اجتهاد و اصول فقه

اختصاصی شبکه اجتهاد: بانوی فرهیخته حاجیه‌خانم صدیقه مقدسی به نقل‌قولی مستقیم از بانو صفاتی پرداخت که مقام معظم رهبری‌ به من (بانو صفاتی) فرموده‌اند: «مسائل زنان را باید زنان حل کنند و زنان باید در مسائل خودشان اجتهاد کنند». برخی از مسائل زنان است که آقایان نمی‌توانند مثل زنان بر آن اشراف داشته باشند. لذا اگر منویات مقام معظم رهبری‌ جدی گرفته شود و همان در حوزه دنبال شود می‌شود به این حوزه برای خواهران امیدوار بود که بتوانیم در آینده‌ای نه چندان دور به جایی برسیم. وی معتقد است در حوزه‌های علمیه نگاه مردانه در برنامه‌ریزی درسی حاکم است. …

مسئله اساس این پژوهش این است: با توجه به تاثیر شرایط اجتماعی فرهنگی و دینی روزگار مغنیه در شكل گیری تفسیر الكاشف، وی چگونه از حدیث بهره گرفته است؟ همچنین فراز و فرود حدیث در این تفسیر، از چه جایگاه برخوردار است؟ به گزارش خبرنگار اجتهاد، بیستمین شماره دوفصلنامه علمی ـ پژوهشی «حدیث پژوهی» به صاحب امتیازی دانشگاه کاشان، مدیر مسئولی محسن قاسم پور و سردبیری سیدرضا مودب (پاییز و زمستان ۱۳۹۷) در ۳۴۰ صفحه پاپ و منتشر شد. این شماره حاوی مقالاتی چون: «كاوشی در پدیدآورنده كتاب الاختصاص» به قلم مجید معارف، محمدعلی حیدری مزرعه آخوند؛ «نقد آراء مستشرقان …

نکته تعجب برانگیزی که در عمق قضیه نهفته است، تاثیر روانی اجماع بر محققان و متفکران است. یعنی کسی که به خاطر اجماع، از ادله چشم پوشی می‌‌کند، در واقع در خود ادله شک وارد کرده است و این امری است که اتفاق افتاده است. به طوری که می‌‌توان گفت که مقوله مسلمات و اهمیت تاسیس نظام جدید، نقش مهمی را در عرصه کلام پیدا کرده است. علامه طباطبایی نتیجه‌ی بررسی‌هایش را در باره‌ی اجماع ـ به عنوان اصلی علمی ـ در چند محور بیان می‌کند. شبکه اجتهاد: در اینجا می‌‌خواهیم به این سوالات پاسخ دهیم: آیا امکان دارد که …

فقهای سنتی یا استاد ما بوده‌اند یا هم‌بحث ما هستند و با آن‌ها ارتباط داریم. نظر آن‌ها بستگی به این دارد که چه کسی عهده‌دار امور شود. اگر ببینند که هنجارهای جواهری رعایت شده، مخالفتی نمی‌کنند. البته فقهای سنّتی از ورود به این مباحث هراس دارند. می‌گویند اگر ورود ماهرانه‌ای به این کار نشود، چیزهایی سرهم‌بندی می‌شود و در فضای مجازی هم منتشر می‌شود و فقه از مسیر خودش خارج می‌شود. البته این ترس موجه هست؛ اما اگر بگوییم چون این‌گونه است، وارد نشویم و دیگران هم وارد نشوند، حرف ناموجهی است. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب «فقه هسته‌ای» اثر …

مسأله مقاله این است که قلمرو اجتهاد، عملاً منحصر به «احکام فعل مکلف» شده است، آیا ظرفیت فقه، واقعا به همین مقدار است؟ به گزارش خبرنگار اجتهاد، بیست و دومین شماره فصلنامه تخصصی «مبانی فقهی حقوق اسلامی» به صاحب‌امتیازی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران و مدیرمسئولی سیدمحمدرضا آیتی و سردبیری علیرضا فیض در ۲۴۸ صفحه چاپ و منتشر شد. عناوین مقالات این شماره بدین قرار است: «‌بررسی فقهی تأثیر تکرار جرم بر مجازات در مباحث حدود با تأکید بر دیدگاه فیض‎کاشانی در مفاتیح ‎الشرائع»، «‌بررسی مبانی فقهی حقوقی اعاده حیثیت در امور کیفری»، «‌شناخت علت در سرایت …

گاهی یک خود استادپندار در مقوله‌های متنوع و مختلفی ورود پیدا می‌کند که هیچ علامه‌ای را یارای کسب تخصص در جمیع آن نیست. به گزارش شبکه اجتهاد، اخیرا به هر گوشه نظاره می‌کنیم بنری از یک رشته فقهی جدید یا پوستر از یک سخنرانی با موضوعی شگرف در فقه مضاف را می‌بینیم. این واقعیت که فقه باید به مسائل مورد نیاز جامعه بپردازد قابل نقد نیست و این حقیقت که فقه ظرفیت ذاتی آن ‌را دارد نیز قابل خدشه نیست لیکن محل نقد جای دیگری است. آنچه مورد تعجب است رشد بی‌حساب این عناوین جدید فقهی توسط اشخاصی است که …

حجت‌الاسلام رهدار گفت: مشخصا آیت‌الله سیستانی به عنوان سمبل نجف وقتی می‌پرسد که در قم چه درس می‌دهید و می‌گویند همین چیزهایی که در نجف تدریس می‌شود، ایشان نهیب می‌زند که در ایران انقلاب شده است پس کِی می‌خواهید فقه حکومتی و مسائل سیاسی و اجتماعی تدریس کنید؟! به گزارش شبکه اجتهاد، قسمت هفتم برنامه تلویزیونی اندیشه محور چهارسو با حضور حجت‌الاسلام احمد رهدار  پژوهشگر، استاد دانشگاه و رئیس موسسه فتوح اندیشه برگزار شد و موضوعات محوری فقه نظام، فقه مضاف و فقه حکومتی، نقد و بررسی جریانات داخلی حوزه علمیه و نسبت آنها با مسائل روز و ناگفته‌هایی از …

حجت‌الاسلام پسندیده در مراسم رونمایی از «درسنامه‌های حدیثی»، با تأکید بر اینکه احادیث یک گنجینه گران‌قدر است که قابلیت تولید دانش و طراحی یک زندگی خوب برای مردم را دارا است، گفت: فهم روایت به کلیدهایی احتیاج دارد که ما را به لایه‌های عمیق برساند و در اینجا مسئله «فقه الحدیث» معنا پیدا می‌کند. به گزارش شبکه اجتهاد، مراسم رونمایی از مجموعه «درسنامه‌های حدیثی» با حضور حجج اسلام عبدالهادی مسعودی و عباس پسندیده، سیدحمید حسینی و همچنین استادی چون مجید معارف، سیدحمیدرضا میرعظیمی و عبدالهادی فقهی‌زاده برگزار شد. در آغاز این نشست، حجت‌الاسلام پسندیده به ایراد سخن پرداخت و اظهار …

سلفیّت که این روزها به بلای جان الازهر تبدیل شده، در حالی به جنگ با مظاهر قرن جدید می‌رود که خود بیشترین بهره را از تکنولوژی‌ روز دنیا می‌برد. شبکه اجتهاد: فتواهای افراطی سلفیان مصر گویا تمامی ندارد. بحث و بررسی‌ها، نقد و انتقادات، صدور فتواهای شاذ و جنجال‌های رسانه‌ای که سلفیان هر ساله همزمان با ماه مبارک رمضان به راه می‌اندازند، هیچ ارتباطی نه با مشکلات روز جامعه دینی مصر، نه با مسأله نواندیشی و بازخوانی گفتمان دینی و نه با تلاش برای دستیابی به فهمی جدید از احکام و علل احکام و آموزه‌های دینی است بلکه اختلاف سلفی‌ها …

محصول انحراف حوزه از مسیر سنتی خود و فروش وفاداری توسط طلاب جوان ظهور نسل جدید مدعی فقاهت و مرجعیت است که سواد چندانی ندارند، اما از قدرتی جدید بهره می‌برند و آن چیزی نیست جز رسانه‌های عمومی. به گزارش شبکه اجتهاد، علیرضا داودی در یادداشتی درباره روند مسیر حوزه‌های علمیه و حوزویان چنین نوشت: برگ اول- حوزه و مرز‌های بسته در سنت علمی حوزه‌های علمیه شیعی، کلاس درس ملاک اصلی تعیین میزان علمیت و دانش بود. سنجش علمی در مدل سنتی در کنار تقوای عالمان موجبات کارآمدی سیستم اجتهاد و مرجعیت را فراهم آورده بود. همین امر باعث می‌شد …

اختصاصی شبکه اجتهاد: چندی قبل در خبرها به نقل از یکی از اساتید حوزه علمیه قم آمده بود «مدرسه‌سازی، مرجع‌سازی و جریان‌سازی در حوزه‌های علمیه از طریق شبکه‌های نفوذ در دستور کار دشمنان است. باید متوجه شبکه‌های نفوذ باشیم و راه آنها را سد کنیم». اگر چه شاید گوینده این سخنان به لازمه کلام خود ملتفت نباشد اما لازمه این سخنان اعتراف به دوگانه آخوند حکومتی و آخوند غیر حکومتی (بخوانید: آخوند مواجب بگیر و آخوند آزاد و حر) یا مرجع تقلید دولتی و غیر دولتی است. تئوری‌ای که دشمنان در صدد القا و ترویج آن هستند و رهبری معظم …

اختصاصی شبکه اجتهاد: سرکار خانم سکینه بیک‌ خورمیزی، را به‌حق باید یکی از بانوان فعال، عالمه و خوش‌سابقه در امر تعلیم و تربیت در مشهد محسوب کرد. ایشان از سن ۱۲ سالگی وارد حوزه علمیه شد و پس از انقلاب، همزمان با آموختن دروس حوزوی موفق به اخذ مدرک کارشناسی از رشته فقه و مبانی حقوق اسلامی از دانشگاه فردوسی مشهد می‌شود و در سال ۱۳۷۲ با رتبه ۱ در دانشگاه آزاد، در همان رشته و در مقطع کارشناسی ارشد ادامه تحصیل می‌دهد. اتمام مقطع ارشد او در دانشگاه، همزمان با اتمام کفایتین در حوزه بوده است. علاوه بر تدریس …

تصور می‌کنید امام خمینی دسترسی‌اش به امام و امامت به عنوان علم و تراث و حکم و…از مالک اشتر در مصر کمتر بوده است؟ معتقدم دسترسی امام خمینی در عصر ما به امامت (محتوا و علوم و تراث) از دسترسی بسیاری از عالمان دور از محل اقامت و شهر و موطن امام حی معصوم آن زمان، بیشتر بوده است. این راه انسداد پنداری دسترسی به اسلام و منوط کردن فهم و تمسک به قرآن و امامت و نبوت به حضور امام و همه تاریخ مشعشع هزار و چهارصدساله متراکم در دسترس و با وجود میزانیت و فرقانیت معرفتی قرآن کریم …

شبکه اجتهاد: مدتی است مشغول تورّق کتاب ارزشمند جواهر الکلام هستم. جواهر الکلام شاهکار فقه شیعی است، هم از جهت جامعیّت و هم ازجهت دقّت نظر و شمّ فقاهتی مؤلف آن. از همین روست که پس از تألیف مورد توجّه حوزه‌های علمیه قرار گرفت. تأثیر این کتاب بر کتاب‌های ارزشمندی همانند مستمسک مرحوم آقای حکیم را نمی‌توان نادیده گرفت. حدود دو قرن از تألیف این موسوعه ارزشمند‌ می‌گذرد و هنوز که هنوز است کتابی در این حد و اندازه نتوانسته است جای آن را بگیرد. تعبیر «فقه جواهری» را هم با توجه به این جایگاه ارزنده باید دید. با این همه،‌ نمی‌توان از …

اگر کسی در تحقیقات فقه و اصول رشد نکند، امیدی به محقِّق‌شدن در رشته‌های دیگر هم نداشته باشد؛ زیرا که منطق استنباط را باید از طریق تحقیقات فقهی و اصولی آموخت. طلبه باید تجربه عملی استنباط و کارورزی فهم استدلالی معارف را در کار فقاهتی تجربه کند. تفقه در هرکدام از شاخه‌های علوم اسلامی از دروازه تفقه در احکام می‌گذرد. چرا؟ چون به هر دلیلی اگر کسی در فقه و اصول کسب تخصص نکند و در ابتدا تفقه را در مدل فقه تجربه نکند در هر رشته دیگر هم به مرز تفقه نمی‌رسد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، مراسم افتتاحیه دوره …

شبکه اجتهاد: امروزه حضور حوزویان در دانشگاه‌ها امری معمولی و مرسوم شده است. در سال‌های اولیه تأسیس دانشگاه در ایران، تعداد کمی از روحانیون در دانشگاه‌ها تدریس می‌کردند که اغلب‌شان افراد شاخص علمی بودند. دانشکده معقول و منقول دانشگاه تهران که امروزه به نام دانشکده الهیات می‌شناسیمش، اولین دانشگاهی بود که روحانیون را پذیرفت و فتح بابی در این خصوص صورت گرفت. بزرگانی چون فاضل تونی، حکیم الهی قمشه‌ای، محمد ابراهیم آیتی، محمد مفتح و مرتضی مطهری از پیشگامان حضور علما در دانشگاه بودند. در مشهد هم کاظم مدیر شانه‌چی (۱۳۸۱-۱۳۰۶ش) از جمله روحانیونی بود که به دانشگاه وارد شد …

جدیدترین دوفصلنامه علمی ترویجی «حدیث و اندیشه» به صاحب‌امتیازی دانشگاه قرآن و حدیث منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، بیست و پنجمین شماره دوفصلنامه علمی ترویجی «حدیث و اندیشه» به صاحب‌امتیازی دانشگاه قرآن و حدیث و مدیرمسئولی محمد محمدی نیک (ری‌شهری) و سردبیری ناصر رفیعی محمدی با هدف تبیین و نشر علوم حدیث و ایجاد زمینه برای انعکاس پژوهش‌ها و یافته‌های جدید، صیانت از مبانی و آموزه‌های دینی در عرصه حدیث و ایجاد فضایی مناسب برای تضارب آراء و رشد علمی پژوهش‌گران حوزه و دانشگاه منتشر شد. عناوین مقالات این شماره بدین قرار است: «تفسیر جنت آدم(ع) در احادیث امامیه»، …

نظر به اینکه محقق اردبیلی اثر اصولی شاخصی ندارند، شناخت دیدگاه ایشان در خصوص موضوع استصحاب، از واکاوی متون فقهی ایشان امکان‏ پذیر است. این نوشتار تلاش می‌کند دیدگاه این فقیه نوآور را در ارتباط با حجیت استصحاب، از رهگذر آثار فقهی او رصد کند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، سیزدهمین شماره فصلنامه علمی پژوهشی «جُستارهای فقهی و اصولی» به صاحب امتیازی دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی و مدیر مسئولی مجتبی الهی خراسانی و سردبیری حسین ناصری مقدم منتشر چاپ و منتشر شد. بنابر این گزارش، این شماره فصلنامه علمی پژوهشی «جُستارهای فقهی و اصولی» ویژه زمستان ۹۷ دربردارنده شش مقاله …

متن ۲۰۰ کتاب و مقاله از استاد حیدر حب‌الله در موضوعات فقه، اصول فقه، کلام، تاریخ و حدیث در قالب نرم افزار به دو زبان عربی و فارسی به تازگی عرضه شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، استاد حیدر حب‌الله در سال ۱۳۵۱ شمسی در شهر صور لبنان دیده به جهان گشود. در پانزده‌سالگی وارد حوزه علمیه شد و در سال ۱۳۷۳ شمسی به ایران آمد. ازجمله‌ی اساتید او در دروس خارج آیات عظام وحید خراسانی، هاشمی شاهرودی و باقر ایروانی هستند. نواندیشی، توجه به موضوعات روز و احاطه به مبانی اصولی، تفسیری و حدیثی برخی از ویژگی‌های بارز آثار مکتوب …

رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس بر لزوم تاسیس رشته‌های جدید تخصصی فقهی تاکید کرد و ورود بدون دانش و سراسیمه به امور اجتماعی را پر هزینه خواند و افزود: اگر فقه تخصصی شکل نگیرد مسائل و گره‌های بسیاری باز نمی‌شود که نه تنها مجموعه از مسائل بلکه نسلهایی از مسائل مهم و جدیدی بی پاسخ می‌ماند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین احمد مبلغی استاد خارج فقه حوزه علمیه قم و عضو مجلس خبرگان رهبری در چهارمین قسمت از برنامه تلویزیونی ضیافت، ویژه برنامه رمضانی شبکه چهار سیما، به طور اجمالی در مورد معنای «فقه» و «فقه جامعه» گفت: تعریف …