اجتهاد و اصول فقه

دروس خارجی که اکنون بیان می‌شود اصلاً یک کار پژوهشی است؛ یعنی نمی‌توانیم تدریس حوزه را جدا از پژوهش بدانیم که استاد انجام داده است. اگر استاد پژوهشی نکند و صرفاً آراء را نقل کند، مطمئناً شاگردان بحث او را تکراری می‌بینند. لذا صرف آنچه که نقل شده پژوهش نیست. اختصاصی شبکه اجتهاد: رویکرد آموزشی حوزه‌های علمیه اگرچه همواره به عنوان یکی از مدل‌های پیش رو مورد بحث بوده است و سنت‌های آن از قبیل تبدیل دانش‌پژوهان به استاد، مباحثه هر درس و کلاس‌های متعدد با تعداد شاگردان کم، به عنوان الگویی مناسب برای مراکز آموزشی مطرح بوده است، اما …

بحث تدوین محتوا در برنامه‌ریزی درسی بین اهداف و روش‌ها قرار دارد و به یک معنا ما در اهداف وضعیت مطلوب را مشخص می‌کنیم. در بخش محتوا آنچه را که در اختیار ما هست و با تکیه بر آن می‌خواهیم به هدف مطلوب برسیم مطرح است. روش‌ها حلقه واسطه بین تبدیل محتوا برای دستیابی به آن هدف است؛ به این معنا که استاد با چه مکانیسم‌ها و روش‌هایی می‌خواهد دانش‌پژوه را از نقطه موجود با استفاده از امکانات برای رسیدن به هدف مطلوب آماده سازد. اختصاصی شبکه اجتهاد: در سال‌های اخیر، متون درسی حوزه‌های علمیه به چالش جدی میان موافقان …

استاد گروه رجال پژوهی معاونت پژوهش حوزه علمیه خراسان به تبیین مباحث مربوط به جوامع حدیثی پرداخت و گفت: تاریخ حدیث و جوامع حدیثی در فهم ما از روایات تاثیر شگرفی دارد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدابراهیم روشن‌ضمیر، استاد گروه رجال پژوهی حوزه علمیه خراسان، در دوره تربیت پژوهشگر علوم حدیث این گروه به تبیین مباحث مربوط به جوامع حدیثی پرداخت و گفت: مطالعات تاریخ حدیث و جوامع حدیثی در فهم ما از روایات تاثیر شگرفی دارد. وی ادامه داد: درباره فقه الرضا(ع) صحبت‌های زیادی شده است که گاهی این کتاب را بدون توجه به تاریخ حدیث نگاه …

آیت‌الله سبحانی با اشاره به کمرنگ شدن توجه به علم الحدیث، تأکید کرد که با توجه به جایگاه مهم روایات و احادیث باید علم الحدیث را احیا کنیم. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله جعفر سبحانی در درس خارج خود که در مسجد اعظم قم برگزار شد، با اشاره به روایتی از امام صادق(ع) گفت: «اعرفوا منازل شیعتنا بقدر ما یحسنون من روایاتهم عنّا؛ حضرت می‌فرمایند: منزلت شیعیان ما را به اندازه آنچه از روایات ما می‌دانند بشناسید. وی افزود: شیعه اهل بیت(ع) کسی است که پیوند روحی و معنوی با اهل بیت(ع) پیوند داشته باشد و هرکس به نوعی باید …

کتاب ارزشمند «سَلُونِی قَبْلَ أَن ْتَفْقِدُونِی، تحریر نهج البلاغه» به قلم حکیم متأله آیت‌الله جوادی آملی، به جامعه علمی و نخبگانی عرضه شد. به گزارش شبکه اجتهاد، تحریر نهج البلاغه آیت‌الله عبدالله جوادی آملی با عنوان «سلونی قبل ان تفقدونی»، شرح و تبیین فقرات خطبه‌ها، نامه‌ها و حکمت‌های نهج البلاغه است که معظم‌له این سلسله مباحث را از سال ۱۳۷۱ در خطبه‌های نماز جمعه شهر مقدّس قم آغاز نمود و اکنون نیز پس از قریب به سه دهه همچنان در روزهای پنجشنبه در درس‌ اخلاق، ادامه دارد. این شرح ترتیبی نهج البلاغه از همان ابتدا مورد توجه جامعه علمی و …

بهترین نمونه تئوریسین بودن مرحوم شهید صدر نظریات ایشان در رابطه با حوزه و لزوم نهادینه کردن مرجعیت است. می‌فرمود این‌طور نباشد مرجعیت یک کوشش فردی باشد و یک راه طولانی را طی کند تا در آخر عمر آیا مرجع بشود یا نشود! در رابطه با مرجعیت، «مرجعیت رشید» را مطرح کرد؛ مرجعیتی که به مسائل سیاسی و اجتماعی روز اشراف داشت و می‌توانست به مشکلات مردم پاسخ مقتضی بدهد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، مراسم رونمایی از کتاب «حوزه و بایسته‌ها؛ گفتارها و نوشته‌های شهید آیت‌الله سید محمدباقر صدر درباره حوزه، روحانیت و مرجعیت» با سخنرانی آیت‌الله محمدعلی تسخیری، رئیس …

استاد حوزه علمیه مشهد گفت: ورود شهید صدر در مسائل خاص، برای کاربردی کردن علوم اسلامی چون اقتصاد و مسائل اجتماعی قابل توجه است، هنوز نظریاتی بهتر از تفسیر اجتماعی شهید صدر نداریم. تازه تلاش می‌شود که دیدگاه‌های اجتماعی ایشان فهم کامل شود و بعضاً کتاب‌های سال حوزه تقریری از نظریه تفسیر اجتماعی شهید صدر به زبان فارسی است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین مجتبی الهی خراسانی، استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه مشهد، در مراسم رونمایی از کتاب «حوزه و بایسته‌ها؛ گفتارها و نوشته‌های شهید آیت‌الله سید محمدباقر صدر درباره حوزه، روحانیت و مرجعیت» که با حضور …

معاون پژوهشی پژوهشگاه تخصصی صدر با اشاره به اینکه شخصیت‌هایی مانند حضرت امام (ره) و شهید صدر و تا حدی آیت‌الله حکیم خود را موظف می‌دانستند تا زیست اجتماعی را به عهده بگیرند، اظهار کرد: این بزرگان مسئولیت زیست اجتماعی را بر عهده حوزه می‌دانستند و در این مسیر گام برداشتند تا جایی که حضور اجتماعی آیت‌الله حکیم با محوریت شهید صدر باعث شد کمونیسم در عراق با قدرت از بین برود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، حجت‌الاسلام سید امید مؤذنی، معاون پژوهشی پژوهشگاه تخصصی صدر و مترجم کتاب «حوزه و بایسته‌ها؛ گفتارها و نوشته‌های شهید آیت‌الله سید محمدباقر صدر درباره …

کتاب «حوزه و بایسته‌ها؛ گفتارها و نوشته‌های شهید آیت‌الله سید محمدباقر صدر درباره حوزه، روحانیت و مرجعیت»، به همت «شبکه اجتهاد» و با حضور علما، اساتید، فضلاء و مدیران دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی رونمایی شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، مراسم رونمایی کتاب «حوزه و بایسته‌ها؛ گفتارها و نوشته‌های شهید آیت‌الله سید محمدباقر صدر درباره حوزه، روحانیت و مرجعیت»، با حضور آیت‌الله تسخیری، اساتید حوزه علمیه مشهد، مدیران و اعضای هیئت علمی دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی برگزار شد. در ابتدای مراسم، مترجم اثر حجت‌الاسلام سید امید مؤذنی، معاون پژوهشی پژوهشگاه تخصصی شهید صدر به معرفی کتاب و زوایای آن …

از قول آقاموسی‌صدر نقل شده که از امام می‌پرسند مراجع نجف را چگونه می‌بینید؟ و امام پاسخ می‌دهند: «کسی مانند آسید محمدرضای خودمان ندارند!» امام یک بار گفته بودند: «اگر آقای گلپایگانی مرا تخطئه هم بکنند، می‌دانم که از روی عقیده و برای خداست!». شبکه اجتهاد: سالروز ارتحال مرجع والاقدر شیعه مرحوم آیت‌الله سید محمدرضا گلپایگانی(قده) فرصتی مناسب برای بازخوانی فرازهایی از کارنامه سیاسی آن بزرگ است. مرحوم آیت‌الله گلپایگانی بعد از رحلت مرحوم آیت‌الله بروجردی شروع به فعالیت سیاسی کردند. در آن دوره، بزرگان و علمای حوزه برای تعیین مرجعیت جلسه‌ای می‌گذارند. در آن جلسه به جز مرحوم گلپایگانی، …

کتاب «المفصل فی‌‌ اصول الفقه» تألیف جدید آیت‌الله شیخ جعفر سبحانی به زیور طبع آراسته شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، کتاب جدید آیت‌الله شیخ جعفر سبحانی با عنوان «المفصل فی‌‌ اصول الفقه» از سوی مؤسسه امام صادق (ع) در ۲ مجلد چاپ و روانه بازار نشر شد. همچنین، چندی قبل کتاب «فقه اهل البیت(ع) بین السنه و الشیعه» در دو محور «شناخت اهل البیت(ع) و فقه آنان» و «آشنایی با مدرسه فقهی شیعه امامیه که از فقه اهل البیت (ع) اقتباس کرده‌اند» از سوی معظم‌له تألیف گشته است. علاقه‌مندان جهت کسب اطلاع بیشتر و تهیه اثر می‌توانند به با شماره …

شبکه اجتهاد: روزهایی که بر ما می‌گذرد تداعی‌گر سالروز ارتحال عالم ربانی و فقیه اهل بیت عصمت و طهارت(ع)، آیت‌الله حاج سیدمحمدرضا موسوی گلپایگانی (ره) است. از این روی، مجموعه‌ای از تصاویر معظم له در دوره‌های گوناگون حیات را به شما تقدیم می‌کنیم.

کنفرانس بین‌المللی «فقه، حقوق و پژوهش‌های دینی» در محورهای سیزده‌گانه همچون فقه، حقوق، اقتصاد اسلامی، علوم انسان و تمدن به میزبانی گرجستان برگزار می‌شود. به گزارش شبکه اجتهاد، کنفرانس بین المللی «فقه، حقوق و پژوهش‌های دینی» به همت شبکه دانشگاه‌های مجازی جهان اسلام – وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، اسفندماه سال جاری در گرجستان برگزار می‌شود. محورهای‌‌ این همایش به شرح ذیل است: فقه شامل فقه و حقوق خصوصی، فقه و حقوق جزا، فقه و حقوق خانواده، فقه و مبانی حقوق اسلامی، فقه و حقوق جزا، فقه و مبانی حقوق و اندیشه‌های امام خمینی(ره)، فقه سیاسی، فلسفه و حکمت اسلامی. …

آیین رونمایی کتاب حوزه و بایسته‌ها؛ گفتارها و نوشته‌های شهید آیت‌الله سید محمدباقر صدر درباره حوزه، روحانیت و مرجعیت، به همت شبکه اجتهاد و با حضور شاگرد برجسته شهید صدر و سخنرانی استاد حوزه علمیه مشهد در دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی برگزار می‌شود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، آیین رونمایی از کتاب «حوزه و بایسته‌ها؛ گفتارها و نوشته‌های شهید آیت‌الله سید محمدباقر صدر درباره حوزه، روحانیت و مرجعیت» با حضور آیت‌الله محمدعلی تسخیری، رئیس شورای عالی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی توسط «شبکه علمی و اطلاع‌رسانی اجتهاد» در دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی برگزار خواهد شد. در این مراسم که …

تمام‌کارهایی را که انجام داده است به نام علمای بزرگ شهر انجام داده است. مثلاً اگر زمینی را برای بیمارستان می‌خریدند، علمای دیگر امضا می‌کردند. همه‌جا دیگران را جلو می‌انداخت. همین مخابرات خوانسار را ایشان ساختند و در اختیار مخابرات گذاشتند و برای روز افتتاح از ایشان دعوت کردند ولی ایشان نرفتند و امام‌جمعه وقت، آنجا را افتتاح کردند. بیمارستان و بهزیستی را خودشان ساختند ولی آقای هاشمی رفسنجانی افتتاح کردند. خود ایشان به این افتتاحیه‌ها نمی‌رفتند. اگر زمینی می‌خرید، به نام علما یا برخی از بازاری‌های معتمد شهر می‌خرید. اختصاصی شبکه اجتهاد: در طول تاریخ حوزه‌های علمیه، این مدارس …

کتاب «حوزه‌ و بایسته‌ها» گفتارها و نوشتارهای استاد شهید آیت‌الله سید محمدباقر صدر درباره حوزه، روحانیت و مرجعیت، به‌تازگی به همت پژوهشگاه تخصصی شهید صدر در ۲۷۶ صفحه از سوی انتشارات دارالصدر روانه بازار نشر شده است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، «حوزه‌ و بایسته‌ها» مجموعه سخنرانی‌ها، مقالات و نامه‌های استاد شهید آیت‌الله سید محمدباقر صدر درباره حوزه، روحانیت و مرجعیت است؛ مجموعه‌ای که با توجه به جایگاه و اثرگذاری کم‌نظیر شهید صدر در حوزه علمیه از اهمیتی بی‌مانند برخوردار است. شهید آیت‌الله سید محمدباقر صدر از نوابغ معاصر بود که نظریه‌پردازی‌ها و نوآوری‌های متعددی را در عرصه‌های مختلف علوم اسلامی …

شبکه اجتهاد: رهبر معظّم انقلاب اسلامی، در چهلمین سال پیروزی انقلاب اسلامی بیانیه‌ای صادر کردند که به «بیانیۀ گام دوم» معروف شد. این متن را می‌توان الهام‌بخش پیشرفت برای همۀ عرصه‌های کشور دانست. گسترۀ فعالیت‌های حدیثی هم با الهام‌گرفتن از این بیانیه، می‌تواند مسیر آیندۀ خود را بازسازی کرده و استوار سازد. نگاشتۀ حاضر با الهام از «بیانیۀ گام دوم» چهل سال تلاش حدیثی را گام نخست تلقّی کرده و گزارشی گذرا امّا روشن از آن ارائه می‌کند. سپس، آینده را گام دوم دانسته و پیشنهادهایی برای رشد فعالیت‌های حدیثی، عرضه نموده است. جهاد، کاری سخت است که کمترکسی به …

گاهی سائل اندیشه‌ای دارد که شناسایی اندیشه او در تبیین مراد امام مؤثر است و رهبری به این مطلب در کتاب توجه داشته‌اند. مثلاً منظور از غناء، «صوت متضمن بر کلام باطل» است، که در تفسیر قول الزور که از امام پرسیده شد، است. رهبری می‌گوید سائل که این مصداق را می‌دانسته و این تفسیر درست نیست و اینها – یعنی سائلان – شنیده بودند که امام شیعیان تفسیر دیگری از علمای اهل سنت که در قول الزور دارند را دارد و دنبال یک مصداق دیگری بودند. ایشان مناسبات حاکم بر سؤال و جواب این مدعی را رد می‌کند؛ چرا …

بعضی چنان به این مطالب می‌پردازند که انگار ما نمی‌دانستیم و اهل سنت به ما یاد داده‌اند در حالی که این مباحث از عصر ائمه علیهم السلام وجود داشته ولی فقهاء ما به دنبال آن نرفته‌اند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، نشست دوم از سلسله نشست‌های تخصصی فقه مقاصدی، عصر دوشنبه ۱۸ آذر ۱۳۹۸ در مدرسه فقهی امام کاظم (ع) با حضور جمعی از طلاب برگزار شد. در این نشست، استاد جعفر نجفی بستان به عنوان سخنران این جلسه به توضیح مطالبی پیرامون فقه مقاصدی پرداخت. در ابتدای جلسه، دبیر علمی این جلسه با اشاره به مسائل مطرح شده در جلسه …

استاد گروه رجال پژوهی معاونت پژوهش حوزه علمیه خراسان در دوره تربیت پژوهشگر علوم حدیث، به تبیین جایگاه پژوهش‌های حدیثی شیعه و اهل سنت در دوره معاصر پرداخت. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی غلامعلی، استاد گروه رجال پژوهی معاونت پژوهش حوزه علمیه خراسان در دوره تربیت پژوهشگر علوم حدیث این گروه ضمن توجه به پژوهش‌های حدیثی در دوره معاصر گفت: یکی از مسائل این است که وضعیت حدیثی ما امروز در چه جایگاهی قرار دارد. به طور کلی باید نقشه و هندسه تاریخ حدیث، فقه الحدیث، کتابشناسی و درایه الحدیث معین باشد. وی با بیان این یکی از …

نرم‌افزار مجموعه آثار آیت‌الله سید موسی شبیری زنجانی از فقها و مراجع تقلید تولید شد و به‌زودی در دسترس علاقه‌مندان قرار خواهد گرفت. به گزارش شبکه اجتهاد، به همت کارشناسان و محققان مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور)، نرم‌افزار مجموعه آثار حضرت آیت‌الله سید موسی شبیری زنجانی تولید شد و به‌زودی در دسترس علاقه‌مندان قرار خواهد گرفت. گفتنی است، متن ۱۸ عنوان از آثار مرجع عالی‌‌قدر، آیت‌الله سید موسی شبیری زنجانی، به زبان فارسی و عربی در موضوعاتی چون: اصول فقه، فقه جعفری، رجال و درایه، مشتمل بر: متن دروس خارج فقه و اصول معظم‌له (ویرایش ابتدایی) در زمینه: اجاره، …

استاد گروه رجال‌پژوهی حوزه علمیه خراسان با اشاره به سیر تطور نگارش حدیث گفت: پس از بعثت نگارش حدیث آغاز شده، بعد از آن نیز تا پایان عمر رسول الله(ص) ادامه یافته است و ایشان بارها تاکید بر نوشتن حدیث داشته‌اند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام حسین شانه‌چی، استاد گروه رجال‌پژوهی حوزه علمیه خراسان، در دوره تربیت پژوهشگر علوم حدیث گفت: اولین کلامی که از رسول الله(صل الله علیه و آله) صادر شده حدیث، اولین شیء مکتوب قرآن و اولین نگاشته‌های حدیثی، مصحف امیر مومنان(علیه السلام) می‌باشد. استاد گروه رجال‌پژوهی حوزه علمیه خراسان با بیان این که مصحف، همان آیات …

اولین جلسه درس خارج فقه آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی در سال تحصیلی ۹۸-۹۹ با موضوع «کتاب امر به معروف و نهی از منکر» با حضور برخی از فضلا در بیت ایشان برگزار شد. به گزارش شبکه اجتهاد، سایت دفتر آیت‌الله مکارم شیرازی نوشت: اولین جلسه درس خارج فقه این مرجع تقلید در سال تحصیلی ۹۸- ۹۹ با حضور تعدادی از شاگردان در بیت ایشان برگزار شد. پیش از این، درس خارج فقه ایشان به صورت عمومی و با شروع سال تحصیلی حوزه‌های علمیه در مسجد اعظم برگزار می‌گردید، اما امسال از ابتدای سال تحصیلی به خاطر کسالت جسمی دروس معظم‌له …

حجت‌الاسلام عبدالحسین توده فلاح در برنامه مصیر گفت: آیت‌الله مهدوی کنی اعتبار ویژه‌ای به اجماع‌ می‌‌دادند در حالی که فقهای جدید اجماع را به عنوان منبع تعطیل کرده‌‌اند و به آن بها‌ نمی‌‌دهند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام عبدالحسین توده فلاح، پژوهشگر و استاد حوزه علمیه در دومین قسمت از فصل جدید از برنامه‌ی تلویزیونی «مصیر» در ابتدا درباره فقه و اخلاق در اندیشه آیت‌الله محمدرضا مهدوی کنی گفت: شخصیت ایشان همراهی این دو را همواره داشته است. ایشان هم استاد اخلاق بودند هم اخلاق را اشاعه می‌دادند. فقه در دیدگاه ایشان هم در مباحث سیاسی هم دروس اخلاقی محور …

شبکه اجتهاد: بی‌شک می‌توان شهید صدر را یکی از بزرگترین متفکران جهان اسلام دانست. جمله معروف رهبر انقلاب درباره این شهید بزرگوار را بسیار از اهالی فکر و اندیشه به یاد دارند که فرمودند: «او بی‌شک‌ یک‌ نابغه‌ و یک‌ ستاره‌ درخشان‌ بود. از جنبه‌ علمی، جامعیت‌ و تحقیق‌ و نوآوری‌ و شجاعت‌ علمی‌ را یکجا دارا بود. در اصول، در فقه، در فلسفه‌ و در هر آنچه‌ با این‌ دانش‌ها ارتباط می‌یابد، در زمره‌ بنیانگذاران‌ و صاحبان‌ مکتب‌ محسوب‌ می‌شد». ازاین‌رو بازخوانی آثار این متفکر بزرگ در هر مقطع و زمانی می‌تواند رهنما و راهگشا باشد. در این راستا …

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با بیان این که بخش‌های زیادی از گستره شیعه باید در اصول فقه بیاید، گفت: به طور کلی اصول فقه نیاز به تنقیح، تهذیب در مباحث، تکمیل و اضافه کردن مسائل و در نهایت نیز نیاز به تغییرهای ساختاری دارد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین ابوالقاسم علیدوست، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، در کارگاه توانمندسازی و دانش افزایی اساتید فقه و اصول حوزه علمیه خراسان که به همت مدیریت امور اساتید معاونت آموزش این حوزه در مدرسه علمیه سلیمانیه بر گزار شد به تبیین مراحل تکوین،  تدوین و زمینه پیدایش اصول فقه، …

آیت‌الله شبیری زنجانی، حفظ استقلالی مالی حوزه‌های علمیه از دولت‌ها را یک ضرورت دانست و تصریح کرد دست حوزه نباید مقابل دیگران دراز باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله سیدموسی شبیری زنجانی در دیدار با استاد علیرضا اعرافی مدیر حوزه‌های علمیه قم، خاطرنشان کرد: خیلی خوب است که شما پیگیر استقلال مالی حوزه‌ها هستید. ایشان با انتقاد از رواج مدرک گرایی در حوزه‌های علمیه ابراز کرد: علم را یا باید برای خدا و پاداش اخروی فراگرفت و یا برای خود علم و ارزشمندی آن، وقتی که کسی برای مدرک درس‌ می‌خواند ملّا نمی‌شود. از سیستم آموزشی دانشگاه، امثال شیخ طوسی …

می‌گویم خروجی حکومت امام علی (ع)، ابوذر و زینب (س) است. حکومت دینی، حکومتی است که رویکرد انسانی دارد. خروجی جمهوری اسلامی نباید پل صدر دوطبقه باشد، خروجی جمهوری اسلامی نباید برج میلاد یا بلوار فلان باشد. چند فرد دین‌دار عاقلِ فهمیده شاخص داریم؟ هر چه این آمار بالاتر برود، حکومت ازنظر دینی موفق‌تر بوده است و لذا نگاه دین به حکومت، نگاه انسانی و نه تمدنی است. به گزارش شبکه اجتهاد، مرکز پژوهشی مبنا درباره وضعیت دین و دین‌داری چشم‌انداز آن در ایران، سراغ کارشناسان و صاحب‌نظران در حوزه‌های مختلف رفته است و علاوه بر ترسیم وضعیت دین و …

رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) گفت: گاهی اوقات می‌گویم این‌هایی که اعلامیه می‌دهند: «اجتهاد در سه سال» یک خیال بافی است، اصلاً چنین چیزی امکان ندارد. ما در مسیر فهم فقه که تنها بخشی از دین است، هیچ چاره‌ای نداریم که بر کلمات تمام فقهای گذشته تسلط داشته باشیم، این تسلط خود یکی از اسباب احاطه بر فقه است و فقیه را راهنمایی می‌کند به این‌که چگونه عمل کند و فتوا بدهد. من برایم خیلی روشن است که دشمنان عده‌ای را به اسم حوزه یا غیر اسم حوزه، تربیت کنند که بخواهند دین را به گونه‌ای دیگر تبیین کنند و …

ایشان بسیار اهل بحث و تدریس بود و استقامت ایشان بر مطالعه و این‌که از فرصتشان حداکثر استفاده را می‌بردند قابل وصف نیست و اصلاً از مطالعه خسته نمی‌شدند. در مسائل عبادی به نماز شب بسیار مقید بوده و به طلبه‌ها می‌فرمود نماز شب را فراموش نکنند و بر نماز جماعت هم تأکید داشت. اختصاصی شبکه اجتهاد: در میان اساتید حوزوی گاه افرادی هستند که علاوه بر سخت‌کوشی و جدیت در راستای تدریس دروس حوزوی، به مسائل تربیتی و اخلاقی طلاب نیز پرداخته و می‌پردازند و نسبت به آن دغدغه دارند. از میان این افراد می‌توان به آیت‌الله شیخ محمد …