اختصاصی شبکه اجتهاد: شناخت موضوع، شرط موفقیت در هرگونه فعالیت درباره آن است. موفقیت در درس خارج، پیش از آن که محتاج روشها و ابزارهای مناسب باشد، در گرو تصور کاملی است که از آن میشود. بهمناسبت آغاز سال تحصیلی جدید حوزههای علمیه بر آن شدیم موضوع «درس خارج» را با نگاهی تاریخی-تحلیلی، آسیبشناسانه و روشی مورد بازکاوی قرار دهیم و …
Read More »دیدگاه و گزارش
روش امام خمینی در فهم اعتبار، شناخت تعامل شارع با اعتبار و تطبیق اعتبار
رئیس علمی شورای دین پژوهان گفت: امام خمینی (ره) در باب ردع و امضای اعتباریات اندیشهای دارد که از سوی برخی شخصیتهای اصولی نادیده انگاشته میشود. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت الاسلام والمسلمین احمد مبلغی در سلسله نشستهای تبیین مکتب امام خمینی با عنوان «تبیین مکتب اصولی امام خمینی» که در موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی برگزار شد، …
Read More »روش شناسی رفع تعارض در جواهر الکلام
اختصاصی شبکه اجنهاد: گفتگوی پیش رو عصارهای از برون داد کرسی ترویجی پیرامون روشناسی رفع تعارض اخبار در جواهرالکلام هنگام تعارض خبر ضعیف منجر با صحیح شاذ است که در خلال چند سوال و جواب مکتوب از حجتالاسلام مرتضی پژوهنده نویسنده این نوشتار ارایه میشود. اجتهاد: جایگاه سنت در دریافت معارف الهی را قدری تبیین بفرمایید؟ پژوهنده: قرآن معجزه وحیانی …
Read More »بازشناسی احکام اولیه، ثانویه و حکومتی از منظر امام خمینی/ رشید داودی
شبکه اجتهاد: از نظر اندیشمندان فقیه شیعه، احکام شرعی در یک نگاه کلی به احکام اولیه و ثانویه تقسیم میشوند [کما اینکه از جهات دیگر تقسیم بندیهای گوناگونی برای حکم شرعی بیان شده است]؛ این نحو از تقسیم بندی میان احکام که کاربردهای فراوانی نیز به دنبال دارد، عمری به بلندای فقه شیعه دارد؛ و در این نوشتار به دنبال …
Read More »«الگوریتم اجتهاد»، تلاشی برای دقیقسازی و شاخصسازی فرآیندهای استنباط فقهی
مولف کتاب «الگوریتم اجتهاد» گفت: در کتاب «الگوریتم اجتهاد» تلاش شد تا میان کارکرد الگوریتمها و عملیات استنباط فقهی ارتباط برقرار شود و مسیر قدم به قدمی که فقهاء در استنباط حکم طی میکنند تبیین شود و البته این تبیین براساس مبانی اصول فقهی و با استفاده از عملیات میدانی خودِ فقهاء صورت گرفته است. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب …
Read More »تذکرات آیتالله شبیری زنجانی درباره برنامه آموزشی جدید حوزههای علمیه
تکامل نظام آموزشی حوزه و ارتقای آن، سودمند است؛ امّا باید توجّه داشت که این صحیح نیست که به هر قیمتی، تحوّل در نظام آموزشی صورت پذیرد؛ بلکه مهمّ، ارتقای متون آموزشی است و تا وقتی که کتب علمی، در سطح بالاتری از «رسائل» و «مکاسب» و «کفایه» تدوین نشده که مورد پذیرش حوزههای علمیّه قرار گیرد، جایگزینکردن کتابهای دیگر، …
Read More »شش راهکار برای توسعه کیفی استناد به قرآن در استنباط فقهی
استاد عندلیب همدانی ضمن اشاره به این نکته که تعمیق و توسعه کیفی استنادات فقهی به قرآن به توسعه کمی آیات الاحکام میانجامد، به ارائه شش پیشنهاد و راهکار در این زمینه پرداخت. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست علمی «مبانی، اصول و راهکارهای گسترش ظرفیت قرآن کریم» با سخنرانی استاد محمد عندلیب همدانی، استاد دروس خارج حوزه علمیه در مرکز …
Read More »درس خارج مقتلخوانی در واقع لوث کردن درس خارج است/ خروجی درس خارج باید اجتهاد باشد/ درس خارج بیش از ۱۰ سال بیمعناست
استاد درس خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم، با بیان اینکه نباید عنوان درس خارج را با طرح مباحثی مانند فقه مقتلخوانی لوث کنیم، گفت: اینکه کسی که ۳۰ سال درس خارج برود و مجتهد نشود یا خودش مشکل دارد یا استادش یا هر دو؛ وگرنه درس خارج بیش از ده تا دوازده سال زمان لازم ندارد. به گزارش …
Read More »اشکالات امام خمینی (ره) به نظریه انحلال
«جریان برائت در شک در قدرت و امکان تعجیز نفس»، «نسبیت احکام وضعیه»، «عدم تکلیف عصات و کفار»، «عدم وجوب قضاء بر نائم یا عدم قبح تکلیف ساهی و نائم و غافل»، «عدم فرق بین قضایای خبری و انشائی» و «عدم فرق بین علم و قدرت تکلیف جاهل قبیح و فعلی»؛ برخی از اشکالات مرحوم امام به انحلالیون است. به …
Read More »عصریسازی سیره معصومین(ع) باید همراه با روش، تحلیل درست و استخراج معیارها باشد
حجتالاسلام سیدمحمدکاظم طباطبایی، استاد دانشگاه قرآن و حدیث، گفت: ما چارهای جز عصریسازی سنت و سیره معصومین(ع) برای الگوگیری در زندگی امروز نداریم البته عصریسازی باید همراه با روش مناسب و تحلیل درست و استخراج معیارها و ملاکها باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین سیدمحمدکاظم طباطبایی، استاد دانشگاه قرآن و حدیث، در نشست علمی «عصریسازی سیره پیامبر(ص)؛ چیستی و …
Read More »گزیدههائی از کتب شیخ انصاری برای متن درسی مناسب است/ اصول غیرکاربردی دخل مشهودی در مقام اجتهاد و استنباط احکام شرعیه ندارد/ کتاب حلقات برای متن درسی طلاب فارسی زبان مناسب نیست!
استاد باسابقه حوزه علمیه قم معتقد است جهت فراگیری علم اصول در سطح عالی لازم است، گزیدههائی از متن کفایه الاصول و فرائد الاصول و مطارح الانظار شیخ انصاری، در بخش مباحث ألفاظ بهصورت متن روان و موجز آماده گردد و به کتابهای فوقالذکر بهعنوان مصدر اصلی برای تحقیق و مطالعه ارجاع داده شود. همچنین در انتخاب مواضع و گزیدهها …
Read More »ارزیابی حدیثگونهها و چالشها
استاد علوم قرآنی دانشگاه تهران گفت: برخی نگرهها در بین محققان معاصر به وجود آمده که برخی موضوعات متداول در فرهنگ عربی در دورههای بعد منشا روایتسازی شده است، چنین نگرهای نسبت به غررالحکم و بخشی از حکمتهای نهجالبلاغه وجود دارد. خلط بخشی از ادعیه با سخنان صوفیه و عرفا هم از جمله این مسائل است. این نگاهها کاشف از …
Read More »احکام امضایی را باید باتوجه به نحوه تنفیذ شارع ملاحظه کرد/ احکام امضایی صرفاً عرفی و عقلایی را نباید به شارع نسبت داد
اینکه احکام امضایی صرفاً امور عرفی یا عقلایی است اگر به این معنا باشد که این احکام را نباید به شارع مقدس نسبت داد. احکام امضایی گاه فرازمان و فرامکان است نظیر وفای به پیمانها مشروعیت معاملات تشکیل خانواده و صدها تعین دیگر و عموم گزارههای اخلاقی متعلق حکم. اصل اینگونه احکام تابع تکامل یا انحطاط جوامع نیست. لکن شکلهای …
Read More »علم فقه نظام تولید نمیکند بلکه مکتب تولید میکند/ برای جامعه امروزی باید احکام معلّل شوند نه مدلّل!/ موفقیت فقه در کنار آمدن با امور مدرن و توسعه دایره حلیت نیست
توجه داشته باشید که کارآمدی، فعلیت لولاالمانع است؛ مثلا اگر متفکری را زندانی کنند، دیگر کارآمد نیست؛ اما در این ناکارآمدی، او مقصر نیست. متاسفانه با تأسی به علوم مدرن در ایران و جداسازی نهادی بهنام دانشگاه و حوزه از یکدیگر، فاصله زیادی بین علوم انسانی و اسلامی افتاده است. در این جبر تاریخی، نمیتوانیم بگوییم علم فقه در حوزههای …
Read More »نگاهی به مکتب فقهی آیتالله خامنهای/ سلمان رئوفی
اختصاصی شبکه اجتهاد: تاکنون تعاریف مختلفی از مکتبشناسی فقهی ارائه شده است؛ به نظر نگارنده، مکتبشناسی فقهی یعنی بحث از مبانی روشساز که مراحل و روشهای اجتهاد هستند. این سه حیطه، بیشتر در بحثهای مکتبشناسی وجود دارد؛ چون مکتبشناسی فقهی، یک امر اعتباری است و امری نیست که وابسته بهواقع باشد؛ بنابراین تعریف این علم، وابسته به اغراض ما است …
Read More »هر اذیتی حرام نیست!/ ایذاء که حرام است، امری قصدی است/ شعائر منحصر به واجبات نیست
اختصاصی شبکه اجتهاد: حجتالاسلام والمسلمین محمد قائینی، استاد شناخته شده دروس خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم، اگرچه در زمره سنتیان این حوزه به شمار میآید، اما تحقیقات وسیعی در حوزههای نوپدید فقهی دارد. وی که سابقه شاگردی بزگانی همچون آیات عظام خوئی، منتظری، وحید خراسانی و تبریزی را در کارنامه دارد، در گفتگوی اختصاصی با اجتهاد، به بررسی فقهی عزاداری امام حسین (ع) پرداخت و از تعارض آن با عناوینی همچون ایذاء مؤمن و هتک سخن گفت.
Read More »قاعده تسامح، نقلهای ضعیف تاریخی را تصحیح نمیکند
اختصاصی شبکه اجنتهاد: حجتالاسلام والمسلمین رضا اسلامی، عضو هیئتعلمی پژوهشکده حقوق پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و پژوهشگر قدیمی فقه و اصول در حوزه علمیه قم است
Read More »برخی اذیت شدنها، لازمه عزاداری است/ سست کردن اعتقاد مردم به هر وسیلهای شرعا حرام است/ نشر جک اگر از روی عناد باشد موجب ارتداد است
اختصاصی شبکه اجتهاد: به مناسبت ایام محرم، با حجتالاسلام والمسلمین محمد باقری شاهرودی، استاد کهنه کار حوزه علمیه قم، در رابطه با برخی امور موهن عزاداری و همچنین تعارض برخی شیوههای عزاداری با ایذاء مؤمنین گفتگو کردیم. عضو هیئت استفتاء مرحوم آیتالله تبریزی معتقد است افراد توهین کننده را باید نصیحت کرد، اما برخی توهینها، موجب ارتداد است. اذیت نیز اگر به مقدار متعارف باشد، مشکلی ندارد!
Read More »«رساله تقیّه» یکی از تصنیفهای امام خمینی در موضوع قواعد فقهیه
شبکه اجتهاد: مدرسه و مکتب فقهی امام خمینی (ره) ویژگیهای ارزشمند متعددی دارد که به مثابه مقومها و مؤلفههای فقه آن فقیه بزرگ و مرجع تقلید والا مقام میباشند. حضرت امام فقیهی اصولی است که علاوه بر سالها تدریس کتابهای رایج در سطوح عالیه حوزهها، سه دوره تدریس خارج اصول در حوزه علمیه قم داشته و به موازات دو دهه …
Read More »علیدوست: در دوران «تراث سوزی» و «حدیث سوزی» مدرن قرار داریم/ مختاری: کتب حدیثی شیعه نیاز به باببندی مجدد دارد/ طباطبایینژاد: باید برای تک تک احادیث شناسنامه نوشت
دومین همایش «واکاوی اصالت میراث حدیثی شیعه» به همت موسسه امامهادی (ع) در سالن همایشهای مرکز مدیریت حوزههای علمیه برگزار شد. در این همایش علاوه بر سخنرانی اساتیدی چون ابوالقاسم علیدوست، رضا مختاری و سید محمدکاظم طباطبایی، از کتاب «زیارت عاشورا از آغاز تا امروز» رونمایی شد. همچنین تقریظ مرحوم آیتالله العظمی صافی گلپایگانی که گفته میشود ۲۰ روز قبل …
Read More »آیتالله بروجردی در فقه اقوال و فقه نصوص تحول ایجاد کرد/ دیدگاه مرحوم امام در باب اجماع متاثر از مباحث آیتالله بروجردی است
استاد احمد مبلغی گفت: آیتالله بروجردی در دو بخش تحول ایجاد کرد یکی فقه الاقوال و دیگری فقه النصوص و همین تحول سبب شده تا ایشان مکتبی متمایز از دیگر فقها داشته باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد احمد مبلغی، عضو مجلس خبرگان رهبری در نشست علمی «حوزه صد ساله» به بررسی مکتب آیتالله العظمی بروجردی پرداخت و گفت: مکتب …
Read More »چالشهای بانکداری اسلامی در عراق
پتانسیل رشد میانمدت تا بلندمدت بخش بانکداری اسلامی در عراق با وجود مشکلاتی که در این بخش وجود دارد، مثبت است. این تقاضا توسط جمعیت عمدتاً مسلمان کشور که ضریب نفوذ بانکداری در بین آنها بسیار پایین است، پشتیبانی خواهد شد. به گزارش شبکه اجتهاد، عراق از جمله کشورهایی است که در ماههای اخیر و به دلیل افزایش قیمت نفت …
Read More »مباحث «قطع، تعادل و تراجیح» از رسائل حذف و «حلقه ثالثه» بدیل «کفایه» قرار گرفت/ بخشهای غیرمهم از مکاسب حذف و «الشخص الاعتباری» منبع جدید فقهی معرفی شد
عضو شورای عالی حوزههای علمیه از تغییرات مصوب شورای عالی برای فقه و اصول سطوح عالی حوزههای علمیه خبر داد و گفت: وقت آن رسیده کتبی که برای آموزش بهتر است انتخاب شود و فرصتهای طلاب بیجا هزینه نشود، لذا قسمت «قطع» و قسمت «تعادل و تراجیح» کتاب رسائل حذف میشود و برای اولین بار رسماً «حلقه ثالثه» بدیل کفایه …
Read More »جریان شناسی فقه نظام ساز؛ اسلام سنّتی یا اسلام سیاسی؟/ سیدعلی بطحائی
شبکه اجتهاد: چندصباحی است که در مجامع علمی، نظریه جدیدی با عنوان «فقه نظام ساز» مطرح و نشستهایی پیرامون ماهیت و چیستی آن برگزار میشود. گزافه نیست اگر ادّعا شود که یکی از زیربناییترین مباحث در فرآیند نظریه پردازی پیرامون ماهیت فقه نظام ساز، تعیین دقیق تیپ شناسی این نظریه است. بنظر میرسد تا تکلیف خود را نسبت به طیف …
Read More »نظریه فقهی چیست و چگونه تولید میشود؟
حجتالاسلام محمدحسین ملکزاده ضمن اشاره به چیستی نظریه فقهی درباره سه اصل و چهار مرحله مورد نیاز برای تولید نظریه فقهی توضیح داد. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست علمی «دستیابی به نظریه فقهی؛ با بهرهگیری از اصول حاکم بر فقه نظامساز» با سخنرانی حجتالاسلام والمسلمین محمدحسین ملکزاده، استاد حوزه علمیه، جندی قبل در موسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا(ع) برگزار …
Read More »مهمترین دلیل تعارض در روایات، تقیه است/ حکم عمل به روایات حاصل از تقیه
حجتالاسلام سیدحسین منافی ضمن تاکید بر اهمیت بررسی اصل عدم تقیه و کاربرد آن در استنباط از روایات، به نقد و بررسی ادله این اصل و بیان اشکالات آن پرداخت. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست علمی «اصل عدم تقیه در روایات» با سخنرانی حجتالاسلام والمسلمین سیدحسین منافی، استاد سطوح عالی حوزه علمیه قم در مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) برگزار شد …
Read More »فقه نظام ساز، فقه «حادثه ساز» و مقدم بر زمان است/ حوزه نظام اعتبارات علامه طباطبایی را شناسایی کند/ برخی دچار کج فهمی از سخن امام درباره «منزلت فقه» شدند
فقه نظام قدرت سرپرستی ارادهها برای ساخت یک تمدن که در آن، ساختارها و مفاهیم و محصولات هستند را داشته باشد. البته وظیفه سرپرستی ارادهها متوجه حکومت است؛ لذا فقه نظام ساز، درحقیقت «فقه حادثه ساز» است و مقدم بر زمان است که استراتژی حاکم بر جهان را تعیین میکند و سازوکارهای اجرایی فقه هم در ذیل آن ساخته میشود. …
Read More »امام خمینی برای فتوا دادن، دایره را محدود به روایات کتب اربعه نمیکند/ برخی از نظرات رجالی امام
استاد خارج فقه حوزه علمیه قم، گفت: امام خمینی در کتاب «الطهاره»، دایره را برای فتوادادن محدود به روایات کتب اربعه و امثال آن نمی کند، می گوید همین شهرت عظیمه کافی برای فتواست. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد محمد عندلیب همدانی در نشست علمی «جایگاه تراث روایی در مبانی مکتب قم – از حاج شیخ عبدالکریم حائری تا امام …
Read More »تمایز دیدگاه امام خمینی و محقق نائینی در مسئله اعتبارات عقلاء
استاد احمد مبلغی ضمن اشاره به سه سنخ نقدهای امام خمینی(ره) بر محقق نائینی تصریح کرد: شما با سنخشناسی هم شخصی که مورد نقد قرار گرفته را بهتر میشناسید و مکتب و مدرسه او را میفهمید و هم ناقد و مدرسه ناقد را میشناسید. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست علمی «سنخشناسی نقدهای امام خمینی(ره) به محقق نائینی» چندی قبل با …
Read More »سیر مطالعاتی علوم حدیث
رژیم مطالعاتی ذیل، تحت نظارت علمی استاد محمدباقر ملکیان و در سه سطح مقدماتی، متوسطه و پیشرفته تدوین شده است. هدف از بخش مقدماتی، آشنایی کلی و اولیه با کلان مسالههای دانش حدیث و زمینههای مطالعاتی موجود در این حوزه است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، جایگاه و میزان تاثیر دانش حدیث و همچنین شناخت سرگذشت و اعتبارسنجی آن، در مسیر …
Read More »