عبادات و مناسک

در آستانه فرارسیدن سالگرد اربعین حسینی، دفتر استفتائات حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، مجموعه‌ای از احکام و نظرات فقهی درباره‌ی زیارت اربعین را مطابق با فتاوای معظم‌له منتشر کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، در آستانه فرارسیدن سالگرد اربعین حسینی و مراسم پرشکوه راه‌پیمایی این روز، دفتر استفتائات حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، مجموعه‌ای از احکام و نظرات فقهی درباره‌ی زیارت اربعین را مطابق با …

شارع مقدس قواعد مدوّن و محدوده مشخصی را در زمینه روابط میان مرد و زن در جامعه اسلامی بیان کرده است و اگر با نگاه و از زاویه دید تربیتی و اخلاقی به این احکام نگاه کنیم، همه آن‌ها توجیه و نگاه عمیق و هدفمند اسلام برای تربیت انسان و تشکیل جامعه‌ای سالم اثبات می‌شود. به گزارش شبکه اجتهاد، جلسه …

نرم افزار اندرویدی «صراط محرم» با بیش از ۱۵۰ پرسش از سوی «شبکه اجتهاد» و تلاش تیم فنی اداره برنامه ریزی و فناوری آموزشی اداره کل آموزش دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی تولید شد.

ایشان عرصه روایت‌گری و گزارشِ‌ مصائب عاشورا را نیز دربست به مداحان واگذار می‌کنند و به غیر تماشاگری، مسئولیتی را برای علما در نظر نمی‌گیرند؛ علمایی که در جزئی ترین امور عبادی، سیاسی و اجتماعی و حتی فردی مردم اظهارنظر می‌کنند، ولی درباره عزاداری و روایت گری عاشورا حق اظهارنظر ندارد؛ زیرا عاشورا و عزاداری ممکن است در نگاه مردم تضعیف شود!

فتوای آیت‌الله سیدعلی سیستانی مبنی بر اختیار مقلدان در چگونگی مصرف وجوهات شرعی در تاریخ فقه شیعه کم‌سابقه نیست و بزرگانی از خاندان صدر نیز چنین فتوایی را صادر کرده بودند.

عالم الازهر مصر با تاکید بر اینکه مسئله طلاق الکترونیکی باید به طور دقیق و از زوایای مختلف فقهی بحث و بررسی صورت بگیرد، افزود: طلاق الکترونیکی به وسیله تلفن، اینترنت یا هر وسایل ارتباط جمعی جدید و حتی از طریق شبکه‌های اجتماعی به شکل صحیح واقع می‌شود.

اختصاصی شبکه اجتهاد: در زمینه اعمال نامتعارف در عزاداری اهل‌بیت(ع) به ویژه امام حسین(ع) اختلاف نظر و افراط و تفریط‌های بسیاری به چشم می‌خورد. برخی هر عملی را که به قصد عزاداری اهل‌بیت(ع) انجام گیرد، مشروع می‌دانند اگر چه کوبیدن شمشیر و کاردهای بزرگ به نام قمه بر فرق سر باشد(دفتر فرهنگی فخر‌الائمه، ۱۳ و ۱۵)

اختصاصی شبکه اجتهاد: مرثیه و گریه و عزاداری بر مصائب حسینی از عناصر غیرقابل تباین و جدایی از انقلاب اسلامی ایران می‌باشد. تجربه عینی دوران مختلف و مراحل پرفراز و نشیب این نهضت الهی از سال ۱۳۴۲ تا انتهای آن که در ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ به پیروزی رسید، به وضوح نشان می‌دهد که این انقلاب با پرچم‌های برافراشته حسینی و عزاداری‌‌های فشرده مردم مسلمان همراه بوده است.

ما چه مقدار از نقاشی، خط خوب، شعر یا فیلم در زمینه‌ی تبلیغ و احکام‌گویی استفاده می‌کنیم؟ چه مقدار در سریال‌های ما احکام آموزش داده می‌شود؟ ممکن عده‌ای به این حرف ما بخندند و بگویند آقا می‌گوید در سریال تلویزیونی احکام بگویید. من نمی‌گویم در سریال احکام بگوییم؛ اما می‌توانیم در سریال طوری نشان ندهیم که مثلاً وقت نماز آفتاب طلوع کرد و نماز خوانده نشد.

اختصاصی شبکه اجتهاد: عاشورا، هزاران راز دارد که به روزگاران، شکوفا می‌شود و چون چراغی فرا راه انسان قرار می‌گیرد تا معنای «ان الحسین مصباح الهدی» را بهتر بشناسیم و در پرتو انوارش راه بیابیم و بپیماییم و به مقصد رسیم که حضرت حسین (ع) را «سفینه النجاه» هم می‌خوانند. برای من جالب توجه است که عاشورا را میان دو حج می‌بینم؛

امام حسین(ع) در مبارزه خودش هدفی را مطرح می‌کند که مبارزه با ظلم، فساد، مقاومت کردن در برابر بیعت تحمیلی با یک فرمانروای خودسر و مستبد، به دست آوردن عزت و از دست ندادن آن است. پس مراسم عاشورای حسینی و عزاداری برای ابا عبدالله(ع) ذاتاً سیاسی است و امکان ندارد سیاسی بودن از این مراسم تفکیک بشود.

هرچه ما بتوانیم نهضت عاشورا را بدون پیرایه، بدون حشو و زوائد و مطابق با روز عرضه کنیم، یقینا تأثیر نهضت عاشورا نافذتر و عمیق‌تر خواهد شد. متأسفانه امروز عوض اینکه بیشتر به محتوای عاشورا توجه داشته باشیم، بیشتر به شکل عزاداری توجه داریم.

همزمان با ایام سوگواری شهادت سید و سالار شهیدان حضرت اباعبدالله‌الحسین(ع)، کتاب «آیین اشک و عزا در سوگ سیدالشهدا(ع)» اثر استاد حسین انصاریان منتشر و روانه بازار شد.

یکی از کارهای لازم نسبت به جریان کربلا و عاشورا این است که با دید اجتهادی وارد این قضیه شویم که متأسفانه این کار هنوز انجام نشده است. مقصود من از دید اجتهادی این است که ببینیم امام این کلام را در کجا و در چه مقطعی فرموده و با چه کسانی مطرح کرده است، اگر ما این دید را داشته باشیم، تحلیل کلمات امام حسین چهره دیگری پیدا می‌کند.

تبیین فلسفه محّرم و عزاداری امام حسین علیه‌السلام/ گسترش مناسک عزاداری در گرو بهره گیری از وعاظ و خطبای متبحر و متخصص/ لزوم مقابله با هنجارشکنی‌ها و عزاداری‌های نامتعارف/ مبارزه با ادبیات غلوّ آمیز؛ مهمترین ضرورت در پالایش مناسک عزاداری/ همگرایی عقلانیت و عشق؛ مهمترین اصل در مدیریت چگالی سنگین احساسات درمناسک عزاداری/ لزوم احیای سبکهای سنتی عزاداری در بستر فرهنگ عمومی مردم.

اختصاصی شبکه اجتهاد: محرم و عاشورا که فرا می‌رسد، نزاع قدیمی بین شور و شعور حسینی نیز آغاز می‌گردد؛ اینکه شور بر شعور مقدم است یا بالعکس. حجت‌الاسلام والمسلمین مرتضی جوادی آملی اما نظر دیگری دارد. او این نزاع را از منظر عقل و نقل، به قضاوت می‌نشیند. مدیر مؤسسه اسراء، در گفتگو با اجتهاد، از معقولیت و مقبولیت قیام امام حسین (ع) گفت، دو امری که اگر هر یک نبود، این قیام ابتر می‌ماند.

اختصاصی شبکه اجتهاد: کلمه‌های بیعت و تکلیف، قطعا دو کلیدواژه فقهی هستند که مومنان در طول زندگی خود تمام ساحتی با آن مواجه‌اند. این دوکلمه در کربلا هم رفتار‌ها را مهندسی می‌کرد؛ «این جماعت با من کار دارند، پس من بیعت خویش را از شما برداشتم تا هرکس می‌خواهد برود، برخیزد و برود چون هرکس بماند فردا کشته خواهد شد.»

اختصاصی شبکه اجتهاد: محرم سال ۶۱ هجری و ماجرای شهادت حضرت ابی عبدالله الحسین علیه‌السلام و وقایع قبل و بعد از آن، چنان اهمیتی در تاریخ اسلام و خصوصا تاریخ شیعه برخوردار است که در مورد آن صدها کتاب مفصل تا کنون و در طی قرن‌ها نوشته شده است و از بزرگان به یادگار مانده است.

گرچه روزهایی بر پیامبر سخت بوده و عزیزان پیامبر به طرز فجیعی کشته شده بودند و جسم آنان سخت آسیب دیده بود که امام حسین در این جهت با آنان مشترک بود، اما آنان قبل از مرگ متهم به خروج از دین نشده بودند و آنان را قربه الی الله نمی‌کشتند. مظلومیت امام حسین آن بود که هم خود ایشان و قبل از ایشان پدر بزرگوارشان خارجی معرفی می‌شدند.

مدیر حوزه‌های علمیه کشور با ذکر این مطلب که عاشورا قیامی در برابر یک تغییر و تحریف بزرگ در اسلام بود عنوان کرد: امام حسین(ع) در یک نقطه عطف تاریخی در یک پیچ تاریخی قد برافراشتند.

اختصاصی شبکه اجتهاد: نماد سرخ عاشورا و نهضت عظیم کربلا همچون دیگر ارکان مهم دین اسلام از گزندها و نقشه‌های احتمالی دشمنان قسم خورده مصون نخواهد بود. اگر روایات و احادیث بر این مسئله تاکید می‌کند که با برپایی هیئت‌های عزاداری و سوگواری یاد و خاطره سالار شهیدان در دل‌ها و جان‌ها زنده شود،

اختصاصی شبکه اجتهاد: آغاز سال قمری مصادف است با ماه محرم و ماه محرم سرآغاز فوران شور حسینی در دل محبان اهل بیت علیهم‌السلام است. ماه محرم، ماه عزا و سوگواری است. مسلمانان در این ماه بر چه مصیبتی می‌گریند و برای چه مراسم عزا بر پا می‌کنند؟ روشن است که این همه، نه فقط برای مظلومیت سبط نبی حسین بن علی علیه‌السلام، که علاوه بر آن به خاطر زنده نگه داشتن این شعار دینی و الگوگیری از آن در مبارزه با ظلم و انحراف و طاغوت است.

اختصاصی شبکه اجتهاد: گاهی عشق یک فتوا دارد و فقه حکمی دگر اما حکم فقه و فتوای عشق در بزرگ‌ترین روز تاریخ که رسم‌الخط همه روز‌ها هم باید باشد یکی شد و یکی ماند تا انسان را به توحید برساند.

از این آیه قرآن در سوره مبارکه مائده خبر ندارید که علنا پروردگار می‌گوید: وَ إِذٰا سَمِعُوا مٰا أُنْزِلَ إِلَی اَلرَّسُولِ وقتی آیات قرآن به پیغمبرم نازل می‌شود تَریٰ أَعْینَهُمْ تَفِیضُ مِنَ اَلدَّمْعِ مِمّٰا عَرَفُوا مِنَ اَلْحَقِّ حبیب من چشم‌هایشان را می‌بینی پر از اشک به خاطر اینکه حق را شناختند یعنی اول حق را شناختند و حال گریه می‌کنند؛ رشد از این بالاتر؟ چرا گریه رشد نمی‌آورد!؟

حضرت آیت‌الله مکارم شیرازى به مناسبت فرا رسیدن عاشوراى حسینى با صدور بیانه‌ای پنج ماده‌ای توصیه‌هایی مهمی به مسئولان هیئت‌ها، خطبا، مداحان و عزاداران حسینی کردند.

چرا فقهای عصر کامپیوتر و الکترونیک دم برنمی‌زنند و اجازه می‌دهند این نوع مسائل به عنوان «فرهنگ و معارف اسلامی» مطرح شود و نسل جوان را بیش از آنچه هست، از دین و دانش بیزار گرداند؟

عزاداری‌ها درهمه جا یکسان نیست و هر منطقه‌ای حزن و اندوهش با مناطق دیگر متفاوت است و باید این حفظ شود. منتهی اندوه و حزن درهر جایی که مخالف ارزش شود باید جلو آن را گرفت لذا توصیه به یکسان سازی عزاداری‌ها و شیوه حزن و اندوه نیست.

آیت‌الله سیستانی در پیامی به مناسبت فرا رسیدن ماه محرم ۱۴۳۹ توصیه‌هایی را خطاب به مبلغان، خطبا، مداحان و عزاداران حسینی بیان کرد که این توصیه‌ها توسط حجت‌الاسلام‌ والمسلمین سیدمرتضی کشمیری نماینده ایشان منتشر شد.

شبکه اجتهاد: «روایتی از امام رضا(ع) هست که در روز اول محرم به ابن‌شَبیب فرمودند: روزه گرفته‌ای؟ امروز روزی است که زکریا روزه گرفت و خدا یحیی را به او عطا کرد.

حضرت ‌آیت‌الله وحید خراسانی سفر تبلیغی مبلغان دینی را بزرگترین نعمت خداوند دانست و تأکید کرد مردم را به عظمت عاشورا و قیام سیدالشهداء آشنا کنید که اگر این کار صورت گیرد اجرتان بدون درک و بدون وصف خواهد بود، ما حضرت را نشناختیم و نفهمیدیم چه خبر است. خاتم النبیین شب معراج به ملأ اعلا رسید و وقتی به قاب قوسین واصل شد دو کلمه آنجا دید.