بایگانی برچسب: شیخ طوسی

حجت‌الاسلام رهایی ضمن اشاره به جایگاه علمی شیخ طوسی بیان کرد: برخی دیدگاه‌های شیخ مطابق دیدگاه‌های بشردوستانه است؛ مثلا طبق نگاه ایشان نمی‌شود اسرا را کشت یا اگر یک مسلمانی از مشرکان امان گرفت و به کشور ‌‌آن‌ها رفت حق ندارد به اموال مشرکین تعرض کند. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست علمی «دیدگاه‌های شیخ طوسی در حقوق بین‌الملل» با سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین سعید رهایی، عضو هیئت علمی دانشگاه مفید برگزار شد. گزیده سخنان رهایی را در ادامه می‌خوانید؛ مباحثم را در سه بخش ارائه می‌کنم. ابتدا یک مقدمه عرض می‌کنم، بعد اجمالی از سرگذشت شیخ طوسی را بیان می‌کنم و …

شبکه اجتهاد: در کتاب‌هایی که درباره تاریخ فقه شیعه نوشته شده (که البته با اشکالات متعدّدی چه از لحاظ ساختار، چه محتوا و چه نگاه تاریخی مواجه است) از دوره صد ساله پس از شیخ طوسی تا عهد مرحوم ابن ادریس حلی، به دوره رکود فقه شیعه و یا دوره مقلّدین شیخ طوسی یاد می‌شود(۱). این مطلب، در بسیاری از کتب تراجمی که به زندگانی این ادریس پرداخته‌اند نیز تکرار شده است. اما به نظر می‌رسد تعبیر «تقلید» و یا «رکود» برای این دوره، از سوئی، نگاه نادرست به تاریخ فقه و ازسوئی، کم لطفی در حقّ فقهاء و زعمای …

همزمان با آغاز دهه کرامت، مراسم آیین رونمایی از کتاب «النهایه فی مجرد الفقه و الفتاوی» اثر علمی بر جامانده از شیخ طوسی که توسط موسسه پژوهشی امام هادی علیه السلام با استنادات جدید و گسترده در پنج مجلد به چاپ رسیده است، با پیام تصویریِ آیت‌الله سید محمدعلی علوی گرگانی و با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمحمد سعیدی، تولیت حرم فاطمه معصومه (س)، نماینده ولی فقیه و امام جمعه شهر قم برگزار شد. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب «النهایه فی مجرد الفقه و الفتاوی» یکی از معتبرترین آثار فقهی قدماء، اولین، مشهورترین و مهم‌ترین اثر علمی بر جامانده از شیخ …

شبکه اجتهاد: «امالی» شامل روایاتی است که شیخ طوسی (شیخ الطائفه) در نجف اشرف طی جلسات منظمی برای شاگردان خود املاء کرده است. اولین مجلس کتاب، در سال ۴۵۵ قمری بوده و آخرین آنها در سال ۴۵۸ برگزار شده و از مجلس ۱۹ تا پایان کتاب روزهای جمعه بوده که تاریخ دقیق آنها در ابتدای هر مجلس ذکر شده است. شیخ طوسی در این‌کتاب از احادیث شیخ مفید، ابن مهدی، ابی قتاده، حسین بن عبدالله، احمد بن ابی فوارس، حفار، ابن فحلد، ابن اسحاق احمری و ابی مفضل شیبانی فراوان بهره گرفته است. تصحیحی از این‌کتاب به سال ۱۳۷۲ در …

اختصاصی شبکه اجتهاد: از میان معروف‌ترین کتاب‌های رجالی شیعی، کتاب «اختیار معرفه الرجال»، معروف به «رجال کشی» است. رجال کشی را شیخ طوسی از کتاب اصلی کشی اقتباس و تلخیص کرده است. در منابع، کتاب اصلی کشی که در دست شیخ طوسی قرار داشته – امروز در دسترس نیست – به اسم «معرفه الناقلین عن الائمه الصادقین» یا «معرفه الرجال» یا «اختیار معرفه الرجال» بوده است؛ در این که محمد بن عمر کشی از علمای برجسته شیعی بوده شکی نیست و در متون شیعی و سنی، از او به‌عنوان صاحب علم و دانش نام برده شده است؛ با اعتراف به …

شبکه اجتهاد: شیخ طوسی چندین کتاب فقهی دارد: النهایه فی مجرد الفقه و الفتوی (فقه روایی) المبسوط فی فقه الامامیه (فقه تفریعی) الجمل و العقود فی العبادات (فقه فتوایی) مسائل الخلاف (فقه مقارَن)؛ تک‌نگاری‌های فقهی دیگری نیز دارد. دو کتاب التهذیب و الاستبصار وی نیز کتب «روایی» هستند با رویکرد فقهی و از این جهت در دسته کتب فقهی نمی‌گنجند. روش شیخ در النهایه این است که متن روایات را با حذف اسانید و نام امام و با تعهدی نسبتا زیاد به تحفظ بر عین الفاظ می‌نویسد. در این کتاب به سبک صدوق اول و دوم و مفید، به احکامی …

استاد عشایری با بیان این‌که معمولاً فقها یک نفر را بزرگ خود می‌دانند و به او اعتماد بیشتری دارند، تأکید کرد: فقیهِ الگو و ترازِ مدّ نظر شیخ انصاری علّامه حلّی است. وی علّامه حلّی را واحد کالألف می‌داند و وقتی می‌گوید نص و فتوا فلان مطلب را تأیید می‌کند، منظور وی فتوای علّامه حلّی است. نقطه عزیمت شیخ انصاری در فقه در غالب موارد، علّامه حلّی است. این نکته را از برخی مطابقت‌ها میان شیخ و علّامه می‌توان فهیمد. علامت دیگری که نشان‌دهنده‌ی اعتقاد زیاد شیخ انصاری به علّامه است جایگاه علّامه در اجماع‌پژوهی‌های شیخ انصاری است. به گزارش …

نظم فقه را مدیون مرحوم محقق حلی هستیم و فقهای بعدی همان مسیر محقق را طی کرده‌اند، دیده‌اند مسیر عقلانی است و نظم منطقی دارد و معیار نظم منطقی زایش هر مسئله‌‌ای از مسئله گذشته است. الآن یکی از مشکلات ما در اصول، بی‌نظمی و درهم‌ریختگی علم اصول است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، دومین جلسه از سلسله نشست‌های علمی «بررسی اندیشه‌های فقهی و اصولی محقق حلی (ره)» با سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین شیخ مهدی زمانی‌فرد با حضور فضلا و طلاب حوزه علمیه مشهد در مدرسه علمیه آیت‌الله خویی(ره) برگزار شد. در نشست پیشین استاد دروس خارج حوزه علمیه خراسان به اندیشه‌ …

کانال دانش پژوهان در پیامی به سخنان حجت‌الاسلام  مهریزی در میزگرد “چالش های فقه در دنیای معاصر” پرداخته و میزگرد  مشق اجتهاد در اصفهان را نقد کرد. پبام این کانال به قرار زیر است: نه شیخ طوسی نه صاحب جواهر نه جناب مهریزی هیچ‌کدام نگفته‌اند زن مستأجر است. عجب حرف‌هایی فرموده است جناب مهریزی؛ خدایشان حفظ کند که البته اصل انگیزه ایشان بر دفاع از زنان خوب است اما دفاع اگر علمی نباشد که از حمله بدتر می‌شود. ۱- نه شیخ طوسی نه صاحب جواهر نه جناب مهریزی هیچ‌کدام نگفته‌اند زن مستأجر است، حتی اگر کسی خود این پست را …

ابن ادریس با خوانش انتقادی آثار شیخ طوسی و نقد علمی آنها توانست بعد از صد سال بر هیمنه و سلطه علمی شیخ‌الطائفه در جهان تشیع خاتمه ببخشد. «حجیت خبر واحد» از جمله موضوعات اختلافی شیخ و ابن ادریس است. شبکه اجتهاد: تأثیر حضور محمدبن حسن طوسی، معروف به شیخ طوسی در قرن پنجم هجری که از آن دوران به عنوان نقطه اعتلای فقاهت شیعی یاد می شود و فراگیر شدن هیمنه و گستره علمی او در این عصر موجب شد فقیهانی که پس شیخ در فضای حوزه علمیه پروش می‌یافتند یارای مقابله با نظریات او را نداشته باشند و …

اختصاصی شبکه اجتهاد: استناد و توجه دادن قدمای فقهای شیعه به روایات عامه و اهل سنت با چه انگیزه‌ای بوده است؟ با بررسی چگونگی عملکرد قدمای فقهای شیعه پاسخ آشکار می‌گردد و آن اینکه سید مرتضی و شیخ طوسی در مقام توجه دادن عامه به روایتی که در منابع آنها وجود دارد، استدلال می‌کنند؛ نه اینکه در مقام استناد و استنباط استدلال کنند! بنابراین استناد فقهای بعد از شیخ طوسی به روایاتی مانند «عَلَى الیَدِ مَا أخَذَتْ حَتَّى تُؤدِّیهِ» و «الخراج بالضّمان» و.. از روی اعتماد به برخی از فحول پیشین بوده است و این در حالی است که از …

حضرت آیت‌الله وحید خراسانی با بیان اینکه علامه مجلسی با بحارش دین و مذهب را زنده کرد، گفت: کوچک شمردن زحمات علامه مجلسی در تألیف بحارالأنوار، نشانه‌ی جهالت است! به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله حسین وحید خراسانی، در دیدار جمعی از دست‌اندرکاران همایش «واکاوی اصالت میراث حدیثی شیعه» با اشاره به ارزشمندی و در عین حال مشکل بودن کار حدیث و دفاع از میراث حدیثی امامیه، تأکید کرد: شیخ الطائفه، جناب شیخ طوسی، محیی مذهب شیعه است. ایشان به بغداد هجرت نمودند و کرسی تدریس در آن شهر برقرار کردند و بر اساس انظار چهار مذهب اهل سنت نیز نظر …

حضرت ‌آیت‌الله مکارم گفت: در میان علمای بزرگ شیعه مرحوم شیخ طوسى از بزرگترین محدثان، فقیهان و مفسران شیعه است که شایسته است نقش آن عالم شهیر شیعه و مؤسس حوزه علمیه نجف اشرف در پیدایش و گسترش علوم اسلامی به خوبی مورد واکاوی قرار گیرد. به گزارش شبکه اجتهاد، پایگاه اطلاع رسانی دفتر آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی در نوشتاری نقش شیخ طوسی در تحول و گسترش علوم اسلامی را از منظر این مرجع تقلید مودر بررسی قرار داده که به شرح زیر است: بی تردید شیعه، در پیدایش و گسترش علوم اسلامى نقش مؤثّرى داشته است، بعضى معتقدند که …

بحث از نوروز در فرهنگ شیعه، از قرن پنجم به بعد مطرح شد و تا آنجا که به منابع برجاى مانده مربوط می‌شود، نخستین بار در مختصر مصباح شیخ طوسى از آن یاد شد. پس از آن در منابع دیگر هم وارد گردید. در این مقاله سیر ورود آن در منابع شیعه و موضع‌گیرى فقهاى شیعه در باره آن را توضیح خواهیم داد.

کتاب «اندیشه‌های فقهی ارث و وصیت؛ ترجمه و تحقیق باب الفرایض و الوصایا از کتاب الخلاف شیخ طوسی» به ترجمه و تحقیق سید محسن قائمی و محمدلری‌نژاد از سوی انتشارات خرسندی منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، یکی از مهم‌ترین مسائل مطرح شده در فقه و حقوق اموال، «نگره ارث و وصیت» و احکام مربوط به هر یک از این حالات حقوقی در نظام‌های تشریعی مختلف است. ازاین‌رو، کتاب «اندیشه‌های تطبیقی ارث و وصیت» با مقدمه حجت‌الاسلام عزیز الله فهیمی از اساتید مبرز در عرصه پژوهشی «ارث در منظر تطبیق آن» به قلم در آمده است تا گذری تحقیق ـ …

قدما در تدوین اولین کتاب‌ها‌ی اصولی ناظر به فضای اهل تسنن قلم زده‌اند که خود به خود سبب ورود برخی مباحث زائد به اصول شیعی شده است. چنانچه «العده فی اصول الفقه» نام مشترک کتاب شیخ طوسی و قاضی ابو یعلی از علمای اهل تسنن است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدتقی اکبرنژاد مدیر مؤسسه‌‌‌‌‌ی فقاهت و تمدن‌‌‌‌‌سازی و از فعالان عرصه تحول در حوزه‌های علمیه، در نشست «بررسی زوائد علم اصول» که در حسینیه شهدا برگزار گردید، با اشاره به ضرورت علم اصول برای فهم دین و استنباط احکام بیان کرد: علم اصول به عنوان علمی برای فهم …

تاریخ علم فقه، گواه این نکته است که فقه شیعه و ادله استنباط احکام شرعی در زمان شیخ طوسی دستخوش تحول عظیمی شد و ایشان برای نخستین بار فقه شیعه را با تألیف کتاب «مبسوط» و گنجاندن فروع فقهی و ارائه نظریات دقیق، وارد مرحله جدیدی کرد، از این جهت ایشان را مهذّب مذهب شیعه در اصول و فروع نامیدند. شبکه اجتهاد: فقه شیعه با غنای منابع، قابلیت رشد و پویایی و بالندگی بدون وفقه در هر عصر و زمانی را دارد و پویایی و تطور فقه، رابطه عمیقی با شیوه و منهج ارائه مباحث فقهی دارد، به همین دلیل …

یوسفی غروی: شیخ طوسی به بهانه برائت، کار را به جایی رساند که برخی اصحاب تراجم کتاب علما از اهل‌سنت، شیخ طوسی را شافعی شمرده‌اند و این نشانه آن است که ایشان رعایت جهات را می‌نمود و در این باب فراتر از شیخ مفید گام برداشته است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین هادی یوسفی غروی در نشست علمی «بررسی اندیشه‌های تقریبی علمای نجف»، با بیان این که فکر تقریب مختص پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیست، بلکه مسبوق به سابقه بوده است، گفت: نمونه‌های مختلفی از سعی در تقریب بین نجف و الازهر وجود دارد و حتی کتابی در …

مسؤول مؤسسه فقه و تمدن سازی با بیان این‌که کشف روش‌های نوین در زمینه اجتهاد مرهون تلاش‌های علمایی چون شیخ طوسی است، گفت: بدون کشف این روش‌ها امکان نداشت که تمدن نوین اسلامی به‌ ویژه در تاریخ تشییع ایجاد شود.

مباحثات: شیخ طوسی از جمله کسانی است که در زندگی پر برکت خود رنج و مشقت‌های بسیاری را متحمل شد و تحت شرایط سخت اجتماعی و سیاسی توانست به بزرگ‌ترین مقام و جایگاه زمان خود برسد. او از بزرگ‌ترین مفسران، فقها، متکلمان و محدثان شیعه است که بعدها به شیخ‌‌الطائفه ملقب شد. در این نوشتار نگاهی خواهیم داشت – هرچند اجمالی و کوتاه – به زندگی باعزت این شخصیت بزرگ. ولادت ابوجعفر محمد بن حسن بن علی طوسی در رمضان سال ۳۸۵ هجری متولد شد. از محل تولد دقیق وی اطلاعی در دسترس نیست؛ اما خودش در کتاب‌های خود مانند …