طلاق،به عنوان یک مستمسک برای رهایی از رابطه نکاح در اسلام پیش بینی شده است،ودر فقه و حقوق به اقسام مختلفی منقسم گشته است، یک تقسیم بندی از طلاق که در فقه و بلاخص حقوق محجور و متروک مانده است تقسیم طلاق به احکام خمسه تکلیفیه میباشد. این تقسیم بندی و بحث از آن،مخصوصا بحث بر روی قسم واجب آن میتواند،بسیاری از نارسایی های حقوق امروز ما را رفع، وآن را کامل تر نماید. در واقع زن که طبق قوانین فعلی امکان تقاضای طلاق در حالت عادی را ندارد و یا اگر دارد با شرایط بسیار سختی از نظر ما هوی و شکلی در دادگاهها مواجه است، با فحص در این موضوع و احصاء نظرات فقهای امامیه میتوان امکان طلاق را برای وی متصور بود و در پرتو بحث طلاق واجب و با عنایت به موضوعاتی همچون طلاق قضایی و طلاق خلع که از موارد آن محسوب میگردند به این مهم دست یافت.
در دین اسلام برای رسیدن به هدف خلقت که همان عبادت و بندگی خالصانه خداوند است، خداوند دستورات و آدابی را تنظیم کرده که هر فرد مسلمان باید در شبانه روز این آداب را بجا آورد و در غیر این صورت متحمل خسران و زیان روحی و جسمی خواهد شد که برخی از این دستورات در مورد حقوق بدن می باشد و اینکه اعضای بدن انسان هر کدام برای هدفی آفریده شده اند و حقوق این اعضا باید رعایت شوند این حقوق در قرآن و بیان اهل بیت به صورت های مختلف بیان گردیده و فقها نیز بر اساس آیات و روایات در این زمینه فتوا صادر کرده اند . از آنجا که تمامی این دستورات برای سلامتی و رفاه جسم و روح و روان انسان میباشد بسیاری از اطبای قدیم و جدید نیز بر درستی این سخنان صِحّه گذاشته اند و در نسخه های خود ، جهت پیشگیری یا درمان بیماری ها سفارش به پایبندی به این دستورات کردهاند و حکمتهای این قوانین و دستورات را با علم روز بررسی و کشف کردهاند که برای مردم جهان بسیار حائز اهمیت است . در این رساله سعی شده به بررسی حقوق بدن انسان در فقه با رویکرد طب سنتی پرداخته شود و کلیه این دستورات را که فقه اسلام در قالب احکام شرعی حرام و مکروه و واجب و مستحب بیان کرده و تعبدی است و باید به آنها تعبداً عمل کنیم را از دریچه علت احکام یا (علل الشرایع ) با رویکرد طب سنتی توضیح میدهیم.
معرفی کوتاه:در کتاب حاضر، مؤلف به تحقیق و پژوهش در زمینه احکام سقط‌جنین در فقه اسلامی می‌پردازد. مؤلف بیان می‌دارد که سقط‌جنین ازجمله مسائل بحث‌برانگیز دنیای معاصر است که تبیین احکام و جزئیات آن به‌دقت و تأمل کافی نیازمند است. از سویی دیگر، فقه اسلامی که آکنده از آرای اجتهادی گوناگون است پژوهشگری توانا می‌طلبد که از میان آرای موجود در هر مسئله، آن نظری را که با مقاصد قرآن و سنت همخوانی بیشتری دارد، برگزیند. مؤلف سعی کرده به انصاف حق مطلب را به شیوه ممکن ادا کند و خلأ نبود مرجع در زمینه سقط‌جنین را از دیدگاه فقه اسلامی پر نماید.
به نظرمی رسد لازم است در فقه امامیه و حقوق ایران نیز به طور مفصل به جوانب مختلف تکافل و به ویژه تکافل خانواده پرداخته شود. سوالی که ذهن حقوقدانان ایرانی را مشغول کرده این است که آیا از جهت فقهی - حقوقی تکافل خانواده در حقوق ایران اجرا شدنی است یا خیر؟ به نظر می رسد الگوی وکالت در تکافل خانواده به عنوان یک نهاد حقوقی کارا از جنبه اقتصادی در حقوق ایران اجرا می شود (از جنبه حقوقی و فقهی مقتضی موجود و موانع مفقود است). لذا در این زمینه لازم است به تحلیل فقهی و حقوقی نهادهای بیمه عمر و تکافل خانواده پرداخته شود.
معرفی کوتاه:کتاب حاضر، گامی مؤثر در ایجاد و تدوین تعالیم دین اسلام در تعیین مهریه است. این کتاب در قالب سه فصل به بررسی و تبیین موضوع مهریه پرداخته است. فصل اول به منتخبی از تعاریف و اصطلاحات ضروری مهریه در حد موضوع کتاب اختصاص یافته است. در فصل دوم تحولات مهریه قبل و بعد از اسلام، و از دید قرآن و روایات مورد توجه بوده است. بررسی احکام مختلف مهریه موضوع اصلی فصل سوم است. این کتاب به بررسی یکی از حقوق و امتیازات جمع شده مالی برای زوجه به نام مهر از منظر فقهی و حقوقی می‌پردازد.
معرفی کوتاه:در کتاب حاضر، مؤلف با استناد به آیات قرآن کریم و روایات و کلام فقها به بررسی روابط مالی زن در اسلام می‌پردازد. مؤلف بیان می‌دارد که از حقوق مالی زوجه مهریه و نفقه است. مهریه به‌عنوان امتیازی است که دین اسلام برای زن قائل شده است و آیات قرآن کریم و روایات و کلام فقها این مطلب را اثبات می‌کند. از موضوعات مربوط به مهریه مقدار آن است. امروز افزایش بی‌رویه میزان مهریه مایه نگرانی است که مشکلاتی در جامعه به همراه دارد. مهریه سنگین روابط مالی و گاه غیرمالی خانواده را با مشکل مواجه می‌کند.
معرفی کوتاه:در کتاب حاضر، مؤلف به بررسی فقهی و حقوقی آلودگی و پاکی محیط‌زیست می‌پردازد. مجازات‌های لازم جهت جلوگیری از آلوده کردن هوا، قانون نحوه جلوگیری از تخریب محیط‌زیست، مستندات و دیدگاه فقهای امامیه درباره تخریب محیط‌زیست، تخریب و تجاوز به تربیت ازنظر منابع اسلامی، اهتمام دین اسلام به محیط‌زیست، ضرورت توجه فقهی و حقوقی به محیط‌زیست، اهمیت مباحث زیست‌محیطی، جایگاه حقوق محیط‌زیست، جرائم زیست‌محیطی، تعریف جرم زیست‌محیطی برخی از موضوعات مورد بررسی در این کتاب هستند.
حجاب دستوری قرآنی و تکلیفی دینی است که به واسطه ماهیت اجتماعی آن، فراتر از ادای تکلیف فردی توسط دین مداران، هنجاری لازم الاجرا در جامعه دینی محسوب میشود. تتبع در منابع نشان میدهد که زنان در عموم ادوار و جوامع داشتن پوشش را رعایت می کردهاند؛ اما حجاب (به معنای پوشش زن در برابر نامحرم با ملاحظه اعلام شده آن) از احکام تاسیسی اسلام است.
به نظر مشهور حقوق دانان، تدلیس به طور مطلق و مستقل از عیوب منصوصه و اشتراط صفت، از موجبات فسخ نکاح است. در واقع آنان موجبات فسخ نکاح را سه مورد دانستهاند: ۱ـ خیار عیب؛ ۲ـ خیار تخلف از شرط صفت؛ ۳ـ خیار تدلیس. در حالی که نظر مشهور فقها عدم استقلال تدلیس در فسخ نکاح است.
یکی از شاخه های حقوق مدنی، حقوق خانواده و بویژه حقوق زن و مرد است که اهمیت قابل ملاحظه ای دارد که در صورت عدم رعایـت حقـوق زن و مـرد از سوی یکدیگر و عدم آگاهی نسـبت بـه وظـایف خـود در قبـال دیگـری، سـلامتی روحی و روانی آنان به خطر افتاده و تهدیـدی علیـه تسـکین و آرامـش و عشـق ومهر و محبت بین آنان خواهد بود که یکی از مهمترین فلسفه های تشکیل نظام خانواده اسـت و در نتیجـه باعـث از هـم پاشـیدگی نظـام خـانواده و ضـربه ی سهمگینی به جامعه خواهد شد
معرفی کوتاه:طلاق در اصطلاح شرعی، ازاله قید نکاح با صیغه مخصوص است، چنانکه در کتب فقهی آمده، به دست زوج است. در این میان مسأله‌ای وجود دارد و آن میزان اختیار مرد در طلاق است. یکی از سؤالات اساسی در این حوزه حق خواستن طلاق از طرف زوجه است. نگارنده در این رساله نشان داده که بر خلاف آنچه گفته میشود و به عنوان ظلم و ستم بر جامعه زنان یاد میشود، با توجه به ادله شرعی و آرا و نظرات فقهای عظام، اختیار طلاق به‌طور ویژه اختصاص به مرد ندارد.
معرفی کوتاه:یکی از جنجالی‌ترین موضوعات در عالم پزشکی در دهه‌های اخیر در سطح جهانی، موضوع «باروری و بارداری مصنوعی» است که اندیشمندان را به بحث و تبادل‌نظر در جنبه‌های مختلف وادشته است. جنبه فقهی و حقوقی باروری و بارداری مصنوعی دارای پیچیدگی خاص خود است. تحقیق حاضر در پی آن است که با استناد به آیات کریمه قرآن، احادیث نبوی (ع) و ائمه اطهار (ع)، دیدگاه و برداشت مراجع عظام از منابع فقهی و در مواردی اصول عملیه، حکم فقهی موضوع را از دیدگاه فقهای شیعه بیان داشته و برخی از آثار فقهی و حقوقی این روش‌ها را مورد بررسی قرار دهد.
در استاندارد حلال بسیاری از کشورها هیچ‌توجهی به فقه شیعی نشده است/ حلال بودن خوراکی‌ها حالا دیگر فقط مفهومی در میان مسلمانان نیست بلکه برند حلال به عنوان یکی از برندهای برگزیده در تمام دنیا و حتی در میان غیرمسلمانان برای خودش جا باز کرده است. به گزارش شبکه اجتهاد، روزنامه جوان طی یادداشتی آورده است: حلال بودن خوراکی‌ها حالا دیگر فقط مفهومی در میان مسلمانان نیست بلکه برند حلال به عنوان یکی از برندهای برگزیده در تمام دنیا و حتی در میان غیرمسلمانان برای خودش جا باز کرده است. این در حالی است که به گفته آیت‌الله حسن عالمی، …
معرفی کوتاه:بررسی ابعاد فقهی ضامن بودن پزشکان در مورد اعمال پزشکی و طبی از دیدگاه فقه شیعه امامیه است. در این اثر ضمن بیان کلیاتی از مسئولیت فقهی و شرعی طبیبان در مورد تشخیص و درمان بیماری‌های مختلف مردم، به برخی از احکام فقهی مربوط به قوانین پزشکی و حقوق بیمار پرداخته شده و زوایای مختلف این موضوع بررسی شده است. نویسنده تاریخچه‌ای از قوانین وضعی و تکلیفی مربوط به احکام طبی ارایه نموده و روش‌های طبیبان برای علاج و درمان انواع بیماران خویش را از لحاظ تاریخی بررسی نموده و احکام ضمان در این زمینه را بررسی نموده است. وی در همین راستا به ادله قرآنی، روایی و سایر ادله شرعی در مورد ضمان طبیب در فقه شیعه امامیه اشاره نموده و ابعادی از تلف شدن مریض و آسیب رسیدن به جسم وی بر اثر سهل‌انگاری اطباء را از منظری فقهی مورد بحث و بررسی قرار داده و دیدگاه فقهای امامیه را در این زمینه منعکس نموده است.
معرفی کوتاه:جریان فمینیسم و یا جریان دفاع از حقوق زنان که سال‌ها پیش در غرب تولد یافت، اینک تحولاتی شگرف را در نقش‌ها و جایگاه‌های فردی، خانوادگی و اجتماعی زنان رقم زده است. تغییرات جنسیتی نسل حاضر چالش‌ها و معضلات و بحران‌هایی شدید را در جهان غرب پدیدار ساخته است. در پژوهش حاضر ضمن بیان اندیشه‌های فمینستی، مورد پذیرش بودن آن در فقه مورد بررسی قرار گرفته و دیدگاه علما و فقهای اسلامی در مورد فمینیسم و مبانی آنها بیان شده است.
معرفی کوتاه:نوشتار پیش رو به بررسی یکی از روش‌های نوین پزشکی در حوزه تولید مثل انسانی، تحت عنوان استفاده از رحم جایگزین اختصاص دارد. در این پژوهش ضمن ارائه آرای فقیهان اسلامی و ادله آنها در زمینه حکم تکلیفی حرمت و حلیت جایگزینی رحم، به استناد اصل اباحه، نظریه حلیت مورد پذیرش قرار گرفته و در زمینه احکام وضعی، بر رابطه محرمیت طفل موصوف با صاحب رحم و خویشاوندان او بر اساس نظام محرمیت تأکید شده است.
یکی از ابزارهای تنبیه زن ناشزه که وظایف شرعی و عرفی خود را انجام نمی دهد، مطرح شده است. سوال آنست که آیا از معنای حقیقی «ضرب» به معنای «زدن و تنبیه بدنی» که نظر مشهور فقهاست، استفاده کنیم یا از یکی از معانی مجازی آن یعنی «اعراض»؟
اثبات یا نفی این رابطه آثار متعددی دارد. نگارندگان کوشیده اند با بررسی ادله مختلفی که ممکن است در اثبات حرمت استدلال شوند به این مسئله پاسخ گویند. دستاورد این پژوهش پس از بررسی استدلال های مختلف، این است که هیچ یک از این ادله برای اثبات مدعا کافی نیست.
معرفی کوتاه:کتاب حاضر، پژوهشی است که مؤلف در آن تلاش می‌کند به بررسی حکم شرعی و قانونی سقط‌جنین از منظر فقه، حقوق و اخلاق بپردازد. بخش اول کتاب به مفهوم کاهش جنین و بررسی آن از دیدگاه اخلاق پزشکی اشاره دارد که به جهت بین‌رشته‌ای و نوظهور بودن مسئله، ابتدا مفهوم شناسی موضوع و سپس به طرح مکاتب و نظرات مختلفی که در باب کاهش جنین وجود دارد، پرداخته شده است. در بخش دوم کتاب به بررسی مشروعیت کاهش جنین در فقه و حقوق پرداخته شده است، با این هدف که با کنکاش در منابع حقوقی و فقهی، حکم موضوع مذکور روشن شود.
معرفی کوتاه:مقایسه‌ای بین نظریات فقهی فقهای شیعه امامیه و دیدگاه فقه اهل‌سنت حنفی در مورد کنترل موالید و کاهش جمعیت است. در این نوشتار ابتدا به بیان مفهوم لغوی و جمعیت و تحدید نسل پرداخته شده و توصیفی از سیاست‌های کنترل جمعیت و سابقه این سیاست‌ها اعم از سیاست‌های بین‌المللی، مواضع، اهداف و راهبردهای مربوط به آن ارایه شده است. آن گاه نویسنده از منظری فقهی به بررسی حکم شرعی روش‌های مختلف کنترل موالید و جلوگیری از حاملگی پرداخته شده و دیدگاه فقه شیعه امامیه و فقه حنفی در مورد حرمت یا جواز تحدید نسل منعکس شده است. نویسنده در همین راستا به تبیین ادله موافقان و مخالفان دیدگاه کنترل جمعیت و استناد آنان به آیات، روایات، اجماع و دلیل عقلی پرداخته و قواعد اصولی و فقهی مورد استناد آنان را در این زمینه به صورت اجمالی بیان کرده است.
آیت‌الله عالمی با انتقاد از سو استفاده برخی از افراد از اعطای استاندارد حلال در کشور، از کشمکش میان وزارتخانه‌ها برای اعطای این برند ابراز نگرانی کرد و نسبت به ترویج برندهای غذای غیرحلال هشدار داد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله حسن عالمی نماینده ولی فقیه در وزارت جهاد کشاورزی در خصوص موضوع غذای حلال در کشور اظهار کرد: تولید غذای حلال در جمهوری اسلامی ایران جایگاه ویژه‌ای دارد، اما موانعی وجود دارد که باید این موانع را برطرف نماییم. وی افزود: از حدود شش سال قبل موضوع توسط حوزه نمایندگی ولی فقیه با همکاری برخی دستگاههای دیگر در مجامع …
معرفی کوتاه:کتاب حاضر، کتابی فقهی – استدلالی درحکم تراشیدن ریش، به قلم شهید صدر است. زبان کتاب عربی است. ابتدا در مقدمه مفصلی نسب شهید محمد صدر، ولادت، صفات، سجایا، قول علمای مختلف درباره شهید صدر، افکار اجتماعی ایشان و ... مطرح شده است. این اثر از روی جزوه دست‌نویسی که از شهید صدر با همین عنوان به جا مانده، منتشر شده است. در صفحاتی از کتاب تصویر نسخه خطی شهید صدر چاپ شده است. نویسنده ابتدا دلایل قرآنی بر حرمت تراشیدن ریش را عنوان می‌کند، سپس دلایلی که دال بر حرمت تراشیدن ریش در سنت شریف پیامبر (ص) است، مطرح میشود. در نهایت نیز ادله لبیدر حرمت تراشیدن ریش گفته شده است.
معرفی کوتاه:در کتاب حاضر نویسنده بر آن است که موضوع پیوند اعضا را با تمام فروعاتش ازنظر فقه شیعه مورد بررسی قرار دهد. در بخش اول کتاب قطع عضو و احکام آن‌که شامل حکم قطع و تشریح به‌حسب احکام اولی، قطع به‌حسب حکم ثانوی، حکم قطع عضو از انسان زنده و در بخش دوم موانع پیوند اعضا و بخش سوم فروع متفرقه پیوند و بخش چهارم حکم پیوند اعضا از دیدگاه فقه شیعی و در انتها به‌صورت بسیار مختصر دیدگاه‌های موجود بین اهل سنت بیان شده است و در انتهای هر فصل فتاوای فقهای برجسته معاصر پیرامون مباحث ذکر شده، بیان شده است.
معرفی کوتاه:در کتاب حاضر، مؤلف به یکی از مسائلی که جنبه فقهی و علمی دارد یعنی مسئله بلوغ در دختران پرداخته است. وی سعی کرده است این مسئله را در فقه اسلامی بررسی کند. در این کتاب بیان میشود که با توجه به بررسی‌های عمل آمده مقصود از بلوغ در اسلام بلوغ جنسی است یعنی رسیدن دختران به سنی که قوای جنسی آنان به حد کمال رسیده باشد و به‌طور طبیعی بتوانند تولیدمثل نمایند و هرگاه به این حد از کمال نرسند، بالغ نیستند و احکام تکلیفی و وضعی متوجه آنان نمی‌گردد.
معرفی کوتاه:انسان در نظام آفرینش جایگاه والا و شایسته‌ای دارد. او برترین آفریده و عصاره هستی است که حکمت، علم و رحمت حق در ابعاد وجودی‌اش تجلی یافته است. در نظام فقهی اسلام پیوند ازدواج در اسلام در دو قالب ازدواج دائم و مستمر، و ازدواج موقت و زمان‌مند ارائه و اندیشیده شده است. نگارنده در کتاب حاضر به بررسی موضوع احکام ازدواج با غیر مسلمان در فقه امامیه و اهل سنت پرداخته است و بر اساس منابع مختلف این مسأله را تحلیل کرده است.
نویسندگان در این پژوهش، با بررسی آرای مختلف به این نتیجه رسیدهاند که صاحبان اسپرم و تخمک، والدین واقعی کودک هستند و صاحب رحم در حکم مادر رضاعی است. در نتیجه می توان گفت که کودکان آزمایشگاهی با این افراد و همسران آنها محرم هستند و موانع نکاح بین ایشان حاکم است.
معرفی کوتاه:در کتاب حاضر فقه منابع طبیعی بررسی شده است. ابتدا منابع طبیعی و مالکیت تعریف شده و ویژگی‌ها و منشاء مالکیت گفته شده است. سپس مالکیت در نظام‌های اقتصادی سرمایه‌داری، سوسیالیسم و اسلام بیان شده و مالکیت خصوصی مطرح شده است. طبقه‌بندی مالکیت در نظام اقتصادی اسلام از جمله مالکیت دولتی، عمومی، عامه، خصوصی و ... آورده شده، سپس مالکیت انواع منابع طبیعی مانند زمین، معدن، آب و ... به تفصیل بررسی شده است. در ادامه بهره‌برداری از منابع طبیعی دولتی و عمومی؛ و قواعد و اصول آن گفته شده است. در نهایت مدیریت اقتصادی منابع طبیعی و آثار اقتصادی مدیریت ثروت‌های طبیعی بر جامعه مورد بحث قرار گرفته است.
فقهای امامی درباره آثار نسب پس از رجوع پدر از لعان فرزند نظرات مختلفی ابراز کرده اند. مقاله حاضر با در نظر گرفتن ماهیت حقوقی رجوع از لعان که نوعی اقرار است، به تحلیل مستندات فقهی هر یک از نظرات، از جمله روایات موجود و اصول عملیه قابل استناد، همت گمارده است و در صدد پاسخ گویی به این پرسش است که آیا تمام آثار نسبی پدر و فرزند و نیز خویشاوندان پدری با فرزند پس از رجوع پدر از لعان بازمیگردد یا تنها بخشی از آثار نسبی که تکلیفی برای پدر محسوب میشوند، باز میگردند
شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
