همه مطالب

باید جلوی اثم و عدوان هم بایستی، تا در خارج تحقق پیدا نکند؛ باید جلویش را بگیری؛ جلوگیری از تحقق اثم و عدوان، تحت یک عنوان فقهی دیگر می‌آید که اسمش «نهی از منکر» است. امام حسین(ع) به دنبال انجام وظیفه است؛ یعنی صرفا به دنبال «نفی» نیست؛ بلکه بعد از نفی، نوبت «نهی» است. می‌فرماید: من از منکر بدم می‌آید؛ لذا جلویش را هم می‌گیرم.

علم اصول فقه فقط برای استنباط فقهی لازم است یا برای استنباط و اجتهاد در همه معارف لازم است؟ آیا اصول فقه فقط منطق کافی برای فقه است یا برای تمام علوم اسلامی به عنوان منطق کافی استفاده می‌شود؟

هیچ انسانی بی نیاز از بهره برداری از مراسم کربلا نخواهد بود و هیچ عالم و اندیشوری مستغنی از رهنمود عاشورا نیست؛ حتّی زاهدان و عابدان که در بین راهند و حکیمان و متکلّمان که به پایان راه نزدیکند و عارفان و شاهدان واصل که به قلّهٴ بلند پایانی این راه رسیده اند، آن‌ها نیز جزو مستمعان راستین پیام حسینی‌اند.

سیاسی بودن و ایستادن پای اصول انقلاب و اسلام و مقابله با استکبار جهانی و تبیین توطئه‌ها و آگاه کردن مردم نباید به سیاسی بازی و جبهه گرفتن و شخصی شدن مسائل کشیده شود، به خصوص این که سرمایه اجتماعی باقی مانده در جامعه دینی همین مجالس حسینی است که دشمن هم با تمام قوا برای نابود کردنش به میدان آمده است.

تبیین فلسفه محّرم و عزاداری امام حسین علیه‌السلام/ گسترش مناسک عزاداری در گرو بهره گیری از وعاظ و خطبای متبحر و متخصص/ لزوم مقابله با هنجارشکنی‌ها و عزاداری‌های نامتعارف/ مبارزه با ادبیات غلوّ آمیز؛ مهمترین ضرورت در پالایش مناسک عزاداری/ همگرایی عقلانیت و عشق؛ مهمترین اصل در مدیریت چگالی سنگین احساسات درمناسک عزاداری/ لزوم احیای سبکهای سنتی عزاداری در بستر فرهنگ عمومی مردم.

اختصاصی شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام‌ والمسلمین علی شفیعی، از پژوهشگران و مدرسین حوزه علمیه مشهد و مدیر گروه فقه کاربردی پژوهشکده اسلام تمدنی است. با وی از تعارض بین عزاداری امام حسین (ع) و ایذاء مؤمنین سخن گفتیم. او معتقد است نه تنها حرمت ایذاء مؤمن مقدم بر اقامه عزا است، بلکه اموری از این قبیل، نوعی دین زدگی و ایجاد فاصله بین آموزه های دینی و نسل جوان را موجب می گردد.

اختصاصی شبکه اجتهاد: امر به معروف نهی از منکر از جمله مسائلی است که در حال حاضر دچار پیچیدگی‌های فراوان شده، به گونه‌ای که نظرها و دیدگاه‌های گوناگون و گاه متعارضی درباره‌ی آن ارائه شده است. گروهی معتقدند باید پرونده‌ی آن بسته شود و گروه دیگر بر این باورند که باید به شدت آن را اجرا و مراقبت کرد.

اختصاصی شبکه اجتهاد: مدیریت پژوهش دفتر تبلیغات اسلامی خراسان، ابتدای سال ۱۳۹۵، با اخذ مجوز رسمی از وزارت علوم، به پژوهشکده اسلام تمدّنی، ارتقا یافت و به یکی از معدود مراکزی تبدیل شد که تخصّصا به مباحث علمی حول محور «اسلامی تمدّنی» می‌پردازد. با دکتر سید علیرضا واسعی، مدیر پژوهشکده و پژوهشگر قدیمی علوم اسلامی، از توفیقات و کاستی‌های پژوهشکده و برنامه‌های آن برای آینده سخن گفتیم.

اختصاصی شبکه اجتهاد: معنا و گستره فقه تمدنی به عنوانی اصطلاحی نوپدید، هنوز در میان متفکرین اسلامی، به‌روشنی تبیین نشده است. یکی از نکات ابهام در مفهوم این واژه، تفاوت آن با فقه حکومتی و نسبتش با این فقه است.

اختصاصی شبکه اجتهاد: در این روز، دفن شهدای کربلا توسط قبیلۀ بنی‌اسد و با راهنمایی امام سجاد (ع) در کربلا صورت گرفت و این زمانی بود که کاروان اسرا در روز یازدهم محرّم‌الحرام، کربلا را به مقصد کوفه ترک کرده بودند و پیکر امام حسین (ع) و یاران‌شان بر روی زمین خشک و زیر آفتاب باقی مانده بود.

اختصاصی شبکه اجتهاد: روز عاشورا با تمام زیبایی‌ها و گل واژه‌های اشک و خون به پایان رسید و صبحگاه روز یازدهم فرا رسید. یزیدیان روز یازدهم محرّم را با غسل در فرات آغاز کرده و آماده حرکت به سوی دربار یزید بن معاویه شدند و کاروان اسرای کربلا با حضور امام سجاد(ع)، حضرت زینب(س) و بسیاری دیگر از اعضای کاروان سید الشهدا(ع) اندکی بعد باید به سوی کوفه حرکت کنند.

شبکه اجتهاد: آیا در شرایط موجود که رقابت‌‌های ناسالم بانکی و بنگاه‌‌داری بانکها در اوج است و حتی نظام بانکداری بسیاری از کشورهای غربی به ایده-های اسلامی و اخلاقی نزدیک‌‌تر است آیا امکان توفیق اقتصادی و ورشکست نشدن چنین بانکی برای آستان قدس وجود دارد؟

تجربه مصوبات مجمع تشخیص مصلحت نظام و راهبردهای کلان حاکم بر آن به‌خوبی حکایت از آن دارد که مصلحت‌اندیشی نیز می‌بایست در چارچوب شرع مقدس و زیر پرچم انقلابی گری صورت بگیرد که از این رهگذر نیز نباید نگران زیر پا نهادن مقاصد شریعت باشیم.

این اثر در فصل نخست به مروری بر خاستگاه و جایگاه تاریخی روایات طبی پرداخته، در فصل دوم به کاوش در اعتبار و اصالت منابع روایات طبی می‌پردازد و فصل سوم آن به مبانی فهم و معیارهای نقد روایات طبی اختصاص دارد.

عضو شورای فقهی بانک مرکزی، درباره وضعیت شرعی سودهای علی‌الحساب و روزشمار بانکی اظهار کرد: اگر واقعا سود علی‌الحساب در شبکه بانکی کشور رعایت شود مشکل شرعی ندارد، اما اگر اسم آن علی‌الحساب باشد و سود قطعی به حساب بیاید دچار اشکال شرعی می‌شود.

ارسطا: رهبر معظم انقلاب در سال ۹۰ در جمع مردم کرمانشاه تأکید کردند که «رهبری در کار قوای سه گانه نه دخالت می‌کند و نه می‌تواند که دخالت بکند» که همین سخن بویژه این که «نمی تواند دخالت کند» نیز دلیلی مستحکم بر ولایت داشتن رییس جمهور است.

اختصاصی شبکه اجتهاد: نهضت حسینی از ابتدا تا همیشه‌اش در ساختار فقه امامیه تعریف می‌شود. اگر چه برخی کربلا را، عاشورا را، ابتلائات آن را نهضتی فرافقهی می‌دانند اما برخی نیز بر این عقیده استوارند که عاشورا به تمامه در ساحت فقه می‌نشیند و دارای احکامی است که جز با تراز فقه نمی‌توان سنجید.

شبکه اجتهاد: بی گمان هر فردی از انسان و هر قوم و ملّتی از انسان‌ها با نظر به چگونگی و تفسیر و توجیهی که درباره حیات خود دارند و با نظر به فرهنگی که در آن زندگی می‌کنند، حقایق را به عنوان آرمان‌ها و ایده‌های اعلا برای خود پذیرفته اند. این آرمان‌ها و ایده‌ها اگر از سنخ عظمت‌های معقول، مانند عدالت و آزادی و نظم و صدق و اخلاق و فداکاری و دیگر تجلیات تکاملی روح باشند، تحقق و انطباق آنها در رندگی عینی انسان‌ها، جمال معقول و زیبایی عقلانی و والا نامیده می‌شود، و اگر از سنخ ترکیبات و کیفیات محسوس باشند، زیبایی حسی نام می‌گیرد.

اختصاصی شبکه اجتهاد: محرم و عاشورا که فرا می‌رسد، نزاع قدیمی بین شور و شعور حسینی نیز آغاز می‌گردد؛ اینکه شور بر شعور مقدم است یا بالعکس. حجت‌الاسلام والمسلمین مرتضی جوادی آملی اما نظر دیگری دارد. او این نزاع را از منظر عقل و نقل، به قضاوت می‌نشیند. مدیر مؤسسه اسراء، در گفتگو با اجتهاد، از معقولیت و مقبولیت قیام امام حسین (ع) گفت، دو امری که اگر هر یک نبود، این قیام ابتر می‌ماند.

اختصاصی شبکه اجتهاد: کلمه‌های بیعت و تکلیف، قطعا دو کلیدواژه فقهی هستند که مومنان در طول زندگی خود تمام ساحتی با آن مواجه‌اند. این دوکلمه در کربلا هم رفتار‌ها را مهندسی می‌کرد؛ «این جماعت با من کار دارند، پس من بیعت خویش را از شما برداشتم تا هرکس می‌خواهد برود، برخیزد و برود چون هرکس بماند فردا کشته خواهد شد.»

اختصاصی شبکه اجتهاد: محرم سال ۶۱ هجری و ماجرای شهادت حضرت ابی عبدالله الحسین علیه‌السلام و وقایع قبل و بعد از آن، چنان اهمیتی در تاریخ اسلام و خصوصا تاریخ شیعه برخوردار است که در مورد آن صدها کتاب مفصل تا کنون و در طی قرن‌ها نوشته شده است و از بزرگان به یادگار مانده است.

اختصاصی شبکه اجتهاد: اخیرا مطلبی از آیت‌الله مکارم شیرازی منتشر شده است که ایشان فرموده‌اند، عدم مطالعه سخنرانان برای سخنرانی در مجالس دینی، مصداق کم فروشی و حرام است. از آنجا که این سخن از طرف یک فقیه بیان شده است و حتما ایشان جنبه‌های مختلف موضوع را مورد بررسی قرار داده و با احاطه فقهی به بیان این سخن پرداخته اند، می‌توان آن را به عنوان یک نظر فقهی مورد بررسی قرار داد.

گرچه روزهایی بر پیامبر سخت بوده و عزیزان پیامبر به طرز فجیعی کشته شده بودند و جسم آنان سخت آسیب دیده بود که امام حسین در این جهت با آنان مشترک بود، اما آنان قبل از مرگ متهم به خروج از دین نشده بودند و آنان را قربه الی الله نمی‌کشتند. مظلومیت امام حسین آن بود که هم خود ایشان و قبل از ایشان پدر بزرگوارشان خارجی معرفی می‌شدند.

مدیر حوزه‌های علمیه کشور با ذکر این مطلب که عاشورا قیامی در برابر یک تغییر و تحریف بزرگ در اسلام بود عنوان کرد: امام حسین(ع) در یک نقطه عطف تاریخی در یک پیچ تاریخی قد برافراشتند.

اختصاصی شبکه اجتهاد: نماد سرخ عاشورا و نهضت عظیم کربلا همچون دیگر ارکان مهم دین اسلام از گزندها و نقشه‌های احتمالی دشمنان قسم خورده مصون نخواهد بود. اگر روایات و احادیث بر این مسئله تاکید می‌کند که با برپایی هیئت‌های عزاداری و سوگواری یاد و خاطره سالار شهیدان در دل‌ها و جان‌ها زنده شود،

اختصاصی شبکه اجتهاد: آغاز سال قمری مصادف است با ماه محرم و ماه محرم سرآغاز فوران شور حسینی در دل محبان اهل بیت علیهم‌السلام است. ماه محرم، ماه عزا و سوگواری است. مسلمانان در این ماه بر چه مصیبتی می‌گریند و برای چه مراسم عزا بر پا می‌کنند؟ روشن است که این همه، نه فقط برای مظلومیت سبط نبی حسین بن علی علیه‌السلام، که علاوه بر آن به خاطر زنده نگه داشتن این شعار دینی و الگوگیری از آن در مبارزه با ظلم و انحراف و طاغوت است.

اختصاصی شبکه اجتهاد: گاهی عشق یک فتوا دارد و فقه حکمی دگر اما حکم فقه و فتوای عشق در بزرگ‌ترین روز تاریخ که رسم‌الخط همه روز‌ها هم باید باشد یکی شد و یکی ماند تا انسان را به توحید برساند.

از این آیه قرآن در سوره مبارکه مائده خبر ندارید که علنا پروردگار می‌گوید: وَ إِذٰا سَمِعُوا مٰا أُنْزِلَ إِلَی اَلرَّسُولِ وقتی آیات قرآن به پیغمبرم نازل می‌شود تَریٰ أَعْینَهُمْ تَفِیضُ مِنَ اَلدَّمْعِ مِمّٰا عَرَفُوا مِنَ اَلْحَقِّ حبیب من چشم‌هایشان را می‌بینی پر از اشک به خاطر اینکه حق را شناختند یعنی اول حق را شناختند و حال گریه می‌کنند؛ رشد از این بالاتر؟ چرا گریه رشد نمی‌آورد!؟

شبکه اجتهاد: چهارمین مُحرَم پس از تولید فیلم «رستاخیز» یا همان «حسین؛ آن‌که گفت: نه» فرامی‌رسد؛ فیلمی که هشت سیمرغ بلورین دارد، اما جواز نمایش ندارد. مشکل ممنوعیت نمایش این فیلم، چیزی است به نام «شمایل‌نُمایی» که آن را در قیاس با «شمایل‌نگاری» ساخته‌ام. شمایل‌نگاری از شاخه‌ها یا گونه‌های نگارگری است؛ چنان‌که خوش‌نویسی و طراحی و تصویرگری و صفحه‌آرایی از دیگر شاخه‌های آن (به معنای عامَش) به شمار می‌روند.

حضرت آیت‌الله مکارم شیرازى به مناسبت فرا رسیدن عاشوراى حسینى با صدور بیانه‌ای پنج ماده‌ای توصیه‌هایی مهمی به مسئولان هیئت‌ها، خطبا، مداحان و عزاداران حسینی کردند.