شبکه اجتهاد: آیتالله جعفر سبحانی طی یادداشتی به نکاتی راجع به شرایط و روش درس خارج و نکاتی پیرامون نحوه برگزاری دروس حوزه پرداخت که از منظرتان میگذرد: نکات راجع به درس خارج تعریف درس خارج، جایگاه آن و شرائط ورود به آن: درس خارج درسی است که استاد با آشنا کردن حاضران با انظار موجود کیفیت استنباط را از …
Read More »Tag Archives: درس خارج
پرونده «درس خارج»، سبکها، کاستیها و بایستهها
اختصاصی شبکه اجتهاد: شناخت موضوع، شرط موفقیت در هرگونه فعالیت درباره آن است. موفقیت در درس خارج، پیش از آن که محتاج روشها و ابزارهای مناسب باشد، در گرو تصور کاملی است که از آن میشود. بهمناسبت آغاز سال تحصیلی جدید حوزههای علمیه بر آن شدیم موضوع «درس خارج» را با نگاهی تاریخی-تحلیلی، آسیبشناسانه و روشی مورد بازکاوی قرار دهیم و …
Read More »اجتهاد افراد، ناشی از تلاش خود آنهاست نه برنامهریزی حوزه!/ بعضی از بزرگان، هدف از درس خارج را اشتباه گرفتهاند/ سنتهای حوزوی الزاماً مطلوب نیست
نظام آموزش سنتی حوزه، از گذشته تا امروز، در کنار نقاط قوت، نقاط ضعفی هم داشته و دارد. هر چیزی که سنت حوزوی محسوب شود مطلوب نیست. سنتهای خوب زیادی داریم، سنتهایی که قابلشمارش است، اگرچه سنتهای بد هم کم نیست. اگر کسی به قدرت استنباط برسد بیشتر به اتکای تلاش شخصی خود فرد بوده تا اینکه نظام حوزه او …
Read More »کسی که کوتهاندیش است را نمیتوانیم مجتهد بنامیم/ تقلیل فقه معاصر به مسائل مستحدثه نادرست است/ ارزشیابی دروس خارج، نباید دولتی شود
استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم گفت: کسی که کوته اندیش است را نمیتوانیم مجتهد بنامیم ولو به آیات و احادیث متناسب مسلط باشد، سالیان سال تدریس کرده باشد و کتاب و مقالههای زیادی هم نوشته باشد. اختصاصی شبکه اجتهاد: شاید اگر چند دهه پیش کسی سخن از فقه معاصر و برگزاری درس خارج در رابطه با آن …
Read More »درس خارج مقتلخوانی در واقع لوث کردن درس خارج است/ خروجی درس خارج باید اجتهاد باشد/ درس خارج بیش از ۱۰ سال بیمعناست
استاد درس خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم، با بیان اینکه نباید عنوان درس خارج را با طرح مباحثی مانند فقه مقتلخوانی لوث کنیم، گفت: اینکه کسی که ۳۰ سال درس خارج برود و مجتهد نشود یا خودش مشکل دارد یا استادش یا هر دو؛ وگرنه درس خارج بیش از ده تا دوازده سال زمان لازم ندارد. به گزارش …
Read More »حوزه گذشته در عرصه «مجتهد پروری» موفقتر بود/ توجه حوزه امروز به مسایل جدید فقهی بیشتر از گذشته است/ فضای رسمی حوزه با «آزادی بیان حقیقی» فاصله دارد/ برخی با تفسیرهای مضیق از حوزه انقلابی، «غیریت سازی» میکنند
شبکه اجتهاد: حجتالاسلام والمسلمین دکتر احمد واعظی، در گفتگویی «تنوع رشتههای دانشی»، «تخصص گرایی»، «تقویت وجه اجتماعی»، «پر رنگ شدن وجه سیاسی» و «رشد نسبی تمایلات بین الملل» را از مهم ترین ویژگیهای حوزه امروز برشمرد و نقدی بر کمرنگ شدن «سنت مباحثه» در حوزه امروز دارد و بیان میکند که اگرچه در حوزه کنونی به مسایل جدید فقهی توجهی …
Read More »کارآمدی جمهوری اسلامی در گرو کارآمدی فقه و فتاوای روزآمد است/ نباید «پژوهش سفارشی» جایگزین «پژوهش واقعی» شود/ از نوآوری و طرح نظرات جدید واهمه نداشته باشیم
یکی از دغدغههای امام خمینی(ره) در سالهای آخر عمر شریفشان این بود که با توجه به نیازهای گسترده جمهوری اسلامی به آراء فقهی، فقه امامیه متهم شود که پاسخگوی نیازهای امروز جامعه نیست. دستکم بخشی از کارآمدی جمهوری اسلامی به عنوان یک حکومت دینی در گرو کارآمدی فقه و فتاوای روزآمد فقهی است، به گونهای که مدیران کشور در عرصههای …
Read More »جای خالی درس خارج «تفقه در دین» و «فلسفه فقه» مشهود است/ نیازی نیست فقه متکفل همه مسایل باشد/ همه مشکلات عالَم را با درس خارج نمیتوان حل کرد
علم فقه فرزند قرآن و حدیث هست به جهت اینکه تکیه گاه و مستندات اصلی فقه، قرآن و حدیث است لذا به نظر میرسد کسی که میخواهد مجتهد در فقه باشد و درس خارج فقه بدهد، قبل از آن باید مجتهد در قرآن و حدیث باشد. اگر اطلاعات استاد فقه از علوم قرآن و حدیث در حد عمومی باشد، کفایت …
Read More »نباید با موضوعات جدید سطحی برخورد کرد/ سرعت تحولات در حوزه هنوز متناسب با جامعه نیست/ برخی به موضوع شناسی مسائل جدید بها نمیدهند
تصویر ذهنی فعلی ما در حوزه این است که اگر بخواهیم در یک زمینهای نظر بدهیم، از متخصص آن حوزه پرسش میکنیم. این روش به ویژه در مسائل اجتماعی مربوط به اقتصاد و سیاست، در عمل نادرست و جهت دار است. موضوعات به راحتی دریافت نمیشود و اینگونه نیست که در مشورت با یک کارشناس بتوان به موضوع شناسی دقیق …
Read More »حوزههای تخصصی بیش از گذشته به رسمیت شناخته شوند/ حوزههای سیاستگذاری در حوزه مشتت است/ آینده حوزه را دچار افت علمی شدیدی میبینم
استاد حوزه علمیه اصفهان به کتب حوزوی نه از جهت بار علمی بلکه از نظر سبک آموزشی و محتوای کتب انتقاد دارد و آینده حوزه را دچار افت علمی شدیدی میبیند؛ نه صرف رویکرد کتب حوزوی که بسیار نقص دارد بلکه مسایل پیرامونی مثل معیشت وجود دارد که روی بحث علمی حوزه تأثیرگذار است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام مهدی …
Read More »تفکر «سنتگرایی» مانعی برای پیشرفت سریعتر حوزه شده است/ حوزهها در زمینه «موضوعشناسی» باید با علوم دیگر آشنا شوند
سنت گرایی از این جنبه منفی است که بخواهیم بر همان نظریات سلف صالح باقی بمانیم چرا که این امر باعث عقب ماندگی حوزه ها می شود. هنوز عده ای تأکید دارند که باید راه سلف صالح را طی کنیم و با همان نظرات آشنا شویم، اما به نظر می رسد حوزه ها برای اینکه در این عرصه نیز پیشرفت …
Read More »نباید در عرصه موضوع شناسی به حوزههای قبلی بسنده کرد/ عنصر زمان و مکان به صورت فراگیر در حوزه مورد توجه نیست
عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه با اشاره به اهمیت موضوع شناسی در حوزههای علمیه، گفت: «اشتغال زنان» در ظاهر مساله جدیدی نیست و سابق بر این هم زنان بیرون از منزل فعالیت داشتند، اما در واقع، چون مناسبات اجتماعی تغییر کرده است، اینکه الگوی مطلوب اشتغال زنان در زمان حاضر چیست، نیاز به موضوع شناسی دارد و نمیتوان …
Read More »تلقی اشتباه از «تغییر کتب درسی حوزه»/ تداوم روند فعلی خسارت زننده است
عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه گفت: کسانی که قائل به ضرورت و لزوم تغییر متون درسی اصلی حوزوی هستند، میگویند ما بیشتر به سراغ قالب و ساختار یک متن میرویم تا محتوا. هرچند در نگارشهای مرتبط با یک متن آموزشی نباید از دستاوردهای جدید علمی هم غافل شد. الان در دروس خارج حوزه کمتر مجتهدی را میبینید که …
Read More »آیات الاحکام و آیات الولایه در درسهای خارج کمرنگ است/ باید مجتهدین توانمند و متخصص و آگاه به زمان تربیت شوند
استاد حوزه علمیه قم عنوان کرد: آیات الاحکام و آیات الولایه در درسهای خارج ما کمرنگ است. اگر بگوئیم آیات الولایه در این کرسیها نیست، شاید مبالغه نکرده باشیم. ابن حجرشافعی در کتاب «المحرقه» نقل میکند که در رابطه با امیرالمومنین (ع)، ۳۰۰ آیه نازل شده است؛ اما در حوزههای علمیه ایران چند کتاب در مورد آیات الولایه تالیف شده …
Read More »هفت شاخصه مهم در «درس خارج»
حجتالاسلام هادی سروش، با تأکید بر اینکه تا به امروز ظرفیتهای دانش وسیع و پخته فقه مغفول مانده و از امکانات آن به طور کامل بهره گیری نشده است، گفت: امروز به تقویت شاخصههای مهمی در فقه احتیاج داریم که این شاخصهها «توجه به آیات قرآن»، «تلفیق قواعد و روایات»، «عقل و بنای عقلا»، «شریعت سهله و سمحه» و «تقویت …
Read More »بدون توجه به عنصر زمان و مکان نمیتوان در هیچ مسالهای اظهار نظر کرد/ پرداختن صرف به موضوعشناسی برای حل مسائل کافی نیست
استاد درس خارج فقه حوزه علمیه قم معتقد است: بدون توجه به عنصر زمان و مکان نمیتوان در هیچ مسالهای اظهار نظر کرد اما در عین حال، این بدان معنا نیست که احکام شریعت به لحاظ گذر زمان، تبدّل پیدا کند بلکه احکام شریعت در طول زمان ثابت هستند. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد محمد قائنی استاد خارج فقه و …
Read More »فقها به سؤالات روز «حقوق اساسی، حقوق شهروندی و حقوق زنان» پاسخ دهند
مسئول شورای عالی سیاستگذاری موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)، معتقد است که فقه بالنده به سوالات اصلی بشر امروز در حوزههای مختلف از جمله سیاست، فرهنگ، خانواده و حقوق فردی، خانوادگی و اجتماعی میپردازد و در حقیقت فقه زندگی است. حجتالاسلام مقدم اصلی ترین مساله امروز را «حقوق اساسی» و در مرحله بعد مسایل مربوط به «حقوق …
Read More »دروس خارج نگاه حکمرانی به مسایل ندارند/ «شورای دروس خارج فقههای حکمرانی» شکل بگیرد
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی علاوه بر اینکه تأکید دارد حوزه علمیه در دهه اخیر سیر صعودی و تکاملی داشته است، به دو آسیب فعلی دروس خارج فقه اشاره دارد: یک آسیب اینکه دروس خارج «نگاه نظام وار و شبکهای» به مسایل ندارند و دومین آسیب اینکه دروس خارج فقه تخصصی نیاز به یک «مدیریت سیستمی» دارد …
Read More »تربیت مجتهدین توانمند «بسیار کند» است/ لزوم بازنگری شیوه تدریس درسهای خارج
عضو هیئت موسس مجمع عالی حکمت اسلامی با انتقاد از کلاسهای درس خارج که گاهی تا ۵۰۰ نفر تشکیل میشود، گفت: بسیاری از درسهای خارج به خطابه و سخنرانی تبدیل شدهاند و آن کارآمدی لازم را ندارند. به جای اینکه ۵۰۰ نفر در یک کلاس درس خارج حاضر شوند، استاد از این ۵۰۰ نفر مصاحبهای کند و ۳۰ تا ۴۰ …
Read More »اساتید و طلاب شیوه تدریس و تحصیل خود را تغییر دهند/ اجتهاد بدون نظر متخصصان فن به نتیجه نمیرسد/ در اصول هم باید عنصر زمان و مکان دیده شود
محقق، مؤلف و استاد سطوح عالی حوزه علمیه قم، نقادی و پرسشگری و پیش مطالعه از سوی طلاب، شیوه تدریس اساتید، تقویت روابط اساتید با طلاب را از جمله موانع و کاستیهای رسیدن دروس خارج به وضعیت مطلوب دانست و گفت: تأثیر عنصر زمان و مکان در امر اجتهاد قابل انکار نیست، اما تأثیر زمان و مکان را به علم …
Read More »بهجای انگشت اتهام، از دستاوردهای علمی حوزه «حمایت» و «بهرهبرداری» کنید
استاد برجسته سطح خارج حوزه علمیه، کرسیهای درس خارج حوزههای علمیه را از نظر کیفی و موضوع شناسی، به روز و علمی دانست و با انتقاد به برخی مسئولین و نهادها، گفت: امروز اگر یک موضوع تخصصی در مجلس شورای اسلامی یا در دولت یا در قوه قضاییه مطرح هست و توقع است که حوزههای علمیه پاسخگو باشند، از سوی …
Read More »دانش فقه پذیرای ترمیم، تکمیل و توسیع از سوی صاحبان تخصص و تمحض است/ مجتهدین جدید حوزه شناسایی و بکار گرفته شوند
استاد درس خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم اظهار کرد: دانش فقه پذیرای ترمیم، تکمیل و توسیع از سوی صاحبان تخصص و تمحض است و در آن ظرفیتهای پنهانی وجود دارد که کشف و بهره وری از آن با انضباط فقه جواهری، دانش فقه را پاسخگوی مسائل نوپیدا میکند. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد ابوالقاسم علیدوست، عضو جامعه مدرسین …
Read More »«اهلیت» مهمترین مسئله در اجتهاد است/ حوزه علمیه با نقطه مطلوب فاصله دارد/ حوزه به علم درایه بیشتر توجه کند
رئیس موسسه اجتهاد با بیان اینکه «اهلیت» مهمترین مسئله در اجتهاد است، گفت: حوزه در زمینه پاسخگویی به نیازهای روز جامعه تا نقطه مطلوب فاصله دارد ولی در مقایسه با گذشته میتوان گفت کارهای صورت گرفته درخور و نتیجه بخش بوده است. به گزارش شبکه اجتهاد، محمدحسین احمدی فقیه یزدی در گفت وگو با «شفقنا» اظهار داشت: امروز با توجه …
Read More »مبانی حاکمیت محور دروس خارج قرار گیرد/ مسیر فعلی کرسیهای درس خارج قابل قبول است/ مصادیق مسائل متناسب با شرایط زمان و مکان
استاد درس خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم بر ضرورت ساماندهی دروس خارج تاکید کرده و میگوید: برخی دروس در حدّ دو تا سه شاگرد و برخی با حضور صدها شاگرد برگزار میشود که بعضا آسیبهایی از جمله نداشتن ارتباط کافی بین استاد و شاگرد و حضور برخی در جلسات درس خارج به عنوان مستمع آزاد و با سنین …
Read More »نظارت بر استاد نباشد، دروس خارج درس نمیشود!/ ساماندهی و نظارت بر دروس خارج و تقریرات امری ضروری است
نظارت بر استاد نیز اهمیت دارد و توانمندی تحلیل علمی، اشاره به نظریات علما، و ارائه نظر و رای خود از مولفههای حداقلی کرسی درس خارج است. نظارت بر استاد نباشد، دروس خارج درس نمیشود! استاد بدون تحلیل علمی میآید و مطالبی را میگوید و شبیه این است که یک مقالهای را میخواند. نظارت بر استاد نباشد، اینطور میشود. به …
Read More »پرونده ویژه «درس خارج» منتشر شد
اختصاصی شبکه اجتهاد: شناخت موضوع، شرط موفقیت در هرگونه فعالیت درباره آن است. موفقیت در درس خارج، پیش از آن که محتاج روشها و ابزارهای مناسب باشد، در گرو تصور کاملی است که از آن میشود. بهمناسبت آغاز سال تحصیلی جدید حوزههای علمیه بر آن شدیم موضوع «درس خارج» را با نگاهی تاریخی-تحلیلی، آسیبشناسانه و روشی مورد بازکاوی قرار دهیم و …
Read More »نگاهی به شیوههای مباحثه و تقریرنویسی/ محمدعلی رضایی اصفهانی
شبکه اجتهاد: یکی از شیوههای رایج در حوزه تقریر یا نوشتن درس استاد است. نویسنده در این اثر به نقد و بررسی شیوههای مختلف تقریرنویسی و شیوههای درس خارج پرداخته و پیشنهاداتی جهت ارتقاء کیفیت درس خارج ارائه مینماید و در پایان به ریشهیابی توهم غلطِ «اجتهاد در عصر ما محال است» میپردازد. تقریر یا نوشتن درس استاد مفید است …
Read More »هویت درس خارج، پژوهشی است نه آموزشی/ پیشنیاز یک درس خارج، روش تحقیق و روش تفکر است/ موضوع بسیاری از درس خارجها موضوعات مبتلابه حکومتی باشد
پیشنیاز یک درس خارج، روش تحقیق و روش تفکر است، گاه سروران و افاضل محتواهای خوبی را دارند ولی همهاش بصورت ناخودآگاه است و در سیر آزمون و خطا به دست آمده است و چون قدم به قدم، الگوریتمی و روشمند و خودآگاه نیست، نحوه تعمیم، نحوه انتقالش به دیگران، نحوه استفاده در حل مسئله، به نقصانها و خلاهایی دچار …
Read More »مراحل فقه آموزی در «درس خارج»/ امیر غنوی
شبکه اجتهاد: از دو زاویه میتوان درس خارج را بررسی کرد؛ زاویه اول، زاویه استادانی است که درس خارج دارند و در درس خارج میخواهند سیری را در پیش بگیرند تا طلبه به مطلوب و مقصود، نائل شود. زاویه دوم، زاویه طلاب است. با توجه به وضع موجود و نقایص این ساختار، طلبه چه راهی را باید پیش بگیرد تا …
Read More »نگاهی تاریخی، آسیبشناسانه و روشی به درس خارج/ چرا درسهای خارج ما «اجتهاد» ایجاد نمیکند؟
استاد احمد مبلغی معتقد است: درس خارج به دو معنا باید فارغ از فضای درسی باشد؛ اول اینکه به قرائت متن نپردازد و دوم اینکه علم را از جایی که تا حال پیش رفته است، جلوتر ببرد. باید الگویی برای درس خارج، تعریف و ترسیم کنیم و اجزا و عناصری را در آن ملاحظه کنیم که تأمینکننده این دو جنبه …
Read More »