یک عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، اظهار کرد: جا افتادن مقوله ولایت فقیه در عصر حاضر و متناسب با اقتضائات دنیای مدرنیته نیازمند بازخوانی علمی و بحث جدی فقهی است و طبیعی است که فقه شیعه به عنوان هسته مرکزی اداره جامعه باید بتواند خودش را به گونهای بازتولید و بازخوانی کند که توانایی اداره روزآمد جامعه را داشته باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، در راستای برگزاری همایش ملی «بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی و توسعه علوم انسانی»، مجموعه نشستهای کارگروه سیاست، با حضور سیدسجاد ایزدهی و دیگر اعضای هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی برگزار …
توضیحات بیشتر »اجتهاد عقلانی و سنجیده؛ لنگرگاه پشتیبانی فقه سیاسی شیعه
حجتالاسلام سیدباقری معتقد است که اجتهاد عقلانی و سنجیده لنگرگاهی است که میتواند به صورت دقیق فقه سیاسی شیعه و نظام جمهوری اسلامی را پشتیبانی کند و به صورت منظم متحول و فقه شیعه را در یک روند منظم و منطقی متحول کند؛ فقه شیعه بعد از انقلاب نیز با این رویکرد سازوکارهایی مانند حضور مصلحت و عقلانیت و بهرهگیری از دانش اصول فقه را در قالب دستگاه اجتهاد پیگیری میکند. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست کتابخوان تخصصی انقلاب اسلامی، در محل کتابخانه آستان مقدس حضرت معصومه(ره) برگزار و به صورت مجازی برگزار شد. حجتالاسلام سیدکاظم سیدباقری، عضو هیئت علمی …
توضیحات بیشتر »گزارشی از کرسی ترویجی «ساختار و نظام مسائل فقه سیاسی»
ارائه دهنده نشست گفت: اگر بخواهیم گستره موضوعی فقه سیاسی را به لحاظ حوزه مسائل، مورد بررسی قرار دهیم، در فرض مضاف بودن فقه به سیاست، مسائل فقه سیاسی، بخشی از مسائلی هستند که صبغه سیاسی دارند. در فرض ترکیب تألیفی فقه و سیاست، لازم است دامنه مسائل دو عنصر تشکیل دهنده این اصطلاح مرکب یعنی مسائل فقه و مسائل سیاست را در کنار هم بررسی نمود؛ و لکن اگر فقه سیاسی را یک وحدت ترکیبی دانستیم، فقه سیاسی را به مثابه رویکرد سرپرستی تکامل ارادههای اجتماعی دانسته و در این رویکرد گستره موضوعی به لحاظ مسائل مورد بررسی قرار …
توضیحات بیشتر »ساماندهی نهاد مرجعیت با نهاد ولایت فقیه/ فقها باید در تصمیمگیریها و تصمیم سازیهای حاکمیت نقش داشته باشند
دکتر فراتی بیان اینکه فقها و مجتهدان باید در تصمیمگیریها و تصمیم سازیهای حاکمیت نقش داشته باشند، عنوان کرد: ولی فقیه میتواند حق انتخاب و انتصاب برخی از اعضای حکومت دینی همچون فقهای شورای نگهبان را به فقها و مراجع داده و به آنها میدان بدهد تا بهنوعی در امور حکومتی مداخله داشته باشند یا میتواند اجازه دهد تا جزء ممتحنین نامزدهای مجلس خبرگان شوند تا احساس نکنند در نحوه تصمیمگیری و تصمیم سازی حکومت دخیل نیستند. به گزارش شبکه اجتهاد، کرسی آزاداندیشی «ساماندهی نهاد مرجعیت با نهاد ولایت فقیه» با ارائه دکتر عبدالوهاب فراتی، نویسنده و عضو هیئت علمی …
توضیحات بیشتر »عرصه خصوصی شهروندان در نظام اسلامی به چه میزان است؟/ سید کاظم سیدباقری
شبکه اجتهاد: نوشتار پیشِ رو در جستوجوی پاسخ به این پرسش است که از منظر فقه شیعه، ضوابط دخالت نظام اسلامی در عرصه خصوصی شهروندان کدام است؟ یکی از مسائل مهم و چالش برانگیز در نظامهای سیاسی، گستره اختیارات حاکمان و دخالت یا عدم دخالت آنان در زندگی خصوصی شهروندان میباشد. عرصه خصوصی اغلب از قیدوبندهای اجتماعی، رهاست و از تکلفها و مسئولیتهای زندگی جمعی به دور است و افراد، فارغ از دغدغههای سیاسیـاجتماعی به زندگی خویش میپردازند. از آنجا که برخی از کارگزاران بدون ملاحظات و موازین شرعی و قانونی، از روی برداشتهای شخصی و گاه سیاسی و گروهی، …
توضیحات بیشتر »انقلاب اسلامی و تحول در فقه سیاسی شیعه
این نوشتار در پی پاسخ به این پرسش است که انقلاب اسلامی ایران موجب چه تحولاتی در فقه سیاسی شیعه گردیده است؟ این بحث با رویکرد درجه دو و رصدِ تحولِ درونی فقه سیاسی شیعه به انجام رسیده است. در پاسخ، این فرضیه طرح شده است که با توجه به برخی زمینه های سیاسی – اجتماعی پس از انقلاب اسلامی مانند ورود به حوزه قانونگذاری، اجرای حدود الهی و عملیاتی کردن آموزه مشورت، میتوان تحول در فقه سیاسی را در مواردی مانند تلاش برای رسیدن به دانش مستقل فقه سیاسی، ارائه گزینه بدیل قدرت، تلاش برای پویایی فقه سیاسی، توجه …
توضیحات بیشتر »مهاجرنیا: ادله ولایتفقیه حاکم بر ادله حزب نیست/ سیدباقری: حزب نصیحتگر حکومت و راهی برای احقاق حقوق مردم است/ بنایی: گذاشتن کلمه «فقه» پیش از «تحزب»، بحث را فقهی نمیکند!
عدهای منکر وجود حزب در دیناند و اشکال میکنند که دلیلِ خاص بر تشکیل حزب نداریم. به نظر ایشان، ادله ولایتفقیه حاکم بر تحزب است و أقوم از ادله تحزب است یا اینکه معتقدند حزب موجب سلب آزادی و عدم شایستهسالاری میشود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، نشست علمی-ترویجی «عرضه و نقد دیدگاه علمی فقه تحزب» روز دوشنبه ۱۸ آذر ۱۳۹۸ برگزار شد. در این نشست که در محل مؤسسه آموزش عالی طلوع مهر در قم برگزار شد، حجتالاسلام دکتر محسن مهاجرنیا، معاون پژوهشی این مؤسسه به ارائه نظریه پرداخت و آقایان حججاسلام دکتر علی بنایی رئیس مؤسسه طلوع مهر و …
توضیحات بیشتر »جریانهای وحدتسوز و نبود فضای گفتگو، سبب ایجاد گسست در جهان اسلام شده است
سیدباقری، عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی گفت: معتقدم راه برون رفت از این وضعیت به دست اندیشمندان و نخبگان مسلمان است، زیرا که بازیگران سیاسی نیز در بسیاری از مواقع متأثر از نخبگان خود هستند. اگر اندیشه وران جامعه اسلامی تلاش کنند که با یکدیگر به شکلی صادقانه و در قالب گفتگوهای علمی و منصفانه، مسائل را حل و فصل کنند، آن وقت است که شاهد شرایط متفاوتی خواهیم بود. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین دکتر سید کاظم سید باقری، عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در مورد ضرورتهای تحقق وحدت میان امت اسلامی …
توضیحات بیشتر »گزارش تفصیلی از کرسی علمی ترویجی تعامل «مرجعیت» با نهاد «ولایت فقیه»
کرسی علمی ترویجی تعامل مرجعیت با نهاد ولایت فقیه با حضور جمعی از پژوهشگران حوزه فقه و اندیشه سیاسی با بررسی و تدقیق بر مهمترین نظرات و آراء در این عرصه برگزار شد. به گزارش شبکه اجتهاد، ارائه دهنده بحث در این نشست دکتر عبدالوهاب فراتی عضو هیأت علمی گروه علوم سیاسی پژوهشکده نظامهای اسلامی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی بود و حججاسلام والمسلمین سید سجادایزدهی، محسن مهاجر نیا، محمد ملکزاده و مسعود عبدالحسین پورفرد از اعضای هیأت علمی گروه علوم سیاسی پژوهشکده نظامهای اسلامی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی به نقادی بحث ایشان پرداختند. دبیر علمی این کرسی را …
توضیحات بیشتر »معیارپردازی در عدالت سیاسی با تأکید بر معیار برابری در اندیشۀ اسلامی
معیار عدالت، ملاک و ضابطهای است که ما را در تشخیص انواع مفاهیم ناظر به موضوع عدالت، بهره گیری عادلانه از منابع معرفتی معتبر، روشهای تعیین مصادیق و گذر از فاصلۀ مفهوم به مصداق، یاری میدهد، به کمک معیارها میتوان جامعۀ عادل را از جامعه غیر عادل بازشناخت. به گزارش خبرنگار اجتهاد، چهارشنبه ۱۷ بهمن ماه، نشست «معیارپردازی در عدالت سیاسی با تأکید بر معیار برابری در اندیشۀ اسلامی» با ارائه حجتالاسلام دکتر سیدکاظم سید باقری و با حضور ناقدان حجتالاسلام دکتر محمدعلی سوادی و دکتر حسین رمضانی در سالن همایش پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه برگزار شد که متن ارائه …
توضیحات بیشتر »عدالت، راهبر قانون است/ سیدکاظم سیدباقری
شبکه اجتهاد: عدالت اجتماعی از موضوعات چالشی تحقیقات پژوهشگران است. حجتالاسلام دکتر سیدکاظم سیدباقری در جدیدترین یادداشت خود با عنوان “عدالت، راهبر قانون” به این مقوله پرداخته است که از منظرتان خواهد گذشت: قانون، ضوابط و اصول کلّی معیّنی است که از طرف یک منبع دارای قدرت و اعتبار اجتماعی، مقرر میشود و در آن برای همه کسانی که در قلمرو آن منبع قدرت زندگی میکنند، تکالیف، حقوق ومسؤولیتهایی معیّن گردد که همگان، قوی یا ضعیف، به رعایت آن ملزم باشند و به عواقب تخلّف از آن گردن نهند. قانون و عدالت، هر دو فراگیر و بهرهآور برای جامعه میباشند …
توضیحات بیشتر »قیام امام حسین(ع) را سیاست زده تحلیل نکنیم
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در مرکز مطالعات بین رشتهای، خرافه گرایی و فروکاستن قیام امام حسین(ع) در جهت منافع شخصی و حزبی را از جمله آسیبهای عدول از فلسفه عاشورا برشمرد و گفت: باید تلاش کرد تا قیام امام حسین(ع)، سیاستزده تحلیل نشود و نیز منبرها و جلسات مذهبی، نباید دچار فرقه گرایی، گروه گرویها و حزب گراییها شود. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام سیدکاظم سیدباقری در گفتوگویی، پیرامون ضرورت بازگشت فلسفه عاشورا در منابر و مجالس اظهار داشت: هر تحلیل، جایگاه و هدفی که برای هر قیام و مکتبی، تعریف میشود، برخاسته از واژگان و …
توضیحات بیشتر »وضع مطلوب دولت اسلامی از رهگذر عمل به قانون شرع و عقل به دست میآید/ مهمترین تفاوت حکومت اسلامی با حکومت سکولار
حجتالاسلام سید باقری با بیان این که دولت اسلامی را باید از دولتهای ایدئولوژیک و سکولار جدا کرد، خاطرنشان ساخت: در حکومت سکولار آن چه در محوریت قرار میگیرد مردم و رضایت آنها است، ولی در هسته مرکزی حکومت اسلامی قانون و احکام اسلام قرار داشته و خواست و رضایت مردم باید بر اساس رضایت الهی تنظیم شود. به گزارش شبکه اجتهاد، قانون هر قدر کامل و غنی باشد به تنهایی نمیتواند سعادت بشر را تامین کند و در جامعه به حاکمیت برسد. مجموعه قوانین حتی اگر متکی به وحی باشد برای اصلاح جامعه کافی نیست. برای این که قانون …
توضیحات بیشتر »اولویت نظام پارلمانی نسبت به نظام ریاستی در اسلام/ سازگاری بیشتر پارلمانتاریسم با ساختار ولایت فقیه/ اجماع فقهای شیعه و سنی در مخالفت با تفکیک قوا
نظام پارلمانی در اسلام از آن جهت اولویت دارد که هزینههای کمتر و فایده بیشتری دارد؛ در تحکیم موقعیّت ولایت فقیه نیز کارآمدی بیشتر از خود نشان میدهد چراکه چالش بین رئیس جمهور و رهبری در این ساختار کمتر است. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست علمی امکانسنجی پارلمانتاریسم در نظام سیاسی جمهوری اسلامی ایران، دوشنبه دوم مردادماه به همّت پژوهشگاه فقه نظام در تالار نشستهای این پژوهشگاه برگزار شد؛ در این نشست علمی حجتالاسلام والمسلمین دکتر سیدسجاد ایزدهی عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، به عنوان ارائه دهنده و حجتالاسلام دکتر حسین جوان آراسته عضو هیأت علمی پژوهشگاه حوزه …
توضیحات بیشتر »فهم فقه حکومتی امام خمینی مستلزم شناخت رویکرد امام در همه علوم اسلامی است
در دین شناسی جامع و موردنظر امام خمینی(ره) به همه آیات قرآن و ابواب روایی توجه میشود و برخلاف نگاه جزئی، سامان دهی حیات انسان در اجتماع اصل قرار میگیرد؛ از اینرو فهم فقه حکومتی امام خمینی(ره) مستلزم شناخت مکتب جامع ایشان است، به عنوان مثال اگر بحث ولایت فقیه را در کلام نبینید، ولایت فقیهی در فقه مطرح میکنید که اختیارات ندارد، چون کلام متحول نشده است، بنابراین برای رسیدن به فقه حکومتی موردنظر امام خمینی(ره) باید دانش کلام، حکمت، اخلاق، تفسیر قرآن و همه دانشها حکومتی باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، نخستین نشست علمی از سلسه نشستھای فقه …
توضیحات بیشتر »وظیفه اصلی روحانیت در دهه چهارم انقلاب، نقد آگاهانه و از روی انصاف است
استادیار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی گفت: یکی از وجوه جدی یاری به نظام جمهوری اسلامی در کنار تبیین و طرفداری از مبانی و دستاوردهای آن، نقد منصفانه است، یعنی روحانیت اگر بخواهد وظیفه اصلی خود را در دهه چهارم انقلاب به درستی انجام دهد، نقد آگاهانه و از روی انصاف است، این امر میتواند یک بار دیگر، روحانیت را به جایگاه اصیل خود رساند و نظام را به شایستگی تقویت کند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت الاسلام والمسلمین سیدکاظم سیدباقری درباره رسالت اصلی حوزه علمیه در شرایط فعلی جهان تشیع و ایران، اظهار کرد: وظیفه اصلی و عمده روحانیت …
توضیحات بیشتر »عوامل سیاستزدگی در میان حوزویان و راههای برون رفت از آن/ سید کاظم سیدباقری
اختصاصی شبکه اجتهاد: حجتالاسلام دکتر سید کاظم سید باقری، استادیار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، چندی پیش در همایش «حوزه انقلابی، مسئولیتهای ملی و فراملی» که در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار شد، مقاله خود تحت عنوان «عوامل سیاستزدگی در میان حوزویان و راههای برون رفت از آن» را ارائه کرد. بخشهایی از ارائه ایشان از این مقاله، ازنظر شما میگذرد. جذابیتهای سیاست، عاملی برای سیاست زدگی ما نباید فراموش کنیم که به هر حال سیاست جذابیتهای خاص خودش را دارد. سیاست، قدرت میآورد و کمتر کسی است که به دنبال آن نباشد. واقعیت این است که اگرچه امام …
توضیحات بیشتر »هسته عدالت، احقاق حقوق شهروندی است/ باید سیاست به دنبال اخلاق و عدالت حرکت کند
غالباً اندیشه ورزی در عرصه تعاملات بیرونی بر عهدهی سیاست است. تنظیمگر روابط درونی انسان که از درون سامان میگیرد و بعد وارد روابط سیاسی میشود، اخلاق است. هردوی اینها هم یک هدفدارند؛ یعنی هدف اخلاق و سیاست از منظر اسلام، سعادت است. لذا در این مرحله اخلاق و سیاست در کنار هم قرار میگیرند. پس ما میتوانیم بگوییم که در اخلاق و سیاست میخواهیم به عمل صالح برسیم. به گزارش خبرنگار اجتهاد، کرسی ترویجی با موضوع «کارکردهای عدالت در حکمرانی اخلاقی» زیر نظر گروه سیاست پژوهشکده فرهنگ و اندیشه اسلامی، در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی واقع در شهر …
توضیحات بیشتر »تحول در متون درسی حوزه نیاز به فرهنگسازی و برخورد عالمانه دارد
حجتالاسلام سیدباقری تحول در متون درسی حوزه را نیازمند فرهنگ سازی و برخورد عالمانه دانست و اجرایی شدن تحول در حوزه را خواسته بزرگان حوزه ذکر کرد.
توضیحات بیشتر »غدیر، صراحت بینظیر/ سیدکاظم سید باقری
اختصاصی شبکه اجتهاد: حدیث غدیر، از احادیث متواتر نزد شیعه و سنى است[۱]؛ بیش از ۱۱۰ تن از صحابه و ۸۴ تن از تابعان و ۳۶۰ تن از دانشمندان بزرگ اهل سنت آن را در آثار خود روایت کردهاند. البته این امر شگفتی ندارد، زیراتعداد مسلمانان حاضر در روز هیجده ذیالحجه سال دهم هجری در غدیر خم، عددی قابلتوجه بوده است.[۲] در مسیر برگشت از حجهالوداع، فرشتۀ وحی به پیامبر اسلام (ص) امر فرمود که:
توضیحات بیشتر »