شبکه اجتهاد: فلسفهٔ شریعت، گمشدهای اصیل در منظومه معرفت دینی ماست؛ نه یک زینت نظری، بلکه بنیانی گفتمانی برای فهمِ شریعت و بازسازی عقلانیت فقهی. در روزگاری که فقه گرفتار تکرار قواعد و فروبسته در دایره فروع شده، بازگشت به چراییِ تشریع، نسبتِ شریعت با انسان، و هدفمندی احکام، ضرورتی دوچندان یافته است. این نوشته، با تأکید بر بحران غیبت …
Read More »Tag Archives: فقه معاصر
نسبت فقه معاصر با حوزه پیشرو و سرآمد
حجتالاسلام والمسلمین محسن مهاجرنیا در نخستین نشست از سلسلهنشستهای «فقه معاصر، حوزه پیشرو و سرآمد»، با ترسیم چهرهای نو از فقه در نسبت با حکمرانی، از ضرورت عبور از فقه مسألهمحورِ فردی به سمت فقه نظامساز و تمدنی سخن گفت. بازخوانی پیام رهبر انقلاب درباره نقش حوزه در پاسخگویی به مسائل پیچیده دنیای امروز، محور این نشست بود؛ نشستی که …
Read More »درگاه جامع فقه معاصر؛ پلی به سوی حل چالشهای فقهی عصر جدید
فقه معاصر، در برابر پیچیدگیهای زمانهای ایستاده که هم فرصت تمدنسازی دارد و هم خطر بیاثری. در چنین دورهای، بازاندیشی در نسبت فقه با قرآن، جامعه، قانون و حتی تمدن، دیگر یک ضرورت نظری نیست؛ بلکه پیششرط حیات واقعی فقه است. در این میان، «درگاه جامع فقه معاصر» نه صرفاً یک ابزار فناورانه، بلکه تجلی یک تفکر نو در حوزههای …
Read More »سهم علوم اجتماعی در ایجاد و شکلدهی به رشتههای نوین فقهی
استاد احمد مبلغی در نشست علمی «یکشنبههای روش»، به تبیین نقش و روش بهرهگیری از علوم اجتماعی در فقه و عملیات استنباط احکام پرداخت. این استاد حوزه علمیه قم با تأکید بر ضرورت استفاده روشمند از دستاوردهای علوم اجتماعی، بهویژه در مرحله «موضوعشناسی»، چهار سطح تأثیرگذاری این علوم در تأسیس و توسعه رشتههای نوین فقهی و مسائل نوظهور را تشریح …
Read More »تصلب در برابر فقاهت معاصر به دین ضربه میزند/ نباید از نوآوری و نظریهپردازی فاصله بگیریم
استاد درس خارج حوزه علمیه گفت: تصلب و تجمد در برابر معاصرت در برخی وجود دارد. بنده فکر نمیکنم این جریان از درون حوزه باشد، البته نباید انگی به دیگران بزنیم ولی اگر فقه ما ضد عدالت و ضد اخلاق قلمداد شود چه آسیبی خواهد زد؟ چطور از دین دفاع خواهیم کرد؟ به گزارش شبکه اجتهاد، استاد ابوالقاسم علیدوست در …
Read More »حوزه تا آنجا که ممکن است باید روش سنتی خود را حفظ کند/ انتخاب آزاد استاد از افتخارات حوزه است/ اصلاح حوزه باید گامبهگام و سنجیده باشد
حوزه تا آنجا که ممکن است باید روش سنتی خود را حفظ کند و از ویژگیهای مخصوص آن مثل مباحثه که در تفهیم درس نقش مهمی دارد، استفاده شود. همچنین یکی از افتخارات همیشگی حوزه، استاد انتخابی بوده و امروز هم این موضوع باید به قوت خود ادامه داشته باشد باید به همه اساتید توجه شود و بتوانند شاگرد تربیت …
Read More »برگزاری ۱۱۰ درس خارج فقه با موضوعات روز/ فقه معاصر باید در دانشگاه هم جا باز کند
حجتالاسلام اثنی عشری با بیان اینکه در سال تحصیلی ۱۴۰۳ شاهد برپایی ۱۱۰ جلسه درس خارج فقه معاصر هستیم که موضوعات جدید را بررسی میکنند، گفت: این دستاوردها باید در قالبی ارائه شود که در دانشگاههای ما هم قابل استفاده بوده و در فضا و ادبیات دانشگاهی ما جا باز کند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام حسین اثنی عشری، ضمن …
Read More »سه فرضیه در ماهیت فقه معاصر/ احمد مبلغی
شبکه اجتهاد: اخیرا در محافل فقهی و دانشگاهی، اخبار مربوط به «فقه معاصر» زیاد شنیده میشود. این اصطلاح زیبا در میان علاقهمندان به فقه در عصر ما، بسیار مورد توجه قرار گرفته است. فقه معاصر تلاش میکند تا کمال و زیبایی شریعت را در شرایط پیچیده و پیشرفته امروزه احیا کند و به دنبال راهی برای ترکیب اصالت فقه با …
Read More »فقه معاصر؛ چالشها و راهکارها/ حمید شهریاری
شبکه اجتهاد: نوشتار حاضر در چهار محور کلّی سامان یافته است: ۱. ضرورت فقه معاصر؛ ۲. بیان وضعیت مطلوب فقه و بررسی وضعیت موجود؛ ۳. بررسی چالشهای پیش روی فقه معاصر؛ ۴. ارائه راهکارهای مناسب جهت نیل به وضعیت مطلوب. ۱. ضرورت فقه معاصر ضرورت پرداختن به فقه معاصر، در سه محور قابل طرح است: الف. تغییر سبک زندگی امروز …
Read More »دفتر فقه معاصر و ضعف در روش تفقه/ یحیی عبدالهی
شبکه اجتهاد: جریان و تحقق دین در جامعه در یک صورت بندی کلی میبایست در سه مرتبه «مکتبها، علوم، الگوها» تحقق یابد؛ «مکتب»، محصول تفقه دینی است به نحوی که کلیه معارف کتاب و سنت در یک موضوع خاص استنباط شود و در یک نظام مستند به دین، جمع آوری گردند. مکتب، جامع معارف و احکام «توصیفی، ارزشی و تکلیفی» …
Read More »پویایی فقه شیعه و فراگیری فقه معاصر/ حسین بنیادی
شبکه اجتهاد: یکی از برنامههای خوب و ضروری سالهای اخیر حوزههای علمیه ورود به عناوین و مسائل معاصر فقه میباشد که به آن عنوان «فقه معاصر» اطلاق میشود، هرچند خود عنوان فقه معاصر نیز با توجه به عناوین مستحدثه فقهی نیز امری صحیح و بجا میباشد. ورود به عناوین جدید فقهی و بالطبع آشنایی با مسائل آن که معمولا مورد …
Read More »حوزه علمیه قم؛ پیشتازی و مرزبانی/ احمدحسین شریفی
شبکه اجتهاد: نگاهی به عناوین برخی از دروس خارج فقه حوزه علمیه قم در سال جاری، نه تنها حیات علمی و پویایی آن را نشان میدهد، بلکه نشانههایی از پیشتازی و مرزبانی علمی آن را هم نمایان میسازد: ۱. فقه اجتماعی ۲. فقه احیای حقوق عامه ۳. فقه اخلاق ۴. فقه اداره ۵. فقه امنیت ۶. فقه بورس و بازارهای …
Read More »دفتر فقه معاصر و تحولآفرینی در حوزه
«تدوین کتاب برای سطوح عالی حوزههای علمیه»، «تولید کتب اجتهادی در فقه معاصر»، «عرضه تولیدات علمی حوزه در دانشگاهها»، «برگزاری دروس خارج و تمهیدی فقه معاصر» و «ادامه فقاهت در حاکمیت» پنجگام مهم دفتر فقه معاصر حوزه است که در ۸ سال گذشته برداشته است. به گزارش شبکه اجتهاد، دفتر فقه معاصر حوزه، در راستای تحقق منویات مقام معظم رهبری …
Read More »نگاهی به مهندسی نظام تبویب فقه معاصر/ هادی عجمی
اختصاصی شبکه اجتهاد: فقه معاصر، حرکتی نو در راه انجام وظیفهای از گذشته بر دوش حوزههای علمیه است. فقه معاصر همان فقیه معاصر است که میخواهد وظیفه خود را در پاسخگویی به مسائل جامعه خود انجام دهد. همانگونه که شیخ مفید، باید پاسخگوی مسائل خویش میبود و همانگونه که شیخ انصاری قدمهایی جلوتر از پاسخگویی به مسائل زمان خویش برداشت. …
Read More »برخی از بزرگان ضد مقاصد هستند ولی در حیل ربا مقاصدی میشوند/ عقلگرایانه حرف میزنند ولی فتوای اخباری میدهند
استاد درس خارج حوزه گفت: برخی از بزرگان قابل توجه ما به خاطر فقدان روش، قرار در آراء ندارند لذا برخی اوقات کاملا ضد مقاصدی هستند ولی مثلا در بحث حیل ربا کاملا مقاصدی میشوند گویا همه نصوص اسلام در خدمت مقاصد شریعت بوده است؛ الان هم کسانی داریم که عقلگرایانه حرف میزنند ولی فتوای اخباری میدهند. به گزارش شبکه …
Read More »چرا نباید از نقل به معنا در روایات بهره ببریم/ علی(ع) هیچگاه عقل زنان را مذمت نکرده است/ کودکهمسری اساساً با قرآن سازگار نیست
استاد مهریزی با تأکید بر اینکه چرا نباید از نقل به معنا در روایات بهره ببریم، افزود: اگر کسی به روند جمعآوری و نقل احادیث توجه داشته باشد، خواهد دید که اصل بر نقل به معناست مگر اینکه خلاف آن ثابت شود. چون نقل به معنا عقلایی و رایج است. البته در عبادات میتوانیم مستثنی کنیم ولی در غیر آن …
Read More »لوازم کشف شبکه مسائل در خصوص فقههای معاصر
نویسنده کتاب «نظریه شبکه مسائل» گفت: اگر عملکرد فقهای معاصر در پرداختن به فقههای تخصصی را بررسی کنیم از مجموعه عملکرد این فقها، میتوانیم به روشی برای کشف شبکه مسائل در خصوص فقههای معاصر دست پیدا کنیم. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست «روش تدوین شبکه مسائل فقههای معاصر» از سوی پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر با همکاری میز توسعه و توانمندسازی …
Read More »بررسی روش تدوین مسائل فقههای معاصر
نشست «بررسی روش تدوین مسائل فقههای معاصر» با ارائه حجتالاسلام والمسلمین محمدرضا فلاح تفتی و نقادی حجتالاسلام والمسلمین علیرضا پیروزمند و دکتر سیدمصطفی احمدزاده در پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر برگزار شد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام مصطفی دری دبیر این نشست علمی در آغاز با اشاره به اینکه اصل تعیین چارچوب فقه معاصر محل بحث بین دانشیان این علم است، …
Read More »اگر فقه، معاصر نباشد، فقه نیست/ فقه معاصر، جامعترین ترکیب واژگانی در فقههای نوپدید
رئیس پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر گفت: فقه معاصر فقهی است که از دانشهای جدید بهره برده و از روشهای جدید استمداد میکند و مسائل قدیمی را بازخوانی کرده و با رویکرد جدید، مسائل را بازخوانی میکند و اساساً معاصرت قابل جدایی از فقه نیست و اگر فقه، معاصر نباشد، فقه نیست. البته تقلیل فقه هم به مسائل مستحدثه مشکلزا است. …
Read More »روش شناسی فقه معاصر و عناصر مغفول در فقاهت سنتی
شبکه اجتهاد: ما تحت عنوان فقه معاصر دو پدیده داریم: اول: وقتی میگوییم فقه معاصر؛ منظور ما فقه مسائل معاصر است؛ دوم: فقه معاصر به معنای فقاهت معاصر. ۱- فقه معاصر به معنای فقه مسائل معاصر اگر بحث بر سر فقه مسائل معاصر باشد، یعنی فقیه یک سری مسائلی را جدید میبیند و میآید اینها را با همان نگاه سنتی …
Read More »با کشاندن فقه به مدیریت کشور وارد ساحاتی شدهایم که ماموریت فقه نیست/ فقه سنتی رشد کمّی داشته ولی رشد کیفی نداشته است/ چون در فقه معاصر نقشه راه نداریم، کجدار و مریز رفتار میکنیم
استاد درس خارج حوزه علمیه گفت: فقه باید حریم خود را بشناسد یعنی نه حق خود را به دیگران بدهد و نه حقی از دیگران بگیرد؛ ما قبل از انقلاب به خاطر برخی تصورات مانند اینکه سیاست ما عین دیانت است و کشاندن فقه به مدیریت کشور وارد ساحاتی شدهایم که ماموریت و رسالت فقه نیست لذا تصورات سادهای از …
Read More »مبادا فقه معاصر ما همان نتیجهای را پیدا کند که فقه معاصر اهلسنت پیدا کرد/ حق شهروندی قائل شدن برای فرق ضاله، انحراف از فقه است/ چارچوب را در فقه معاصر رعایت کنید و به احکام ضروری ورود پیدا نکنید/ نقد نظریه وجود قاعده کرامت در فقه
رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار (ع) گفت: حقوق شهروندی در جای خودش بیان شود، مستدل هم باید ذکر شود. اصلا دین برای رعایت حقوق آمده است. حق خدا رعایت شود، حق بشر، حق حاکم، حق مردم باید رعایت شود اما اشتباه است یک مطلبی که نزد همه مسلّم است را در ترازوی اجتهاد قرار دهیم و یک ان قلتی در …
Read More »«فقه معاصر» یا «فقه در دوران معاصر»!/ عباسعلی مشکانی سبزواری
اختصاصی شبکه اجتهاد: پرسش اصلی نوشتار پیرامون اصطلاح نوپدید «فقه معاصر» است که مقصود از فقه معاصر چیست؟ آیا فقه معاصر میتواند به عنوان رویکردی جدید در فقه، در کنار دیگر رویکردهای پیشگفته تلقی شود؟ آیا ما در ظل و ذیل تعبیر فقه معاصر، با رویکردی جدید در فقه مواجه هستیم که مقابل آن، مثلا تعبیر «فقه متقدم» و نظائر …
Read More »پنج عامل مهم برای اجتهاد در زمان معاصر
استاد محمد محمدی قائینی ضمن اشاره به عوامل ضروری اجتهاد معاصر تصریح کرد: یکی از نکاتی که در فقه معاصر باید مد نظر قرار گیرد دخالت عقل در کشف حکم است. ما احکام را فقط از کتاب و سنت درمیآوریم در حالی که احکام عقلی هم دخالت دارد و عقل یکی از منابع ما است. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست …
Read More »گستردگیِ فقه معاصر و الزامات آن
استاد مجتبی الهی خراسانی ضمن بیان اهداف و اهمیت فقه و اجتهاد در دنیای معاصر به تعریف چیستی فقه معاصر از سه منظر پرداخت و گستره آن را در مطالعات درجه اول و دوم فقهی چون رویکردها، محورها، لایهها، عرصهها، موضوعات، تألیفات و تصنیفات دنبال کرد و در نهایت از الزامات گستردگیِ فقه معاصر سخن گفت. به گزارش خبرنگار اجتهاد، …
Read More »فقهی که بخواهد نظریهپرداز باشد، در بستر درسهای تخصصی و پژوهشهای آزاد شکل میگیرد
مدیرحوزههای علمیه با بیان اینکه فقه معاصر بدیل سنت فقه جاری ما نیست، بلکه برآمده از دریای مواج حوزه مبتنی برای مناهج اصیل اجتهادی است، افزود: فقهی که بخواهد نظریهپرداز باشد در بستر حوزه آزاد، درسهای تخصصی و پژوهشهای آزاد شکل میگیرد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، استاد علیرضا اعرافی، مدیرحوزههای علمیه، شامگاه چهارشنبه در اجلاسیه اساتید سطوح عالی، خارج و …
Read More »ضرورت فقه معاصر و چالشهای پیشرو/ محمد حاج ابوالقاسم
شبکه اجتهاد: بحث فقه معاصر از اصلیترین نیازهای حوزه امروز به شمار میرود. اگر به مسئله فقه به عنوان یک روش برای استنباط احکام شرعی و تکالیف نگاه کنیم، با عنایت به شرایط مختلف زندگی و تحولاتی که در زندگی فردی و اجتماعی بشر رخ داده، پی میبریم که مسئله فقه در دوره معاصر از ضرورت بسیار بالایی برخوردار است …
Read More »کسی که کوتهاندیش است را نمیتوانیم مجتهد بنامیم/ تقلیل فقه معاصر به مسائل مستحدثه نادرست است/ ارزشیابی دروس خارج، نباید دولتی شود
استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم گفت: کسی که کوته اندیش است را نمیتوانیم مجتهد بنامیم ولو به آیات و احادیث متناسب مسلط باشد، سالیان سال تدریس کرده باشد و کتاب و مقالههای زیادی هم نوشته باشد. اختصاصی شبکه اجتهاد: شاید اگر چند دهه پیش کسی سخن از فقه معاصر و برگزاری درس خارج در رابطه با آن …
Read More »از کثرت دروس خارج فقه معاصر خوشحال نیستم!/ شیوه فعلی به مرور مراجع و اساتید بزرگ را به دروس فقه معاصر بدبین میکند/ اجلاس اساتید فقه معاصر برگزار شود
کمّیگرایی آفت بزرگی برای این حرکت مبارک است. بنده بههیچوجه از کثرت سریع این دروس و عناوین در حوزهها خوشحال نمیشوم. اینکه بهسرعت اساتید زیادی عهدهدار ارائه این دروس شوند را نیز درست نمیدانم. این مسئله در آیندهای نزدیک ممکن است فقها و مراجع را به این دروس بدبین کند. باید اساتیدی که سالها سابقه ارائه قوی دروس متعارف را …
Read More »از رمزارزها تا حقوق زندانی؛ اقبال حوزویان به «فقه معاصر» به روایت آمار + جدول
در سال تحصیلی جدید حوزههای علمیه قم تاکنون ۷۳ نفر از اساتید برای درس خارج فقه معاصر ثبت درس کردهاند و ۸۲ عنوان درس خارج فقه معاصر برگزار میشود. به گزارش شبکه اجتهاد، در سال تحصیلی جدید حوزههای علمیه قم، تاکنون ۷۳ نفر از اساتید برای درس خارج فقه معاصر، زمان کلاس درس خارج خود را اعلام کردهاند و ۸۲ …
Read More »