در مواجهه با تهدیدات علیه رهبر معظم انقلاب اسلامی، بازخوانی عالمانه فقه سیاسی شیعه، نهتنها ضرورتی راهبردی بلکه وظیفهای دینی، عقلانی و تمدنی است؛ فقهی که با پشتوانه عقل، نقل و تجربه تاریخی، توانایی ارائه پاسخهای قاعدهمند در برابر تعرض به جایگاه ولی امر مسلمین را دارد. اساتید حوزه در تحلیلهای خود ضمن هشدار نسبت به سبکسازی جایگاه رهبری در …
Read More »Tag Archives: علی محمدی
امروز باید در باب مسائل عینی جامعه اجتهاد شود/ چرا از حوزه توقع کلاهشرعی ساختن و فقهمالی کردن مسائل را دارند؟
یک پژوهشگر فقه حکومتی در حوزه علمیه گفت: نهادهای اجرایی خودشان مسئله را میدانند و راه حل هم برای آن دارند و فقط از حوزه کلاهشرعی ساختن و فقهمالی کردن برخی مسائل را توقع دارند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام علی محمدی؛ پژوهشگر فقه حکومتی و مدیر مؤسسه معنا، در نشست علمی «الزامات پژوهشهای مسئله محور در حوزههای علمیه» که …
Read More »متولی تطبیق عناوین ثانویه در حکومت اسلامی
مدیر مؤسسه معنا معتقد است: مرحوم امام تشخیص موضوعات احکام را به دست مجلس شورای اسلامی (که هم نماینده عرف و هم از عرف هستند) میداند و دخالت فقیه را در آن جائز نمیداند و بحث «متولی تطبیق عناوین ثانویه در حکومت اسلامی» هم از بحثهای موضوع شناسی و محول به عرف است که البته در مبنای فقهی امام (ره) …
Read More »ملاحظاتی پیرامون سخنان اخیر جناب استاد علیدوست/ علی محمدی
شبکه اجتهاد: استاد ابوالقاسم علیدوست در همایش «فلسفه فقه نظام ساز» سخنانی ایراد داشتند که خلاصه آن در «شبکه اجتهاد» منتشر شده است (بخوانید). دغدغه جناب استاد در تدقیق اصطلاحات و عناوین بسیار ستودنی است و استواری بخش زیادی از مباحث نوین ایشان نیز مرهون همین تدقیقهای مفهومی است. شاید انتخاب عنوان «همهدانها بار سنگین بر دوش فقه نگذارند!»، این …
Read More »تمرکز بر سیاستگذاری و رهاکردن برنامهریزی، اشتباه استراتژیک حکومت اسلامی بود/ فقه فعلی، متضمن همه آن انسجامی که در شریعت وجود دارد نیست/ فقیه باید زنجیره نظر تا عمل را بشناسد
اگر فقیه به فرایند مفهوم، از سیاست تا عمل مسلط نباشد حرف او را در مقام برنامهریزی و اجرا، با چند جمله زمین میگذارند، جملههایی مانند «این حرفها و سیاستها کلی است»، «شرایط خطیر کنونی، اجازه اجرا نمیدهد»، «این حرفها تبعات اجتماعی سنگینی دارد»، «مردم به آرامش نیاز دارند» و … . وقتی هم به او اشکال میکنیم که برنامه …
Read More »از ترمیم فقاهت تا بالندگی فقاهت!/ علی محمدی
شبکه اجتهاد: اینکه فقه حکومتی و فقه نظامات اجتماعی اسلام از ضروریات انقلاب اسلامی است، شکی نیست. حضرت آیتالله خامنهای دهها فیش صریح در خصوص تحول فقاهت موجود و لزوم ارتقای آن به فقه حکومتی و فقه اداره نظامات اجتماعی دارد: «… استنباط فقهی، بر اساس «فقه ادارهی نظام» باشد؛ نه فقه ادارهی فرد…. فقه ما از طهارت تا دیات، …
Read More »عدم نظام در اصطلاح فقه نظام!/ علی محمدی
شبکه اجتهاد: فقه نظام، از اصطلاحات پرکاربردی است که امروزه برای دلالت بر صورتی از تفقه استعمال میشود که تلاش دارد انسجام و نظم بیشتری از شریعت الهی را منکشف کند. (توجه شود که علم فقه، علم کشفّ شریعت الهی است.) اما در این میان، اختلاف بر سر اینکه فقه نظام، دقیقاً چه چیزی را منسجمتر و نظاممندتر ملاحظه میکند، معانیِ …
Read More »«منشور برادری»، یکی از نامههای مهم امام (ره) در باب فقه حکومتی
شبکه اجتهاد: یکی از نامههای بسیار مهم حضرت امام خمینی (ره) درباره فقه حکومتی، نامه ایشان موسوم به منشور برادری است. ایشان در این نامه ۲۲ موضوع برای بررسی فقهی پیشنهاد میکند که از نظر شخصی مانند ایشان از مبتلابههای کنونی مردم و حکومت اسلامی است. این موضوعات به شرح زیر است: ۱ـ در مسئله مالکیت و محدوده آن، ۲ـ …
Read More »اندر باب ولایت، عقلانیت و کرونا/ علی محمدی
شبکه اجتهاد: در مواجهه با مسئلهی کرونا و کارشناسی پزشکی، در این ایامِ دو سه ماهه، در فضای حوزههای علمیه، دو جریان فکری بیشترین بروز و ظهور را داشتهاند؛ ۱- یک جریان طیف فقاهت متداول که کار فقیه را حکمشناسی و کار کارشناسان را موضوعشناسی قلمداد میکند و با صدور پیشینی احکامِ دو عنوان مبتلاء به خوف خطر و احتمال …
Read More »مُدرس را دوست داریم، اما تجربهاش را نمیخواهیم/ حوزه به مثابه یک سازمان علمی عمل نمیکند/ بیانیه گام دوم در مقیاس جهانی است، اما نزاع نائینی و شیخ فضلالله، در مقیاس ملی
خط اتصال اندوختن و به کار بستن تجربههای گذشتگان، تاریخ است و حوزه ای که میخواهد وارد امر حکمرانی نظام اسلامی بشود. باید بداند دویست سال است که این کار را کرده است و اگر عقبه خود را خوانش نکند و از آن نیاموزد، مثل کسی است که دچار فراموشی شده است. شخصی که فراموشی دارد، ممکن است یکدفعه جلوی …
Read More »در دیدار تمدنپژوهان با رهبر معظم انقلاب چه گذشت/ علی محمدی
هرچند محتوای ارائه اساتید خوب و قابل قبول بود، ولی دارای یک ضعف بزرگ بود و آن عدم توجه به مراحل پنجگانه تمدنسازی در اندیشه رهبر معظم انقلاب بود. برعکس، حضرت آقا هر مسئلهای که توسط اساتید طرح شده بود را در قالب این مراحل پنج گانه صورتبندی میکردند و مرحله دولتسازی و مرحله جامعهسازی را تأمین کننده این دغدغهها …
Read More »احیای فرهنگ وقف یکی از الزامات تمدن نوین اسلامی است
حجتالاسلام محمدی، رئیس سازمان اوقاف و امور خیریه در کنفرانس وحدت با بیان اینکه موقوفات، مظاهر تمدن و فرهنگ اسلامی هستند، گفت: احیای فرهنگ وقف یکی از الزامات تمدن نوین اسلامی است.
Read More »جزئیات سلسله «نشست هماندیشی فقه حکومتی» در مشهد
اختصاصی شبکه اجتهاد: حجتالاسلام والمسلمین علی محمدی دبیر «نشست هماندیشی فقه حکومتی» در گفتگو با خبرنگار اجتهاد به تشریح جزئیات این نشستها در مشهد پرداخت و گفت: به همت جمعی از مراکز، مؤسسات و فعالین علمی در عرصه فقه حکومتی «نشست هماندیشی فقه حکومتی» در سه روز ابتدایی شهریور ۹۶ در مشهد مقدس برگزار میشود.
Read More »حق مقاومت و نافرمانی مدنی در جامعه اسلامی قابل اثبات است؟
حجتالاسلام ورعی استاد حوزه و دانشگاه معتقد است با استناد به پارهای از آیات قرآن، روایات و سیره معصومین(ع) میشود حق مقاومت و نافرمانی مدنی را در جامعه اسلامی اثبات کرد. اما حجتالاسلام محمدی معتقد است باید بین نافرمانی مدنی تفکیک قائل شویم. به گزارش شبکه اجتهاد، مناظره علمی «حق انتقاد در حکومت اسلامی» با حضور حجتالاسلام دکتر علی محمدی، …
Read More »لزوم بازتعریف عدالت در نسبتسنجی آن با مصلحت/ آیا میتوان به نام مصلحت، از اجرای عدالت کوتاه آمد؟
مدیر گروه سیاست پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با تاکید بر لزوم بازتعریف عدالت به خصوص در نسبتسنجی آن با مصلحت تاکید کرد: عدالت اسلامی صرفا با تبعیت از معصوم، تحققپذیر است. به گزارش شبکه اجتهاد، کرسی علمی ترویجی «عدالت و مصلحت» از سوی حلقه تخصصی عدالت پژوهی مرکز مطالعات بینارشتهای دوم اسفندماه در تالار فرهنگ پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه …
Read More »ارزیابی اخلاقی «فقه» و «حقوق خانواده»/ در فضای خانواده قواعد حقوقی باید به حداقل برسد
هرچند میان حقوق و اخلاق اسلامی تلازمی نیست، ولی تنافی میان این دو نیز دور از انتظار است. شریعتی که صاحب آن برای تکمیل مکارم اخلاق مبعوث شده است، چگونه ممکن است احکام و قواعد غیراخلاقی تشریع کند؟ به گزارش شبکه اجتهاد، نشست علمی نقد و بررسی «ارزیابی اخلاقی فقه و حقوق خانواده» از سوی حلقه تخصصی مطالعات زن و …
Read More »نکته مفقوده در حاشیههای فتوای حجاب
مشکلی که اینگونه فتاوا دارد، نگاه فردی به مقولات اجتماعی است. آنچه مورد نظر است نقطه آغاز رهایی از فقه فردی، تغییر «صورت مسئلههای بسیطی» است که در مقابل دستگاه فقاهت قرار داده میشود. مسئله «موضوع شناسی فردی» در حال حاضر مهمترین پاشنه آشیل فقاهت موجود است. شبکه اجتهاد: در خصوص بازنشر فتوای آیتالله مکارم شیرازی درباره رعایت حجاب در …
Read More »تخییری یا تعیینی بودن حق قصاص
یکی از مسائل مطرح در بحث جنایت عمدی بر ضد تمامیت جسمانی این است که از نظر قانون مجازات اسلامی، حق قصاص برای اولیای دم یا مجنی علیه، حق منحصربه فرد است یا اینکه در عرض آن، حق دیگری نیز به نام حق دیه برای وی به رسمیت شناخته شده است و او به استقلال می تواند قصاص یا دیه را انتخاب نماید و پشتوانه فقهی آن چیست؟ پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، همواره قانونگذار در صورت کلی این مسئله به پیروی از نظر مشهور فقهای امامیه بر این عقیده بوده است که حق قصاص حقی تعیینی برای اولیای دم یا مجنی علیه است و حق دریافت دیه در عرض قصاص نیست و تنها با رضایت جانی قابل دریافت است؛ اما در جایی که اجرای حق قصاص مشروط به پرداخت فاضل دیه باشد مانند قصاص مرد در برابر زن، برای پذیرش نظریه تخییر یا تعیین در ادوار مختلف قانونگذار موضع ثابتی نداشته است؛ این مقاله در صدد است، تعیینی یا تخییری بودن حق قصاص و تحول سیاست تقنینی را با توجه به اقوال و ادله بحث، مورد بررسی قرار دهد.
Read More »بررسی اصل رعایت تساوی رفتار قاضی با طرفین دعوا از دیدگاه فقه شیعه
یکی از ملاک هایی که می توان با آن عادلانه بودن یا نبودن قضاوت را سنجید، شرایط عینی حاکم بر محاکمه است. بر این اساس، ترافع باید به گونه ای صورت گیرد که احتمال جانبداری دادرس از یکی از طرفین را به حداقل برساند. از لوازم این امر می توان به لزوم تساوی طرفین در جایگاه و توجه دادرس به آنان اشاره کرد. با وجود آنکه این ویژگی دادرسی، جایگاه پُررنگی در نصوص دینی و به تبع آن ادبیات فقهی ناظر بر مباحث دادرسی به خود اختصاص داده است؛ ولی تشکیک در اصل وجوب این امر و نیز تصریح به امکان تبعیض در صورت تفاوت طرفین در دین، بر آن سایه انداخته است. این مقاله با بررسی برخی نصوص دینی و کلمات فقیهان، درصدد اثبات لزوم رعایت تساوی در دادرسی میان طرفین دادرسی از دیدگاه شارع مقدس، صرف نظر از هرگونه عنوان و اعتبار است.
Read More »