اجتهاد و اصول فقه

شبکه اجتهاد: تصور بنده این است که ما در بین علمای معروفی که نسبت به همه آن‌ها بدهکار هستیم و باید زانوی ادب به زمین بزنیم و برای علوّدرجات آن‌ها دعا کنیم اشخاصی به جامعیت مثل مرحوم علامه طباطبایی کم پیدا می‌شود. در میان ویژگی‌هایی که علامه طباطبایی (ره) ‌‌داشت شاید بارزتر آن خدماتی بود که ایشان برای قرآن انجام داد و به همین جهت بیت ایشان دارالقرآن نامیده شد. در میان کسانی که ما می‌شناسیم از بزرگان علما و اساتید و کسانی که مدیون همه آن‌ها هستیم کسی که این توفیق را پیدا کرده باشد که قرآن را از …

شبکه اجتهاد: از مسائل مهمی که فقیهان شیعی در دانش اصول به آن دقت ورزیده و آن را مبنای کار خود قرار داده‌اند، «سیره عقلا» یا «بنای عقلا» و یا «حجیت سیره عقلا»ست. می‌دانیم که غالب امارات اصولی و قواعد فقهی (همچون حجیت ظواهر، حجیت خبر واحد و…) از بناهای عقلایی است. پرسش مهم در این زمینه این است که: قلمرو سیره عقلا و روش آنان تا چه میزان در تغییر و تحول احکام فقه تأثیرگذار است؟ به عبارت دیگر روشهایی که عاقلان هر جامعه در امور اعتباری برمی‌گزینند و یا اگر عادتی و عرفی رواج یافت و عقلا بر …

رئیس مؤسسه پژوهشی فرهنگی فهیم با بیان اینکه طرح کلان الگوی فقهی و اسلامی در اداره جامعه، نه فقهی محض و نه بشری محض است، اظهار کرد: کسانی که خود را متکفل اندیشه اداره جامعه با فقه می‌دانستند با گذشت چهار دهه از پیروزی انقلاب اسلامی هنوز هم تاکنون یک متن منسجم و بدون بهره‌گیری از تجارب بشری ارائه نکرده‌اند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین کاظم قاضی‌زاده، استاد سطح عالی حوزه و رئیس مؤسسه پژوهشی فرهنگی فهیم؛ با بیان اینکه درباره فقه و نحوه کارکردهای آن می‌توان به سطوح مختلف نیازهای اجتماعی و عمومی نسبت به فقه اشاره کرد، …

اختصاصی شبکه اجتهاد: آیت‌الله میرزا مهدی غروی اصفهانی در ماه محرم سال ۱۳۰۳ هق در محله بیدآباد اصفهان در بیت علم و معنویت متولد شد. میرزا ابتدا تحصیل را در مکتب آغاز کرد و سپس به حوزه اصفهان راه یافت و زیر نظر حجت‌الاسلام والمسلمین ‌آقا اسماعیل غروی به فراگیری علوم اسلامی پرداخت. بعد از فوت پدر، حاج ‌آقا رحیم ارباب هدایت تحصیلی میرزا را عهده‌دار شد و با توجه به تمایلات فلسفی حاج ‌آقا رحیم ارباب، نزد اساتید فلسفه و عرفان حوزه اصفهان مانند حضرات‌ آیات ‌آخوند ملا محمد کاشانی و جهانگیرخان قشقایی و… به تحصیل معقول پرداخت. پس …

حجت‌الاسلام والمسلمین حسنعلی علی‌اکبریان طی مقاله‌ای به نقد کتاب «بازاندیشی در آیین استنباط، نگاهی به سیر تاریخی اصول فقه و رویکردهای نوین مصالح – مقاصدجویانه و هرمنوتیکی» پرداخته است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، کتاب «بازاندیشی در آیین استنباط»» تألیف سیداحمد کاظمی موسوی، نگاهی به سیر تاریخی اصول فقه و رویکردهای نوین مصالح مقاصدجویانه و هرمنوتیکی است. در این کتاب بیان می‌شود که علم اصول ازجمله دانش‌های پرورش‌یافته در دامن ادبیات اسلامی است. هرچند ممکن است که این علم را مجموعه‌ای برگرفته و التقاط‌شده از سایر علوم بدانیم؛ ولی نمی‌توانیم ارزش والای آن را نادیده بگیریم. اینک علم اصول روشی است …

شبکه اجتهاد: بررسى سیره عملى حضرت امام خمینی در برخورد با مراجع و بزرگان معاصر خود چه در دوران تحصیل، چه در دوران تدریس، چه دوران مبارزه و چه دوران رهبرى مى‏‌تواند الگویى باشد براى همه که چگونه على رغم داشتن دیدگاهى کاملًا متضاد با بزرگان و مراجع تقلید که پرچمدار هدایت جامعه هستند، همواره بر حفظ احترام آنها و تقویت موقعیت و جایگاه مرجعیت در میان جامعه تاکید داشته و حاضر نباشد کوچکترین اهانت و تضعیفى در حق آن صورت گیرد. این مجموعه چهار مقطع از زندگى حضرت امام را بررسى مى‏‌کند: که عبارتند از: ‏ ۱- دوران تحصیل …

آیت‌الله سید احمد علم‌الهدی نماینده ولی فقیه در خراسان رضوی و امام جمعه مشهد با حضور در مکتب نرجس مشهد با طلاب خواهر این مدرسه دیدار نمود و به سوالات آنان پاسخ گفت. به گزارش خبرنگار اجتهاد، آیت‌الله علم‌الهدی در ابتدای سخنان خود با بیان اینکه جدا کردن حوزه از عرصه روشنگری، توطئه و نفوذ در حوزه است، اظهار کرد: یکی از فتنه‌هایی که در حوزه‌های علمیه ورود پیدا کرده، برکنار داشتن طلاب محترم از عرصه‌های روشنگری، بصیرت و تولید بصیرت در عرصه خدمت است، این را ترویج می‌کنند که طلبه فقط باید درس بخواند و دیگر به هیچ جهتی …

در تازه‌ترین شماره فصلنامه فقه، شش مقاله علمی پژوهشی از سوی اساتید و محققان حوزه فقه و اصول از سوی پژوهشکده فقه و حقوق پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، همراه با چکیده مقالات به زبان عربی و انگلیسی در ۱۸۴ صفحه به چاپ رسیده است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، نود و سومین شماره  فصلنامه علمی- پژوهشی «کاوشی نو در فقه» (بهار ۱۳۹۷) به صاحب امتیازی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، مدیر مسئولی حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالرضا ایزدپناه و سردبیری حجت‌الاسلام والمسلمین سیف‌الله صرامی منتشر گردید. این شماره کاوشی نو در فقه اسلامی، دربردارنده مقالات چون: «تحلیل و ارزیابی قابلیت شرط …

اختصاصی شبکه اجتهاد: درس خارج استاد حمید درایتی از دروس خارج فقه متفاوت و متمایز با دیگر دروس است که روشی ابداعی در ارایه محتوا، چینش مطالب و پردازش روایات را در پیش گرفته است. استاد درایتی لزومی در فراگیری تمام ابواب فقهی برای نیل به درجه اجتهاد نمی‌بیند و بر این باور است که چنانچه سبک و روش مناسبی حتی در یک باب فقهی به طلبه ارائه شود و تمرین مناسبی نیز در استنباط فقهی صورت گیرد، برای اجتهاد کفایت می‌کند. شاید به همین خاطر است که کتاب صلات استاد ۹ سال به طول انجامیده است. آن‌چه پیش روی …

دغدغه‌ یک حقوقدان از پرداختن به اصول فقه ـ که اخیرا از آن با عنوان اصول استنباط حقوقی یاد می‌شود این است که در مقام نبود نص و ادله‌ اولیه، چطور می‌تواند یک حکم حقوقی صادر نماید/ اعتبار منابعی مثل شهرت و اجماع اگر بخواهد حجیت داشته باشد، در اصول فقه نمی‌توان آنها را به ‌عنوان مصادر حقوقی قرار داد و این بسیار مهم است که برای دانشجوی حقوق روشن باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست نقد و بررسی «کتاب اصول فقه، مباحث الفاظ و قواعد تفسیر متن» با حضور نویسنده‌ کتاب، حجت‌الاسلام و المسلمین دکتر رحیم نوبهار (دانشیار دانشکده‌ …

مهدی نصیری استاد دانشگاه و پژوهشگر دینی می‌گوید: در عصر غیبت و سیطره مدرنیته نباید از حوزه و فقه انتظار شکل دادن به اتوپیای دینی (مدینه فاضله ) را داشته باشیم و این امر تنها با ظهور حضرت ولی عصر محقق خواهد شد. کسانی که غافل از تنگناهای موجود در عصر غیبت و زمانه سیطره مدرنیته، حوزه و فقه را منجی و حلال همه مشکلات و قادر به ساخت اتوپیای دینی معرفی می‌کنند در زمره غلو کنندگانی هستند که ممکن است فقه و دین را از انجام مقدوراتش نیز باز دارند و میدان را به دست دین ستیز بسپارند. به …

شبکه اجتهاد: برخی از دوستان ما که خود را تئوریسین تمدن نوین اسلامی می‌دانند، از تحقق طلیعه‌های آن تمدن سخن می‌گویند. خواستم عرض کنم، تغییر و تحول در جامعه برای رسیدن به نقطه اوج عزت قوانین خاص خود را دارد که اگر رعایت نشود، به جای اوج عزت، در حضیض ذلت فرو خواهد رفت. صد البته، اگر شناخت درست از مسیر باشد، اگر ابزار و وسیله درست برای انتقال و حرکت در این مسیر انتخاب شود، اگر اخلاق و رفتار لازم برای طی مسیر وجود داشته باشد، اگر هدف مشخص و معین باشد، اگر مشارکت همه نیروها و امکانات باشد، …

نتایج انتخابات ریاست اتحادیه جهانی علمای مسلمان از پیروزی شیخ حمد الریسونی عالم مراکشی حکایت دارد تا وی در این منصب، جانشین یوسف القرضاوی شود. به گزارش شبکه اجتهاد به نقل از بخش عربی خبرگزاری آناتولی ترکیه (AA)، انتخابات اتحادیه جهانی علمای مسلمان عصر چهارشنبه در شهر استانبول در غرب این کشور برگزار شد و بر اساس نتایجی که کمیته انتخابات اعلام کرد، «احمد الریسونی»، روحانی سرشناس مراکشی به عنوان رئیس جدید این اتحادیه انتخاب شد. الریسونی ۶۵ ساله که از اواخر سال ۲۰۱۳ میلادی تاکنون و در دروه پیشین به عنوان نایب رئیس اتحادیه جهانی علمای مسلمان فعالیت می‌کرد، …

به نظرم پژوهش کلاً رکود دارد و مختص حدیث و حوزه نیست؛ در دانشگاه هم علاقه بیشتر اساتید به تدریس است تا تحقیق. شاید علتش این باشد که ادبیات ایران ادبیاتی شفاهی است و دست به قلم نبوده‌ایم. ما بیشتر حرف می‌زنیم تا بنویسیم. ما از استناد یک شیء به خودمان می‌پرهیزیم. شاید هم به دلیل سختی پژوهش باشد. اگر برخی از مراجع ما درس حدیث بگذارندو یا پژوهش‌‌های حدیثی را به شاگردانشان یاد بدهند، مسلّماً حدیث پژوهی رشد‌ می‌کند. به گزارش شبکه اجتهاد، نشریه علمی- فرهنگی «رهنامه پژوهش» به تولید، جمع آوری و انتشار مطالب اختصاصی طلاب و فضلا‌ …

عضو هیئت علمی فرهنگستان علوم اسلامی با اشاره به مباحثی که در مورد سکولاریزه شدن حوزه بیان می‌شود، گفت: بسیاری از اشکالات ناشی از آن است که میان فقه، علم و نظامات عینی کشور پیوند درستی برقرار نیست و شبکه اطلاعات و در رأس آن شبکه اطلاعات دینی ایجاد نشده است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین مصطفی جمالی، عضو هیئت علمی فرهنگستان علوم اسلامی قم، به بحث درباره سکولاریزه شدن تدریجی حوزه پرداخت و به ایکنا گفت: هنگامی که سخن از سکولاریسم به میان می‌آید لزوماً به معنای ضد دین بودن نیست. در غرب، فرایند سکولاریسم، دین‌زدا بوده و …

استاد حوزه، درباره رابطه تولید علوم انسانی با فقه‌‌های اکبر، اصغر و هر دو فقه گفت: فقه اصغر با توجه به کارکردش به هیچ وجه برای تولید علوم انسانی کفایت‌ نمی‌کند و در نهایت این رویکرد به روش امضا ختم‌ می‌شود و به صورت منفعل به مسائل پاسخ‌ می‌دهد. فقه اکبر هم به تنهایی کفایت‌ نمی‌کند. بنابراین در تولید علوم انسانی باید از هر دو فقه با هم استفاده کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین احمدعلی یوسفی، استاد حوزه در درس خارج فقه نظام‌‌های اسلامی که از سوی دبیرخانه مفتاح برگزار گردید، فقه نظام اقتصادی اسلام با رویکرد تولید …

خسروشاهی گفت: آیت‌الله سید رضا صدر عقاید خود را کاملا علمی و همراه با سال‌ها تحصیل و پژوهش به دست آورده بود، او با اطمینان کامل با این عقاید زندگی کرد و تالیفاتش نیز حاصل این عقاید است. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله سیدرضا صدر، فرزند آیت‌الله العظمی سیدصدرالدین صدر و برادر بزرگتر امام موسی صدر در ۱۲ آبان ۱۳۷۳ در سن ۷۳ سالگی در قم درگذشت و در مقبره شماره ۳۳ صحن حرم حضرت معصومه(س) به خاک سپرده شد. مرحوم آیت‌الله سیدرضا صدر به باور بسیاری از پژوهشگران و اندیشمندان، از جمله مهم‌ترین متفکران عصر حاضر به شمار می‌رفت …

آموختن علم فقه به این دلیل لازم است که قدرت اجتهاد و فهم الحدیث آن‌ها بالا برود؛ لذا به طلاب عرض می‌کنم: در فقه به درس خارج بیع نروید؛ بلکه به درس خارجی بروید که کثیرالروایه است؛ مانند خارج خمس یا خارج دیات یا خارج صلاه که اولاً قدرت رجالی و علم الحدیث و فقه‌الحدیث شما بالا برود که وقتی خواستید به کتب روایات کلامی مراجعه کنید، بتوانید با خانواده حدیث آشنایی پیدا کنید و به‌راحتی موضوع را از احادیث جمع‌آوری کنید. به گزارش خبرنگار اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالحسین خسروپناه، استاد حوزه علمیه و رئیس انجمن حکمت و فلسفه در …

دغدغه حضرت آقا افول سطح علمی حوزه علمیه است. به همین خاطر اقدام به تأسیس مدارس فقهی کردند. تمایل ندارند که طلبه‎ها وقت خودشان را به امور روزمره سیاسی تلف کنند. از نظر ایشان طلبه باید ممحض در درس فقه و اصول باشد. بعضی‎ها ایراد می‎گیرند که با دروس حوزه نمی‎توان جامعه را اداره کرد. حضرت آقا می‎گویند ما نمی‎توانیم از منابع موجود استفاده کنیم و این ناتوانی را به منابع نسبت می‎دهیم. هر موضوع جدیدی را می‎توان از منابع موجود استنباط کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین محمد رضا باباخانی مسئول دفتر آیت‌الله العظمی آقا موسی شبیری زنجانی، …

نامه عتاب آلود آیت‌الله محمد یزدی، علاوه‌بر اینکه نخبگان و بخش زیادی از جامعه را مکدر ساخت، همزمان بهانه‌ای شد تا جامعه شناخت بهتری نسبت به یکی از برجسته‌ترین فقها و مراجع عصر کنونی پیدا کند. به گزارش شبکه اجتهاد، پس از انتشار تصویر دیدار آیت‌الله العظمی شبیری با تعدادی از شاگردان سابق خود و سران اصلاحات، نامه‌ای از سوی آیت‌الله محمدیزدی، رئیس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و رئیس اسبق قوه قضائیه در فضای مجازی انتشار یافت، که موجب واکنش فعالان حوزه و دانشگاه شد. استعفای استاد عندلیب از عضویت در جامعه مدرسین، تا نامه‌های اعتراضی بسیاری از علما …