اجتهاد و اصول فقه

هر لجنه‌‌ای باید برای خود چشم انداز کوتاه، میان و بلند مدت داشته باشد. کار لجنه‌ها، شناسایی موضوعات جدید برای همیاری وهم فکری با استاد برای ارائه کرسی فقه معاصر است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدموسی‌ هاشمی تنکابنی معاون پژوهش سطوح عالی و خارج حوزه علمیه قم، در نشست هم اندیشی با نمایندگان اساتید دروس خارج فقه معاصر که در مدرسه عالی دارالشفاء در قم برگزار شد با اشاره به اینکه یکی از مهم‌ترین ماموریت‌های حوزه‌های علمیه تولید علوم دینی است گفت: پژوهش در حوزه یعنی فرایند تولید علم دینی و اینکه چگونه بتوان به پاسخ‌های مسائل رسید. …

رییس دانشگاه ادیان و مذاهب، در نشست علمی تطبیقی مذاهب اسلامی بایسته‌ها و ضرورت‌ها گفت: فقه ما تغییر کرده است و ما با دنیا فاصله داریم و فتوای برخی از مراجع این است که همه انسان‌ها پاک هستند و کفار نجس نیستند و انسان نجس نیست و اگر می‌خواهید جهان را به اسلام دعوت کنید و ام القری جهان اسلام شوید بنابراین باید رساله را اصلاح کنید و ادبیات آن اصلاح شود. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست علمی تطبیقی «مذاهب اسلامی بایسته‌ها و ضرورت‌ها» به همت مرکز تخصصی مطالعات تطبیقی مذاهب اسلامی، ۲۶ دی ماه در مشهد برگزار شد. حجت‌الاسلام …

آیین معرفی و تجلیل از ترجمه «اصول کافی» به قلم استاد حسین انصاریان با سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین مبلغی عضو مجلس خبرگان رهبری، حجت‌الاسلام والمسلمین قمی رئیس سازمان تبلیغات اسلامی و استاد انصاریان برگزار شد. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد حسین انصاریان در آیین معرفی و تجلیل از ترجمه اصول کافی که عصر امروز در مجموعه شهدای فرهنگی انقلاب اسلامی برگزار شد، اظهار کرد: کتاب کافی در قرن ۱۲ به وسیله یکی از علمای بزرگ به نام اردکانی ترجمه شد، به دنبال ایشان مترجمان دیگری هم تا حدود ۶۰ سال پیش اقدام به ترجمه کردند، بنده این حس را داشتم که …

شبکه اجتهاد: درباره تقیه و ابعاد آن هنوز تحقیق جامعی صورت نگرفته است منتهی یک نکته معمولاً در این زمینه مورد غفلت قرار می‌‌گیرد و آن اینکه می‌‌بایست برای درک ابعاد تقیه در فقه شیعی در سده‌های دوم و سوم یعنی تا قبل از سال ۲۶۰ ق و آغاز دوران غیبت به مناسبات فقهای سنی و دولت و به‌ویژه سهم خلیفگان در فرآیند تدوین فقه اسلامی توجه داشت. در عصر عباسی این مناسبات خلفا با فقها و نوع نگاهی که خلفا به فرایند تدوین داشتند بود که می‌‌توانست در نوع واکنش امامان شیعه نسبت به فقه حاکم تأثیر داشته باشد. …

پس از طی مراحل تحقیق که عبارتند از: منبع گزینی، ارزش گذاری و درجه بندی آنها، تحقیق و استخراج اصطلاحات، ایجاد روابط بین اصطلاحات، بازنگری و اصلاحات لازم، بررسی و تصویب نهایی؛ این موارد به دست آمد: تعداد کل واژه‌ها: ۵۱۴۹۵، تعداد واژه‌های راس: ۱۲، تعداد واژه‌های مرجح ۴۲۰۳۲، تعداد واژه‌های نامرجح ۹۳۹۰، تعداد واژه‌های اعم ۸۲۳۳، تعداد واژه‌های وابسته ۳۷۲۳۵ و تعداد واژه‌های اخص ۴۱۸۰۹. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام و المسلمین محمد‌هادی یعقوب نژاد، سرپرست پژوهشکده مدیریت اطلاعات و مدارک اسلامی با اعلام خبر انتشار «اصطلاح‌ نامه فقه» از سوی  پژوهشکده مدیریت اطلاعات و مدارک اسلامی، گفت: تدوین …

نظم فقه را مدیون مرحوم محقق حلی هستیم و فقهای بعدی همان مسیر محقق را طی کرده‌اند، دیده‌اند مسیر عقلانی است و نظم منطقی دارد و معیار نظم منطقی زایش هر مسئله‌‌ای از مسئله گذشته است. الآن یکی از مشکلات ما در اصول، بی‌نظمی و درهم‌ریختگی علم اصول است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، دومین جلسه از سلسله نشست‌های علمی «بررسی اندیشه‌های فقهی و اصولی محقق حلی (ره)» با سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین شیخ مهدی زمانی‌فرد با حضور فضلا و طلاب حوزه علمیه مشهد در مدرسه علمیه آیت‌الله خویی(ره) برگزار شد. در نشست پیشین استاد دروس خارج حوزه علمیه خراسان به اندیشه‌ …

اختصاصی شبکه اجتهاد: آیت‌الله سید محمدباقر حجت از شاگردان برجسته و قدیمی آیت‌الله سید محمدهادی میلانی و از مجتهدان با تقوا مقیم مشهد بود. ایشان در سال ۱۳۳۷ هـ.ق معادل ۱۲۹۸ هـ ش در کربلا و در خاندان علم و اجتهاد و تقوا متولد شد. خاندان علمی آیت‌الله حجت پدر آیت‌الله حجت از علما و فقها مقیم کربلا و عموی ایشان بنام آیت‌الله سید عبدالحسین حجت از علما و فقها و مراجع تقلید صاحب رساله در کربلا بود. آیت‌الله حجت از طریق پدر تقریباً با چهار واسطه به فقیه بزرگ سید علی طباطبائی صاحب ریاض می‌رسد. آیت‌الله سید علی طباطبائی …

نوشتار پیش‌رو تلاش دارد با نگاهی به خروجی‌های علمی حوزه علمیه قم، تاملی در نسبت حوزویان در کنش‌های علمی خود و دغدغه‌های نظام بیندازد. اقدامی که جا داشت و دارد که پیش از این توسط نهادهای حوزوی دغدغه‌مند انقلاب صورت گیرد. در واقع هدف اصلی، آسیب‌شناسی گفتمان‌های هژمون و مسلط بر حوزه علمیه است که بر تمامی کنش‌های علمی حوزویان اعم از پایان‌نامه‌ها، مقالات، جشنواره‌های علمی و … اثر داشته و براساس آن می‌توان خطی کلی از فضای حوزه را ترسیم کرد. شبکه اجتهاد: حوزوی اصطلاحی است که پس از سخنرانی معروف رهبر معظم انقلاب در خراسان شمالی در ادبیات …

من از زمانی که هستی و مسئولیت خویش را در این امت شناختم، وجود خویش را به صورت مساوی فدای شیعه و سنی و عرب و کرد کردم؛ زیرا انگیزه من دفاع از مایه اتحاد و عقیده واحد اینان (یعنی اسلام) بود.‌‌ای برادر و فرزند سنی امر من همان اندازه با تو همراه هستم که با برادر و فرزندان شیعی‌‌‌‌ام همراهم… شبکه اجتهاد: آیت‌الله شهید سید محمدباقر صدر معتقد بود دیانت به معنای داشتن برنامه همه جانبه و در هر زمینه برای زندگی اجتماعی افراد می‌باشد. از این رو برای پیشرفت اسلام معتقد بود که باید تقریب مذاهب و اتحاد …

اگر کسی به هر دلیلی اندیشه‌های آیت‌الله ‌ها‌شمی شاهرودی را نمی‌پسندد شخصا ورود کند و نقد کند؛ اما اینکه یک تقابل ساختگی و تصنعی و جعلی میان آیت‌الله ‌ها‌شمی شاهرودی و میان استادشان آیت‌الله شهید صدر ایجاد کند تا از این رهگذر طرفی ببندد و در این دعوایی که ایجاد می‌کند بتواند دیدگاه خودش را پیش ببرد، این روش هم غیر اخلاقی و هم غیر علمی است و به نظر می‌آید که باید از شجاعت و صراحت لازم برخوردار باشیم و اخلاق و عِلمیّت را رعایت بکنیم و مطالبی را به بزرگان نسبت ندهیم که آنها به صراحت خلاف آن …

اینکه ما بیاییم و بگوییم که ما همین فقه را داریم و همین فقه پاسخگوی همه نیاز‌ها‌ی ماست بنده این را قبول ندارم. من اعتقادم این است که منطق اجتهاد ما و اصول فقهی که الان ما داریم بر اساس نگاه‌ها‌ی جزء نگرانه به فقه تولید شده است و از عهده‌‌‌‌‌ی تبیین نظام مند فقه بر نمی‌آید. اساسا دلیل اینکه بعد از ۴۰ سال این ضرورت پیدا شده است باز هم فقه و فقهای ما از برآورده کردن این غرض عاجز مانده‌‌‌اند خودش یک شاهد هست برای اینکه این روش جواب نمی‌دهد. به گزارش شبکه اجتهاد، پس از اظهارات آیت‌الله …

باید فقه در مرزهای جدید و مختلف توسعه و تسری پیدا کند تا شاهد شکوفایی مرزهای دانشی فقهی در حوزه برای پاسخ به نیازهای جدید و در قلمروهای جدید باشیم و اگر این کار صروت نگیرد با توسعه قلمروهای جدید و نوپدید شاهد انزوای فقه گذشته خواهیم بود. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله علیرضا اعرافی در جمع مدیر، اساتید و طلاب حوزه علمیه شهرستان بناب که در مسجد رضائیه قم برگزار شد، گفت: اگر حوزه را بخواهیم به سمت قله‌های بلند پیش ببریم، باید آن معارفی که از امام راحل آموخته‌ایم، پیاده کنیم، با حوزه مطلوب فاصله داریم و باید …

چهل و دومین نشست از سلسله نشست‌‌‌های پژوهشی گروه رجال پژوهی حوزه علمیه خراسان با موضوع باورهای کلامی راویان امامیه در عصر حضور ائمه(ع) با مشارکت واحد پژوهش مدرسه عالی نواب در محل این مدرسه برگزار شد. به گزارش شبکه اجتهاد، دکتر سید علیرضا حسینی شیرازی در چهل و دومین نشست از سلسله نشست‌‌‌های گروه رجال پژوهی معاونت پژوهش حوزه علمیه خراسان با بیان این که یکی از انتظارات از علم رجال، داوری راویان است تا بتوان بر این اساس، اعتبار احادیث آنان را مشخص کرد، گفت: مهم ترین عامل تضعیف راویان، باورهای کلامی پیرا امامتی است. مدیر گروه حدیث …

فرمایشی که برخی فضلا دارند که بین اجتهاد رایج با فقه موجود فرق گذاشته‌اند، در یک مرحله حرف درستی است. در گام نخست باید با استفاده از روش فقه گذشته به استنباطات جدیدی نائل شویم؛ کما اینکه درگذشته هم نسبت به پاسخگویی به مسائل مستحدثه، این مسئله اتفاق افتاده است؛ اما در یک پله بالاتر اگر نسبت به تکامل و بالندگی فقاهت به معنای روش استنباط هم بیندیشیم، خدشه‌ای نسبت به فقه جواهری و فقه سنتی وارد نمی‌شود؛ بلکه ما توانستیم بر اساس همان بنیان‌ها یعنی تعبد به وحی و قاعده‌مندی در فهم به فقه سرپرستی جامعه دست یابیم. اختصاصی …

استاد واسطی معتقد است براساس الگوریتم اجتهاد می‌توان عملکرد استنباطی هر فقیه را اعتبار سنجی کرد؛ یعنی اگر اجتهاد به صورت الگوریتمی اکتشاف شود؛ از عملکرد میدانی فقها به اضافه دقیق سازی منطق استنباط در اصول فقه، فقیه‌یار و ابزاری برای جلوگیری از خطای فقیه حاصل می‌شود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، کرسی علمی ترویجی «الگوریتم اجتهاد» به همت گروه منطق فهم دین پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و با ارائه حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر عبدالحمید واسطی و با حضور ناقدان حجت‌الاسلام والمسلمین ابوالقاسم مقیمی حاجی و دکتر مسعود فیاضی و با دبیری حجت‌الاسلام دکتر محمد علی سوادی، ۲۵ دی ماه ۹۷ …

شاید وقتی هانری کربن به شاگرد ایرانی­اش پیشنهاد داد برای ادامه تحصیل به فرانسه بیاید، تصور نمی­‌کرد که روزی نگاه شیعه شناسان دنیا به وی معطوف شود. اختصاصی شبکه اجتهاد: کتر محمدعلی امیرمعزی، استاد مدرسه مطالعات عالی دانشگاه سوربن است. وی که صاحب معتبرترین کرسی شیعه‌­شناسی غرب است، شخصیتی کم نظیر را برای خویش رقم زده است. او در سوربن، بصائرالدرجاتِ صفّار را درس می­‌دهد، پیرامون کافیِ کلینی مقاله می­‌نویسد، دانشجویان علاقه­‌مند به شیعه شناسی را از سراسر دنیا شیفته خود می‌­کند و تمام این کارها را به زبان فرانسه انجام می‌­دهد. نگاه هانری کربن در شیعه شناسی، به تشیع …

استاد فقه مقارن الازهر با هشدار از نفوذ سلفیّت در الازهر تاکید کرد که شریعت و مقدسات برای سلفیّت ذره‌ای اهمیت ندارد. به گزارش شبکه اجتهاد، فصل جدیدی از نزاع میان احمد کریمه استاد فقه مقارن و شریعت اسلامی الازهر با جریان سلفیّت مصر آغاز شده است. احمد کریمه که به عنوان یک شیخ اعتدالی و حامی اصلی تقریب مذاهب اسلامی در مصر شناخته می‌شود، بارها از سوی سلفیّت مورد تهدید قرار گرفته و میان وی و سردمداران سلفیّت مصر بحث و گفتگوهای چالش برانگیزی نیز به وقوع پیوسته است. جریان سلفیت مصر به ویژه حزب «الدعوه السلفیه» که به …

آیت‌الله‌‌‌ هاشمی‌‌ شاهرودی ضمن ارائه بحث «مهندسی فقه»، وظیفه عملی «مکلف» را شامل همه افعال و تروک، در همه بخش‌هاى زندگى انسان دانسته که در هر عرصه‌اى حکم شرعى موجود است. شبکه اجتهاد: دانش فقه وظیفه مکلف را نسبت به احکام شرعی مشخص می‌کند تا او از عهده مسئولیت شرعی برآید و مصالح و منافع دنیوی و اخروی در پرتو این اطاعت خداوندی، ارزانی انسان مکلف شود؛ از این رو فقه، «اشرف العلوم» به‌شمار می‌آید. یکی از سوالات اصلی در فلسفه فقه، شناخت غرض این دانش است. در فلسفه فقه، غرض اصلی و نهایی فقه را تشخیص وظیفه عملی «مکلف» …

آیت‌الله مکارم شیرازی با اشاره به لزوم حفظ استقلال حوزه‌‌‌های علمیه برادران و خواهران، تصریح کرد: وابستگی به دولت‌‌‌ها مشکلات زیادی برای حوزه‌‌‌ها ایجاد می‌کند، باید سعی شود تا حوزه‌‌‌ها روی پای خودشان بایستند و خودکفا شوند. البته این کار یک شبه انجام نمی‌شود و احتیاج به برنامه ریزی و زمان دارد که ان شاء الله مسئولین محترم حوزه به فکر آن خواهند بود. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی در دیدار مدیر و مسؤولان حوزه‌‌‌های علمیه خواهران، با قدردانی از فعالیت حوزه‌‌‌های علمیه خواهران، ابراز داشت: با توضیحاتی که ارائه شد معلوم می‌شود که امروز حوزه‌‌‌های علمیه …

شماره دوم از دوره جدید فصلنامه تحلیلی- انتقادی حوزه (پژواک روشن‌فکری حوزه)، با عنوان «حوزه انقلابی» و با پرونده ویژه «حوزه و سکولاریسم»، به صاحب‌امتیازی دفتر تبلیغات اسلامی و مدیرمسئولی سید عباس صالحی منتشر شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، دومین شماره از دوره جدید فصلنامه تحلیلی- انتقادی «حوزه» (بهار ۹۷) با آثار و گفتاری از تقی آزاد ارمکی، علیرضا شجاعی زند، منصور میراحمدی، علیرضا زهیری، سیدکاظم سیدباقری، رضا عیسی‌نیا، عبدالوهاب فراتی، محسن مهاجرنیا، محمداسماعیل نباتیان و… چاپ و عرضه شد. بنابراین گزارش، در این شماره: مقاله‌‌ علیرضا زهیری با عنوان «انقلاب اسلامی و ساخت هویت حوزه‌ای»، مقاله‌‌ سید کاظم سید …