همه مطالب

چندی پیش مؤسّسه گالوپ در نظرسنجی‌ای که در کشورهای دنیا انجام داده بود، ایران را پس از عراق، به عنوان دومین کشور غمگین دنیا معرّفی کرد. پس از ایران نیز کشورهای مصر، یونان و سوریّه قرار داشتند. این آمار البتّه به نظر غیرواقع‌بینانه می‌رسید؛ زیرا اگرچه وضع اقتصادی کشور ما آنچنان به سامان نیست، امّا به هر حال بدتر از زیمبابوه‌ای نیستیم که سال‌هاست با تورّم چندصد درصدی دست و پنجه نرم می‌کند.

چند رسانه‌ای: شهید صدر در قاب تصویر و صدا

سخنان رهبری در سالگرد شهادت آیت‌الله صدر

تقارن میان عید نوروز و عزا، برای نخستین بار نیست که اتفاق می‌افتد، بلکه پیش از این نیز در مواردی غیر از تقارن ایام عزاهای مذهبی، این اتفاق رخ داده است؛ برای نمونه در روز ۲۸ اسفند ۱۳۴۱ امام خمینی و حضرات آیات: شریعتمداری، میلانی، روحانی، بهبهانی، تنکابنی (فلسفی)، آشتیانی و آملی جشن نوروز را تحریم کردند. در آن سال، مردم که بنا به سنت گذشته همه‌ساله حلول سال نو و آغاز بهار را جشن می‌گرفتند، در اعتراض به برگزاری رفراندوم انقلابِ سفیدِ شاه، به پیروی از حکم مراجع و علما نوروز را جشن نگرفتند. در مدرسه‌های علوم دینی به همین مناسبت پرچمی سیاه به اهتزاز درآمد که بر روی آن قید شده بود: «امسال مسلمین عید ندارند». بسیاری از روحانیان نیز نوار سیاه رنگی به نشانه عزا بر سینه خود نصب کرده بودند.

یکی از دغدغه‌های شهید صدر، ضعف تمدنی مسلمانان در دوران معاصر است، لذا او برای توجه مسلمانان به این بحران و تلاش در جهت احیای تمدن اسلامی و تمدن‌سازی، به ارائهٔ نظریهٔ خود در این ارتباط پرداخته و رسالت امروز همه مسلمانان را حرکت به سوی کمال برای ایجاد تمدنی شکوفا و متعالی و مبتنی بر مکتب اسلام می‌داند.

شهید صدر از جمله متفکرانی است که همواره نسبت به اندیشه ناب اسلام حساسیت داشته و در مقابل دو جریان مهم نظری و عملی در شرق و غرب اعلام موضع کرده است.

متاسفانه بعد از شهید صدر به پژوهش درباره بانکداری اسلامی به صورت جدی پرداخت نشده است؛ هرچند که خود ایشان هم در آن زمان مدعی این موضوع نبوده که بانکداری اسلامی را مطرح کرده، بلکه ایشان فقط مدل اولیه‌ای برای بانکداری اسلامی ارائه داده است.

کارشناس مسائل اقتصاد اسلامی در رابطه با نحوه استنباط موضوعات فقهی از معاملات اقتصادی گفت: روش استنباط قوانین اقتصادی از معاملات و تطابق آن با قواعد فقهی با عناوین صحیح و خطا و حرام و حلال روشی است که شهید صدر مبدع آن بوده است.

توکلی روش‌شناسی اقتصاد اسلامی را از نوآوری‌های شهید صدر در حوزه اقتصاد اسلامی دانست و اظهار کرد: به بیان شهید صدر، علاوه بر روش متعارف اجتهادی، نیاز به روشی داریم که ایشان از آن با عنوان روش کشفی یاد می‌کند.

عضو هیئت‌علمی مؤسسه امام خمینی(ره) به تشریح جایگاه شهید صدر در اقتصاد اسلامی پرداخت و اظهار کرد: وی کسی است که اولین اندیشه مدون در زمینه اقتصاد اسلامی را در کتاب «اقتصادنا» ارائه داده است.

بعضی اساتید گروه گفته بودند اصلاً امام موسی صدر مگر اندیشه اقتصادی دارد؟ درحالی‌که اولین مقالات در اقتصاد اسلامی را در مجلات «مکتب تشیع» و «مکتب اسلام» در سال ۴۰ و ۴۱ ایشان نوشته است و معتقدم که اقتصادنا مبتنی بر این مقالات نوشته شده است.

با اینکه چهل سال از نگارش «بانکداری بدون ربا» توسط شهید صدر می‌گذرد و در عرصه تحولات بانکی هم تغییرات زیادی را شاهد بودیم اما این اثر همچنان جزو بهترین منابع در حوزه بانکداری اسلامی است.

دو عنصر اساسی در نظریه شهید صدر(ره) وجود دارد که نظریه ایشان را با بقیه نظریه‌ها متفاوت کرده است؛ عنصر اول، «منطقهالفراغ» و عنصر دوم، مسئله «مکتب» است.

متن زیر گزارشی از جلسات بررسی مبانی فقه حکومتی توسط استاد سید مهدی میرباقری در موضوع «مبانی فقه نظام سازی» از نگاه شهید صدر می‌باشد.

جامعه‌ای که در آن مذهب و نظام اقتصادی اسلام تحقق یافته است، موضوع علم اقتصاد اسلامی مشروط است و اسلام دارای علم اقتصاد اسلامی مطلق نیز هست که موضوع آن جامعه انسانی است. فایده این علم تبیین صحیح رفتارهای اقتصادی حتی در جامعه غیراسلامی است.

نظریه پردازی‌های این متفکر اسلامی در حوزه‌های فقهی، فلسفی و اجتماعی اکنون یکی از حلقه‌های جریان علم دینی در میان شیعه و حتی جهان اسلام است و به جرأت می‌توان گفت پژوهشگران علوم اسلامی امروز گریزی از مطالعه و بررسی رهاوردهای فکری این شخصیت کم نظیر علمی ندارند.

من با نظر شما موافقم که یک مقدار نسبت به اعیاد، کم‌لطفی داریم. این را باید قبول بکنیم که ما مسلمان‌ها، کم‌لطف هستیم. برای خیلی مسائل دیگر که اهمّیّت چندانی ندارد کارهای مفصّلی انجام می‌دهیم؛ امّا در مورد این گونه مناسبت‌ها که از همه چیز مهمّ تر هستند، ارزش کمتری قائل هستیم و مثلا دهه شادی نمی‌گیریم.

معرفی نشریات فقهی: فقه و حقوق اسلامی

باید دو فاکتور را در نظر گرفت. یکی اینکه ضرر محتمل چیست؟ و دوم، اینکه احتمال ضرر، در چه سطحی، موجب حرمت است؟ بر این اساس، ورزش‌ها و تفریحاتی که یا ضرر یسیر دارند یا احتمال ضرر در آن‌ها ضعیف است، از نگاه فقه اسلامی حرام نیستند.

مسابقات علمی ‌و مانند آن‌ها اصلاً قمار نیستند؛ چون قوام قمار، به لعب است. لعب مبتنی بر برد و باخت است؛ امّا مثل مسابقه‌ی دومینو لعب نیست؛ چون اساسا بازی به شمار نمی‌آید.

آیت‌الله سیّداحمد مددی، استاد قدیمی‌خارج فقه و اصول حوزه علمیّه قم و از شاگردان آیت‌الله خوئی و آیت‌الله سیستانی است. ویژگی مهمّ ایشان، تبحّر فراوان در علوم مختلفی نظیر رجال، جامعه شناسی، روان شناسی، تاریخ، طبّ و... است. جلد اوّل کتاب «نگاهی به دریا» که بازگو کننده نکات علمی‌درس های متنوّع ایشان است، بخشی از این جامعیّت را منعکس کرده است.

تعارض در حالت های مختلفی نمایان می شود که شناخت آن می تواند در تشخیص راه حل رفع تعارض موثر باشد. این مقاله از رهگذر اندیشه ورزی اصولیان امامیه در بحث تعارض ادله، قواعد حل تعارض در قراردادها را پیشنهاد می دهد.

ویژه‌نامه همایش «مبانی مدارای دینی و مذهبی و الگوی امام موسی صدر»

۱٫ التقیه علی ضوء الفقه الاسلامی استاد راهنما: محمدهادی حکیم؛ استاد مشاور: صدرا هاشمی؛ دانشجو: حسن زلغوط؛ مرکز: جامعه المصطفی‌العالمیه؛ ۱۳۸۵٫ چکیده: این پژوهش می‌کوشد مشروعیت عمل به تقیه نزدِ شیعه امامیه و اهل سنّت و ادلّه قرآنی، روایی، اجماع و عقل را ثابت کرده و به برخی شبهه‌های وارد شده در این زمینه پاسخ بدهد.

ویژه پنجمین همایش عرصه‌ها و روش‌های حدیث‌پژوهی

حجت‌الاسلام خدامیان درباره انگیزه خود از احیای مسلک فهرستی روایات گفت: عده‌ای از سر دلسوزی مطالب و کتاب‌هایی منتشر می‌کنند که تا ۲۰ سال دیگر تمام روایات را ضعیف می‌کنند.

عضو هیأت مؤسس انجمن حدیث گفت: سرمایه اصلی ما در فقه روایات است. ما وقتی به روایات رجوع می‌کنیم خود اهل بیت (علیه‌السلام) مسأله فقه و فقاهت را با احادیث گره زده‌اند.

به نظر می‌رسد که ما در حوزه مسائل اجتماعی و حقوق انسان‌ها، خواه دماء باشد، خواه امور مالی و خواه آزادی‌های انسان، باید احتیاط کنیم. یعنی احتیاط مرحوم خوانساری را مقداری گسترش بدهیم. سیره عقلا هم این است که اگر با خبری مواجه شوند که حتی از نظر فقهی صحیح و موثق است اما مربوط به دماء یا حقوق اولیه انسان‌ها می‌شود، احتیاط کنند.

حجت‌الاسلام مختاری با اشاره به طرحی نو در تدوین جوامع حدیثی گفت: با این روش خیلی از احادیث مرسل و مجهول از مرسل و مجهول بودن در می‌آید. ما متن همه منابع اولیه اعم از کتب اربعه اول و دوم و غیر اربعه را نقل می‌کنیم.