Tag Archives: انتخاب سردبیر

«علمای اصول غالباً «واجب منظومه‌ای» را به دلیل دو اشکال اساسی محال دانسته‌اند: نخست، مشکل امتثال؛ یعنی اگر قرار شد امتثال کنیم، چه کسی باید شروع‌کننده باشد؟ که در اینجا هرج و مرج به وجود می‌آید چرا که معلوم نیست چه کسی باید امتثال کند و دوم، مشکل عقاب و عصیان؛ به این معنا که اگر یک جزء از منظومه …

آیا سکوت اولیای امر در مسئله‌ای از این قبیل و عدم اهتمام به چنین مواردی، بی‌غیرتی نیست؟ ما باید غیرت سیاسی داشته باشیم که اگر به فردی یا امری، جسارتی با جنبه سیاسی شد، مثلاً گفته شود “مرگ بر فلان” یا “خلع لباس”، واکنش نشان دهیم. اما اگر مسائل اصول اعتقادی و مذهب مورد توهین قرار گیرد، به نحوی که …

شبکه اجتهاد: در دههٔ ۱۳۳۰ شمسی، علامه سید محمدحسین طباطبایی بر ۸۸ موضع از «بحار الانوار» اثر علامه مجلسی تعلیقه نگاشت. قرار بود چاپ جدید این دائرهالمعارف حدیثی شیعه، همراه با این تعلیقات علامه منتشر شود. با این حال، انتشار نخستین مجلدات، واکنش‌هایی را در پی داشت که به مداخلهٔ آیت‌الله العظمی بروجردی انجامید؛ زعیم وقت حوزهٔ علمیه قم با …

نشست علمی «فرصت‌های پژوهشی، روش و دیدگاه‌های علمی آیت‌الله سیستانی؛ از مبانی تا کاربست‌ها» در دانشکده الهیات دانشگاه فردوسی مشهد، فرصتی ارزشمند برای بازخوانی یکی از غنی‌ترین گنجینه‌های اصولی معاصر فراهم آورد. گنجینه‌ای سرشار از نوآوری‌هایی کم‌نظیر در حوزه‌هایی همچون حکومت، مدلول‌های التزامی و اختلاف حدیث. اساتید حاضر در این نشست، ضمن معرفی و تحلیل کتاب «المنهج فی علم الاصول»، …

با تطبیق سندی که نجاشی برای کتاب «صلح الحسن» ذکر کرده، با روایتی که شیخ طوسی در کتاب «الأمالی» نقل کرده است، می‌توان نشان داد که بخش قابل‌توجهی از این دو سند با یکدیگر تطابق دارد. این مسئله احتمال اینکه شیخ طوسی حدیث مذکور را از همین کتاب گرفته باشد، تقویت می‌کند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، دکتر محمود ملکی، عضو هیئت …

«لزوم تسریع در رسیدگی به پرونده‌ها»، «نظارت بر نظام وکالت»، «رسیدگی به بحران مسکن و معیشت مردم»، «پرهیز از تصدی‌گری»، «آثار اعمال قضات بر نزول برکات» و «اصلاح مبنای فقهی و حقوقی مهریه در عقدنامه‌ها» از جمله توصیه‌های مراجع معظم به رئیس دستگاه قضا بود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، حجت‌الاسلام‌ والمسلمین غلامحسین محسنی اژه‌ای، رئیس قوه قضائیه، در سفری غیررسمی …

حجت‌الاسلام والمسلمین امین حسین پوری در نشستی با تمرکز بر دستاوردهای پژوهشی خود در قالب اثر جدیدش با عنوان «دفاع عن نهج‌البلاغه»، به تحلیل و بازخوانی انتقادی مبانی حدیثی در اصالت‌سنجی خطب، نامه‌ها و کلمات قصار موجود در این اثر سترگ پرداخت. اهمیت این پژوهش از آن‌روست که «نهج‌البلاغه» همواره در کانون نگاه‌های تفسیری، تاریخی و فقهی قرار داشته، اما …

طرح مباحث فقهی و نیز تشکیل و تأسیس ابواب و قواعد فقهی و همچنین ارائه نظر و فتوا از طرف فقها در مسائل مختلف و میز پاسخگویی آنان به سؤالات و استفتائات مردم، همه‌وهمه منوط به میزان ارتباط و تعلق موضوع با فعل انسان بوده است. چنانچه موضوع و مسئله‌ای به هر دلیلی و از جمله به دلیل عدم ابتلا …

در فضای علمی کشور، نگاهی تقابلی نسبت به علومی مانند فلسفه علم و هرمنوتیک شکل گرفته است که باعث محروم ماندن حوزه‌های علمیه و دانشگاه‌ها از نکات مثبت و ظرفیت‌های این علوم شده است. این رویکرد که یک علم را به دلیل نظرات نادرست برخی از صاحب‌نظران آن رد می‌کند، منطقی نیست. به گزارش خبرنگار اجتهاد، نشست علمی با موضوع …

شبهه‌ای فقهی در خصوص موتورسواری بانوان مطرح است؛ مبنی بر اینکه روایات، سوار شدن زنان بر زین اسب را ممنوع کرده است و این نهی ممکن است با القای خصوصیت، شامل زین موتور هم بشود. اما تعمیم این مسئله بر موتورسواری و دوچرخه‌سواری با اشکالات جدی روبه‌رو است. محققان تاکید می‌کنند که یقین نمی‌کنند که منظور از آن “زین”، آنقدر …

حجت‌الاسلام والمسلمین علی رحمانی با بیان اینکه حوزه کهن خراسان، مکتبی ریشه‌دار در فقه، فلسفه، حدیث و تفسیر است که امروز در کنار دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌های برجسته، بستری پویا برای رشد و تعالی علمی فراهم آورده است؛ توسعه روابط پایدار با مراکز علمی و اندیشمندان کشور را از اولویت‌های اصلی دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی دانست و با اشاره به …

اختصاصی شبکه اجتهاد: در سلسله نشست‌هایی با عنوان «روش‌های نوین در پژوهش‌های رجالی» با ارائه دکتر احمد پاکتچی، تحولات و رویکردهای نو در علم رجال شیعه مورد بررسی قرار گرفت. این نشست‌ها با هدف بازخوانی انتقادی سنت رجالی و معرفی شیوه‌های علمی نوین در تحلیل داده‌های تاریخی و رجالی برگزار شد. در ادامه، گزارشی تحلیلی از مهم‌ترین محورهای طرح‌شده در …

حجت‌الاسلام متقیان تبریزی با تبیین و نقد مبنای شهید صدر در تحلیل «قاعده اطلاق» و نسبت آن با «موضوع»، «متعلق» و «محمول»، اظهار کرد: روش شهید صدر در این مسئله نه بر استظهار، بلکه بر تحلیل مفهومی استوار است؛ با این حال، ادله او در تبیین تفاوت‌های اطلاقی میان این سه ناحیه، ناتمام بوده و نیازمند برهان بر امکان یا …

حجت‌الاسلام والمسلمین مسیح بروجردی در نشستی علمی به مناسبت سالگرد شهادت آیت‌الله سید مصطفی خمینی، مراتب سواد، توانایی در فهم، نقد و استدلال، و آزاداندیشی ایشان را تشریح کرد و با اشاره به ارائه مدعاهای نو و استدلال‌های تازه توسط حاج آقا مصطفی، جایگاه ایشان را در پیشبرد علوم دینی و تقویت پژوهش‌های مستقل علمی مورد تأکید قرار داد و …

در حالی‌که در سال‌های اخیر نظریه «مقاصد شریعت» به یکی از مباحث پرچالش در فقه تطبیقی تبدیل شده است، استاد مصطفی اسکندری در این گفت‌وگو با رویکردی تاریخی و تحلیلی، ریشه‌های شکل‌گیری این نظریه را از دل سنت فقهی اهل سنت تا ورود آن به میراث فقهی شیعه بازخوانی می‌کند. او با اشاره به تأثیرپذیری شهید اول از شهاب‌الدین قرافی، …

اختصاصی شبکه اجتهاد: با توجه به تحولات نوین در عرصه فناوری و ظهور هوش مصنوعی، فقه شیعه در مواجهه با این پدیده چالش‌های جدیدی پیش رو دارد که نیازمند تطبیق اصول فقه با مسائل دنیای معاصر است. در حالی که برخی کاربردهای هوش مصنوعی مانند ربات‌های مذهبی و اپلیکیشن‌های دینی می‌توانند به عنوان ابزارهایی در خدمت ترویج معارف اهل بیت(ع) …

آیین اختتامیه کنگره بین‌المللی «میرزای نائینی؛ استوانه فقاهت، معنویت و سیاست» در مشهد مقدس با حضور علما و اندیشمندان برجسته حوزه‌های علمیه برگزار شد؛ محفلی که در آن اندیشه سیاسی و اصولی نائینی از زوایای گوناگون بازخوانی شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، آیین اختتامیه کنگره بین‌المللی میرزای نائینی(ره) با شعار «میرزای نائینی؛ استوانه فقاهت، معنویت و سیاست» با حضور علما، …

شبکه اجتهاد: استاد سید محمدمهدی میرباقری در مراسم افتتاحیه مدرسه تکامل فقاهت که با حضور جمعی از فضلا و طلاب در سالن همایش انجمن‌های علمی حوزه علمیه قم برگزار شد، به تحلیل ضرورت تحول در روش‌شناسی فقه اسلامی (تفقه) در مواجهه با چالش‌های پیچیده و سیستمی دنیای مدرن پرداخت. از منظر ایشان فقه غنی موجود با رویکردی عمدتاً «پاسخگو» در …

اختصاصی شبکه اجتهاد: اخیراً حضرت آیت‌الله سبحانی نامه‌ای به رئیس قوه قضاییه[۱] مرقوم فرموده‌اند که در آن نکته‌ای دقیق و پیشنهادی راه‌گشا برای حل معضل مهریه در دادگاه‌ها مطرح شده است. این پیشنهاد، البته از سوی برخی از فضلا نیز مورد نقد و اشکال قرار گرفته است. در این نامه، معظم‌له پیشنهاد کرده‌اند که در تنظیم مهریه‌ها به‌جای قید «عندالمطالبه»، …

تلاش های کنونی ما در علوم اسلامی قادر نیست واقعیت‌های پیچیده بیرونی و پدیده‌های اجتماعی امروز را با همه متغیرها، پیوندها و تحولاتشان به درستی به زبان فقه «ترجمه» کند. رویکرد فعلی به موضوع‌شناسی، امری «ذهنی» است که در بهترین حالت با یک رجوع حداقلی به متخصص همراه است، اما موضوع را آن‌گونه که هست درک نمی‌کند. به گزارش خبرنگار …

با پیام تصویری رهبر معظم انقلاب و حضور آیت‌الله سبحانی و جمعی از برجسته‌ترین شخصیت‌ها و استادان حوزه‌های علمیه، مراسم افتتاحیه کنگره بین‌المللی بزرگداشت علامه میرزای نائینی در قم برگزار شد؛ فقیهی که با عقلانیت مجاهدانه و نظریه‌پردازی ژرف در پیوند دین و سیاست، افقی نو در اجتهاد و حکمرانی دینی بنیان نهاد و همچنان الهام‌بخش حوزه‌های علمیه معاصر باقی …

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در این دیدار، علامه نائینی را از استوانه‌های رفیع علمی و معنوی حوزه کهن نجف خواندند و در بیان ابعاد شخصیتی ایشان گفتند: از جنبه تخصصی، خصوصیت برجسته مرحوم نائینی، شاکله‌سازی در علم اصول بر مبنای نظم فکری و علمی و نوآوری‌های قوی و پر تعداد ایشان است. به گزارش شبکه اجتهاد، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در دیدار …

اختلال هویت جنسی (ترنس‌سکشوال)، یک بیماری روحی-مغزی است که با جراحی، فرد توانایی توالد و تناسل را از دست داده و عقیم می‌شود. فتوای تاریخی امام خمینی (ره) مبنی بر جواز تغییر جنسیت، مشروط به «تغییر حقیقی» بوده است؛ شرطی که با اذعان پزشکان مبنی بر «کپی‌سازی» اندام جنسی، در تعارض جدی فقهی قرار دارد و عدم تدوین قانون جامع، …

تحقیقی جدید در حوزه فقه، مبنای سنتی و رایج «اشتراک احکام بین مؤمنین با مراتب مختلف ایمان» را به عنوان یک مبنای چالشی زیر سوال برده است. این پژوهش نشان می‌دهد که متغیرهایی نظیر مراتب ایمان، برخلاف ذکوریت، انوثیت یا سفر و حضر، توسط فقها به عنوان متغیر لحاظ نشده‌اند، در حالی که این عدم لحاظ مبنا می‌تواند پیامدهای منفی …

اختصاصی شبکه اجتهاد: برای رؤیت هلال در شب اوّل ماه، عواملی چون «زمان غروب خورشید و ماه» و «اختلاف زمان غروب آن دو» و «مختصّات خورشید و ماه و جدایی زاویه‌ای ماه و خورشید که از اختلاف ارتفاع ماه و خورشید، و نیز اختلاف سمت آن دو نشئت می‌گیرد» و «درصد روشنایی هلال و به اصطلاح فاز ماه» و … …

حجت‌الاسلام والمسلمین ایزدهی در تحلیل ماهیت حکومتی خمس و زکات، برخلاف نگاه رایج که آن‌ها را امری عبادی-فردی می‌داند، تأکید کرد که این دو ماهیتاً مالیات‌های حکومتی هستند. برای اثبات این مدعا، به فرمان قرآن کریم «خذ من اموالهم صدقه» اشاره کرد که فعل «خذ» دلالت بر ستاندن توسط حاکم دارد، نه پرداخت داوطلبانه توسط مردم. به گزارش خبرنگار اجتهاد، …

بانو صفاتی با تأکید بر بازگشت تربیت اسلامی به مبانی قرآنی، «کرامت انسانی» و «حیا» را دو اصل زیرساختی در نظام تربیت دینی دانست و گفت: همه هنجارهای تربیتی باید بر کرامت انسان استوار باشد، چراکه خانه پادگان نیست. بی‌توجهی به آموزش حیا در خانواده‌ها و رسانه‌ها زمینه‌ساز آسیب‌های اخلاقی است؛ در حالی‌که اسلام قرن‌ها پیش در سوره نور بر …

در نخستین نشست «گزارش هیئت فقهی ایران از مقالات، ابتکارات و ظرفیت‌های کنفرانس مجمع جهانی فقه جده» با موضوع «دلیل استصحاب: مبانی، گستره، کاربست»، دو استاد حوزه علمیه قم با تأکید بر جایگاه محوری قاعده استصحاب در نظام اجتهادی شیعه، بر کارآمدی آن در مواجهه با مسائل نوپدید فقهی تأکید کردند. استاد سیدنورالدین شریعتمدار جزایری استصحاب را قاعده‌ای فراگیر و …

یک حکومت برای موفقیت نیازمند یک نظام دقیق برای تشخیص اولویت‌هاست. در حکمرانی غیرمعصوم، این وظیفه بر عهده «اتاق فکر» است که باید دارای ویژگی‌های سه‌گانه «ارزش‌بنیان بودن»، «واقع‌بین بودن» و «آزاد و مستقل بودن» باشد. به فرموده امیرالمؤمنین (علیه السلام)، یکی از دلایل نابودی دولت‌ها، ناتوانی در تشخیص اولویت‌ها است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، نهمین نشست از سلسله نشست‌های …

استاد خسروپناه، با بررسی نسبت فقه و علوم انسانی، تأکید کرد که فقه نباید محدود به پاسخ به مسائل فردی باشد و ظرفیت‌های آن می‌تواند به طراحی ساختارهای اجتماعی، سیاست‌گذاری و حکمرانی نیز تسری یابد. او با اشاره به مفهوم «فقه‌ نظام» و تجربه تاریخی فقها در مدیریت جامعه، بر ضرورت بهره‌گیری از فقه برای دستیابی به جامعه‌ی مطلوب و …