امر اطلاع رسانی پیشینهای از زمان پیدایش بشر داشته است و دین مبین اسلام نیز از آغاز، اطلاع رسانی و آگاهی بخشی را محور توسعه مکارم اخلاقی و تعمیق باورها و ارزشهای انسانی در جامعه دانسته و هنجارسازی جهت اطلاعرسانی صحیح را امری اساسی میشمرد. ظهور فنآوریهای نوین اطلاع رسانی موجب شده است تا تأثیر جوامع از یکدیگر بسیار عمیق و گسترده گردد و رسانه های همگانی با هدایت افکار عمومی چالشهای فراوانی را برای اندیشمندان و دلسوزان به وجود آورند.میهن اسلامی ما نیز از این قاعده مستثنی نیست، آنچه ذهن اندیشمندان دینی، مسئولین و بسیاری از دینداران را به خود مشغول ساخته و پرسشهای اصلی این پژوهش به شمار میرود آن است که مصادیق رسانه چیست؟ جایگاه مبانی فقهی کارکرد اطلاع رسانی رسانه به عنوان مهمترین کارکرد ابزارهای ارتباطی جهان کجاست؟ آزادی بیان در اسلام چه جایگاهی دارد؟ آیا آزادی بیان را حد و مرزی نیست؟ فریضه واجب امر به معروف و نهی از منکر چه نسبتی با فعالیت اطلاعرسانی رسانهها خواهد داشت؟ و آنجا که پای رسانه های همگانی به میان میآید، افشاء اسرار، نشر اکاذیب، تهمت و تهدید، سخره و استهزا، چه آثاری بر افکار عمومی مسلمین و به طبع آن جامعه دارد؟ آیا اسلام بنا به هر مصلحتی گمراه نمودن، تحقیر و دخالت در حریم خصوصی مسلمانان را بر میتابد؟ نیاز امروز جامعه دینی ایرانی آشنایی با مبانی فقهی کارکرد اطلاعرسانی رسانه است. مبانی که حقوق اطلاع رسانی و رسانه را در اسلام به وجود میآورند و چارچوبهای آن تفاوتهای بنیادین با روش و نگرش غرب به حرفه رسانه را آشکار میکند.این پژوهش طی چهار فصل، حتی الامکان و در بضاعت نگارنده با رویکردی کلی در جهت نیل به این هدف میکوشد که: به تبیین جایگاه مبانی فقهی جلوه های معاصر پدیده اطلاع رسانی بپردازد و در تحدید حدود و تعیین ثغور آن مبتنی بر مبنای شرع منور سر فصلهایی ارائه داده، بستر مطالعه بیشتر را برای پژوهندگان در این باب فراهم آورد.
اما در این میان آیت الله سید عبدالرضا شهرستانی، کتابی با عنوان «النوروز فی الاسلام» در ۱۸ صفر سال ۱۳۷۱ ق نگاشته است که به زیبایی مسئله نوروز را با نگاه تازه فقهی به بحث گذاشته است.
با اینکه این کتاب بعد از تقریباً بیست سال، توسط حجت الاسلام علی کاظمی ترجمه شده و در دو هزار نسخه، توسط انتشارات اعلمی تهران در تاریخ ۵/۳/۱۳۵۴ (۱۳۹۴ ق) به چاپ رسیده است، به نظر می‌رسد، در فضای علمی و رسانه‌ای کشور مغفول مانده است. امید است این نوشته در معرفی و احیای دوباره این کتاب مؤثر باشد.
معرفی کوتاه:در کتاب حاضر، مؤلف به بررسی فقهی و حقوقی آلودگی و پاکی محیط‌زیست می‌پردازد. مجازات‌های لازم جهت جلوگیری از آلوده کردن هوا، قانون نحوه جلوگیری از تخریب محیط‌زیست، مستندات و دیدگاه فقهای امامیه درباره تخریب محیط‌زیست، تخریب و تجاوز به تربیت ازنظر منابع اسلامی، اهتمام دین اسلام به محیط‌زیست، ضرورت توجه فقهی و حقوقی به محیط‌زیست، اهمیت مباحث زیست‌محیطی، جایگاه حقوق محیط‌زیست، جرائم زیست‌محیطی، تعریف جرم زیست‌محیطی برخی از موضوعات مورد بررسی در این کتاب هستند.
معرفی کوتاه:یکی از دغدغه‌های انسان، رسیدن به کمال و خوشبختی است و انسان‌ها برای این گرایش ذاتی، تلاش‌هایی را انجام می‌دهند. دین برای پاسخ به این گرایش فطری توسط انبیای الهی به کمک انسان‌ها شتافته است و برنامه‌ای را با هدف تربیت انسان برای رسیدن به کمال حقیقی و واقعی، ارائه کرده که در سه حوزه مهم شناخت، احساس و رفتار و سه شاخه کلی عقاید، اخلاق و احکام است. کتاب حاضر با نگاهی میان‌رشته‌ای، به دنبال بیان نقش فقه در یکی از با اهمیت‌ترین ابعاد تربیت؛ یعنی تربیت اجتماعی است.
نویسنده کتاب در این اثر با نگرشی جدید به روایات و منابع مرتبط و تتبّع در اقوال بزرگان فقهاء، فروعات مختلف غنا، در فقه شیعه را مورد بررسی دقیق و موشکافانه قرار داده است. به گزارش شبکه اجتهاد، انتشارات «مدرسه اسلامی هنر» کتابی را با عنوان «غنا در فقه شیعی» از حجت‌الاسلام والمسلمین سید عباس سید کریمی(حسینی)، استاد درس خارج فقه هنر در این مدرسه، منتشر کرده است که در بردارنده‌ی مباحث فقهی استدلالی مسائل غنا و موسیقی است. در ادامه به کتاب شناسی این اثر و گزارشی از مطالب آن خواهیم پرداخت. آشنایی اجمالی با کتاب: این کتاب سومین …
معرفی کوتاه:پژوهشی در مورد بایسته‌های فقهی عزاداری حسینی با استناد به آیات قرآن و سنت و سیره پیامبر اسلام(ص) و امامان معصوم(ع) و نیز سیره صحابه و متشرعه است. در این نوشتار با توجه به گریستن و نحوه عزاداری پیامبر اسلام برای مرگ برخی از فرزندان و خویشاوندان خویش مانند: فرزندش ابراهیم، عمویش ابوطالب، همسرش خدیجه، پسر عمویش جعفر بن ابیطالب، عثمان بن مظعون و ...، به بررسی مشروعیت عزادارای و گریه بر میت پرداخته شده و مبانی فقهی عزداری بر میت تبیین شده است. در ادامه نویسنده به تبیین مبانی مشروعیت فقهی عزاداری برای امام حسین(ع) پرداخته و ادله مشروعیت آن را با استناد به آیات قرآن، سنت، ادله عقلی و سیره متشرعه را بررسی کرده است. وی دیدگاه اهل‌سنت را نیز در این زمینه منعکس کرده و مشروعیت اقامه عزاداری حسینی را از دیدگاه فقهای آنان بیان نموده است.
حجت‌الاسلام میرخندان عضو هیئت علمی دانشکده صدا و سیما قم تصریح میکند اگر کسی که می‌خواهد در فقه هنر کار کند لازم است برود یکی از رشته‌های هنری را تعمّق کند و در حد لزوم آشنا شود. اینکه بگوییم هنرمند باشد و خودش تاری دست بگیرد که اصلاً نیاز نیست، یا اینکه حتما باید فیلمی بسازد و نقاشی کند دیگر حرف‌هایی است که پشتوانه‌ای ندارد. به گزارش شبکه اجتهاد؛ استاد میرخندان مدیرگروه هنرهای رسانه‌ای و عضو هیئت علمی دانشکده صدا و سیما قم در گفت وگو با وسائل اظهارداشت: کسی که می‌خواهد در حوزه هنر فعالیت داشته باشد باید موضوعات …
معرفی کوتاه:فضیلت بودن عفاف و به تبع آن پوشش مناسب بانوان، یکی از مسائلی است که در طول تاریخ، بارها مورد خدشه و نقد افرادی قرار گرفته که در پی تحولات آزادی‌خواهانه، حجاب را نوعی بردگی در سایه دین تلقی کرده‌اند و با انتقاد از آموزه‌های دینی، حجاب را دخالت در امور شخصی افراد برشمرده‌اند. کتاب «حجاب شرعی در عصر پیامبر(ص)» تلاشی است با شیوه‌ای جدید تا به جای نقد و مقابله با تعالیم دین اسلام، آنها را وارونه جلوه دهد و مطلوب دین اسلام از حجاب را به شکلی دیگر به تصویر بکشد. در کتاب حاضر تلاش شده تا با نقد صحیح، آنچه در کتاب حجاب شرعی در عصر پیامبر(ص) مطرح شده، خواننده را بر آن دارد تا با مراجعه به منابع متقن و بی‌غرض، علاوه بر فهم درست از جایگاه حجاب در اسلام، به بی‌اساس بودن این شبهات پاسخ دهد.
به نظر می‌رسد موسیقی درست فهم نشده است، برخی آن را به عنوان یک آهنگ و نوایی که از دستگاه موسیقی خارج می‌شود می‌بینند و برخی به موسیقی به عنوان یک پدیده اجتماعی نگاه می‌کنند. «رفع تحیر از مکلفان» نیز تکلیفی است که متوجه نهاد افتاء و فقه است. شبکه اجتهاد: هر از گاهی موسیقی در محافل مختلف مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد؛ در نگاه فقهی دیدگاه‌های مختلفی ارائه شده است از نظرات سخت‌گیرانه، تا نظراتی که با خدشه در سند و دلالت برخی روایات و تمسک به اصل برائت که در شبهات حکمیه جاری می‌شود، حکم حلیت به …
عضو اتاق فکر دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی با بیان اینکه فقه باید با هنر ارتباط و نزدیکی داشته باشد، اظهار کرد: فلسفه فقه و هنر، طرح بایدها و نبایدها است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام محمدعلی فیض‌آبادی، عضو اتاق فکر دفتر تبلیغات اسلام خراسان رضوی، به تعریف کلی از فقه و هنر پرداخت و به ایکنا گفت: علم فقه، علم به رفتارها از نظر شرعی است و اینکه رفتار انسان‌ها از نظر شرعی چه حکمی دارد. حجت‌الاسلام فیض‌آبادی ادامه داد: علم فقه در تمام مسائل از جمله مسائل سیاسی، اجتماعی، خانوادگی و هنر ورود پیدا کرده چون مورد نیاز …
شبکه اجتهاد: در این جدول با ۵ عنوان جدید از تازه‌های نشر اسفند ۹۴ که در موضوع خانواده و فرهنگ به مرحله انتشار رسیده‌اند، از جمله « جامعه‌شناسی جنسیت با رویکردی اسلامی» و «مشکلات مهم تلقیح مصنوعی» آشنا می‌شوید.
شبکه اجتهاد: در این جدول با ۶ عنوان جدید از تازه‌های نشر بهمن ۹۴ که در موضوع «خانواده، سلامت و فرهنگ» به مرحله انتشار رسیده‌اند، از جمله «ازدواج موقت از دیدگاه قرآن و احادیث» و «دین و مبانی ارتباطات» آشنا می‌شوید.
همزمان با تشدید تحرکات فتنه‌افکنانه رژیم وهابی آل سعود در جهان اسلام و ادامه سیاست‌های ویرانگر و کشتار مسلمانان بیگناه به دست تروریست‌های تکفیری شیخ الازهر تاکید کرد شیعه و سنی دو بال اسلام هستند و تقریب میان آنها یک ضرورت است.
تحقیق پیش رو، سلسله گفتگوهایی درباره «فقه هنر» و شیوه استنباط در آن است و شامل شش گفتگوست؛ که چهار مورد در چارچوب فقه خُرد (بررسی‌یک قالب خاص هنری مانند مجسمه‌سازی، شعر، غنا و…) و دو مورد آخر نیز در چارچوب فقه کلان است. به گزارش شبکه اجتهاد، انتشارات «پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات» و «مدرسه اسلامی هنر» کتابی را با عنوان «سلسله گفتگوها در باب فقه هنر» از حجت‌الاسلام همازاده(معاون پژوهشی مدرسه اسلامی هنر) که در بردارنده‌ی شش گفتگوی انجام گرفته توسط ایشان، با شش تن از اساتید و پژوهشگران فقه هنر در حوزه‌‌ی علمیه می‌باشد منتشر کرده است. …
با درنظر گرفتن این تنوع در زمینه‌های هنری، این سوال مطرح می‌شود که برای تبیین درست فقه هنری چه باید کرد تا مسیری درست طی شود و از یک سو جوانب دینی موضوع و از سوی دیگر اقتضائات زمینه‌های هنری به صورت دقیق مد نظر قرار گیرد.
ویژه‌نامه تخصصی «فقه‌الاخلاق» از سوی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، انجمن علمی اخلاق حوزه علمیه قم و انجمن علمی دانشجویی اخلاق اسلامی دانشگاه معارف اسلامی به تازگی منتشر شده است.
«فقه اجتماعی قرار است چه دردی را از جامعه درمان کند؟» لازم است بپرسیم «چه شده است که به فکر فقه اجتماعی افتاده‌ایم؟» بی‌تردید بخش قابل توجهی از راز این نیاز در پیروزی انقلاب اسلامی نهفته است، اما چرا سه‌ونیم دهه پس از پیروزی انقلاب اسلامی هنوز گفت‌وگو پیرامون فقه اجتماعی جدی نیست و گویا تازه باب آن در حال گشوده شدن است؟
همایش یک روزه «دین و شادی» روز گذشته با حضور جمعی از اندیشمندان علوم اجتماعی و حجت الاسلام سروش محلاتی در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران برگزار شد.
فتوای مقام معظم رهبری درباره مباحث هسته ای، مسأله کوچکی نبود؛ چراکه ایشان با تبحر و هوشیاری لازم به موقع اقدام کردند و به نظر می آید اگر آن فتوای ایشان نبود، ما امروز قطعا چیزی به نام برجام نداشتیم.
علمای الازهر در مورد تراشیدن بخشی از موی سر و رها کردن بخش دیگر مو که این روزها میان بازیکنان فوتبال و برخی جوانان رایج شده اظهارنظر کردند و آن را بر خلاف موازین شرع دانستند.
آیت‌الله سیدعلی سیستانی مرجع عراق در فتوایی بازی معروف کلش اف کلنز (clash of clans) را که با عنوان اختصاری کلش در بین جوانان و نوجوانان شهرت دارد، تحریم کرد.
از حوزه‌ى علمیّه انتظار نیست که سینماگر یا شاعر یا نقّاش یا مجسّمه‌ساز یا معمار تربیت بکند امّا انتظار هست که مبانى اسلامى را در باب موضوع هنر بیان بکند؛ اوّل کشف کند و تحقیق کند و عمق‌یابى کند، بعد هم آن را تبیین کند.
اگر ما راه مذاهب را، طرق مختلف به سمت هدفی واحد ببینیم و بیابیم، وحدت امکان‌پذیر است. اما اگر مذاهبی را در مسیر اهداف و مذاهبی را معکوس، در مسیر دوری از اهداف، تلقی کنیم و ببینیم، وحدت حاصل نخواهد شد. فلیس من طلب الحق فأخطئه کمن طلب الباطل فأدرکه.
رئیس مجلس اعلای اسلامی عراق با قدردانی از ایران برای برگزاری کنفراس وحدت اسلامی، تأکید کرد که برای مقابله با خشونت و افراطی گری، فقط برگزاری چنین کنفراسهایی کفایت نمی کند، بلکه نتایج آن باید به سازمانهای بین المللی ابلاغ شود تا گامی مهتر برداشته شود.
معاون امور ایران مجمع تقریب مذاهب اسلامی: در کنفرانس وحدت امسال دستکم سیصد میهمان داخلی از شهرهای مرزی و سنی نشین و شماری مهمان از قم و تهران حضور خواهند داشت.
ضرورت وحدت اسلامی به ویژه هم نوائی و همگرائی علما و اندیشمندان مسلمان در مقابله با اندیشه های تکفیری و ارهابی وارائۀ راهکارهائی برای برون رفت از وضعیت بغرنج کنونی جهان اسلام، ضرورت کنفرانس وحدت اسلامی را دو چندان نموده است.
آنهایی که در جهان اسلام فتنه انگیزی می کنند، این ویژگی خود را از خوارج به ارث برده اند و صاحبان مذاهب هیچ یک از اهل قبله را تکفیر نکرده ند، این شرکت کننده پیشنهاد داد، فتنه گران جهان اسلام به مذاکره دعوت شوند تا ببیند اهل حقیقت هستند یا خیر؟
شرکت کنندگان بر این عقیده هستند بزرگترین بحرانهایی که جهان اسلام اکنون با آنها مواجه است همان تلاش برای تجزیه کشورهای جهان اسلام و عدم اعتماد میان حکومتها است.
شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
