دیدگاه و گزارش

دکتر غمامی نظریه مرجعیت شهید صدر و ولایت‌فقیه امام خمینی را همسان دانست و گفت: نه تنها از اندیشه شهید صدر در قانون اساسی جمهوری اسلامی استفاده شده است بلکه در برخی موارد عبارات به کار برده شده به‌طور دقیق همان عبارات شهید صدر است. شبکه اجتهاد: نخستین جلسه از سلسله ‌نشست‌های علمی «اندیشۀ صدر» به مناسبت چهل‌ویکمین سالگرد شهادت …

شبکه اجتهاد: حقوق شهروندی ابعاد و جلوه‌های گوناگون همچون مدنی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی دارد، اما از منظر شهری به روابط مردم شهر، حقوق و تکالیف آنان در برابر یکدیگر و اصول، هدفها، وظایف و روش انجام آنها اطلاق‌‌ می‌شود. در واقع در این رویکرد، حقوق شهروندی آمیخته‌ای است از وظایف و مسئولیتهای شهروندان در قبال یکدیگر، شهر …

طبق فقه کیفری واکنش در برابر باغیان در مرحله پیش از شورش مسلحانه عبارت از استفاده از روش‌های مسالمت‌آمیز حل اختلاف، موافقت با تقاضای مهلت بغات و همچنین عدم جنگ با آنها‌‌ می‌باشد که البته باغیان در برابر دیگر اعمال مجرمانه ارتکابی مسئولیت دارند؛ اما پس از شورش مسلحانه، حکومت وظیفه دارد با آنها بجنگد تا تسلیم یا کشته و یا …

آیین رونمایی از طراحی رشته «فقه السیاسه» با حضور و سخنرانی حج‌اسلام محمدهادی مفتح، محسن مهاجرنیا، ذبیح‌الله نعیمیان و حیدر همتی در موسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا(ع) برگزار شد. به گزارش شبکه اجتهاد، در ابتدای این مراسم حجت‌الاسلام حیدر همتی، مدیر مؤسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا (ع) به ایراد سخنرانی پرداخت و گفت: با توجه به اهدافی که …

شبکه اجتهاد: در نامه نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی به مجمع تشخیص مصلحت نظام، آیه نفی سَبیل را مبنای اصلی برای منع تصویب اف ای تی اف دانستند. که البته مهم‌ترین آیه برای استشهاد و استناد در این موضوع همین آیه است. لیکن دو نکته باید با دقت در کانون توجّه قرار بگیرد: اول اینکه مفسرین بزرگ شیعه در این …

حجت‌الاسلام علی‌اکبریان گفت: قانون، از یک سو، باید دارای قابلیت الزام داشته باشد؛ از سوی دیگر، اگر فتوای یک شهروند، اجتهاداً یا تقلیداً مغایر قانون باشد، حکومت، حتی اگر قانون را مطابق شرع بداند، نه حق الزام او به قانون را دارد و نه در صورتی که آن شهروند قانون را بر اساس فتوای خود حرام بداند حق اطاعت از …

بحث مقبولیت و مشروعیت را عمدتاً آقای مصباح و آقای جوادی آملی طرح می‌کنند که به نظر من این دوگانه، دوگانه‌ی موفق و درستی برای تبیین نسبت ولیّ و امت نیست. فرض اولیه این است که ما یک مردم داریم و یک ولیّ که می‌خواهند ببینند چه نسبتی با همدیگر دارند. گویا نظام سیاسی را مثل یک هرم ببینیم. یک …

عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع) با بیان اینکه در حاکمیت از منظر اسلام علاوه بر عنصر قدرت، عنصر رأفت و رحمت هم باید حاکم باشد و این از امتیازات اسلام است، گفت: براساس روایات، اگر مسلمانی بمیرد و دین بر عهده داشته باشد و یا خانواده او در سختی باشند وظیفه حاکمیت، رسیدگی به آنهاست. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام …

شبهاتی که در ناتوانی فقه سیاسی مطرح‌شده است، ناشی از توجه نداشتن به منابع غنی فقه و سرچشمه‌های بیکران آن است. قرآن کریم چراغ فروزان، سنت پیامبر (ص) و امامان راستین (ع)، خورشید جهان تاب و عقل انسانی، سرچشمه‌ای بیکران هستند. در کنار این‌ها، ادله دیگری برای کشف و استخراج احکام فقهی هم داریم مانند اجماع و بیش از ۱۰۰ …

روزآمد کردن نرم افزارِ نظام اسلامی وظیفه فضلای صاحب نظر است. البته این به‌روزرسانی به معنای دستکاری در منظومه مفاهیم دینی نیست بلکه به معنای کشف حقایق متناسب با نیازهای داخلی و بین المللیِ نظام اسلامی است و تغذیه عقبه فکری نظام اسلامی و به‌روزرسانی نرم افزار آن را باید فضلا و متفکرین صاحب صلاحیتی به‌عهده بگیرند که از جمود …

رئیس پژوهشکده نظام‌های اسلامی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، ضمن تشریح ابعاد وحیانی و عقلانی ولایت فقیه اظهار کرد: تعبیر مرحوم امام این است که اگر خداوند شریعت را جعل کرده و برای انجام است و تحقق این شریعت هم جز به واسطه حاکمی که بداند و بتواند آن شرایع را اعمال کند انجام نمی‌شود پس معلوم است که فقیه …

رهبر انقلاب در سالروز قیام ۲۹ بهمن مردم تبریز، گفتند: انقلاب اسلامی، مدیریت کشور را از یک حکومت استبدادی و پادشاهی و فردی تبدیل کرد به یک حکومت مردمی و جمهوریت و مردمسالاری. امروز حاکم بر سرنوشت ملت ایران، خود مردمند. مردمند که انتخاب می‌کنند. ممکن است بد انتخاب کنند، اما مردم انتخاب می‌کنند. این خیلی چیز مهمی است. آن …

یک عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، اظهار کرد: جا افتادن مقوله ولایت فقیه در عصر حاضر و متناسب با اقتضائات دنیای مدرنیته نیازمند بازخوانی علمی و بحث جدی فقهی است و طبیعی است که فقه شیعه به عنوان هسته مرکزی اداره جامعه باید بتواند خودش را به گونه‌ای بازتولید و بازخوانی کند که توانایی اداره روزآمد جامعه …

استاد علیدوست گفت: فتوا همیشه تابع اسنادی از قرآن، حدیث، عقل و اجماع است و از هیچ مصلحت موقت تبعیت نمی‌کند. فتوا ابدی است و تا زمانی که صاحب فتوا به اشتباه خود پی نبرد، تغییر ناپذیر است؛ چرا که اسناد هادی به آن، تغییر ناپذیر است. چنانچه، نظر فقیه مستند به مصلحتی موقت در یک قضیه معین و جزئی …

با توجه به رابطه‌ای که بین احکام فقهی و نظام‌های حقوقی معاصر می‌تواند برقرار شود در مجموع می‌توان سه مدل ارتباطی ادغام، تعامل و استقلال را تبیین نمود. این تقسیم بندی مبیّن میزان و نحوه بهره‌گیری نظام حقوقی از احکام فقه اسلامی و به عبارتی نقش نظارتی مقررات فقهی بر فرایند قانون‌گذاری است؛ البته عنصر اجتهاد نیز تنها می‌تواند در …

تقنین برای تفکیک جرم سیاسی از جرم عادی دو شیوه مرسوم است: یکی احصای مصادیق جرم سیاسی و دوم ارائه ضابطه که هریک مزایای و معایبی دارند اما در مجموع مزایای روش دوم به جهت ثبات و دوام قانون و فراگیری، بیشتر است و در ارائه ضابطه نیز سه نظریه مهم وجود دارد: نظریه ذهنی که به صرف انگیزه اتکا …

عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه گفت: صرف اینکه انسان منصبی را در حکومت جائر بپذیرد و حقوقی بگیرد تا بتواند با آرامش زندگی کرده و دنیای او تأمین شود، نمی‌توان مشروعیت برای آن قائل شد. سیدمرتضی در این مورد بحث کرده که برخی صحابه به اذن ائمه با دولت‌های جائر همکاری داشتند، مثلاً امام علی(ع) پذیرفتند در شورایی …

حجت‌الاسلام غفوری گفت: گاهی انسان یک گناه کبیره‌ای مرتکب می‌شود اما آن گناه را علنی نمی‌کند در این صورت هیچ فقیهی نمی‌آید درباره چنین انسانی حکم صادر کند اما زمانی که فرد گناه کبیره‌ای را علنی می‌کند فقیه در برابر این اقدام، احکام اسلام را جاری می‌سازد؛ سلمان رشدی ارتداد خودش را علنی کرد حتی به علنی کردن آن اکتفا …

مردم‌سالاری دینی در مقابل دموکراسی غربی و مخالف با هر چهار مبنای اساسی آن است. اولاً جدایی دین از سیاست در مردم‌سالاری دینی معنایی ندارد. در مرتبه دوم، اومانیسم است که مردم‌سالاری دینی انسان‌محور نیست بلکه اراده و خواست خداوند مطرح است. در مرحله سوم، عقل محوری است که در نگاه مردم‌سالاری دینی، عقل در کنار وحی ارزشمند است؛ و …

حجت‌الاسلام نوایی با اشاره به نقش فقه حکومتی در ادامه جریان و روند تاریخی حکومت اسلامی، اظهار کرد: فقه حکومتی در مقام اجرای حکومت باید به آینده بیندیشد و لذا فقه حکومتی فقه آینده‌نگر است، آینده‌ساز است، دوران‌ساز است، آینده را می‌‌سازد، آینده را تنظیم می‌کند؛ زیرا که فقیه عادل در دوره غیبت وارث انبیاست که علمش را از نبی …

تفاوت امام با سایر علما و مراجع در این بود که ایشان ناظر به تحقق می‌اندیشیدند، حضرت امام علمِ بدون تحقق را اصلا به رسمیت نمی‌‌شناسند؛ آرمان‌های امام هم وقتی ناظر به تحقق باشند به حقیقت می‌‌پیوندند. همچنین ایشان به لوازم تحقق هم پایبند هستند. حضرت امام گفته‌های سایر علما را عمل می‌کردند. شبکه اجتهاد: در سال ۱۳۴۱ ایشان فرمودند …

حجت‌الاسلام ارسطا گفت: وقتی جامعه با یک حاکمیت دینی شکل می‌گیرد، باید برای تدوین قانون واحد در آن جامعه راهکاری بیاندیشیم و بدانیم که وجود فتاوی، ما را بی‌نیاز از وجود قانون نمی‌کند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدجواد ارسطا در نشست علمی با عنوان «ظرفیت‌های حقوق اسلامی برای پاسخگویی به مسائل روز» که به همت مرکز مطالعات جهان اسلام …

شبکه اجتهاد: به تازگی یادداشتی درباره سیره مرحوم ‌آیت‌الله بروجردی (ره) در یکی از گروه‌های مجازی مشاهده کردم و از جهاتی، تحلیل این یادداشت برای من اهمیت پیدا کرد. یک جهت آن اشاره‌ای است به بخشی از سنت فقهی ‌آیت‌الله بروجردی [۲] به مثابه مرجع عالیقدر و مطلق در دوره‌ای از تاریخ معاصر که مقارن با نهضت امام خمینی (ره) …

حجت‌الاسلام عباس حیدری معتقد است، میرزای نائینی توانسته است بین ذهن شیخ انصاری و زبان آخوند خراسانی که ویژگی‌های خاصی داشته‌اند، پلی را برقرار کند و رهیافت نیرومندی را در فقه سیاسی به جریان بیاندازد. به گزارش شبکه اجتهاد، ‌‌آیت‌الله میرزا محمدحسین نائینی مشهور به میرزای نائینی، از فقهای بزرگ قرن سیزدهم و از علمای طرفدار نهضت مشروطه بود. او …

آیا می‌‏توان نمایندگان مجلس را برکنار کرد؟ این پرسشی است که باید بااحتیاط به آن پاسخ داد، به‏‌خصوص اینکه نمایندگی و نماینده از مفاهیم و عناصر اصلی مردم‌سالاری هستند و در صفوف ابتدایی تحدید توسط زمامداران حضور دارند. با این حال صرف اهمیت مجلس و نمایندگی، موجب کنار گذاشتن نظریات در مورد قابل عزل بودن نمایندگان نمی‏‌شود. به گزارش خبرنگار …

استاد دانشگاه باقرالعلوم(ع) با بیان اینکه سیدمرتضی برخلاف نظر برخی افراد که معتقدند وی تشکیل هر نوع حکومت در عصر غیبت را جور می‌داند، گفت: وی نه تنها معتقد به تشکیل دولت اسلامی در عصر غیبت برای اجرای احکام است، بلکه پذیرش منصب در حکومت جور را هم اگر منجر به کارهای حقی مانند امر به معروف و نهی از …

شبکه اجتهاد: درباره ورود کم سابقه مرجعیت به قائله اخیر پاکستان حرف و حدیث زیاد است اما آنچه این حقیر را متامل می‌نماید سازوکار معیوبی است که شیعه در ساختار امت – مرجعیت در حال حاضر با آن روبروست. ماجرا از یکشنبه هفته گذشته و با اعلام خبر حمله مزدوران داعش به کارگران معدن در نزدیکی‌های شهر کویته مرکز ایالت …

با توجه به اصل ۴ قانون اساسی که تصریح دارد به اینکه کلیه قوانین و مقررات باید موافق با موازین فقهی و شرعی باشد و تصریح شده که این اصل در تمام اصول قانون اساسی و همین طور بر کلیه قوانین حاکم است؛ بنابراین منبع اتخاذ قوانین و مستند اصلی قوانین، باید فقه و موازین شرعی باشد. اختصاصی شبکه اجتهاد: …

آیت‌الله مصباح یزدی تشکیل حکومت را ضروری می‌دانست؛ اما سوالی که اینجا ایجاد ‌می‌شود این است که منشأ مشروعیت حکومت چیست؟ طبیعی و مبرهن است که اگر مردم این حکومت را بخواهند، حکومت، مقبولیت خواهد داشت. اما آیا منشأ مشروعیت، مقبولیت است؟  شبکه اجتهاد: آیت‌الله مصباح مشروعیت در حوزه فلسفه سیاسی را اینگونه معنا ‌می‌کند که بدانیم چه کسی حق …

حجت‌الاسلام نعیمیان با بیان اینکه حکم حکومتی در تعریف فقها از جنس فتوا نیست؛ بلکه حکمی انشائی است، اظهار کرد: حکم حکومتی برخلاف فتوای فقیه، حجیت عام دارد و نقض آن حرام است. نقض در اینجا به‌معنای عدم امتثال نیست؛ بلکه به‌معنای حکم دادن برخلاف حکم حکومتی است؛ پس در حکم حکومتی، هم امتثال واجب است و هم حکم دادن …