بایگانی برچسب: علوم انسانی

نشست علمی «نقش علوم تجربی در فرآیند استنباط» با ارائه استاد شیخ حمید درایتی، ۲۸ فروردین‌ماه ۱۴۰۴ در مدرسه عالی فقاهت آل‌محمد (ع) برگزار شد. استاد حوزه علمیه مشهد با بررسی نقاط تماس میان دانش تجربی و فرآیند استنباط فقهی، از نقش ابزارهای علمی، یافته‌های نوین و مفاهیم تخصصی جدید در فهم و بازتعریف موضوعات فقهی سخن گفت و برخی مباحث را به چالش کشید. به گزارش شبکه اجتهاد، پیشرفت‌های سریع علوم تجربی در دهه‌های اخیر، پرسش‌های بنیادینی را پیش‌روی دانش فقه نهاده است. آیا داده‌های علمی جدید می‌توانند به شناسایی بهتر موضوعات فقهی یا حتی تغییر احکام منتهی شوند؟ …

حجت‌الاسلام ‌‌سعیدی با بیان اینکه آنچه محل توجه و دقت است نقش علوم انسانی در تولید و تبیین موضوعاتی است که جنبه اجتماعی و سیال دارد، گفت: این دسته از موضوعات از آنجا که عینی نیست، مبتنی بر فهم متفاهم عرفی و سیال جامعه در برش و قطعه‌ای از زمان است و اصطیاد این فهم‌های پراکنده که جنبه گفتمانی دارد می‌بایست از طریق مکانیزم خاص و بر اساس متغیرهای به رسمیت شناخته شده باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام ‌‌والمسلمین علی سعیدی در نشست علمی «کارکرد علوم انسانی در موضوع شناسی فقهی» که در محل مؤسسه آموزش عالی حوزوی امام …

ناظر به هر تعریف فقه سیاسی حداکثری یا حداقلی، نقش فقه در علوم انسانی متفاوت‌‌‌ می‌شود، در معنای اول، غلبه فقاهت بر همه عرصه‌های خواهد بود. اما در معنای دوم، فقه سیاسی اثری حداقلی بر علوم انسانی دارد که مرتبط با حوزه رفتارهای سیاسی است. در هر دو‌‌‌ می‌توان از تولید و توسعه علوم انسانی صحبت کرد. همچنان که فقه کارآمد و روزآمد است که مرتبط با حوزه حکومت است و طبعا با حوزه تولید مرتبط است. به گزارش شبکه اجتهاد، کرسی علمی ترویجی با موضوع «نقش فلسفه فقه سیاسی در تولید و توسعه علوم انسانی» چندی قبل توسط مجمع …

شبکه اجتهاد: علم اصول یکی از مهمترین علوم اسلامی است که شاید بالندگی و پویایی او در بین علوم اسلامی در قله باشد. در مورد ظرفیت‌شناسی علم اصول، چند سؤال اساسی مطرح می‌باشد: ۱- مبانی علم اصول در بحث‌های علوم انسانی چه تأثیری می‌تواند داشته باشد؟ ۲- روش شناسی علم اصول چه دستاوردهایی در مباحث علوم انسانی خواهد داشت؟ ۳- در زمینه مسائل و ابواب علم اصول بیشترین مسائل و ابوابی که می‌تواند فایده‌رسانی بکند کدام مباحث هستند؟ و همچنین ما می‌توانیم روی کدام یک از نظریه‌هایی که مطرح بودند اتکاء کنیم؟ قبل از پرداختن به بحث اصلی چند اصل …

آیت‌الله شهید بهشتی – در سخنانی که برای نخستین‌بار منتشر شده – گفته است: اگر امکاناتی داریم، می‌گذاریم در اختیار آن عاشق‌ها، نه در اختیار آن نِق‌نِق‌زن‌ها! عاشق که این‌قدر نق نمی‌زند. عاشق که این‌قدر آفتاب و سایه نمی‌کند. عاشق که این‌قدر پرتوقع نمی‌شود. گفته می‌شود چرا کتاب‌های درسی اصلاح نشده است؟ چه کسی باید این کار را بکند؟ می‌گویید ماها در حد توانمان نکرده‌ایم یا می‌گویید نشده است؟ اگر نکرده‌ایم، شما بکنید؛ این شمایید حامل بقیه‌ کار. شبکه اجتهاد: متن پیش‌روی گفتاری از شهید آیت‌الله دکتر بهشتی است که در سال ۱۳۵۶ خطاب به طلاب مدرسه منتظریه‌الشمس (حقانی) و …

شکل‌گیری فقه‌های مضاف مانند فقه تربیت، فقه مقاومت، فقه فرهنگ و فقه هنر از جمله دستاوردهای این چهار دهه انقلاب است؛ البته ممکن است گفته شود که حوزه‌های سنتی ما هنوز در بند فقه‌های سنتی هستند ولی مسائل مربوط به فقه تخصصی سال‌هاست که در مظان استفتاء مراجع است و دروس خارج برخی بزرگان مرتبط با همین مسئله است و از مباحثی چون فقه‌الاجتماع، فقه سیاست و فقه معماری و عمران بحث می‌شود. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام ‌والمسلمین عبدالحسین خسروپناه، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه و استاد فلسفه حوزه و دانشگاه، اول آبان‌ماه، در نشست علمی «انقلاب …

آیت‌الله رشاد برطرف سازی تعارض بین علوم انسانی موجود و شریعت، پیوند مهندسی فرهنگ با علوم انسانی، همراهی نخبگان با اسلامی سازی علوم انسانی و منوط شدن تحول حوزه در گرو تحول فقه و تحول فقه در گرو تولید علوم انسانی اسلامی را از مهمترین دلایل نیاز به تولید علوم انسانی اسلامی عنوان کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله علی اکبر رشاد، رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در سلسله جلسات اندیشه‎ای با عنوان «علوم انسانی اسلامی، بایستگی و بایسته‌ها» که به همت کانون غرب شناسی و اندیشه اسلامی که در دانشگاه رضوی برگزار شد، به تبیین دلایل چرایی تولید …

استاد حوزه و دانشگاه با بیان اینکه با چند روایت که معلوم نیست اسناد آن به معصوم(ع) درست باشد نمی‌توان علم انسانی اسلامی تولید کرد گفت: ما وقتی از علوم انسانی اسلامی سخن می‌گوئیم منظورمان تولید علوم انسانی نقلی نیست. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدحسین ملک‌زاده، محقق و استاد حوزه علمیه و دانشگاه، با تقسیم معارف اسلامی به روبنایی و زیربنایی به ایکنا گفت: مجموعه علوم و معارف بعد نرم‌افزاری تمدن اسلامی را شکل می‌دهند که دارای ابعاد مختلفی است. وی افزود: یکی از خروجی‌های عقلانیت دینی، معنای زندگی است که در نوع زندگی اثر می‌گذارد لذا یکی …

اختصاصی شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام دکتر قاسم ترخان، استاد حوزه و دانشگاه و عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، چندی پیش در همایش «حوزه‌ انقلابی، مسئولیت‌های ملی و فراملی» که در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار شد، مقاله خود تحت عنوان «حوزه و علوم انسانی (ضرورت و گام‌های تحول)» را ارائه کرد. بخش‌هایی از ارائه ایشان از این مقاله، از نظر شما می‌گذرد. تعلیم کتاب و حکمت، تحقق‌بخش اخراج از ظلمات به نور موضوع سخن بنده راجع به حوزه‌ انقلابی و علوم انسانی، ضرورت‌ها و گام‌های تحول است. در مقاله‌ای که به همین نام ارائه کرده‌ام، یک بحث مفهوم‌شناسی …

اسدی، دانشیار دانشگاه گفت: با این که چند دهه است در حوزه علوم انسانی مشغولیم ولی حرف تازه و محکم در این حوزه کم داریم، لذا باید در قدم اول این چند دهه را بازبینی کنیم. به گزارش شبکه اجتهاد، زاویه در برنامۀ این هفته نیز به ادامۀ بررسی موضوع اسلامی شدن علوم انسانی پرداخت و اینبار جنبۀ سیاسی و ایدئولوژیک آن را با کارشناسان به بحث گذاشت. شاپور اعتماد (هیئت علمی مؤسسۀ پژوهشی حکمت و فلسفۀ ایران)، حجت‌الاسلام علیرضا پیروزمند، عضو فرهنگستان علوم اسلامی و محمدرضا اسدی، دانشیار دانشگاه علامه طباطبائی مهمانان برنامه بودند. صلواتی مجری کارشناس برنامه سوال …

شبکه اجتهاد: از منظری، علوم انسانی را باید نرم‌افزار مدیریت فردی و اجتماعی انسان در دنیای مدرن دانست. وقتی می‌گوییم دنیای مدرن، یعنی برخوردار از تمامی اصول، ویژگی‌ها و بنیان‌های معرفتی مدرنیته. این علوم گام‌به‌گام با غایات دنیای مدرن و نیازها و خواست‌های انسان مدرن شکل گرفته، توسعه یافته و متناسب با آن‌ها پویایی و نشاط خود را نیز حفظ کرده است.  ما در زمان حاضر تحت تصرف و هیمنه این علوم بوده و خروج از این وضعیت بسی صعب و پیچیده خواهد بود. همان‌گونه که کارویژه علوم انسانی را نرم‌افزاری در راستای مدیریت انسان مدرن دانستیم، فقه را باید …

آیت‌الله سبحانی در پاسخی به دکتر رضا داوری اردکانی گفت: مقصود مدافعان علوم انسانی اسلامی پالایش علوم انسانی است نه ایجاد علم جدید. علم عوض نمی‌شود، امّا دگرگونی در آن امکان پذیر است. شبکه اجتهاد: دکتر محمد محمدرضایی، استاد فلسفه دین دانشگاه تهران و رئیس کارگروه تخصصی فلسفه دین و کلام جدید شورای تحول علوم انسانی در یادداشتی پاسخ آیت‌الله شیخ جعفر سبحانی به نامه اخیر دکتر رضا داوری اردکانی درباره علم دینی را تحریر کرده که در ادامه می‌خوانید. اشاره: محضر استاد محترم و مرجع عالی قدر حضرت آیت‌الله جعفر سبحانی(دامت برکاته)، طبق معمول مشرف شدم و از نامه …

شبکه اجتهاد: اگر علوم انسانی مدرن به جامعه مدرن نظر دارد پس علوم انسانی اسلامی نیز به جامعه اسلامی ناظر است. اگر علوم انسانی مدرن اولا سازنده و ثانیا حاکی از جامعه مدرن است پس علوم انسانی اسلامی نیز سازنده و حکایت گر جامعه مدرن خواهد بود حال چگونه برخی گمان می‌کنند که علم مدرن، ممکن و علم اسلامی، غیرممکن است؟ وقتی از علوم انسانی اسلامی سخن گفته می‌شود به معنای تعارض کلی با علوم انسانی مدرن نیست چون جامعه مدرن، تعارض کلی با جامعه اسلامی ندارد و مشترکات و افتراقاتی بین آنها برقرار است. مخالفان علم دینی گمان می‌کنند …

استاد معظم معتقد بود هم حوزه و هم دانشگاه مستقیماً در حیطه تخصص خود باید وارد تشخیص موضوع بشوند که بتوانند مشکل مکلف را مستقیما حل کنند در غیر این صورت با اگر گفتن‌ها، نه تنها مشکل مکلف حل نمی‌شود بلکه او را به احکام الله بدبین می‌کنیم. به گزارش شبکه اجتهاد، چهل روز از رحلت آیت‌الله محی‌الدین حائری شیرازی، آن عالم وارسته و نیک نهاد می‌گذرد. اندیشمندی که همواره دغدغه‌هایی فراتر از زمان داشت و می‌گفت: آمده‌ام خودم را خرج تحقیق در علوم انسانی اسلامی نمایم. گویی رسیدن به قله کمالِ علمی را در گرو این می‌دانست که دانشگاه …

مرحوم آیت‌الله حائری حاصل تفکرات طولانی خود را در یک نظریه علمی درباره پول اسلامی جمع‌بندی کرد و معتقد بود تا پول اسلامی نشود، با این پول اعتباری نمی‌توان جلوی ربا را گرفت. مکرر می‌فرمود گردنه احد در انقلاب اسلامی علوم انسانی است. اگر شما نتوانید راه‌حل اداره اسلامی جامعه را به دست آورید، اداره اسلامی آن ممکن نیست. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین سید محمدمهدی میرباقری، عضو خبرگان رهبری و رئیس فرهنگستان علوم اسلامی قم طی سخنانی، زوایای تازه‌ای از ابعاد شخصیتی آیت‌‌الله محی‌الدین حائری شیرازی امام جمعه سابق شهر شیراز ایراد کرد. به مناسبت چهلمین روز ارتحال …

شبکه اجتهاد: از مبانی تأثیرگذار در نسبت میان فقه و علوم انسانی و هم‌چنین تأثیرگذار در فرایند اجتهاد انسان شناسی است:

ابتدا باید دانست که لزوماً نیاز به ارتباط مستقیم بین علم خاص و علم دینی نیست، بلکه صرفاً ارتباط با موضوع آن علم و یا حتی غایت علم نیز کفایت می‌کند. از طرفی دیگر لازم نیست علم دینی باکلیت علم خاص علوم انسانی در تماس باشد بلکه اگر راجع به یک شاخه نیز نظر دهد کافی است. در این نگاه منظور این است که حالت جزئی آن علم توسط گزاره حدیثی تصدیق شود و سپس تعمیم داده شود. به گزارش شبکه اجتهاد، جلسات آموزشی طرح ملی گفتمان نخبگان علوم انسانی، ۱۹ آذرماه در دفتر تبلیغات اسلامی، نمایندگی تهران، با حضور …

آیت‌الله احمدی فقیه یزدی، تدوین اصول فقه مناسب با فقه حکومتی را از لوازم کار در این حوزه دانست و بیان داشت: لازم است یک اصول جداگانه‌ای، جدای از اصول فقه معاملات و عبادات تدوین شود. البته می‌توان پایه‌های اصول فقه حکومتی را در علوم انسانی هم جستجو کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله محمدحسین احمدی فقیه یزدی، استاد درس خارج فقه حوزه علمیه قم، با اشاره به مبانی فقه حکومتی به «وسائل» گفت: یکی از مبانی فقه حکومتی که بقیه مباحث مطروحه در این زمینه به آن ارجاع داده می‌شود، اصل حاکمیت داشتن حکم حکومتی بر سائر احکام است. …

جایگاه فقه در اسلامی سازی علوم چیست و برای دستیابی فقه موجود به چنین جایگاهی، چه گام‌هایی باید برداشته شود؟ «سید محمدباقر صدر»، «سیدمنیرالدین حسینی الهاشمی» و «عبدالله جوادی آملی» پاسخ می‌دهند. به گزارش شبکه اجتهاد، متن حاضر اقتراحی پسینی درباره بایسته‌های اسلامی سازی علوم انسانی و جایگاه فقه در این فرآیند می‌باشد که توسط حجت‌الاسلام علی محمدی، پژوهشگر فرهنگستان علوم اسلامی قم تهیه و تدوین شده است. اثر پیش رو در شماره چهاردهم فصلنامه صدرا منتشر شده است. اشاره: چند دهه‌ای است که مسئله اسلامی سازی علوم انسانی، به یکی از چالش‌برانگیزترین مسائل جامعه علمی ایران بدل گردیده است. …

محقق داماد: اگر اجتهاد نباشد ختم نبوت معنی ندارد و باید منتظر پیامبر دیگری بود و این مشکلی است که اهل‌سنت در اجتهاد دارند. اگر اجتهاد نباشد باید بگوییم که دوران دین هم تمام شده است. نهاد اجتهاد در کنار نهاد خاتمیت نبوت می‌نشیند که هر کدام از این‌ها را دست بزنید آن یکی به لرزش می‌افتد. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست علمی «اجتهاد، هست‌ها و بایدها»با محوریت «چیستی و گستره‌ی اجتهاد و با سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر سید مصطفی محقق داماد، عضو هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی، حجت‌الاسلام والمسلمین ابوالقاسم علیدوست، عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی …

حجت‌الاسلام پیروزمند با اشاره به اندیشه امام خمینی(ره) در فقه، گفت: امام نگاه فراکلان به فقه داشتند و بالاتر از نگاه اجتماعی و فراتر از نگاه حسبه و توجه به فقه حکومتی برای اداره جامعه اسلامی، حکومت را شعبه‌ای از ولایت رسول‌الله(ص) محسوب می‌کردند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین علیرضا پیروزمند، قائم مقام فرهنگستان علوم اسلامی قم، عصر در نشست علمی «فقه حکومتی و موضوع شناسی علوم انسانی» که در سالن اجتماعات مؤسسه امام رضا(ع) برگزار شد، با اشاره به اهمیت موضوع شناسی در فقه و تأثیر آن در فتاوا اظهار داشت: برای بررسی هر موضوع به‌ ویژه موضوعات …

شهید صدر معتقد بود نتایجی که عالمان در دانشگاه و حوزه به دست می‌آورند، به صراحت نوشته و به بحث گذاشته شود. شهید صدر به عدم گفت‌وگوی عالمان دینی و دانشگاهیان انتقاد داشت و معتقد بود که باید همدیگر را نقد کنیم و حسادت علمی را کنار بگذاریم. در همین راستا وی معتقد بود باید در متهم کردن نظرات هم به غیرعلمی بودن و علمیت نداشتن، احتیاط کرده و به تبیین درست این مساله بپردازیم. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد حسن رحیم‌پورازغدی شامگاه دیروز (۲۲ فروردین) و در نشست «شهید صدر از فاتحان نهضت تولید علم در عرصه علوم انسانی …

بررسی رابطه بین فقه و علوم انسانی در فرآیند تحول علوم انسانی و بحث از تأثیر و تاثر هر یک بر دیگری مسئله پراهمیت و ضروری است که کمتر به آن توجه شده است. به گزارش شبکه اجتهاد از مهر، مسعود معینی پور، دانش آموخته حوزه علمیه قم و دارای تالیفات و مقالات فراوانی در حوزه جامعه شناسی انقلاب و مسائل دینی است. در ادامه مقاله ای از او با عنوان «لزوم بازخوانی ترابط فقه و علوم انسانی» می آید؛ اول: تأسیس و تطور و تحول فقه و اجتهاد برای استنباط احکام به معنای خاص تا امروز برمدار کشف حکم …

علوم انسانی به همت انجمن علمی علوم اجتماعی ایران، سیویلیکا و کنسرسیوم محتوای ملی دومین کنفرانس ملی علوم انسانی اسلامی ۱۳ اسفندماه در قم برگزار می شود.