دیدگاه و گزارش

اختصاصی شبکه اجنهاد: گفتگوی پیش رو عصاره‌ای از برون داد کرسی ترویجی پیرامون روشناسی رفع تعارض اخبار در جواهرالکلام هنگام تعارض خبر ضعیف منجر با صحیح شاذ است که در خلال چند سوال و جواب مکتوب از حجت‌الاسلام مرتضی پژوهنده نویسنده این نوشتار ارایه می‌شود. اجتهاد: جایگاه سنت در دریافت معارف الهی را قدری تبیین بفرمایید؟ پژوهنده: قرآن معجزه وحیانی پیامبر اکرم (ص) در هدایت بشر، مسئولیّت سنگین تبیین خود را به دوش معصومان (ع) نهاده است. اجتهاد: رخداد تعارض در میراث ما متاثر از چه عواملی است؟ پژوهنده: امروزه سنت محکیّه (نفس قول، فعل و تقریر معصوم(ع)) نایاب و …

شبکه اجتهاد: از نظر اندیشمندان فقیه شیعه، احکام شرعی در یک نگاه کلی به احکام اولیه و ثانویه تقسیم می‌شوند [کما اینکه از جهات دیگر تقسیم بندیهای گوناگونی برای حکم شرعی بیان شده است]؛ این نحو از تقسیم بندی میان احکام که کاربرد‌های فراوانی نیز به دنبال دارد، عمری به بلندای فقه شیعه دارد؛ و در این نوشتار به دنبال تبیین این دو نوع حکم شرعی هستیم. لازم به ذکر است که در کنار احکام اولیه و ثانویه، ما با نوع دیگری از احکام بنام احکام حکومتی مواجه هستیم که در اندیشه فقهی و سیاسی شیعه یکی از مهمترین مسائلی …

مولف کتاب «الگوریتم اجتهاد» گفت: در کتاب «الگوریتم اجتهاد» تلاش شد تا میان کارکرد الگوریتم‌ها و عملیات استنباط فقهی ارتباط برقرار شود و مسیر قدم به قدمی که فقهاء در استنباط حکم طی‌ می‌کنند تبیین شود و البته این تبیین براساس مبانی اصول فقهی و با استفاده از عملیات میدانی خودِ فقهاء صورت گرفته است. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب «الگوریتم اجتهاد در هفتمین نمایشگاه تخصصی کتب حوزوی و معارف اسلامی این حوزه، رونمایی شد. حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالحمید واسطی در این مراسم با بیان اینکه در بیست سال گذشته، اولویت اول من، تلاش برای کاربردی سازی علوم حوزوی بوده است …

تکامل نظام آموزشی حوزه و ارتقای آن، سودمند است؛ امّا باید توجّه داشت که این صحیح نیست که به هر قیمتی، تحوّل در نظام آموزشی صورت پذیرد؛ بلکه مهمّ، ارتقای متون آموزشی است و تا وقتی که کتب علمی، در سطح بالاتری از «رسائل» و «مکاسب» و «کفایه» تدوین نشده که مورد پذیرش حوزه‌های علمیّه قرار گیرد، جایگزین‌کردن کتاب‌های دیگر، تنها افت تحصیلی را به دنبال دارد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله سیدموسی شبیری زنجانی با اشاره به جایگاه علمی رفیع شیخ انصاری و آخوند خراسانی و کتاب‌های «رسائل» و «مکاسب» و «کفایه» دربارۀ کم‌اعتنایی به این کتاب‌ها در برنامۀ …

استاد عندلیب همدانی ضمن اشاره به این نکته که تعمیق و توسعه کیفی استنادات فقهی به قرآن به توسعه کمی آیات الاحکام می‌انجامد، به ارائه شش پیشنهاد و راهکار در این زمینه پرداخت. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست علمی «مبانی، اصول و راهکارهای گسترش ظرفیت قرآن کریم» با سخنرانی استاد محمد عندلیب همدانی، استاد دروس خارج حوزه علمیه در مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) برگزار شد که گزیده آن را به نقل از «ایکنا» در ادامه می‌خوانید؛ آنچه برای این جلسه در نظر گرفتم حول اصطلاح آیات الاحکام نیست چون این پرسش از قبل بوده که تعداد آیات الاحکام چندتا است. …

استاد درس خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم، با بیان اینکه نباید عنوان درس خارج را با طرح مباحثی مانند فقه مقتل‌خوانی لوث کنیم، گفت: اینکه کسی که ۳۰ سال درس خارج برود و مجتهد نشود یا خودش مشکل دارد یا استادش یا هر دو؛ وگرنه درس خارج بیش از ده تا دوازده سال زمان لازم ندارد. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد ابوالقاسم علیدوست، در نشست علمی «بایسته‌های ورود به درس خارج» در مدرسه علمیه امام کاظم(ع) قم با بیان اینکه در حوزه دو مرحله سطح و خارج وجود دارد، اظهار کرد: الان دو درس خارج در حوزه داریم؛ …

«جریان برائت در شک در قدرت و امکان تعجیز نفس»، «نسبیت احکام وضعیه»، «عدم تکلیف عصات و کفار»، «عدم وجوب قضاء بر نائم یا عدم قبح تکلیف ساهی و نائم و غافل»، «عدم فرق بین قضایای خبری و انشائی» و «عدم فرق بین علم و قدرت تکلیف جاهل قبیح و فعلی»؛ برخی از اشکالات مرحوم امام به انحلالیون است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، قضایای شرعی از حیثیات متفاوتی مورد توجه عالمان اصول فقه بوده است. یکی از این حیثیات مخاطب و موضوعی است که این خطاب به او متوجه گردیده است. بر اساس دیدگاه مشهور هر خطاب که به موضوعی …

حجت‌الاسلام سیدمحمدکاظم طباطبایی، استاد دانشگاه قرآن و حدیث، گفت: ما چاره‌ای جز عصری‌سازی سنت و سیره معصومین(ع) برای الگوگیری در زندگی امروز نداریم البته عصری‌سازی باید همراه با روش مناسب و تحلیل درست و استخراج معیارها و ملاک‌ها باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمحمدکاظم طباطبایی، استاد دانشگاه قرآن و حدیث، در نشست علمی «عصری‌سازی سیره پیامبر(ص)؛ چیستی و چرایی»، گفت: بر پایه آموزه‌های قرآن و سنت، تاسی و الگوگیری از سیره پیامبر(ص) امری لازم و ضروری است؛ چنان‌که خداوند متعال، رسول خدا(ص) را به عنوان الگو معرفی کرده و مؤمنان را به تأسی از سیره ایشان فراخوانده است. …

استاد باسابقه حوزه علمیه قم معتقد است جهت فراگیری علم اصول در سطح عالی لازم است، گزیده‌هائی از متن کفایه الاصول و فرائد الاصول و مطارح الانظار شیخ انصاری، در بخش مباحث ألفاظ به‌صورت متن روان و موجز آماده گردد و به کتاب‌های فوق‌الذکر به‌عنوان مصدر اصلی برای تحقیق و مطالعه ارجاع داده شود. همچنین در انتخاب مواضع و گزیده‌ها بیشتر باید به مباحث ألفاظ و تعادل و ترجیح و حجیت خبر و اجماع و شهرت و سیره متشرعه و عقلائیه پرداخت و مباحث اصول عملیه را باید دقیق اما خلاصه‌وار و گذرا تدریس نمود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، برخی …

استاد علوم قرآنی دانشگاه تهران گفت: برخی نگره‌ها در بین محققان معاصر به وجود آمده که برخی موضوعات متداول در فرهنگ عربی در دوره‌های بعد منشا روایت‌سازی شده است، چنین نگره‌ای نسبت به غررالحکم و بخشی از حکمت‌های نهج‌البلاغه وجود دارد. خلط بخشی از ادعیه با سخنان صوفیه و عرفا هم از جمله این مسائل است. این نگاه‎ها کاشف از این است که ارزیابی محتوایی متنی ما را به حاق مطلب در همه موارد می‌رساند. به گزارش شبکه اجتهاد، عبدالهادی فقهی‌زاده، استاد دانشگاه تهران، در نشست علمی «ارزیابی حدیث‌گونه‌ها و چالش‌ها» که از سوی بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی برگزار …

اینکه احکام امضایی صرفاً امور عرفی یا عقلایی است اگر به این معنا باشد که این احکام را نباید به شارع مقدس نسبت داد. احکام امضایی گاه فرازمان و فرامکان است نظیر وفای به پیمان‌ها مشروعیت معاملات تشکیل خانواده و صد‌ها تعین دیگر و عموم گزاره‌های اخلاقی متعلق حکم. اصل این‌گونه احکام تابع تکامل یا انحطاط جوامع نیست. لکن شکل‌های اجرای احکام (شیوه‌های اجرایی) می‌تواند تابع تکامل جوامع باشد. بدون تردید این بخش از گزاره‌ها از ثابتات احکام نیست. اختصاصی شبکه اجتهاد: احکام امضائی بخش عمده‌ای از احکام شرعی هستند که پیش از آمدن تشریع الهی در بین عرف عقلا …

توجه داشته باشید که کارآمدی، فعلیت لولاالمانع است؛ مثلا اگر متفکری را زندانی کنند، دیگر کارآمد نیست؛ اما در این ناکارآمدی، او مقصر نیست. متاسفانه با تأسی به علوم مدرن در ایران و جداسازی نهادی به‌نام دانشگاه و حوزه از یکدیگر، فاصله زیادی بین علوم انسانی و اسلامی افتاده است. در این جبر تاریخی، نمی‌‌توانیم بگوییم علم فقه در حوزه‌های ایران، مانند قدیم، اثرگذار نیست و نقش ندارد؛ چون ممکن است در یک قسمت دیگر، بین علوم اسلامی و سایر علوم دیوار کشیده باشند و علم فقه در این باره مقصر نباشد. اختصاصی شبکه اجتهاد: با گذشت قرون متمادی از …

اختصاصی شبکه اجتهاد: تاکنون تعاریف مختلفی از مکتب‌شناسی فقهی ارائه شده است؛ به نظر نگارنده، مکتب‌شناسی فقهی یعنی بحث از مبانی روش‌ساز که مراحل و ‌روش‌های اجتهاد هستند. این سه حیطه، بیشتر در بحث‌های مکتب‌شناسی وجود دارد؛ چون مکتب‌شناسی فقهی، یک امر اعتباری است و امری نیست که وابسته به‌واقع باشد؛ بنابراین تعریف این علم، وابسته به اغراض ما است و غرضمان یک شناخت هدفمند و نظام‌مند از اجتهاد است. حال برای نیل به این غرض، باید چه جاهایی و چه مطالبی را بررسی بکنیم؟ به نظر می‌رسد همۀ این‌ مباحث، در دو قالب کلیِ موضوع شناسیِ فقهی یا حکم …

اختصاصی شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام والمسلمین محمد قائینی، استاد شناخته شده دروس خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم، اگرچه در زمره سنتیان این حوزه به شمار می‌آید، اما تحقیقات وسیعی در حوزه‌های نوپدید فقهی دارد. وی که سابقه شاگردی بزگانی همچون آیات عظام خوئی، منتظری، وحید خراسانی و تبریزی را در کارنامه دارد، در گفتگوی اختصاصی با اجتهاد، به بررسی فقهی عزاداری امام حسین (ع) پرداخت و از تعارض آن با عناوینی همچون ایذاء مؤمن و هتک سخن گفت.

اختصاصی شبکه اجنتهاد: حجت‌الاسلام‌ والمسلمین رضا اسلامی، عضو هیئت‌علمی پژوهشکده حقوق پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و پژوهشگر قدیمی فقه و اصول در حوزه علمیه قم است

اختصاصی شبکه اجتهاد: به مناسبت ایام محرم، با حجت‌الاسلام والمسلمین محمد باقری شاهرودی، استاد کهنه کار حوزه علمیه قم، در رابطه با برخی امور موهن عزاداری و همچنین تعارض برخی شیوه‌های عزاداری با ایذاء مؤمنین گفتگو کردیم. عضو هیئت استفتاء مرحوم آیت‌الله تبریزی معتقد است افراد توهین کننده را باید نصیحت کرد، اما برخی توهینها، موجب ارتداد است. اذیت نیز اگر به مقدار متعارف باشد، مشکلی ندارد!

شبکه اجتهاد: مدرسه و مکتب فقهی امام خمینی (ره) ویژگی‌های ارزشمند متعددی دارد که به مثابه مقوم‌ها و مؤلفه‌های فقه آن فقیه بزرگ و مرجع تقلید والا مقام‌ می‌باشند. حضرت امام فقیهی اصولی است که علاوه بر سالها تدریس کتابهای رایج در سطوح عالیه حوزه‌ها، سه دوره تدریس خارج اصول در حوزه علمیه قم داشته و به موازات دو دهه تدریس خارج اصول، یک دوره کامل مسائل اصول فقه را به قلم خود نوشته که در معرفی‌های پیشین از آنها سخن گفته شده است. داشتن آثار متعدد فقهی مؤلفه دیگر شخصیت فقهی امام خمینی است؛ به این معنا که ایشان …

دومین همایش «واکاوی اصالت  میراث حدیثی شیعه» به همت موسسه امام‌هادی (ع) در سالن همایش‌های مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه برگزار شد. در این همایش علاوه بر سخنرانی اساتیدی چون ابوالقاسم علیدوست، رضا مختاری و سید محمدکاظم طباطبایی، از کتاب «زیارت عاشورا از آغاز تا امروز» رونمایی شد. همچنین تقریظ مرحوم آیت‌الله العظمی صافی گلپایگانی که گفته می‌شود ۲۰ روز قبل از فوت، بر این کتاب نوشتند، قرائت شد. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد ابوالقاسم علیدوست هم در این همایش، طی سخنانی، عصر حاضر را عصر «تراث سوزی» نامید و اظهار داشت: ما در دوران «تراث سوزی» و «حدیث سوزی» مدرن …

استاد احمد مبلغی گفت: آیت‌الله بروجردی در دو بخش تحول ایجاد کرد یکی فقه الاقوال و دیگری فقه النصوص و همین تحول سبب شده تا ایشان مکتبی متمایز از دیگر فقها داشته باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد احمد مبلغی، عضو مجلس خبرگان رهبری در نشست علمی «حوزه صد ساله» به بررسی مکتب آیت‌الله العظمی بروجردی پرداخت و گفت: مکتب آیت‌الله بروجردی عمدتا متاثر از تحصیلات و تدریس ایشان در حوزه علمیه اصفهان است تا نجف، گرچه زمانی که ایشان به نجف رفت مرحوم صاحب کفایه اصلی‌ترین درس اصول را داشت و ایشان در درس مرحوم آخوند شرکت داشت. استاد …

پتانسیل رشد میان‌مدت تا بلندمدت بخش بانکداری اسلامی در عراق با وجود مشکلاتی که در این بخش وجود دارد، مثبت است. این تقاضا توسط جمعیت عمدتاً مسلمان کشور که ضریب نفوذ بانکداری در بین آنها بسیار پایین است، پشتیبانی خواهد شد. به گزارش شبکه اجتهاد، عراق از جمله کشورهایی است که در ماه‌های اخیر و به دلیل افزایش قیمت نفت به درآمد بالایی دست پیدا کرده و براساس آمار پایگاه اقتصادی استاتیکا، عراق با پیش‌بینی رشد ۹,۵ درصد بعد از غنا در رتبه دوم بیشترین رشد اقتصادی در سال ۲۰۲۲ جای دارد. این درآمد بالا و بازگشت اقتصاد این کشور …

عضو شورای عالی حوزه‌های علمیه از تغییرات مصوب شورای عالی برای فقه و اصول سطوح عالی حوزه‌های علمیه خبر داد و گفت: وقت آن رسیده کتبی که برای آموزش بهتر است انتخاب شود و فرصت‌های طلاب بی‌جا هزینه نشود، لذا قسمت «قطع» و قسمت «تعادل و تراجیح» کتاب رسائل حذف می‌شود و برای اولین بار رسماً «حلقه ثالثه» بدیل کفایه قرار گرفته و از آن امتحان گرفته خواهد شد. همچنین بخش‌های غیرمهم از برنامه آموزشی مکاسب حذف شده و برای مطالعه قرار داده شده است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، استاد محمدمهدی شب‌زنده‌دار، عضو شورای عالی حوزه‌های علمیه و رئیس دفتر …

شبکه اجتهاد: چندصباحی است که در مجامع علمی، نظریه جدیدی با عنوان «فقه نظام ساز» مطرح و نشست‌هایی پیرامون ماهیت و چیستی آن برگزار‌ می‌شود. گزافه نیست اگر ادّعا شود که یکی از زیربنایی‌ترین مباحث در فرآیند نظریه پردازی پیرامون ماهیت فقه نظام ساز، تعیین دقیق تیپ شناسی این نظریه است. بنظر‌ می‌رسد تا تکلیف خود را نسبت به طیف شناسی این نظریه روشن نکنیم و مُوشکافی جدی در مورد سنخ شناسی آن انجام نشود؛ نه‌ می‌توان به دالّ مرکزی این نظریه نزدیک شد و نه‌ می‌توان منابع و روش شناسی دقیقی از آن را ارائه کرد. از این رو …

حجت‌الاسلام محمدحسین ملک‌زاده ضمن اشاره به چیستی نظریه فقهی درباره سه اصل و چهار مرحله مورد نیاز برای تولید نظریه فقهی توضیح داد. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست علمی «دستیابی به نظریه فقهی؛ با بهره‌گیری از اصول حاکم بر فقه نظام‌ساز» با سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین محمدحسین ملک‌زاده، استاد حوزه علمیه، جندی قبل در موسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا(ع) برگزار شد. در ادامه گزیده‌ای از مباحث جلسه را می‌خوانید؛ بحث را در پنج محور دنبال می‌کنم؛ محور اول تعریف اجتهاد، محور دوم منظور از نظریه فقهی، محور سوم منظور از فقه نظام، محور چهارم بیان اصول حاکم بر فقه نظام …

حجت‌الاسلام سیدحسین منافی ضمن تاکید بر اهمیت بررسی اصل عدم تقیه و کاربرد آن در استنباط از روایات، به نقد و بررسی ادله این اصل و بیان اشکالات آن پرداخت. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست علمی «اصل عدم تقیه در روایات» با سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین سیدحسین منافی، استاد سطوح عالی حوزه علمیه قم در مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) برگزار شد که خلاصه آن را در ادامه می‌خوانید؛ یکی از مباحث مهم که در استنباط شیعه مهم است روایات است، چراکه استنباط در فقه و تحلیل معارف دین غالبا متکی بر روایات است. اساسا در کتاب، عقل و اجماع موارد قابل …

فقه نظام قدرت سرپرستی اراده‌ها برای ساخت یک تمدن که در آن، ساختارها و مفاهیم و محصولات هستند را داشته باشد. البته وظیفه سرپرستی اراده‌ها متوجه حکومت است؛ لذا فقه نظام ساز، درحقیقت «فقه حادثه ساز» است و مقدم بر زمان است که استراتژی حاکم بر جهان را تعیین‌ می‌کند و سازوکارهای اجرایی فقه هم در ذیل آن ساخته‌ می‌شود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، همایش ملی «فقه نظام ساز؛ چیستی، ساختار و رویکردها» به همت موسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا (ع) و با همکاری نهادی‌های حوزوی و دانشگاهی، پنج‌شنبه گذشته با حضور اندیشوران، فضلا و طلاب حوزه علمیه قم …

استاد خارج فقه حوزه علمیه قم، گفت: امام خمینی در کتاب «الطهاره»، دایره را برای فتوادادن محدود به روایات کتب اربعه و امثال آن نمی کند، می گوید همین شهرت عظیمه کافی برای فتواست. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد محمد عندلیب همدانی در نشست علمی «جایگاه تراث روایی در مبانی مکتب قم – از حاج شیخ عبدالکریم حائری تا امام خمینی» که از طرف موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره) برگزار شد، اظهار داشت: بزرگان شیعه از ابتدا تاکنون، مبانی متفاوتی در مواجهه با حدیث دارند،‌ می‌توان این دیدگاه‌‌ها را به ۶ قسم تقسیم کرد گرچه خود گرایش‌‌های …

استاد احمد مبلغی ضمن اشاره به سه سنخ نقدهای امام خمینی(ره) بر محقق نائینی تصریح کرد: شما با سنخ‌شناسی هم شخصی که مورد نقد قرار گرفته را بهتر می‌شناسید و مکتب و مدرسه او را می‌فهمید و هم ناقد و مدرسه ناقد را می‌شناسید. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست علمی «سنخ‌شناسی نقدهای امام خمینی(ره) به محقق نائینی» چندی قبل با سخنرانی استاد احمد مبلغی، رئیس شورای دین پژوهان کشور و عضو مجلس خبرگان رهبری و استاد درس خارج حوزه علمیه قم به همت مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) برگزار شد که گزیده آن را در ادامه می‌خوانید؛ موضوع بحث ما نقدهای …

رژیم مطالعاتی ذیل، تحت نظارت علمی استاد محمدباقر ملکیان و در سه سطح مقدماتی، متوسطه و پیشرفته تدوین شده است. هدف از بخش مقدماتی، آشنایی کلی و اولیه با کلان مساله‌های دانش حدیث و زمینه‌های مطالعاتی موجود در این حوزه است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، جایگاه و میزان تاثیر دانش حدیث و همچنین شناخت سرگذشت و اعتبار‌سنجی آن، در مسیر تفقه و استنباط دینی بر کسی پوشیده نیست. عوامل متعددی می‌تواند باعث کم‌رغبتی علاقه‌مندان دانش‌های حدیثی نسبت به ورود جدی به این عرصه شود که بی‌شک یکی از مهمترین این عوامل نبود یک سیر مطالعاتی منظم،‌ منسجم و کارآ در …

حجت‌الاسلام سیدباقری گفت: هدف عمده و اساسی نظام سازی، رسیدن به عدالت است، زیرا هسته مرکزی نظام سیاسی اسلام عدالت بوده و هدف عمده نظام سازی، نظریه پردازی ساخت جامعه عادلانه است. به گزارش شبکه اجتهاد، نظام سازی در فقه، یکی از پرسش‌‌های نوشونده جدی است که در چند دهه گذشته به ویژه پس از انقلاب اسلامی، مورد توجه بوده است و موافقان و مخالفان بسیاری را برانگیخته است. نظام سازی، تکاپویی روشمند، متکی بر مبانی ارزشی و هنجاری و با بهره گیری از منابع عقلی و نقلی است برای ساخت و ایجاد مجموعه‌ای از عناصر نرم افزاری و اندیشه‌ای …

یک پژوهشگر حوزوی با بیان اینکه آثار و بیانات رهبری بیانگر مبانی فقهی ایشان است، اظهار داشت: در نگاه رهبری فقه نظام ساز در واقع فرایندی تدریجی و تکاملی است که برایند هم افزایی همه علوم اسلامی است و به تعبیری نظام سازی کار ویژه همه ارکان و علوم و دانش‌‌های حوزوی است به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام سیدمهدی موسوی در ششمین پیش نشست همایش ملی فقه نظام ساز با موضوع «فقه نظام ساز از دیدگاه امام خامنه‌ای» با اشاره به نگاه اجتماعی و عمل گرایانه مقام معظم رهبری، گفت: ایشان معتقدند همه علوم اسلامی باید ثمر عینی، اجتماعی و …