امام موسی صدر و سید حسن نصرالله دو چهره شاخص، محبوب و اثرگذار در تحولات سیاسی جهان اسلام که بنابر سالها مقاومت و دفاع از حقوق مظلومین در برابر اشغال و کشتار رژیم صهیونیستی هر کدام سرنوشت تراژیکی را تجربه کردند؛ یکی ربایش و سالها بیخبری و دیگری شهادت. این دو شخصیت با اینکه هر کدام زاییده عصر و زمان …
Read More »همه مطالب
دو چهره یک اندیشه؛
یادداشت وارده؛
چند پرسش درباره «دروس خارج فقه تخصصی مسألهمحور»/ حشمت آشتیانی
اختصاصی شبکه اجتهاد: در سالهای اخیر، با گسترش مسائل پیچیده اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی، فقه با چالشهایی نوین مواجه شده است. انتشار پوستر «دروس خارج فقه تخصصی مسألهمحور» در شبکههای اجتماعی، نشانهای از تلاش برای پاسخگویی به این نیازهاست. این تحول، پرسشهایی جدی را مطرح میکند: آیا چنین رویکردی به غنای فقه مصطلح میافزاید یا روشها و ساختارهای آن را با …
Read More »
استاد شبزندهدار مطرح کرد؛
کارآمدی روش حلقات در برابر کفایه؛ چرا این کتاب در حوزه رونق نیافت؟
کتاب حلقات شهید صدر از نظر محتوا و منهج حقیقتاً کتاب درسی مفید و کارآمدی است. در مقایسه هر مبحثی از کفایه با حلقات، معلوم میشود نحوۀ ارائۀ کتاب حلقات کارآمدتر و قویتر است. اما ازآنجاکه شهید صدر روش مألوف در کتابهای اصولی را به هم زده، باعث شد در حوزهها مقداری آن رونقی که این کتاب استحقاقش را داشت، …
Read More »
استاد مدرسی یزدی عنوان کرد:
اگر روایات امام عسکری (ع) نبود، فقه نقصان بزرگی داشت
عضو فقهای شورای نگهبان گفت: مسائل مهمی از معارف و احکام از امام عسکری (ع) به ما رسیده است که شاید اگر به ما نرسیده بود، فقه نقصان بزرگی داشت. به گزارش شبکه اجتهاد، همزمان با سالروز ولادت باسعادت امام حسن عسکری (ع)، استاد سید محمدرضا مدرسییزدی، عضو فقهای شورای نگهبان، ظهر امروز در جمع کارکنان این شورا سخنرانی کرد. …
Read More »
تازههای نشر؛
تأثیر شرایط اجتماعی بر اجتهاد
کتاب «تأثیر شرایط اجتماعی بر اجتهاد (گفتگو با جمعی از استادان حوزه و دانشگاه)» به کوشش حججاسلام والمسلمین حسنعلی علیاکبریان، عبدالله جوان و مصطفی میراحمدی در گروه فلسفه فقه و حقوق پژوهشکده فقه و حقوق تهیه و منتشر گردید. به گزارش شبکه اجتهاد، به همت پژوهشکده فقه و حقوق و اداره نشر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی کتاب «تأثیر شرایط …
Read More »
آیتالله سبحانی مطرح کرد:
تجلیل از موسوعه «آیاتالأحکام»؛ جلوههای نوآوری فقهی در قرآن
در مراسم تجلیل از موسوعه «آیاتالأحکام» در پژوهشکده تبلیغ و مطالعات اسلامی باقرالعلوم(ع)، آیتالله جعفر سبحانی ضمن تقدیر از این اثر ارزشمند بر ضرورت اتکای فقه اسلامی به کتابالله تأکید کرد و گفت: «در هر مسئله فقهی باید ابتدا به قرآن کریم مراجعه کنیم و بررسی نماییم که آیا میتوان از آیات الهی بهرهبرداری کرد؛ چه از طریق دلالت مطابقی، …
Read More »خطابات قانونیه امام خمینی(ره)؛ فراتر از قضایای حقیقیه محقق نائینی
برخی از تبیینهای ارائه شده از مبانی فکری امام خمینی (ره)، از جمله نظریه «خطابات قانونیه» و «نقش زمان و مکان در اجتهاد»، دچار فهم نادرست شده و به بیراهه رفتهاند. برخی تفاسیر، چه از سوی شاگردان باواسطه و چه بیواسطه، با عمق دیدگاه ایشان فاصله داشته و بیگانه است. این ادعا که نظریه خطابات قانونیه صرفاً شکل تصحیحشده و …
Read More »ابتکارات علمی، ضرورت توسعه مباحث فقهی و اصولی/ حسین بنیادی
اختصاصی شبکه اجتهاد: ابتکارات علمی در تمام رشتهها و شاخههای علوم، موجب توسعه مسائل و مباحث و در نتیجه رسیدن به پاسخ صحیح و راهگشا در علوم میشود. منظور از ابتکارات علمی گاهی در محتوای علوم میباشد و گاهی ابتکار سازمانی در جهت بخشیدن تلاشهای مجامع علمی برای رسیدن به افقهای جدید، تولید علم و ارائه نظریات متقن و جدید …
Read More »روایت استاد عابدی از التزام فقهی شهید سیدحسن نصرالله؛ جنگ بدون خروج از دایره شریعت
حجتالاسلام والمسلمین احمد عابدی صبح امروز در درس خارج خود، به مناسبت سالروز شهادت سید حسن نصرالله رحمهاللهعلیه، تصویری جامع از این شهید مقاومت ارائه داد؛ تصویری که او را نهتنها فرماندهای شجاع، بلکه الگویی کمنظیر در دیانت، معنویت، التزام فقهی و مسئولیتپذیری اجتماعی نشان میدهد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، درس خارج امروز حجتالاسلام والمسلمین احمد عابدی رنگ و بوی …
Read More »بررسی ظرفیتهای فقه امامیه در عرصۀ قانونگذاری
استاد ورعی معتقد است هرچند برخی فقیهان با نگاهی حداقلی، حکومت را صرفاً مجری شریعت میدانند، با بررسی همۀ اختیاراتی که در فقه سنتی برای حاکم (اعم از معصوم و غیرمعصوم) در نظر گرفته شده، میتوان به این اصل کلی دست یافت که فقه امامیه از ظرفیت کافی برای بهرسمیتشناختن حق قانونگذاری برای حکومت، البته در قلمروی معین (حوزۀ عمومی) …
Read More »لزوم بازبینی مفهوم «جهاد» در عصر مدرن/ هادی مصباحالهدی
اختصاصی شبکه اجتهاد: در دنیای امروز، با پیشرفت فناوری، مفهوم «جهاد» به طور قابل توجهی دستخوش تغییر و تحول عمیق شده است. از آنجا که جهاد بهعنوان یک اصل اساسی در دین اسلام، همواره با مفاهیم مقاومت، دفاع و ترویج حق مرتبط است، بازبینی این مفهوم در عصر مدرن و به ویژه با توجه به فضای مجازی، ضروری به نظر …
Read More »گنجینه تصاویر منتشرنشده استاد علیاکبر الهی خراسانی
اختصاصی شبکه اجتهاد: این مجموعه شامل ۷۴ تصویر ناب و کمتر دیدهشده از مرحوم حجتالاسلام والمسلمین حاج شیخ علیاکبر الهی خراسانی است که برای نخستین بار در دسترس علاقهمندان قرار میگیرد. این تصاویر از سالهای آغازین دوران طلبگی و حضور در محضر اساتید برجسته حوزه آغاز شده و تا سالهای پُرثمر ریاست بر بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی امتداد …
Read More »از نظریهپردازی تا حکمرانی: مسیری برای تحقق علم دینی/ قاسم پورمسئلهگو
اختصاصی شبکه اجتهاد: مدتهاست که گفتمان علم دینی از یک بحث صرفاً نظری و دانشگاهی فراتر رفته و به ضرورتی مبرم برای پاسخگویی به چالشهای اجتماعی تبدیل شده است. این یادداشت تحلیلی که بر اساس سخنرانی اخیر دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، حجتالاسلام والمسلمین خسروپناه، تدوین شده، به این نکته کلیدی میپردازد که چگونه میتوان از نظریهپردازی صرف عبور کرد …
Read More »باغبان دانش: یادها و روایتها
حجتالاسلام والمسلمین حاج شیخ علیاکبر الهی خراسانی، بنیانگذار بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی، با مدیریتی خردمندانه، اخلاقی متعالی و سعهصدری کمنظیر، این نهاد را از مرحله ایدهای نوپا به قطبی تأثیرگذار در پژوهشهای اسلامی جهان تشیع ارتقاء داد. ایشان در خاطره شاگردان و همکاران، نمادی ماندگار از پیوند علم، اخلاق و خدمت صادقانه به مکتب اهل بیت(ع) است؛ عالمی …
Read More »تصاویر ویژه از وداع باشکوه و یادبود استاد فرزانه علیاکبر الهی خراسانی
اختصاصی شبکه اجتهاد: پیکر مطهر حجتالاسلام والمسلمین حاج شیخ علیاکبر الهی خراسانی، عالم خدمتگزار و بنیانگذار بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی، با حضور گسترده علما، اساتید، طلاب و اقشار مختلف مردم از صحن کوثر حرم مطهر رضوی تشییع شد. در این آیین باشکوه، نماز میت بر پیکر آن استاد فقید به امامت آیتالله مهدی مروارید اقامه گردید و صحنههایی …
Read More »حکمرانی زمینهساز؛ منظومه فکری رهبر انقلاب و نسبت آن با مردمسالاری دینی و فقه جواهری
عنصر «مصلحت» که از فقه جواهری فهمیده میشود، بسیار مؤثر است و درک نادرست از آن، موجب سرخوردگی برخی جریانهای عدالتخواه و حتی تبدیل آنان به منتقدین تندرو شده است. با توجه به راهبردهای سیاست خارجی نظام بر پایه عزت، حکمت و مصلحت، فهم صحیح مصلحت از چالشهای اصلی است که نیازمند تشخیص ولی فقیه میباشد و در آن، گاهی …
Read More »فقه الاجتماع؛ طرحی نظری با پیشنهادهای اجرایی و عملیاتی/ حمید مغربی
اختصاصی شبکه اجتهاد: فقه الاجتماع، بهعنوان شاخهای نوین از دانش فقه، تنها یک بحث انتزاعی یا نظری در قلمرو اجتهاد نیست، بلکه افقی تازه برای بازسازی نظام آموزشی و پژوهشی حوزههای علمیه و نیز پیوند مؤثر آنها با دانشگاهها میگشاید. این حوزه، با تغییر موضوع از افعال فردی به پدیدهها و روابط اجتماعی، ظرفیت آن را دارد که اجتهاد را …
Read More »ارزیابی نظام پولطلا از منظر مکاتب فقهی نجف و قم/ سید محمدصدرا متولی امامی
اختصاصی شبکه اجتهاد: همانطور که نظریه ولایت مطلقه فقیه را نمیتوان با اکتفا به نصوص و متون اسلامی اثبات نمود و نیازمند دلیل عقلی و نگرش مقاصدی به شریعت است، نظریه پولطلا را نیز نمیتوان با اکتفای به نصوص و ادله لفظی اثبات نمود و باید، درک عقلی و مقاصدی را در مسیر استنباط دخالت داد. مرحوم صاحب جواهر (رض) میگوید: …
Read More »از خاموشی تا ناموری؛ سوگنامه عالمان در ارتحال استاد الهی خراسانی
با کوچ جاودانه استاد فرهیخته، حاج علیاکبر الهی خراسانی، بارانی از پیامهای تسلیت بر آسمان حوزه و فرهنگ بارید؛ مراجع معظم، عالمان، اساتید و مرکز علمی در سوگ او قلم به تعزیت گشودند و عظمت نام و یادش را گواهی دادند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، مرگ چونان باد سموم همه چیز را در هم میپیچد و رفتگان را به دیار …
Read More »پیشگام «الهیات اجتماعی» و «مدیریت علمی» در خراسان معاصر
حیات علمی و اجتماعی استاد فقید علیاکبر الهی خراسانی آینهای بود از پیوند «اندیشه ژرف دینی»، «پژوهشهای ماندگار»، «مدیریت فرهنگی» و «خدمت اجتماعی». او در کنار تلاشهای علمی گسترده در عرصههای علوم اسلامی، با نهادسازی و مدیریت کلان پژوهشی، و نیز با ابتکارات اجتماعی و فرهنگی، سیمایی اثرگذار و الهامبخش در عرصه معاصر دین و جامعه از خود به یادگار …
Read More »عفاف و حجاب؛ تمایز مفهومی و چالشهای حکمرانی فرهنگی/ عبدالحسین خسروپناه
شبکه اجتهاد: مباحث دینی بسیار دقیق است؛ بد فهمی و بیدقتی در مفاهیم و واژههای فقهی و اخلاقی و اعتقادی میتواند به فرهنگ دینی آسیب بزند. در ضمن انسان نباید با نظر شخصی و غیر علمی نظر دهد و منابع قرآن و سنت و منابع عالمان وارسته را باید مطالعه دقیق کرد و سپس نظر داد. حاصل منابع اسلامی در …
Read More »الگوی حکمرانی امنیت در اندیشه رهبری؛ از ده گام کلیدی تا بیست پشتوانه بنیادین
استاد علی رضایی تهرانی با عبور از تعاریف رایج و محدود به ابعاد نظامی و سیاسی، به تبیین مدلی میپردازد که در آن امنیت نه صرفاً یک سازوکار اجرایی، بلکه پدیدهای عمیقاً وابسته به اصول توحیدی، اخلاقی و مردمی معرفی میشود. او در نشست «الگوی حکمرانی امنیت از نگاه مقام معظم رهبری»، این الگو را با اتکا به پشتوانههای نظری …
Read More »واکاوی نسبت فقه با حکمرانی مردمی؛ از قلمرو نظری تا الزامات ساختاری
استاد میراحمدی معتقد است وقتی اکثریت مردم از یک حکمرانی رضایت نداشته باشند، این به معنای آسیب رسیدن به مشروعیت حکمران نیست، بلکه به معنای برداشته شدن مجوز حکمرانی است. در چنین حالتی، نیاز به یک «سازوکار مسالمتآمیز» برای تغییر و تحول در حکمرانی است که نه به خشونت بینجامد و نه به تداوم حکمرانی که مردم از آن رضایت …
Read More »انفعال در مواجهه با مسائل حکمرانی، ناشی از ایستایی در فقه الحکومه است/ اندیشه امام خمینی (ره) و گذار از فقه الحکومه به فقه حکمرانی
حجتالاسلام اسدپور، انفعال در مواجهه با مسائل حکمرانی را ناشی از ایستایی در همان فقه الحکومه نجف امام دانست و اظهار داشت: متأسفانه از شاگردان خود حضرت امام تا بزرگان دیگری که به هر حال به بحثهای حکومتی در این سالیان پرداختهاند همه انگار در همان فقه الحکومه نجف امام ایستادهاند. این وضعیت مانع از حل «مسائل عینی جامعه با …
Read More »۵ نکته به مناسبت آغاز سال تحصیلی جدید حوزههای علمیه/ علی نصیری
شبکه اجتهاد: در سایه مراحم و الطاف الهی (عز اسمه) و عنایات حضرت حجت (سلام الله تعالی علیه) سال جدید حوزههای علمیه آغاز شده است. این در حالی است که در فضای برون مرزی، جهان شاهد دو جنگ تلخ و پر آسیب است؛ جنگ میان روسیه و اکراین که عملاً جهان را تا پرتگاه فروغلتیدن در جنگ جهانی سوم پیش …
Read More »واکاوی استراتژی امام عسکری(ع) در تعامل با مخالفان برای تقویت سرمایه اجتماعی تشیع/ محمد قدرتی شاتوری
اختصاصی شبکه اجتهاد: در میان روایات معصومین(ع)، برخی همچون بیانیههایی استراتژیک و نقشههای عملیاتی برای بقا و گسترش یک مکتب در پرچالشترین مقاطع تاریخ جلوهگر میشوند. سخنان امام حسن عسکری(ع) در اواخر قرن سوم هجری، در اوج خفقان عباسی و در آستانه دوران غیبت، از جمله این رهنمودهای ژرف و کاربردی است. آن حضرت در زمانی که ارتباط مستقیم با …
Read More »تحول فقه اجتماعی بر مبنای نظریه «خطابات قانونی» و «تبدل موضوعات»/ حامد محمدجانی
شبکه اجتهاد: فقه، در عین صلابت و قوام درونی، همواره در مواجهه با تحولات اجتماعی، نیازمند بسط مفهومی و روششناختی بوده است. نگاه به فقه بهعنوان دستگاهی بسته و ایستا، نهتنها در تعارض با واقعیت پویای آن است، بلکه مانعی در مسیر انطباق اصول فقهی با شرایط متغیر اجتماعی به شمار میرود. آنچه امام خمینی (ره) در مکتب فقهی خود …
Read More »مدل پیشنهادی برای ساختار فقههای مضاف/ احمد مبلغی
شبکه اجتهاد: فقههای مضاف در تنگنای بیساختاری گرفتار آمدهاند؛ نه منطقی استوار برای گسترش دارند و نه معیاری روشن برای افزوده شدن. هرچه بر آن نام «فقه» افزوده میشود، در جایگاه خویش ناپیداست؛ نه معلوم است کجا باید نشیند و نه دانسته است چه نسبتی با دیگر اقسام دارد. و در مواردی، بر دامان «فقه»، عنوانی نو افزوده میشود؛ که …
Read More »آیا ولایت فقیه با دموکراسی و آزادی سازگار است؟
ولایت فقیه هدایت خردمندان در چارچوب قانون الهی است و آزادی در اسلام تنها در همین چارچوب معنا دارد، مشروعیت فقیه از دین است و تحقق آن به همراهی مردم وابسته است که این نظام هم بردگی را برانداخته و هم کرامت و آزادی انسانی را تضمین میکند. به گزارش شبکه اجتهاد، آیتالله جوادی آملی در یکی از سخنرانیهای خود …
Read More »نسبت فقه امامیه با تأسیس دهه محسنیه/ محمدعلی ملک
اختصاصی شبکه اجتهاد: در سالهای اخیر، همزمان با آغاز ماه ربیعالاول، در برخی محافل مذهبی سخن از برپایی موسمی با عنوان «دهه محسنیه» به میان میآید. مروّجان این عنوان، بر ضرورت برگزاری مجالس ذکر مصیبت حضرت زهرا سلاماللهعلیها پس از رحلت رسول خدا صلیاللهعلیهوآله، بهویژه یادآوری شهادت فرزندشان حضرت محسن بن علی علیهالسلام ــ که در جریان هجوم طرفداران سقیفه …
Read More »