اجتهاد و اصول فقه

در بین علماء شیعه چیزی به‌عنوان مقاصد رواج نداشته است اما تعبیر علل – مثل علل الشرایع – در میان فقها امامیه مرسوم بوده؛ اما در حال حاضر توجه به مقاصد در استنباط از سوی برخی فقها و پژوهشگران زیاد شده است؛ از سردمداران مباحث مقاصدی در شیعه، شهید سید محمدباقر صدر است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، اولین نشست از سلسله نشست‌های عصرانه علمی مدرسه امام کاظم (ع) قم با موضوع «فقه مقاصدی»، روز دوشنبه یازدهم آذرماه ۹۸ با حضور فضلا و طلاب در سالن سلمان فارسی این مدرسه برگزار شد. در این نشست حجت‌الاسلام گرامی پور به ارائه بحث …

سیدمرتضی در مقام استفاده از اصول در فقه، روش و مشی خاص عقل‌گرایانه و کلامی دارد؛ روش او این‌طور است همیشه حکم عقل، اجماع، اخبار متواتر و ادله‌ای که مفید قطع باشد را مورد استفاده قرار می‌دهد؛ ادله‌ای که فراگیر و مورد قبول همه مذاهب اسلامی باشد. تلاش می‌کند فقه شیعه را مطرح و از انزوای عصرش بیرون آورد. سیدمرتضی فقه مقارن را به‌صورت مفصل و مشروح ذکر می‌کند، نظرات دیگران را در کنارش تطبیق می‌دهد، استدلالات را به چالش می‌کشد و با ادله متقنی که در این زمینه دارد، نظر شیعه را بر کرسی می‌نشاند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، …

مؤلف کتاب «فقه زندگی؛ برگرفته از آرای فقهی امام موسی صدر» در مراسم رونمایی از این اثر با بیان اینکه اندیشه فقهی امام موسی صدر جامعه‌گرایانه بود، اظهار کرد: امام موسی صدر معتقد بود که فقه شیعه سال‌ها از حکومت دور بوده و به همین دلیل مدرسه‌ای است؛ لذا ایشان فقه را به صورت جامعه‌گرایانه مطرح کرد و در موضوعات این اثر نیز می‌بینیم که مسائل مورد نیاز مردم پاسخ داده شد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیین رونمایی از کتاب «فقه زندگی؛ برگرفته از آرای فقهی امام موسی صدر» با همکاری خبرگزاری بین‌المللی قرآن و مؤسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی …

آیت‌الله جوادی آملی با بیان اینکه فقیه کامل کسی است که هرگز شخص یا جامعه‌ای را ناامید نکند، گفت: هیچ کس در هیچ مقطع حق ناامیدی ندارد و اگر کسی ناامید باشد معنایش این نیست که دیگر کسی نیست که مشکل مرا حل کند، این است که می‌گویند یأس از رحمت خدا کفر است. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله عبدالله جوادی آملی در درس اخلاق خود در بنیاد بین المللی علوم وحیانی اسراء، در ادامه سلسله مباحث شرح نهج البلاغه حضرت امیرعلیه السلام به شرح هشتاد و پنچمین کلمه از مجموعه کلمات قصار نهج البلاغه پرداخت و بیان داشت: در …

استاد درایتی گفت: تا وقتی در فقه سنتی نتوانستیم اطلاعات موجود را به درستی بفهمیم، در موضوعات جدید نمی‌توانیم نظر بدهیم و طلاب در زمانی که فقه سنتی را به خوبی‌ می‌خوانند باید به افق‌های جدید نیز توجه داشته باشند. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست علمی «فقه کاربردی» با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین حمید درایتی استاد سطح عالی حوزه علمیه مشهد پنج‌شنبه گذشته در مدرسه علمیه عالی نواب برگزار شد. در ابتدای این نشست علمی و در راستای موضوع «فقه کاربردی» مباحثی توسط حجت‌الاسلام محسن پیمان، دانش آموخته مدرسه علمیه عالی نواب و دانشجوی دکتری دانشگاه فردوسی مشهد، در ضمن ۹ …

اختصاصی شبکه اجتهاد: مقام علمی و جایگاه بالای فقهی حضرت آیت‌الله خامنه‌ای مسئله‌ای است که در چند سال گذشته مورد تأیید بسیاری از فقها و دیگر مراجع قرار گرفته است. در ۱۱ آذر ماه سال ۱۳۷۳ مرجعیت ایشان رسماً توسط جامعه مدرسین حوزه علمیه قم که مرکب از جمعی از علما و اساتید حوزه است، اعلام و ابراز شد. از قدیم الایام معمولاً «اجازه اجتهاد» به عنوان سنتی در تأیید توانایی اجتهاد و مرجعیت حوزویان توسط دیگر فقها و مراجع به کار گرفته می‌شد. بر همین اساس بعد از اعلام مرجعیت آیت‌الله خامنه‌ای نیز بسیاری از علما و فقها به …

استاد هادوی تهرانی ضمن اشاره به این نکته که از نظر شهید صدر اراضی بکر و دست‌نخورده اختصاص به امام دارد، از دو عامل فعالیت اقتصادی و فعالیت سیاسی به عنوان عوامل ایجاد حق مالکیت برای افراد نسبت به اراضی اسلامی یاد کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، بیست و نهمین جلسه درس خارج فقه مکاتب و نظام‌ها نهم آذرماه با ارائه استاد مهدی ‌هادوی تهرانی برگزار شد. این استاد حوزه علمیه قم در ابتدای سخنانش اظهار کرد: بنده اصرار دارم بخش‌هایی از مطالب شهید صدر در کتاب «اقتصادنا» را بخوانم؛ آقای صدر یک بحثی دارد و آن اینکه زمین از …

عضو شورای عالی حوزه‌های علمیه گفت: وظیفه داریم به عنوان متولیان امر حوزه‌های علمیه نسبت به احیا، تقویت و انگیزه بخشی میان طلاب به سلف صالح خود برگردیم و سنت‌های حوزه را ضمن حفظ و صیانت از شیوه‌های نوین نیز بهره‌گیری کنیم. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین شیخ جواد جواد مروی در ششمین اجلاسیه اساتید مراکز و مؤسسات تخصصی حوزه‌های علمیه که در سالن همایش‌های مدرسه علمیه معصومیه قم برگزار شد، اظهار کرد: در گذشته و دورانی که این مراکز تخصصی وجود نداشت، وقتی عالمی رشد‌ می‌کرد و انوار علمی آن در سخنان و تألیفات رشد و نمّو پیدا‌ …

اختصاصی شبکه اجتهاد: به مناسبت سالروز اعلام مرجعیت آیت‌الله خامنه‌ای، حجت‌الاسلام مصطفی دُرّی، مدرس سطح عالی حوزه علمیه قم، به بحث در رابطه با صلاحیت ایشان برای مرجعیت که در طول این سال‌ها محل نزاع موافقان و مخالفان بوده است می‌پردازد. یک بار در سال ۱۳۶۸ و به هنگامه رأی‌گیری در رابطه با تعیین جانشین بنیان‌گذار انقلاب اسلامی و بار دیگر در سال ۱۳۷۳ و به‌وقت معرفی مراجع پیشنهادی از سوی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، بحث صلاحیت آیت‌الله سید علی خامنه‌ای برای اجتهاد و مقام مرجعیت مطرح گردید. در آن زمان اگرچه تعداد مخالفان چندان کمتر از موافقان نبود، …

رهبر معظم انقلاب در بحث قائل به بررسی تمام اقوال یا حتی احصاء مهم‌ترین اقوال در مسئله با طرح تفصیلی ادله آن نیستند لذا سه یا چهار قول مهم در مسئله را مطرح کرده و نقد می‌کنند در نهایت جمع‌بندی می‌فرمایند. لذا برای کسی که کار فراوانی قبل از درس نکرده باشند نیز مطلب کاملاً قابل فهم است و در درس ایشان مطلب گم نمی‌شود. اختصاصی شبکه اجتهاد: سالروز اعلام مرجعیت مقام معظم رهبری، بهانه‌ای شد تا به ویژگی‌های درس خارج فقه ایشان که نزدیک به سی سال از آغاز آن می‌گذرد بپردازیم. در این خصوص با حجت‌الاسلام محمد صالح …

درس فقه ایشان و مباحث فقه ایشان یک درس کاملاً استاندارد و بر طبق موازین فقهی ما و موازین فقه شیعه است و از عمق خوبی برخوردار است، مبانی فقهی، مبانی اصولی و مبانی رجالی در درس‌های مختلف متفاوت است و این هم چیز پذیرفته‌ای است ممکن است نظرات متفاوت باشد و لکن از حیث رتبه، رتبه درس فقه ایشان یک رتبه قابل‌قبول و موفق در بین درس‌ها و بحث‌های فقهی ما است. اختصاصی شبکه اجتهاد: یکی از امتیازات درس فقهی مقام معظم رهبری این است که با حوصله و با دقت بسیار خوبی به سراغ منابع اصلی و روایات در …

استاد خارج فقه حوزه علمیه قم معتقد است «فقه حکومتی بسترهای نظام‌ ساز می‌خواهد» و برای این نظام سازی چند مقدمه لازم است: ابتدا باید «فلسفه علوم انسانی اسلامی» تدوین شود و سپس مبتنی بر آن، باید نظامات اسلامی بر پایه کتاب و سنت تنظیم گردد مانند نظام فرهنگی، نظام اجتماعی، نظام سیاسی، نظام اقتصادی و…؛ آنگاه بر مبنای نظامات و بهره‌مندی از «اصول فقه» ما باید بتوانیم مسائل اصول فقه را با «رویکرد حکومت» برجسته نماییم؛ و در مرحله بعدی باید قاعده سازی فقهی متناسب با رویکرد نو صورت پذیرد؛ در مرحله آخر نیز باید «تدویب» و باب‌ بندی …

در این تحقیق برخلاف رویه جاری که مراجعه به کتب اصول فقه است سعی شده با مراجعه به موارد و مصادیق استدلال به سنت در کتب فقهی و مباحث فقهی فقها که محل استفاده از سنت و مشخص‌کننده میزان اعتبار آن در کارزار استنباط است، به تقسیم صحیحی از سنت دست یافت. به گزارش خبرنگار اجتهاد، جدیدترین شماره فصلنامه علمی پژوهشی «جُستارهای فقهی و اصولی» به صاحب امتیازی دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی و مدیر مسئولی مجتبی الهی خراسانی و سردبیری حسین ناصری مقدم منتشر شد. شانزدهمین شماره فصلنامه علمی پژوهشی «جُستارهای فقهی و اصولی» ویژه پاییز ۹۸ دربردارنده هفت …

کتاب «طبقات اعلام الشیعه» اثر شیخ آقابزرگ تهرانی به تصحیح محمدکاظم رحمتی از سوی بنیاد پژوهش‌های اسلامی چاپ و روانه بازار نشر شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، شیخ آقابزرگ تهرانی (۱۸ فروردین ۱۲۵۵ در تهران – ۱۲ اسفند ۱۳۴۸ در نجف)، معروف به صاحب الذریعه که نام اصلی او محمدمحسن بود و بعدها منزوی لقب گرفت، از دانشمندان کتاب‌شناس قرن چهاردهم هجری است و با تألیف دائرهالمعارف بزرگ الذریعه و کتاب طبقات اعلام الشیعه گام بزرگی در شناسایی آثار و نسخ خطی اسلامی در حوزه‌های مختلف علوم برداشت. طبقات أعلام الشیعه، دایره المعارفى است در شرح رجال شیعه از قرن …

حجت‌الاسلام محمدحسن وکیلی، استاد حوزه علمیه مشهد در مؤسسه مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلام، موضوع «ترک اعتیاد» را بررسی می‌کند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، مؤسسه مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلام، در راستای رفع نیازهای روز جامعه، جلسات درس خارج فقه را با حضور استاد محمدحسن وکیلی از مدرسان فقه و اصول و از محققان فلسفه و عرفان اسلامی برگزار می‌کند. براساس این گزارش، موضوع درس فقه استاد وکیلی موضوع ترک اعتیاد (اعم از مواد مخدر، رسانه و فضای مجازی، مسائلی جنسی و…) می‌باشد. گفتنی است، این جلسات هرهفته در روزهای یک‌شنبه و سه‌شنبه ساعت ۱۶ در مؤسسه مطالعات …

شبکه اجتهاد: آئین رونمایی از کتاب «مبادی و اصول فقه حکومتی» اثر حجت‌الاسلام دکتر ذبیح‌الله نعیمیان، عضو گروه فقه سیاسی دانشگاه باقرالعلوم(ع) و استاد حوزه علمیه قم، با حضور توسط آیت‌الله عباس کعبی، عضو مجلس خبرگان رهبری و جامعه مدرسین حوزه علمیه قم برگزار شد. در این مراسم حجت‌الاسلام محمد عشائری، حجت‌الاسلام محمد قاسمی و حجت‌الاسلام قاسم شبان‌نیا در حضور مؤلف این اثر به تحلیل و بررسی آن خواهند پرداختند.

رئیس انجمن اصول فقه با بیان اینکه اصول علمی بین‌المللی است، تصریح کرد: متأسفانه میان زائد بودن برخی مباحث، طولانی بودن زمان تدریس و لزوم روزآمد شدن کتب درسی خلط می‌شود و همه آن را به پای تورم در اصول می‌ریزند؛ اعتقادی به تورم علم اصول ندارم، ولی باید میان این ابعاد تفکیک قائل شویم. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدصادق محمدی، رئیس انجمن اصول فقه حوزه علمیه، در گفت‌وگویی، در پاسخ به این سؤال که برخی معتقدند که علم اصول در حوزه متورم شده و باید منقح شود، گفت: گاهی بحث از تورم علم اعم از علم اصول …

عضو پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی گفت: اگر فقه نظام بخواهد به منصه ظهور برسد باید در قواعد بالادستی و روش شناسی تغییر ایجاد کند، به همین دلیل این سوال پیش می‌آید که فقه نظام می‌تواند روش ساز باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین ابوالقاسم مقیمی حاجی چهارشنبه شب در میزرد تخصصی همایش ملی فلسفه فقه نظام که در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در قم  برگزار شد، گفت: فقه حکومتی را یک رویکرد بر مجموعه فقه‌ می‌دانیم که این رویکرد را در مقام اجتهاد از سوی فقیه بار‌ می‌شود؛ در ذی المجموعه فقه حکومتی نیز آن را به …

آیین رونمایی از کتاب «فقه زندگی؛ برگرفته از آرای فقهی امام موسی صدر» که به کوشش حجت‌الاسلام مهدی پورحسین به تحریر درآمده است، برگزار می‌شود. به گزارش شبکه اجتهاد، آیین رونمایی از کتاب «فقه زندگی؛ برگرفته از آرای فقهی امام موسی صدر» با همکاری خبرگزاری بین‌المللی قرآن و مؤسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر برگزار می‌شود. در این مراسم حجت‌الاسلام مهدی پورحسین، مؤلف اثر، به توضیح درباره این کتاب خواهد پرداخت. همچنین حجج‌اسلام محمدرضا زائری و محمدرضا نوراللهیان به نقد و بررسی کتاب خواهند پرداخت و در نهایت، با حضور حورا صدر مراسم رونمایی انجام خواهد شد. این مراسم دوشنبه، …

شبکه اجتهاد: همایش ملی فلسفه فقه نظام بمناسبت روز جهانی فلسفه با حضور و سخنرانی استادان: علی‌اکبر رشاد، ابوالقاسم علیدوست، سید سجاد ایزدهی، خالد الغفوری، سید عباس موسویان، ابوالقاسم مقیمی حاجی و جمعی از طلاب و فضلاء حوزه علمیه در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در قم برگزار شد. همزمان با همایش، از ۵ اثر در حوزه فقه نظام رونمایی و میزگرد تخصصی با حضور اساتید برگزار شد.