اجتهاد و اصول فقه

اعلام تعطیلی درس خارج فقه و اصول حجت‌الاسلام والمسلمین آقا مجتبی خامنه‌ای در فضای حقیقی و مجازی مورد توجّه قرار گرفت و با واکنش‌های گسترده‌ای همراه بود و تحلیل‌های متفاوتی را به دنبال داشت. به گزارش خبرنگار اجتهاد، استاد سید مجتبی خامنه‌ای در روز اول درسی سال تحصیلی جدید در بستر اسکای‌روم از تعطیل شدن کلاس‌های درسش خبر داد که …

شبکه اجتهاد: امروز یکم مهرماه ۱۴۰۳ روز نخست درس فقه و اصول جناب استاد آقا سیدمجتبی بود. ایشان بعد از ذکر مقدمات و نکات اخلاقی و توصیه‌های طلبگی، رسما اعلان کردند که درس‌شان تعطیل است. دلیل تعطیلی را هم مسئله‌ای بین خود و خداوند متعال و ائمه اطهار علیهم‌السلام بیان کردند و از قبل نسبت به هر نوع شائبه سیاسی …

استاد خارج فقه حوزه علمیه با انتقاد به برخی نگاه‌ها در هوش مصنوعی، اظهار کرد: در زمانه هوش مصنوعی بعضی می‌گویند در بعضی از مراتب هوش مصنوعی ممکن است جامعه‌ را از مرجعیت و فقاهت بی‌نیاز بکند؛ پاسخ این است که داده‌پردازی اطلاعات در هوش مصنوعی نمی‌تواند جای یک مجتهد زنده و یک فقیه منذر و یک فقیه حی متحرک …

شبکه اجتهاد: تبویب کنونی فقه، ترتیب دقیق و کارآمدی است، و استمرار همین شیوه چه در دروس خارج حوزه و چه درتألیف، بسیار لازم و مفید است. اگر چه ادامهٔ این روش منافات با اتخاذ شیوه‌های دیگر در کنار همان روش سنتی ندارد. چنانکه به عنوان نمونه فقیه بزرگوار یحیی بن سعید حلی کتاب «نزهه الناظر فی الجمع بین الأشباه …

شبکه اجتهاد: سال تحصیلی حوزه‌های علمیه به لطف الهی از هفته پیش رسما آغاز شد و این در حالی است که تاحدودی فضای سرد بر حوزه‌ها سایه افکنده است که حداقل ناشی از دو عامل ذیل است: یک؛ از دوران پر آسیب کرونا و پاشیدگی نظام متعارف درس و بحث و انتقال آن به فضای مجازی، از حضور فیزیکی طلاب …

شبکه اجتهاد: یکی از برنامه‌های خوب و ضروری سال‌های اخیر حوزه‌های علمیه ورود به عناوین و مسائل معاصر فقه می‌باشد که به آن عنوان «فقه معاصر» اطلاق می‌شود، هرچند خود عنوان فقه معاصر نیز با توجه به عناوین مستحدثه فقهی نیز امری صحیح و بجا می‌باشد. ورود به عناوین جدید فقهی و بالطبع آشنایی با مسائل آن که معمولا مورد …

شبکه اجتهاد: نگاهی به عناوین برخی از دروس خارج فقه حوزه علمیه قم در سال جاری، نه تنها حیات علمی و پویایی آن را نشان می‌دهد، بلکه نشانه‌هایی از پیشتازی و مرزبانی علمی آن را هم نمایان می‌سازد: ۱. فقه اجتماعی ۲. فقه احیای حقوق عامه ۳. فقه اخلاق ۴. فقه اداره ۵. فقه امنیت ۶. فقه بورس و بازارهای …

شبکه اجتهاد: آیت‌الله سید فاضل میلانی یکی از شخصیت‌های اسلام و عالمی بود که در میان مردم از جایگاه والایی برخوردار بوده‌ و از اندک عالمان و شخصیت‌های حوزوی بود که حوزه و دانشگاه را از چندین دهه پیش پیوند داده و تلاش‌ چشمگیری در این راستا از خود نشان داد. آیت‌الله دکتر سید فاضل حسینی میلانی، رئیس کالج بین‌المللی …

شبکه اجتهاد: چندی پیش فردی به نام شیخ امیر قریشی به زبان عربی، کلیپی در فضای مجازی پخش کرد و بیان داشت: «هر سنی، وهابی است. هر سنی، ناصبی و نجس است و …» و عباراتی را به کار برد که باعث ناراحتی اهل سنت شد و برخی درخواست داشتند تا دیدگاه فقهاء و علمای شیعه را در این زمینه …

آیت‌ﷲ سید عبدالاعلی سبزواری در مباحث فقهی یک نگاه عرفی متین و سنجیده‌‌ای را اعمال نموده‌‌‌اند و در جای جای کتاب فقهی خودشان هم تصریح کرده‌‌‌اند بر اینکه فقه را باید بر اساس فهم عرفی تبیین کرد زیرا کلمات ائمه علیهم السلام در مباحث فقهی ناظر است به فهم عرف عام و بنابراین نباید در مباحث فقهی دقت‌هایی را که …

اختصاصی شبکه اجتهاد: یکی از مهم ترین ابزار‌های گفت و گو بین تفکرات مختلف، آشنایی با آن اندیشه، و یکی از راه‌های بسیار مهم نیز برای این آشنایی، مطالعه است. خصوصا در زمانی که به خود مولف یا متفکر دسترسی‌ایوجود ندارد. در بین بزرگان شیعه نیز که داعیه‌دار بحث علمی و آزاد هستند، شواهد فراوانی وجود دارد که نشان دهنده …

اختصاصی شبکه اجتهاد: یکی از شهرهایی که در تاریخ تمدن شیعی می‌درخشد شهر تاریخی حلب است. هر چند امروزه جمعیت شیعه در این شهر بسیار اندک، ولی در گذشته یکی از شهرهای پرجمعیت شیعه نشین بوده است و در طی قرون اولیه اسلام شاهد علمای فراوانی از آن منطقه بوده‌ایم که دو تن از بزرگان شیعی یعنی ابوالصلاح حلبی و …

استاد علیدوست معتقد است اگر بخواهیم در خصوص نقش فقه در توسعه علوم انسانی چه ترابط اینها صحبت کنیم باید موضع خودمان را در گستره شریعت مشخص کنیم. اگر مباحث مدیرت، اجتماع، فرهنگ و خانواده را از حوزه شریعت خارج دانستیم در این صورت از حوزه فقه خارج و در نتیحه از حوزه اجتهاد خارج ‌‌می‌شود. شبکه اجتهاد: دو عنوان …

حجت‌الاسلام سید جواد ورعی، عضو هیات علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه معتقد است به طور کلی تحمیل اراده هر انسانی بر انسان‌های دیگر، با کرامت انسان سازگاری ندارد و نمونه‌های فراوانی در آیات و روایات می‌توانیم به عنوان مستند این مسئله مطرح کنیم. اینکه فقها اصلی را تاسیس کرده‌اند به نام «اصل عدم ولایت»، گویای همین واقعیت باشد. گفته‌اند: اصل …

استاد حوزه علمیه نجف در نشستی بیان کرد: مکاسب محرمه به زبان سنتی بیان شده و در حقیقت یک فقه الدوله جدید است. در بحث مکاسب بیان کردیم شارع یک قواعدی را برای عقلا تعیین کرده مانند اوفوا بالعقود، تجاره عن تراض و … اینها خط قرمزهای شارع است، مثلا برای بعضی اجناس مانند نفت در معامله باید قیمت به …

رویکردهای حدیثی و نحوه تعامل علما و بزرگان با حدیث سبب شده است که آثار گوناگونی نگاشته شود و موضوعات مختلفی در این زمینه بحث شود. در سده اخیر یعنی از ابتدای باز تاسیس حوزه علمیه قم توسط مرحوم آیت‌الله حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی جریان‌های حدیثی مختلفی صورت گرفته و تاکنون نیز این رویکردها و جریان‌ها ادامه داشته است. …

یکصد سالگی حوزه علمیه، فرصت مغتنمی برای شناخت جایگاه و منزلت و نقش حوزه در تحولات اجتماعی و بهانه‌ای برای بازخوانی یک قرن تجربه حوزه علمیه قم است. یکی از موضوعاتی که در دوره صد ساله حوزه مطرح می‌شود، موضوع «رابطه حوزه علمیه قم با جریان‌های روشنفکری» است. شبکه اجتهاد: می‌دانیم قرن گذشته با افول روشنفکرانی مثل عبدالرحیم طالبوف، میرزا …

شبکه اجتهاد: یکی از مصادیق تنزیل شریعت تنزیل آن در حوزه راهبردها است. پیاده‌سازی شریعت در حوزه استراتژی‌ها یک امر اساسی می‌باشد، زیرا استراتژی‌ها نقش حیاتی در شکل‌دهی به فعالیت‌ها و انجام مسئولیت‌ها دارند. با این حال، ما اغلب، بلکه در بیشتر موارد، در تعیین رابطه فقه با استراتژی‌ها غیر فعال بوده و هستیم. در اینجا و قبل از ورود …

مدرس و پژوهشگر علوم حدیث با اشاره به تلاش ماندگار مرحوم شیخ کلینی در نگارش مجموعه کتاب کافی گفت: این اثر ماندگار بهترین بستر برای شناخت اندیشه شیعی به خصوص در مباحث حدیثی است. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد سید علیرضا حسینی شیرازی طی سخنانی در برنامه اکران نسخه کامل مستند «الکافی» که به همت انجمن سواد رسانه طلاب و …

شبکه اجتهاد: بسیاری از فقهاء و متفکران به مسئله‌ (چگونه شریعت “جهان متحول در بستر زمان” را پوشش می‌دهد؟ و چگونه فقیه می‌تواند این پوشش تشریعی را در روش فقهی خود فعال و اعمال کند؟) پرداخته اند. این مسئله دو مرحله برای بررسی دارد: مرحله اول: چه مکانیزمی را شریعت برای پوشش تحولات زمانی در خود تعبیه کرده است؟ مرحله …

آیت‌الله خوئی یکی از آن بزرگان نجف است؛ نجف امام خمینی و شهید صدر هم داشت، نجف کاشف الغطاء داشت، نجف نائینی و سید ابوالحسن اصفهانی داشت، همینطور قم که شما می‌گویید، آیت‌الله بروجردی بزرگ شده حوزه علمیه نجف است، درست است که امتیازات بزرگی دارد، همینطور بزرگان فعلی، آیت‌الله آمیرزا کاظم تبریزی، آمیرزا جواد تبریزی، آیت‌آلله وحید خراسانی، همه …

استاد دانشگاه قرآن و حدیث، گفت: فقیه و مجتهد با دانش خاصی که دارد، نسخه‌ای پیچیده است که فقط برای فقه کارآمد است ولی ما با سایر حوزه‌ها مانند تفسیر و اخلاق و اعتقادیات نیز مواجه هستیم. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام و المسلمین سید محمدکاظم طباطبایی؛ رئیس پژوهشکده علوم و معارف حدیث پژوهشگاه قرآن و حدیث چندی پیش در …

نگارنده در این کتاب نقدهای علامه طباطبائی بر نظریات علامه مجلسی در کتاب بحارالانوار را در ۶۵۶ صفحه مورد بررسی قرار داده‌ است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین مرتضی رضوی در تعریضی به سبک اصلاح بحارالانوار توسط علامه طباطبائی می‌نویسد: «می‌گویند علامه طباطبائی سه مجلد از بحار را تصحیح کرده است. اما به خوبی روشن است که مرحوم طباطبائی …

یک قرآن‌پژوه گفت: از الطافی که خداوند به امام جواد(ع) عطا فرمود، توفیق تربیت ۱۱۶ صحابی ارزشمند است که در میان آن‌ها برگزیدگان شاگردان حضرت رضا(ع) و علمای شیعه هستند. به گزارش شبکه اجتهاد، دکتر محمود مهدوی دامغانی قرآن پژوه و مترجم قرآن کریم، به مناسبت ۳۰ ذی‌قعده و سالروز شهادت امام جوادالائمه(ع)، اظهار کرد: امام جواد(ع) که از شدت …

مرحوم امام خمینی (ره) بحث مصلحت را در فقه، چه در بعد نظری و چه در بعد عملی توجه کرد و در عمل مثل تشخیص مصلحت نظام پیش برد. اما سوگمندانه این نگاه رشد خودش را نداشته است … این مسئله درست مثل چیزی است که گویا پایین کوه بود و مرحوم امام یک‌باری آن را چند متری بالا برد، …

اگر کسی مانند امام‌ می‌فرماید در فقه و اصول نباید بین تشریع و تکوین خلط کرد به این معنا نیست که دلوک اقتضای وجوب نماز داشته باشد بلکه شارع، زمان را اعتبار کرده است اما قواعدی که در منطق داریم را‌ می‌توانیم در فقه و اصول بیاوریم. آنچه امام‌ می‌خواهد به آن تنوع دهد این است که جایی که قواعد …

بازیابی منابع الکافی می‌تواند نتایج پرباری به دنبال داشته باشد. آنچه به این مهم ضرورت بخشیده ابهامهایی است که درباره کتاب الکافی و تاریخ حدیث شیعه وجود دارد. در واقع این پژوهش برای پاسخ به سوالات و روشن کردن ابهامات و نادانسته‌هایی است که از جمله آن می‌توان به این موارد اشاره کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست رونمای از …

شبکه اجتهاد: از جمله روایاتی که شاید گفته شود مربوط به باب تعارض است، روایت «إِذَا سَمِعْتَ مِنْ أَصْحَابِکَ الْحَدِیثَ وَ کُلُّهُمْ ثِقَه فَمُوَسَّعٌ عَلَیْکَ حَتَّى تَرَى الْقَائِمَ فَتَرُدَّهُ عَلَیْهِ»‌[۱]است، به این بیان که اگر احادیث رسیده از ثقات با یکدیگر تعارض کرد مردم مخیرند به هر کدام از آنها عمل کنند تا امام را ملاقات کنند و حکم را …

روش ایشان هم از لحاظ علمی و هم ادب نقد، در سطح بسیار بالاتری قرار دارد. آقای صافی، روش نقد علمی را می‌داند، هرچند دلبستگی مذهبی شدیدی نسبت به متون و مواضع شیعه و سنت‌های پیشین دارد. به نظرم نقدهای دیگر ‌آیت‌الله صافی از نظر روش، قابل بررسی و اعتنا است، و می‌تواند با روش‌های دیگر و دیگران، و اساسا …

نشست جریان‌شناسی حدیثی معاصر با تکیه بر «شناخت فعالیت‌های دارالحدیث» در موسسه سید مرتضی (ره) قم برگزار شد؛ این نشست، دومین جلسه از سلسله نشست‌های علمی موسسه فرهنگی قرآن و عترت سید مرتضی(ره) با موضوع آشنایی با جریان‌ها، اندیشه‌ها و تلاش‌های حدیثی معاصر بود. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدمهدی احسانی‌فر، رئیس هیئت امنای موسسه سید مرتضی، در جلسه …