدی، واجب مطلق و مشروط، واجب معلق و منجز، واجب نفسی و غیری، واجب اصلی و تبعی، واجب تعیینی و تخییری، واجب عینی و کفایی، واجب موسع و مضیق و بیان مصادیقی از هر یک از آن‌ها، از دیگر مندرجات این نوشتار است.

معرفی کتاب مقارنه المذاهب فی تاریخ الفقه و الفقهاء

معرفی کوتاه:بررسی ابعاد مختلف شرعی و آثار اخلاقی هبه کردن و هدیه دادن در آموزه-های اسلامی است. در ابتدای این نوشتار به بحث در مورد پویایی فقه اسلای و شیعی پرداخته شده و پس از آن به بیان چیستی هبه، هدیه و بذل در لغت و اصطلاح پرداخته شده و آثار و برکات اخلاقی و معنوی آن بیان شده است. آن گاه از منظری حقوقی و فقهی به بررسی احکام و قواعد مربوط به هبه و هدیه پرداخته شده و اقسام آن، شرایط هبه کننده و قبض و اقباض در آن، چگونگی رجوع در هبه و مسایل مربوط به معامله کردن در این زمینه بیان شده است. نویسنده در ادامه از منظری عرفی و اجتماعی به این مقوله نگریسته و نیاز جامعه به هبه و هدیه و نیز آثار تربیتی بذل و بخشش را در تعالیم اخلاقی اسلام بررسی نموده است. وی همچنین به مسئولیت¬های فردی و اجتماعی در این زمینه اشاره نموده و برخی از استفتائات فقهی در این زمینه را برجسته کرده است.

معرفی کوتاه:بیان روش¬های جلب مشارکت مردم در زمینه فعالیت¬های سیاسی و اجتماعی در فلسفه سیاسی و جامعه¬شناختی فقه شیعه امامیه است. در این پژوهش، الگوها، روش¬ها و راهکارهای مشارکت سیاسی در جامعه اسلامی با توجه به شاخص¬های فقه سیاسی شیعه، مورد بحث و بررسی قرار گرفته و با توصیف و تبیین مفاهیم اساسی در این زمینه، به تجزیه و تحلیل راهکارهایی همچون شورا، بیعت، نصیحت ائمه مسلمین و امر به معروف و نهی از منکر، زمینه وارد کردن مردم در عرصه¬های سیاسی و اجتماعی جامعه اسلامی و استفاده از ظرفیت¬های آنان در این زمینه، پرداخته شده است. نویسنده در همین زمینه به تبیین قلمروی ورود مردم در عرصه¬های مختلف سیاسی و اجتماعی را با توجه به نظام ولایی حاکم بر حکومت اسلامی در فقه سیاسی شیعه، مورد تحلیل قرار داده و نقش بیعت، شورا و اجرای فریضه امر به معروف و نهی از منکر و شرایط آن¬ها را در نظام ولایی در عصر حضور و غیبت امام معصوم(ع) بیان کرده است. وی در این زمینه به ویژگی¬های امت اسلامی برای ورد به عرصه¬های مشارکت سیاسی اشاره نموده و ابزارهای توزیع قدرت و نقش مردم در اداره حکومت را بررسی نموده است.