دیدگاه و گزارش

عضو هیئت علمی پژوهشکده علوم اسلامی در تبیین کارکردهای چندگانه فعل معصوم در فقه به تشریح کارکردهای اعتبارشناسانه، مبناشناسانه، روش‌شناسانه و موضوع‌شناسانه پرداخت، اظهار کرد: با رفع برخی محدودیت‌ها در رفتار معصومان(ع) می‌توانیم از آن‌ها در آموزه‌های فقهی استفاده کنیم. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی مردانی، عضو هیئت علمی پژوهشکده علوم اسلامی، در نشست علمی «کارآمدی سیره امام …

شبکه اجتهاد: عده‌ای تصور‌‌ می‌کنند آنچه ما از پیشوایان اصلی مذاهب فقهی اهل سنت به ویژه مالک بن انس و ابو حنیفه و یا حتی شافعی در اختیار داریم از لحاظ سندیت قوی‌تر از آن چیزی است که در مباحث فقه از ائمه شیعه داریم. در مقام استدلال به دو موضوع عموما اشاره‌‌ می‌شود: یکی اینکه ما جز به شکل …

حجت‌الاسلام علی اصغر نجابت گفت: حضرت امام خمینی (ره) نسبت به بحث شأن شارع تصریحی نداشته، منتهی این مباحث به صورت ارتکازی در مباحث ایشان قابل رهگیری است. حضرت امام در جلد دوم کتاب البیع به مکررا بیان می‌کنند که قوانین اسلام مطلوبات بالعرض هستند و می‌خواهند ما را به تشریع واقعی برسانند، به بیان دیگر، قوانین ظاهریه برای رساندن …

شبکه اجتهاد: درباره نحوه شکل‌گیری فقه امامیه به عنوان یک مکتب فقهی هنوز هیچ پژوهش قابل اعتنایی صورت نگرفته. اما آنچه مسلم است این است که از سوی شاگردان امام صادق (ع) آثاری فقهی شامل پاره‌ای ‌‌‌از تعالیم فقهی امامان باقر و صادق تدوین می‌‌شد. این البته با شکل‌گیری فقه امامی به عنوان یک مکتب فقهی فرق می‌‌کند. نخستین تلاش‌ها‌‌‌ …

فقه نظام ولایی، فقهی است که رویکرد حاکم بر کلّ آن ولایی است از طهارت تا دیات؛ لذا می‌توان گفت که اکثر فقهای شیعه فقه‌السیاسه یا فقه‌الاجتماع داشته‌اند ولی فقهایی چون امام خمینی، الفقه الاجتماعی داشته‌اند و رویکردشان در تمام ابواب، فقه نظام بوده است. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست افتتاحیه دوره تخصصی «فقه رسانه، ارتباطات و فضای مجازی» به …

حجت‌الاسلام متقیان گفت: در نگاه اصولیون، «مولویت» مربوط به علم کلام دانسته شده و امتداد در اصول پیدا نکرده است اما شهید صدر (ره) این نگاه کلامی را در مفهوم سازی و در منطق تفقه و علم اصول جریان داده است. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست علمی «شأن شارع در مقام تخاطب از منظر شهید صدر» به همت فرهنگستان علوم …

واقعا اسلام از دست دو دسته نادان، نالان است: یکى آنهایى است که اخبار ضعیفه را قاطى اخبار صحیحه کرده، همه را وحى مُنزل مى‏‌دانند؛ و دیگرى هم آن‌هایی هستند که اخبار صحیحه را قاطى اخبار ضعیفه کرده، فاتحه همه را مى‌‏خوانند! هر دو دسته، فاقد قوّه تمییزند و قضاوتشان، سر بى‌‏صاحب تراشیدن است! شبکه اجتهاد: آیت‌الله سید احمد زنجانی …

این متن، گزارشی از مجلد اول کتاب شرح اصول اعتقاد اهل السنه و الجماعه، از طبری لالکائی (م ۴۱۸) است، معتقداتی که متعلق به اصحاب الحدیث بوده و طی قرن‌‌های سوم و چهارم به تدریج شکل گرفته و در رساله‌‌ها و کتاب‌های اعتقادیه ارائه شده است. این آثار و از جمله همین کتاب، منبع مهمی برای شناخت تاریخ تفکر و …

استاد خارج فقه حوزه علمیه قم با بیان اینکه مذاق شارع، قواعد کلی و مسائل کلی، فقه را نظام‎مند می‎کند، گفت: روح فقه را بر فقه حاکم می‎کند و فقیه در یک فرع جزئی که می‎خواهد فتوا دهد باید ملاحظه این عناصر سه‎گانه را بکند. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد علی‌اکبر سیفی مازندرانی در تبیین نظریه «فقه فعال» به تفاوت …

معمولا دانش‌ها تجارب انتقال پذیر و ارزش‌مند خویش را در بخش‌های مختلف و بستر‌های مورد علاقه خود، به فنونی مبدل می‌سازند که از استادان به شاگردان و از نسل پیشین به نسل پسین ودیعه داده می‌شوند. به همان میزان که هر دانش، چشم اندازی سترگ‌تر و مناسباتی پیچیده‌تر را در خود پرورانده باشد، نیازمندی آن به فنون و مهارت‌های مناسب …

روش فقه اخلاق باید تثلیثی باشد یعنی یا انجام می‌دهیم یا ترکش می‌کنیم و یا مشکوک است که مجرای احتیاط است. منبع نیز همان گستره حجج الهیه است که از پیامبر شروع می‌گردد و تا فرد عاقل ادامه می‌یابد. به گزارش شبکه اجتهاد، در ادامه سلسله جلسات فقه گروه فقه اخلاق حکومتی مؤسسه فتوح اندیشه؛ نشست علمی و آنلاین «ساختارهای …

اگر صحبت‌های ایشان را در شورای افتاء یادداشت می‌کردند و چاپ می‌کردند و منتشر می‌شد، مجامع علمی که مدعی نقد و بررسی و تحقیق مسائل علمی هستند، می‌فهمیدند که در گوشه‌ی تهران فقیهی نشسته است که سرآمد بقیه فقها است و او نظراتی دارد که از نظرات بقیه فقها قوی‌تر است. لکن الان که کسی خبر ندارد و همه خیال …

تنها ملاکی که باید بدان توجه کرد این است که مواردی که از باب ولایات است بر اساس ادله‌ی تعبدی زنان نمی توانند مسئولیت های سنگینی که ناشی از ولایت است را بر عهده بگیرند مثلا آن جایی که جنگ است، آنجایی که قضاوت است، آنجایی که دفاع است، یا مسائل انتظامی است این موارد یک سری اقتضائاتی دارد که …

شبکه اجتهاد: پس از انتشار یادداشت «حاشیه» بودن فقه شیعه بر فقه عامه «در حاشیه»، یکی از خوانندگان به نام «سید حامد خاتمی» متنی را درباره مبنای ‌آیت‌الله شبیری زنجانی نگاشته که نوشته ایشان را عیناً برای مخاطبان به اشتراک می‌گذارم: «احادیث شیعه به منزله تعلیقه (حاشیه) بر فقه عامّه است»، این عنوانِ یکی از دیدگاه‌‌ها و مبانی منسوب به …

شبکه اجتهاد: شاید بحث برانگیزترین نظر درباره نسبت فقه شیعه با فقه اهل سنت، این عبارت از ‌‌آیت‌الله سید حسین بروجردی(ره) است که: «فقه شیعه، حاشیه‌‌ای بر فقه عامه است». گاه ظاهر این عبارت موجب شده است تا برخی همچون ‌‌آیت‌الله سید علی میلانی انتساب این عبارت به ایشان را نادرست بدانند و این نظر خود را به نقلی از …

استاد سطح عالی حوزه علمیه با بیان اینکه دین مجموعه‌ای از روایات و آیات قرآن است، تأکید کرد: نسبت دادن دیدگاهی بفه دین با استناد تنها به یک روایت، غلط است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین محمد قائنی، استاد فقه حوزه علمیه قم در ادامه سلسله مباحث فقه پزشکی خود به بحث سرایت بیماری به مناسبت کرونا پرداخت و …

قدرت‌های مادی دنیا مثل آمریکایی‌ها که سعی می‌کنند سلطه خود را برتمام دنیا گسترش بدهند یک معارض جدی دارند و آن معارض جدی هم همین عقلانیت فکری و اجتهادی است که منبعث از حوزه‌های علمیه ماست. این عقلانیت فکری و اجتهادی به هیچ وجه تئوری‌ها و مبانی فلسفی و رفتاری و هنجاری جهانی سازی آمریکا را نمی‌پذیرد و با آن …

شبکه اجتهاد: نگاهی به تاریخ علم حقوق و به ویژه دگرگونی معنایی خود اصطلاح «حق» پس از قرون وسطی و در دوران روشنگری بیانگر این نکته است که آدمیان نسبت به «حقوق» خود آگاه شدند، حال آن که ادیان عمدتاً بر «تکالیف» تأکید کرده‌اند. البته این بدان معنا نیست که در دوران کهن یا در ادیان نمی‌توان اثری از حق …

در تاریخ شیعه تا زمان علامه حلی و سید بن طاووس، چندان بهایی به علم رجال داده نمی‌شد. شیعه کتاب رجالی ندارد. کتاب‌هایی هم که از گذشتگان به ما رسیده هیچ رنگ و بوی رجالی در آن‌ها نیست؛ اما سنیان کتاب‌های رجالی بی‌شماری دارند مانند لسان المیزان و تهذیب التهذیب ابن‌حجر عسقلانی یا کتاب ذهبی، میزان الاعتدال و نمونه‌هایی مثل …

استاد گروه رجال‌پژوهی حوزه علمیه خراسان، گفت: در میزان اهمیت و اعتبار روات، باید بین رواتی که صاحب اثر هستند، رواتی که از صاحب اثر نقل می‌شوند و رواتی که نه صاحب اثر هستند و نه از صاحب اثر نقل می‌کنند، فرق گذاشت. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام سید علی دلبری، استاد گروه رجال‌پژوهی معاونت پژوهش این حوزه، در یکی …

کرسی آزاداندیشی با موضوع «بسط نظریه حق‏الطاعه در فقه اخلاق حکومتی» به همت مؤسسه تحقیقات و مطالعات فتوح اندیشه، و با ارائه حجت‏الاسلام ‌والمسلمین مجتبی صانعی کرمانی و نقد حجت‌الاسلام ‌والمسلمین محمدرضا پیری و به دبیری حجت‌الاسلام‌ والمسلمین الیاس عارفی در مؤسسه فتوح اندیشه، ساختمان پردیس حکمت برگزار گردید. به گزارش شبکه اجتهاد، در آغاز این کرسی که با حضور …

نشست تخصصی «روش تبدیل گزاره‌های فقهی به مدل‌های کاربردی و اجتماعی» با حضور اساتید و فضلای حوزه، اول اسفندماه ۹۸ در ساختمان انجمن‌های علمی حوزه علمیه قم برگزار شد. در این میزگرد علمی حجج‌اسلام عبدالحسین خسروپناه معاون علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد اسلامی، مجتبی الهی خراسانی رئیس میز توسعه و توانمندسازی علوم اسلامی دفتر تبلیغات اسلامی و علیرضا پیروزمند …

این نوشتار در پی آن است که اجمالاً جایگاه عقل فقهی را در عرصه تمدن‌سازی نوین اسلامی روشن نماید. به نظر می‌رسد برای ورود فقه به عرصه تمدن‌سازی نوین اسلامی، باید عقل، علاوه بر شئونی که در فقه رایج دارد، حداقل به پنج شکل دیگر ایفای نقش می‌کند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، حجت‌الاسلام محمدحسین متولی امامی، رئیس مؤسسه تحقیقات راهبردی …

مدرس حوزه علمیه مشهد اظهار داشت: برای حل معضلات حدیث باید شناخت درستی از قضیه خارجیه و حقیقه داشته باشیم. ممکن است ظاهر حدیثی قضیه خارجیه باشد لیکن در واقع قضیه حقیقیه باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، ‌حجت‌الاسلام والمسلمین مصطفی اسکندری، مدرس حوزه علمیه مشهد، عضو شورای علمی فقه و اجتهاد دفتر تبلیغات اسلامی در هجدهمین نشست تخصصی حلقه مطالعاتی …

در تحقیقی که به عنوان مقدمه‌ای بر «مجموعه گفتگوهای تأثیر شرایط اجتماعی بر اجتهاد» به رشته تحریر درآمده، سعی شده به این پرسش اصلی پاسخ داده شود که شرایط اجتماعی چه تأثیری بر اجتهاد دارد. به گزارش شبکه اجتهاد، به همت گروه فلسفه فقه و حقوق پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، سمینار پروژه «تأثیر شرایط اجتماعی بر اجتهاد» در اتاق …

 این که گفته می شود فقه اهل سنت انسدادی محض است و فقه شیعی انفتاحی است و پویا است، به نظرم صحیح نیست، اتفاقاً اهل سنت با ادله ای چون قیاس مستنبط العله، استصلاح، استحسان و عرف نیز اجازه اجتهاد و ورود به مباحث حکومتی و مباحث فقه تمدنی و فقه تمدن ساز را دارند. بی شک برای تحقق تمدن …

در آثار مرحوم امام، اصفهانی، سید یزدی، شهید اوّل، مرحوم حکیم، سیستانی و… آثاری از تمسک به مقاصد را مشاهده می‌کنید. مثل مستمسک، ج۹، ص۷۰ که مرحوم حکیم در اشکال به صاحب عروه، تمسک به مقاصد داشته است؛ یا مرحوم امام مثلاً در بحث حیل ربا از مقاصد استفاده می‌کند و آن را رافع ظلم  نمی داند چرا که عدم …

این که گفته می شود فقه اهل سنت انسدادی محض است و فقه شیعی انفتاحی است و پویا است، به نظرم صحیح نیست، اتفاقاً اهل سنت با ادله ای چون قیاس مستنبط العله، استصلاح، استحسان و عرف نیز اجازه اجتهاد و ورود به مباحث حکومتی و مباحث فقه تمدنی و فقه تمدن ساز را دارند. بی شک برای تحقق تمدن …

فقه مضاف گاهی مضاف‌الیه‌اش به نسبت به مکتب‌ها است و گاهی به نسبت منابع (مثل فقه قرآن و…) و گاهی مضاف الیه، بیانگر یک منهج است مثل فقه مدرن و فقه سنتی. همچنین گاهی مضاف‌الیه ناظر به مسائل است مثل فقه فرضی و فقه کاربردی که به فروعات تحقق یافته یا تحقق نیافته توجه دارد؛ اما گاهی نیز فقه اضافه …

«شأن شارع» در حقیقت الگویی است که از شارع حکیم به دست می‌آوریم، لذا ریشه‌های این بحث به «خداشناسی» و «دین شناسی» بازمی گردد. از این‌رو بحث «شأن شارع» را می‌توان حلقه واسط میان مبانی «کلامی» و «دین شناسی» با مبانی «فلسفه فقهی» و «فلسفه اصولی» به حساب آورد، البته تکمیل دیگر اضلاع بحث، نیازمند پرداختن به مباحث «انسان شناسی»، …