در جلسات علمی که بنده توفیق حضور داشتم اینطور نبود که مرحوم دکتر فیرحی بخواهد شیوه اجتهادی موجود در فقه را کنار بگذارد و به تعبیر برخی افراد اجتهاد در مبانی را ارائه بدهد. ایشان براساس همان مبانی پذیرفته شده در فقه شیعه و همان شیوه و روش اجتهاد جواهری سعی میکرد نیازهای زمان را به خوبی تشخیص دهد و …
Read More »آخرین اخبار
پیشبینی رؤیتپذیری هلال ماه ربیع الثانی ۱۴۴۲ قمری در ایران
اختصاصی شبکه اجتهاد: برای رؤیت هلال در شب اوّل ماه، عواملی چون «زمان غروب خورشید و ماه» و «اختلاف زمان غروب آن دو» و «مختصّات خورشید و ماه و جدایی زاویهای ماه و خورشید که از اختلاف ارتفاع ماه و خورشید، و نیز اختلاف سمت آن دو نشئت میگیرد» و «درصد روشنایی هلال و به اصطلاح فاز ماه» و … …
Read More »علامه طباطبایی؛ جامعه، قانون و حکومت اسلامی
شبکه اجتهاد: علامه سید محمدحسین طباطبایی (۱۳۶۰-۱۲۸۱ شمسی) در مقام تفسیر قرآن و نیز بهرهگیری از مبادی عامه دستگاه فلسفی حکمت متعالیه، اندیشههای خود در باب قواعد کلان زندگی اجتماعی و کنشگری سیاسی و حقوقی را نیز بیان کرده است. طباطبایی ضرورت حکومت در جوامع بشری را با التفات به اصل اجتماعی بودن نوع انسان و وظیفه بنای جامعه اسلامی …
Read More »اصل امامت و مساله صلح امام حسن(ع)/ داود مهدوی زادگان
شبکه اجتهاد: هیچ منظومه معرفتی دینی و غیر دینی نمیتواند پیرامون مدیریت و رهبری جامعه و سیاست بی تفاوت عمل کند و فاقد نظریه سیاسی باشد. زیرا سیاست، بنیادی ترین بخش حیات بشری است و اصولاً بسیاری از اعمال انسانی که متعلق حسن و قبحهای عقلی یا نقلی قرار میگیرند، مربوط به همین حوزه سیاست است. لا اقل، از ناحیه …
Read More »تأملی بر دیدگاههای دکتر سیدمصطفی محقق داماد پیرامون نسبت امامت و خلافت
حجتالاسلام والمسلمین رضا اسلامی، دانشیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در نوشتاری به بررسی برخی دیدگاههای دکتر سید مصطفی محقق داماد، رئیس گروه مطالعات اسلامی فرهنگستان علوم پرداخته است. نقد این استاد سطوح عالی حوزه علمیه قم با عنوان «تأملی بر دیدگاههای دکتر مصطفی محقق داماد» در اختیار شبکه اجتهاد قرار گرفته که بدین شرح است: شبکه اجتهاد: دکتر مصطفی …
Read More »تعامل دو مکتب حدیثی شیعه و سنی/ محمود کریمیان
شبکه اجتهاد: پس از وفات پیامبر اسلام در اوایل سال یازدهم هجری و با تاثیرگذاری افراد ذینفوذ در جامعه اسلامی، امّت اسلامی دچار افتراق شد و نحلههای مختلف با دیدگاههای متفاوت کلامی، عقیدتی و فقهی پدیدار گشت و به مرور زمان و با پدید آمدن گروههای فکری جدید و یا تقویت نحلههای پیشین این افتراق توسعه یافت و حد و …
Read More »باید به جای پرداختن به مسائل غیرمبتلابه، به سمت تخصصی شدن فقهها برویم
بهترین راه این است که فقها را در نسل آینده به سمت تخصص سوق بدهیم، آن هم تخصصهای مورد نظر حکومت اسلامی، خواه نخواه خواهیم دید که مثالها، کاملا ملموس وکاربردی و مورد ابتلا واقع میشود. خوشبختانه این کار دارد میشود. فقهایی در بعد اقتصاد فعالند، در قانون گذاری فعالند، در امور فرهنگی فعالند، مسئله یابی میکنند و بعد با …
Read More »پیشگیری از بارداری و سقط درمانی در آیینه فقه
امروزه با پیشرفت علم و تکنولوژی راههای متعدد و بعضاً پرخطر برای تحدید نسل و پیشگیری از بارداری در جامعه رواج پیدا کرده است. موضوع سقط جنین در تمام جوامع بهمنزله یک معضل اجتماعی تلقّی میشود بهطوری که سلامت خانواده و جامعه را با مشکل مواجه کرده است. از این جهت بررسی این راهها و بررسی موارد جواز سقط جنین …
Read More »فقه اعتزالی، فقه انتحالی یا فقه انقلابی؟
شبکه اجتهاد: آنچه پیشروی شماست بخشی از مباحثه علمی حجتالاسلام دکتر امین عابدینژاد، استاد حوزه و عضو هیأت علمی جامعه المصطفی (ص) و حجتالاسلام دکتر زهیر بلندقامتپور، دکترای فلسفه و استاد حوزه و دانشگاه است که متن کامل آن در شماره نوزدهم مجله عصر اندیشه منتشر شده است. – معنای حکومت اسلامی و جمهوری اسلامی صرفاً این نیست که انسان …
Read More »میرزا محمدمهدی غروی اصفهانی و تحول در فضای فقهی و اخلاقی
میرزا محمدمهدی غروی اصفهانی از برجستهترین شخصیتها و چهرههای تاثیرگذار در جوامع علمی شیعه است. این عالم مجاهد توانست در فضای فقهی، اعتقادی و اخلاقی حوزه تحولی عمیق به وجود آورد، چنانچه او را به عنوان بنیانگذار مدرسه معارفی مشهد مقدس میشناسند. شبکه اجتهاد: میرزا مهدی اصفهانی از جمله شخصیتهای تاثیرگذار در دهههای اخیر در حوزههای علمیه شیعه به شمار …
Read More »در تکاپوی راه سوم/ سیدعلی میرموسوی
شبکه اجتهاد: پروژه فکری مرحوم استاد دکتر فیرحی که در مجموع آثار وی بازتاب یافته است را به اختصار میتوان گونهای نواندیشی دینی دانست که نظریه پردازی در باره دولت و ارائه تفسیری دموکراتیک از دین با بهره بردن از امکانات فقه در کانون آن قرار دارد. او در این پروژه کوششی بسیار ارزشمند و شایسته تقدیر در نقادی سنت …
Read More »حریم خصوصی کودک و نوجوانان در برابر مخاطرات فضای مجازی
دکتر مقدادی معتقد است: خانوادهها حق دارند کودک خود را در فضای مجازی کنترل کنند، حق تفتیش و بررسی آن را هم دارند و از این حق برخوردارند که حق حضانت خود را در این خصوص اعمال نمایند. اسلام هم در این خصوص ساکت نیست و آموزههای مختلفی دارد که از آنها این نتیجه حاصل میشود که والدین وظیفه دارند …
Read More »فیرحی و دغدغه «ایرانِ امروز»/ علی اشرف فتحی
شبکه اجتهاد: نوشتن در سوگ استاد ارزشمند و خوشاخلاقی چون داود فیرحی کار بسیار مشکلی است. او هنوز پا به سن پیری نگذاشته بود که از میان رفت. جامعه طوفانزده ما به توان علمی و تسلط کمنظیر او به فقه سیاسی و اندیشه سیاسی محتاج بود. در گفتگویی که با او درباره یکی از آثارش داشتیم و سال ۹۳ در …
Read More »داود فیرحی در نگاه اندیشوران
تلاشها و گامهای بلند و تأثیرات استاد داود فیرحی در عرصه فقه و فلسفه سیاسی و بهطور خاص بررسی تحولات و تطورات قانون و قانونگرایی در ایران معاصر قابلتوجه است؛ او با تکیه بر اندوختههای حوزوی دانشگاهی خویش و توان تحلیلی بالای خود، سعی در بازکردن افقی نو در سپهر اندیشه سیاسی داشت و بر این اساس کوشید با نگاهی …
Read More »روشنفکری دینی و دکتر فیرحی/ علی صارمیان
شبکه اجتهاد: درگذشت دکتر داود فیرحی فرصت بازخوانی اندیشه او را یادآور میشود. او با نقد روشنفکرانی چون دکتر سروش و مجتهد شبستری و مصطفی ملکیان که اخلاق را در برابر فقه قرار میدهند معتقد بود که فقه میتواند عرف را وارد اداره زندگی کند و بنیادی برای حقوق مدرن باشد. فقه توان نقد سنت و دفاع از تجدد را …
Read More »دکتر فیرحی، الگوی کارآمد برای چگونگی تعامل با مهمترین دوگانههای جامعه
شبکه اجتهاد: رحلت جانسوز آقای دکتر داود فیرحی جامعه علمی را در بهتی تلخ نشاند. او را میتوان در زمره اندیشهورزانی نیکسرشت دانست که به گفته آیه شریفه ۱۶ سوره مبارکه مائده «یَهْدِی بِهِ اللَّهُ مَنِ اتَّبَعَ رِضْوَانَهُ سُبُلَ السَّلَامِ وَیُخْرِجُهُمْ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ بِإِذْنِهِ وَیَهْدِیهِمْ إِلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِیمٍ» از آن جا که در جستجوی خشنودی خدا بود، خداوند …
Read More »اندیشمندِ نواندیش
شبکه اجتهاد: داود فیرحی، عالم و استادی نواندیش بود که کوشید فقه پویا را معنا بخشد. تمرکز اصلی او در همه این سالها، بر اندیشه سیاسی بود و در این میان، رابطه فقه و سیاست یا به بیان دیگر، دین و دولت، نقطه پرگار این سویه فکری بود. همین هم، مهمترین میراث اوست. امروز، جهانِ علم سیاست و نواندیشی دینی، …
Read More »نظریهپردازی فقهی و نقش آن در استقلال فقیه؛ گزارشی از آراء دکتر فیرحی در باب نظریهپردازی فقهی/ علی شفیعی
شبکه اجتهاد: دانش فقه و اصول مانند دیگر دانشهای دینی و بشری در طول حیات خویش از حیث شکلی همانند تبویبها و ساختارهای جدید و محتوایی همانند اصلاح و تغییر برخی مبانی، افزایش و تفاوت در جایگاه و میزان توجه به منابع؛ مسائل نوپیدا و جغرافیای آنها و …تطورات تاریخی فراوان و تحولات بسیاری را تجربه کرده است. یکی از …
Read More »نگاهی به زندگینامه و آثار مرحوم داود فیرحی/ اندیشمندی که «قدرت، دانش و مشروعیت در اسلام» را واکاوی کرد
حجتالاسلام والمسلمین دکتر داود فیرحی، نویسنده، پژوهشگر اندیشه سیاسی اسلام و عضو هیئت علمی دانشگاه تهران که هفته گذشته به دلیل ابتلا به کرونا در بخش آیسییو بستری شده بود، امروز (بیست و یکم آبان) در سن ۵۶ سالگی دارفانی را وداع گفت. به گزارش شبکه اجتهاد، در هنگامه شنیدن اخبار بد و فقدانهای نابهنگام و غریبانه خبر درگذشت حجتالاسلام …
Read More »مراحل رشد و تکوین جنین از نگاه متوین دینی و دانش جدید
سیونهمین نشست تخصصی «فقه سلامت» از سوی هیئت اندیشهورز دین، سلامت و سبک زندگی حوزه علمیه خراسان با موضوع «مراحل رشد و تکوین جنین از نگاه متون دینی و دانش جدید» با حضور آیتالله مهدی مروارید، استاد خارج فقه سلامت و ارائه دکتر سید محمدرضا طباطبایی، متخصص سلول شناسی به صورت وبینار برگزار شد. اختصاصی شبکه اجتهاد: حجتالاسلام سید مسعود …
Read More »حق شهید صدر را ادا نکردهایم/ حوزه ایران و عراق از عدم شناخت شهید صدر، خسارت میبیند/ ایشان از مرزهای متعارف حوزه عبور کرد و قلمرو فقه و اصول را توسعه داد
استاد علیرضا اعرافی معتقد است هنوز ما حق شهید صدر را ادا نکردهایم و خیلی از محورهایی که ایشان برنامهریزی کرده بود، هنوز شناخته نشده است. باید گفت که شخصیت ایشان در حوادث و وقایع پشتابرها و غبارها رفت و از این عدم شناخت ایشان، حوزه ایران و عراق خسارت میبیند. اختصاصی شبکه اجتهاد: آیتالله علیرضا اعرافی در دیدار اعضای …
Read More »الگوی بومی پایش علم فقه طراحی شد
سرپرست دبیری میز کار تخصصی توانمندسازی و توسعه علوم اسلامی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم از طراحی الگوی بومی پایش علم فقه در قطبهای فکری و فرهنگی این دفتر خبر داد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین سیدمحمدرضی آصف آگاه (اشکوری) در گفتوگویی اظهار داشت: یکی از کارهای مهمی که میز توسعه و توانمندسازی علوم اسلامی انجام داده، پروژه …
Read More »آیا در تفکر اسلامی جایی برای اندیشه تکفیری هست؟/ حسن انصاری
شبکه اجتهاد: درباره تکفیر در میان فرق و مذاهب اسلامی حرف و سخن بسیار است. در اینکه در طول تاریخ عدهای از علماء و فقهاء و دانشمندان و یا مذاهب فکری و دینی وابسته به سنتهای اسلامی از سوی مخالفاشان تکفیر شدهاند البته جای تردید ندارد. در سایر ادیان هم انواعی از تکفیر همیشه وجود داشته است. در اسلام به …
Read More »هوش مصنوعی مقدمه واجب تفقه در دین
شبکه اجتهاد: استاد محمدمهدی شب زندهدار، عضو شورای عالی حوزههای علمیه قم استفاده از امکانات جدید چون هوش مصنوعی را مقدمه واجب تفقه در دین میداند.
Read More »هویت اصلی فقه تمدنی، فقه فرآیندی است/ درک از مقیاس کلان؛ اصلیترین اهرم برای شکلگیری فقه تمدنی است/ مرکز ثقل اجتهاد تمدنی، تلاش برای استنباط حکم فرآیندهاست
آنچه در بحث فقه تمدنی بیان میشود ابداً ساختارشکنی ندارد بلکه فقاهت موجود را ضروری و حیاتی میداند و برای رسیدن به استنباط در مقیاس تمدنی بستههای تکمیلی تعریف میکند؛ و این هم بدین معنا نیست که فقاهت کنونی ناقص است بلکه بهواسطه مطرح شدن مساله مستحدثی با عنوان «چگونگی تمدنسازی» که مقیاس آن و فروعاتش صِرفا در مقیاس تکلیفی …
Read More »آیتالله خویی در اواخر عمر به جریان حدیثگرایی نزدیک شد/ وقتی میخواهیم از نقش عقل در استنباط صحبت کنیم، بسیاری ناراحت میشوند!/ اخباریگری به نوعی دیگر متولد شده است/ هیچ زمانی، هجمههای اینچنینی به تراث شیعی نداشتهایم
مرحوم آیتالله خوئی که مدرسهاش، مدرسه حاکمی است، در اویل عمر علمی خود، قاعده عدل و انصاف را میپذیرد ولی در اواخر، آن را انکار میکند! ایشان هر چه به اواخر عمر خود نزدیک شده، به جریان حدیثگرایی نزدیک شده است، در اواخر عمر خود با صراحت قاعده عدل و انصاف را رد میکند. یا وقتی از «قاعده ضمان» بحث …
Read More »آسیبشناسی مطالعات دینپژوهی؛ جزئینگری/ سید حسین حسینی
اختصاصی شبکه اجتهاد: جزئینگری یا بخشینگری یکی از آفتها یا آسیبهای مطالعات دینپژوهی قلمداد میشود که هم ساحت و صورتهای گوناگونی به خود میگیرد و هم ابتلاء و استفاده (خودآگاه و ناخودآگاه) از آن بسیار رونق دارد. گاه، جزئینگری (در مقابل کلّینگری) میتواند به معنای عدم توجه و یا حذف و یا پررنگ کردن بخشی از یک کلّ و مجموعه …
Read More »خداوند نمیآمرزد آنکسانی که در دانشکده حقوق رنگ و بوی فقه را کم کنند/ میخواستند درس فقه را اختیاری کنند، من به میدان آمدم
قانون مدنی ایران بهجز یک قسمت محدود از آن، عیناً برگرفتهشده از متن شرایع الاسلام محقق یا تبصره علامه یا متن اللمعهالدمشقیه شهید اول است. این را کسی میفهمد که آگاهی عمیق در حوزه فقه داشته باشد. به نظر من، خداوند نمیآمرزد آنکسانی که در دانشکده حقوق رنگ و بوی فقه را کم کنند و قلمروی فقه را کاهش بدهند. …
Read More »سخنان نسنجیده تمام تلاشهای تقریبی را هدر میدهند/ ۵۰۰ سال زمان برای وحدت لازم است
رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب با تأکید بر اینکه تلاش دشمنان و سرسپردگی حاکمان کشورهای اسلامی به استکبار مانع اصلی وحدت مسلمین است، گفت: البته تقریب مذاهب قطره قطره ایجاد میشود، ولی برخی با یک سخنرانی در منبر و یک مداحی نسنجیده و نوشتن یک مطلب نادرست همه را به یکباره هدر میدهند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین ابوالحسن …
Read More »فراخوان مقاله دوفصلنامهعلمی تخصصی «مصباح الفقاهه»
دوفصلنامهعلمی تخصصی «مصباح الفقاهه» به صاحب امتیازی معاونت پژوهش حوزه علمیه خراسان فراخوان مقاله داد. به گزارش شبکه اجتهاد، در راستای گامهای تحولی معاونت پژوهش حوزه علمیه خراسان و با عنایت به تأکیدات مدیر این حوزه در خصوص لزوم تحوّلآفرینی در فعالیتهای پژوهشی، نشریه «مصباح الفقاهه» در تاریخ ۹۸/۰۵/۲۸ موفق به دریافت پروانه انتشار به شماره ۸۵۶۵۱ از معاونت امور …
Read More »