همه مطالب

شبکه اجتهاد: شنیده شده است که برخی بزرگان نسبت به خواندن نماز باران مصلحت‌اندیشی نموده و با خوف از عدم نزول باران، نگران استهزای رسانه‌های دشمن هستند. از باب اشکال شاگرد بر استاد که معمولاً این امر مورد استقبال اساتید هم قرار می‌گیرد، نکاتی را معروض می‌دارم. ۱- اولاً چرا اینقدر بی‌اعتماد به لطف و رحمت خدای متعال، مسئله عدم …

شبهه‌ای فقهی در خصوص موتورسواری بانوان مطرح است؛ مبنی بر اینکه روایات، سوار شدن زنان بر زین اسب را ممنوع کرده است و این نهی ممکن است با القای خصوصیت، شامل زین موتور هم بشود. اما تعمیم این مسئله بر موتورسواری و دوچرخه‌سواری با اشکالات جدی روبه‌رو است. محققان تاکید می‌کنند که یقین نمی‌کنند که منظور از آن “زین”، آنقدر …

شبکه اجتهاد: رهبر فرزانه انقلاب در بخشی از «منشور حوزه پیشرو و سرآمد» درباره فقه و عقلانیت فقهی و توجه به عقلانیت نسل جدید در تبیین و ترویج احکام و هنجاری‌های فقهی، می‌فرماید: «فقه، پاسخ دین به نیازهای عملی فرد و جامعه است. با عقلانیّت تحوّل‌یافته‌ی نسل‌ها، این پاسخگویی باید امروز بیش از گذشته دارای پشتوانه‌ی فکری و علمی استوار …

رسالت اصلی حوزه‌های علمیه تنها تعلیم و جهل‌زدایی نیست، بلکه فراتر از آن، مبارزه با جاهلیت است. در نظام امامت و امت، صرف علم‌آموزی و رفع جهل کافی نیست؛ باید ریشه‌های جاهلیت شناخته و زدوده شود. به گزارش شبکه اجتهاد، در اجلاسیه اساتید حوزه علمیه قم که با موضوع «حوزه پیشرو و سرآمد» در مدرسه علمیه امام کاظم علیه‌السلام برگزار …

دبیر شورای عالی حوزه با طرح سؤالی درباره شیوه فعلی آموزش دروس استدلالی، گفت: اکنون شیوه غالب در تدریس فقه استدلالی منحصر در مباحث مکاسب، بیع و خیارات مرحوم شیخ انصاری(ره) است. البته آثار ارزشمند شیخ اعظم نقش مهمی در ارتقای سطح علمی حوزه داشته است، اما با گذشت زمان و پیشرفت مباحث باید بررسی شود که آیا ادامه همین …

حجت‌الاسلام والمسلمین علی رحمانی با بیان اینکه حوزه کهن خراسان، مکتبی ریشه‌دار در فقه، فلسفه، حدیث و تفسیر است که امروز در کنار دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌های برجسته، بستری پویا برای رشد و تعالی علمی فراهم آورده است؛ توسعه روابط پایدار با مراکز علمی و اندیشمندان کشور را از اولویت‌های اصلی دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی دانست و با اشاره به …

شبکه اجتهاد: در سپهر اندیشه فقهی، نام مرحوم محقق اردبیلی با درخشش عقل قرین است. با تأمل در آثار گرانسنگ او، مشاهده می‌کنیم که در موارد بسیار، عقل و نقل را هم‌دوش و هم‌جوار و هم‌عنان و هم‌زبان، به عنوان دو بال پرواز در آسمان استدلال به کار می‌گیرد. این هم‌نشینی مبارک، نشان از آن دارد که ذهن وقّاد و …

عضو هیأت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه «عفاف» را در دو علم «اخلاق» و« فقه» دارای معنای متفاوتی دانست و گفت: در اصطلاح اخلاقی عفاف یک حالت درونی است و جایگاه عفت را قلب انسان می‌داند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین حسین بستان، عضو هیأت علمی گروه جامعه‌شناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، به بررسی نگاه دوگانه به مفاهیم حجاب …

شریعت در حال تسلط بر بریتانیا نیست؛ بلکه میراثی ناگزیر از تاریخ حقوقی استعمار این کشور است. شبکه اجتهاد: هر چند سال یکبار اضطرابی آشنا در گفتمان عمومی بریتانیا سربرمی‌آورد این نگرانی که «قانون شریعت» در حال ایجاد نظام حقوقی موازی است و حاکمیت قانون انگلیسی را تهدید می‌کند. این ترسها بار دیگر پس از سخنرانی اخیر دونالد ترامپ در …

استاد حوزه علمیه قم، گفت: رهبری معظم بر این نکته تأکید کرده‌اند که گرایش سیاسی در حوزه وجود دارد، اما اندیشه سیاسی، که شامل تحلیل ساختار قدرت و حکمرانی است، بسیار کم است. برای مثال، تحلیل مسائل حکمرانی مدرن، از جمله موضوعاتی مانند حجاب یا مدیریت اجتماعی، پیچیدگی‌های خاص خود را دارد که نیازمند درک عمیق از اندیشه سیاسی و …

اختصاصی شبکه اجتهاد: در چند روز گذشته، انتشار یک ویدیوی کوتاه فضای جامعه را ملتهب کرد و از روز بعد دو ویدیوی دیگر در این خصوص دست به دست می‌شود. در ویدیوی اول، مردی میانسال پدر سالمند و ناتوان خود را به شکلی خشونت‌آمیز کتک می‌زند؛ صحنه‌ای تلخ که احساسات بسیاری را جریحه‌دار کرد. در ویدیوی دوم، بانویی که خود …

شبکه اجتهاد: سقوط رژیم در عراق فرصتی فراروی حوزه هزارساله نجف برای بازسازی قرار داد. این حوزه هر چند سازمان مدیریت متمرکزی ندارد اما با حدود ۱۵ هزار طلبه تقریباً از نظام آموزشی و منابع درسی ذیل پیروی می‌کند. با این توضیح که طلبه می‌تواند در یک مدرسه ثبت نام و فرایند آموزشی هر دوره را طی کند یا همه …

یک استاد حوزه علمیه قم گفت: امام راحل به جای حاشیه‌نگاری بر آثار گذشتگان، وارد تحلیل تفصیلی شدند و اصول فقه را از بحث ادله صرف به سطح نظام قانون‌گذاری ارتقا دادند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین امین اسدپور در نشست علمی «مصطفای روح خدا» به مناسبت گرامیداشت چهل و هشتمین سالگرد شهادت آیت‌الله سیدمصطفی خمینی (ره)، به همت …

شبکه اجتهاد: اخیراَ متنی سودمند در تأکید بر ضرورت توجه فقه به شئون حکومتی و اجتماعی خود، در انجمن بین‌المللی دانش اجتماعی مسلمین به قلم محقق ارجمند جناب آقای بوذری‌نژاد، منتشر شده است (اینجا بخوانید). بااین‌حال، نکته‌ای در آن به چشم می‌خورد که به باور نگارنده، بلیه عام ما شده است. ایشان در ضمن نوشتار خود، فقه امام راحل را ذیل …

شبکه اجتهاد: عناوینی تحت عنوان فهم تمدنی از سیره حضرت زهرا(س) بازی با کلمات نیست، بلکه یک متد، روش و رویکرد در استنطاق‌های جدید از سیره و فرمایشات حضرت زهرا(س) است. اساساً فهم تمدنی از سیره حضرت زهرا(س) یک ضرورت قدیم دارد و یک ضرورت جدید. ضرورت قدیم آن، به مبانی کلامی و حقایق تاریخی ما برمی‌گردد. در جاهایی که …

شبکه اجتهاد: در اندیشه‌ی سیاسی علامه محمدحسین نائینی (ره) مسئولیت‌های برون‌مرزی حکومت اسلامی را می‌توان در چارچوب کلی نظریه‌ی مشروطه‌ی او و با استناد به کتاب «تنبیه الامه و تنزیه المله» تحلیل کرد. نائینی حکومت را به عنوان «ولایت نوعیه» یا «نظارت و تولیت امور عامه» می‌دانست که از سوی مردم به حاکمان واگذار می‌شود تا از «ظلم» و «فساد» …

بعد که میرزای نائینی دید از این کتاب برای مقاصد نادرست خودشان می‌خواهند سوءاستفاده کنند، به این دلیل نسخه‌های موجود را جمع‌آوری کرد که سوءاستفاده از کتاب نشود. بنابراین، اصل جمع‌آوری کتاب درست است، نواده‌های ایشان هم قبول دارند، منتها در بعضی کتاب‌ها مبالغه شده که ایشان هر کتابی را به چند لیر می‌خرید! این‌ها اصلاً درست نیست؛ ایشان لیری …

شبکه اجتهاد: در اندیشه سیاسی آیت‌الله شیخ محمدحسین نائینی، امنیت به‌عنوان ستون فقرات نظم اجتماعی و شرط لازم برای تحقق عدالت و آزادی در پرتو شریعت تبیین می‌شود. نائینی با الهام از بستر پرالتهاب عصر مشروطه و با تکیه بر سنت اجتهادی شیعه، نظریه‌ای بدیع در باب نسبت امنیت و حکومت ارائه می‌دهد که در آن، “نوع حکومت” تعیین‌کننده اصلی …

شبکه اجتهاد: در مواجهه با پدیده‌ی دوقطبی‌سازی رسانه‌ای پیرامون قانون حجاب، آنچه در واقع رخ می‌دهد نه یک اختلاف صرفاً اجتماعی، بلکه یک جنگ شناختی سازمان‌یافته علیه بنیان فقه تقنینی و مشروعیت دینی در عرصه‌ی عمومی است. این جریان با بهره‌گیری از روش‌های روانی و تبلیغاتی، می‌کوشد قانون الهی را به مثابه «امر تحمیلی حکومتی» تصویر کند و میان مردم …

دبیر شورای‌عالی انقلاب فرهنگی با تأکید بر ضرورت تحول در فقه گفت: فقه نظام باید از حالت انفعالی و فردمحور خارج شده و در عرصه حکمرانی و اداره جامعه اسلامی حضور فعال و راهبردی پیدا کند. به گزارش شبکه اجتهاد، مؤسسه پژوهشی فقه نظام در راستای تبیین پیام راهبردی رهبر معظم انقلاب به حوزه های علمیه با عنوان «حوزه‌ پیشرو …

اثر حاضر، به میزان آشنایی طلاب به موضوع ولایت فقیه پرداخته و برای پاسخ به این دغدغه، پس از طبقه‌بندی موضوع ولایت فقیه در پنج شاخص (برابر رویهٔ جاری فقها)، میزان آشنایی طلاب با ابعاد مختلف موضوع ولایت فقیه را با روش پیمایش و ابزار پرسش‌نامه و تکنیک‌های آماری مورد بررسی قرار داده است. اهمیت موضوع این اثر در ضرورت …

شبکه اجتهاد: در روزگاری که گفت‌وگوهای فکری گاه به میدان داوری‌های شتاب‌زده و برچسب‌زنی بدل می‌شود، دفاع از آزادی اندیشه خود مهم‌ترین وظیفه‌ی اندیشه است. آن‌چه در مناظره‌ی اخیر درباره‌ی نزدیکی دولت به جامعه و مسئله‌ی قانون حجاب گفته شد، نه تلاشی برای تضعیف دین، بلکه دعوتی بود به بازاندیشی در نسبت میان «حکم الهی»، «قانون سیاسی» و «عقلانیت اجتماعی». …

شبکه اجتهاد: اختتامیۀ کنگرۀ بین المللی «میرزای نائینی، استوانۀ فقاهت، معنویت و سیاست»، سوم آبان ۱۴۰۴ به میزبانی حوزۀ علمیۀ خراسان برگزار شد. این کنگره با مشارکت حوزۀ علمیۀ قم و حوزۀ علمیۀ نجف برگزار شده است و در دیداری که اعضاء شورای علمی این کنگره به مقام معظم رهبری داشته‌اند، ایشان در کنار اشاره به موضوعات مختلف، بر اهمیت …

اختصاصی شبکه اجتهاد: در سلسله نشست‌هایی با عنوان «روش‌های نوین در پژوهش‌های رجالی» با ارائه دکتر احمد پاکتچی، تحولات و رویکردهای نو در علم رجال شیعه مورد بررسی قرار گرفت. این نشست‌ها با هدف بازخوانی انتقادی سنت رجالی و معرفی شیوه‌های علمی نوین در تحلیل داده‌های تاریخی و رجالی برگزار شد. در ادامه، گزارشی تحلیلی از مهم‌ترین محورهای طرح‌شده در …

 شبکه اجتهاد: در قلمرو پهناور فقه پویا، آنجا که اصالت نص با بداعت عصر پیوند می‌خورد، مفاهیمی سر بر می‌آورند که نه به تفسیرِ واقعیت بسنده می‌کنند، که در سودای ساختنِ آن‌اند. این نوشتار، نه بازخوانیِ مفهوم «تکییف فقهی» در چهره‌ی مأنوس آن، بلکه کوششی است برای گشودنِ آن به افقی فراخ‌تر و میدانی بارورتر. در این پژوهش، در کنار …

شبکه اجتهاد: یکی از پرسش‌های اساسی در نظام اجتهاد اسلامی این است که آیا فقه نیاز به بازنگری در روش‌های استنباط دارد یا همچنان می‌توان با همان اصول سنتی، مسائل نوپدید را حل کرد؟ در طول تاریخ فقه، دو دیدگاه اصلی در این زمینه وجود داشته است: دیدگاهی که اجتهاد را فرآیندی بسته و ایستا می‌داند و دیدگاهی که آن …

حجت‌الاسلام متقیان تبریزی با تبیین و نقد مبنای شهید صدر در تحلیل «قاعده اطلاق» و نسبت آن با «موضوع»، «متعلق» و «محمول»، اظهار کرد: روش شهید صدر در این مسئله نه بر استظهار، بلکه بر تحلیل مفهومی استوار است؛ با این حال، ادله او در تبیین تفاوت‌های اطلاقی میان این سه ناحیه، ناتمام بوده و نیازمند برهان بر امکان یا …

در گفت‌وگویی تازه با سید حمید روحانی، از آیت‌الله سید مصطفی خمینی، فرزند ارشد امام خمینی(ره)، چهره‌ای مستقل، فقیهی ژرف‌اندیش و مبارزی با اراده ترسیم شده است. به گزارش شبکه اجتهاد، هویت آیت‌الله سید مصطفی خمینی، تنها «فرزند امام» نبود؛ او شخصیتی چندبعدی با اندیشه‌های مستقل فقهی و سیاسی داشت که نقش مؤثری در سال‌های مبارزه و تبعید ایفا کرد. …

حجت‌الاسلام والمسلمین مسیح بروجردی در نشستی علمی به مناسبت سالگرد شهادت آیت‌الله سید مصطفی خمینی، مراتب سواد، توانایی در فهم، نقد و استدلال، و آزاداندیشی ایشان را تشریح کرد و با اشاره به ارائه مدعاهای نو و استدلال‌های تازه توسط حاج آقا مصطفی، جایگاه ایشان را در پیشبرد علوم دینی و تقویت پژوهش‌های مستقل علمی مورد تأکید قرار داد و …

شبکه اجتهاد: یکی از عالمان و فقیهان الهی و ربانی که در دوران معاصر در کنار برخورداری از مراتب علمی و فقهی ممتاز، دارای مراتب عالی در تربیت و تهذیب نفس بوده و در زمینه زهد و پرهیزکاری از خواص عالمان معاصر به شمار می‌رود، مرحوم آیت‌الله میرزا علی آقا فلسفی (قدس سره) است. باید اذعان کرد که از بزرگ‌ترین …