بایگانی برچسب: محمدعلی میرزایی

از لحاظ منطقی، گسست میان دین و پیشرفت ممکن نیست؛ آنچه سبب عقب‌ماندگی جوامع اسلامی است، عقب‌ماندگی در دین است که نمونه آن در داعش کنونی متجلی است؛ همان طور که نمی‌توانیم دین را به خاطر وجود داعش، جنایتکارانه بدانیم، نمی‌توانیم همه فتاوای فقها را هم به دین نسبت دهیم. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین محمد ساجدی، رئیس انجمن علمی هم‌اندیشی پیشرفت، در دومین کنفرانس قرآن‌پژوهی پیشرفت در مرکز تحقیقات استراتژیک توسعه (رشد) قم با اشاره به نظام برنامه این انجمن گفت: نظام برنامه این انجمن دارای هشت گام است که رصد و ساماندهی مستمر نظام مسائل پیشرفت نخستین …

اختصاصی شبکه اجتهاد: بدون تردید، امر به معروف و نهی از منکر از اصول قطعی فقه اسلامی است. بلکه فراتر از فقه، این مسأله تضمین کننده حیات اجتماعی بشریت است. تصور این که بدون رسالت عمومی تمام مردم و مسئولیت و مقاومت همه نسبت به گسترش فساد، با قانون و حکومت می‌توان از اضمحلال انسان و حکومت پیشگیری شود تصوری باطل است. ازاین‌رو پایه امر به معروف و نهی از منکر مقوله‌ای فرافقه است. بدون آن هیچ حکم دیگری باقی نمی‌ماند. منظور این قلم از سرنوشت‌ساز بودن آن همین است که بود و نبود اصل اجتماعیت انسانی در گرو وضعیت …

اختصاصی اجتهاد: شعائر وبزرگداشت‌ها با رسالت‌ها وحقیقت‌ها نسبت معنا داری دارند. آن‌ها در راستای تحقق غایت‌های بیانی و تبلیغی، تکریم نمادها و نمونه ها و الگوها، ایجاد حماسه و هیجان مثبت و پیشران، تمرین نمادین برخی از سیرها و سلوک‌ها وامثال آن‌ها تعریف شده‌اند. در نتیجه در اهمیت آن‌ها تردیدی نیست. شعائر حج، شعائر حسینی و آیین‌های شبیه آن‌ها در تعمیق و تحکیم ایمان و هدایت کنش‌های مؤمنانه اثر شگرفی دارند. اما این شعائر به دلایلی چند با ریشه‌های درونی و بیرونی، اختیاری و غیراختیاری، خیرخواهانه و دشمنانه، آگاهانه و غیرآگاهانه در معرض تحریف و تشویه قرار دارند. ابعاد قداستی …

اختصاصی شبکه اجتهاد: گرچه فساد و افساد و نیز فاسد و مفسد را معمولاً در کنار هم به کار می‌بریم و این امر غیرمستقیم دلالت بر تعامل همانندی با آن دو دارد اما در عرصه تربیتی و حقوقی و قانونی بین آن‌ها فاصله بسیار است. فساد حاکی از وضعیت تباه‌شده کارکرد و نقش‌ها و عملکردهای یک شخص، یک نهاد و حتی یک فرایند و هر چیز دیگر است صرف نظر از تأثیر آن بر محیط انسانی یا سازمانی و یا طبیعی. انسان فاسد شخصی است که از مسیر طبیعی کارآمدی و اهداف منطقی انسانی‌اش به دلیلی خارج شده است. فساد …

اختصاصی شبکه اجتهاد: به نظر می‌رسد که مفهوم معروف با واجب تفاوت دارد. گویا معروف به مفهوم عرف نزدیک است یعنی آن واجب‌ها و حرام‌هایی قابل امر و نهی کردن است و مشمول امربه‌معروف و نهی از منکر است که مردم عرفا قبول کرده باشند. قبح و حسن آن‌ها برای غالب جامعه مبرهن باشد. با این حساب هر حلال یا واجبی معروف نیستند. سال ۷۲ در کشور نیجریه مهمان یک لبنانی بودم. مهمان‌های دیگری هم بودند از جمله خانم محترم و محجبه‌ای که در کنارش دختر جوانی ولی با موهای باز حضور داشت. خانم محجبه رو به من کرد و …

شبکه اجتهاد: یک حدیث و خبر ظنی هر قدر هم با اعتبار و نافع و استفاده از آن اجتناب‌ناپذیر باشد اما با روش معهود و معمول فعلی که به آن مستقلا حجیت و اعتبار داده شود و صرف نظر از شواهد یقین‌آور دیگر و ضمیمه آن با دیگر قراین و مؤیدات مقالی و مقامی و امثال آن برای تحصیل یقین به صدور حکمی از خدای متعال برای دلیلیت بر یک حکم شرعی به آن بسنده شود این امر بویژه در موارد غیر اضطراری امری است که به علمیت و قطعیت و اعتبار علم دینی خدشه می‌زند. چنین ادله گمانی صرفا …

اختصاصی شبکه اجتهاد: هیچ وحدت و اشتراک و ملازمه‌ای بین حکم بی‌حجابی و حجاب اجباری نیست. اگر بی‌حجابی اجباری در دوره رضاخان یا در اروپای قرن بیست‌ویکم خلاف آزادی و کرامت و اراده آزاد انسان در پوشش بوده به معنای جریان این تقبیح در حجاب اجباری نیست. از حکم بی‌حجابی اجباری برای حجاب اجباری قیاس نمی‌توان کرد. شرایط قیاس صحیح در آن‌ها نیست. مسلمانانی با اعتقادات اسلامی آنان و اوامر شرع و فقهی که پیروی می‌کنند نوعی پوشش را واجب و لازم‌الاطاعت می‌دانند. از سویی، التزام و تقید به این حکم آنان هیچ‌گونه تجاوز به‌حق دیگران و باعث تضییع حقوق …

اختصاصی شبکه اجتهاد: بی‌وقفه بر اعتقادم به امکان و ضرورت تولید فقه حکومتی تأکید می‌کنم. این تکرار و تأکید برای این است که ذهنیت‌‌های قبلی و معمولاً منفی مانعی در فهم درست نوشته‌‌ها نباشد. سخن اصلی این نوشته در اصل فقه حکومتی یا حکومت و حاکمیت فقهی و فقاهتی و فقیه محور نیست. کسی که به رسالت‌‌های حداکثری اندیشه دینی در دنیا باور دارد به‌طور یقین به فقه سیاسی و فقه سیاست هم لاجرم معتقد است؛ اما سخن در منطق و مسیر درست حرکت به این سمت است. امروزه به روال دهه‌‌های سابق عده‌ای از ما مدام از فقه و …

اختصاصی شبکه اجتهاد: چرا فکر می‌کنیم که فقه و فقیه و حوزه علمیه در برابر مسائلی مانند تولید محصولات صنعتی خوراکی ویرانگر برای کودکان و نیز روش عمل سودجویانه و مافیایی رسانه‌ها و ترویج این خوراکی‌های مضر برای نسل کودک و نوجوان یک ملت باید همین‌طور خنثی عمل کنند و به سکوت بگذرانند و در عوض، صبح تا شب از بی‌حجابی و ضعف ایمان مردم گله کنند؟ مگر آثار ویرانگر صنعت تولید خوراکی‌های زیانبار و عامل فساد و تباهی در سلامت و بهداشت مردم از اولویات‌های عقلانیت دینی و احکام فقهی نیست؟ اگر به تأکید آنان، هیچ مکلفی به‌عنوان یک …

اختصاصی شبکه اجتهاد: وصف پدیده‌های طبیعی اصولاً مساله فقه و فقها نیست به‌استثنای برخی عناوین طبیعی – شرعی اغلب حوادث و وضعیت‌های طبیعی یا شرایط عینی و تبیین مصادیق کار عرف و عقل است. ورود به آنها کار فقه و فقیهان نیست. دستگاه فقاهت فاقد سازوکارها و روش‌های مواجهه درست با آن‌هاست. دو نمونه عینی این موارد که ارتباطی با فقه و فقاهت ندارد راه و روش کشف میلاد هلال ماه و مقدار عینی کفاره‌ها و امثال آن‌هاست. در مثال نخست، بهترین روش کشف ولادت هلال است. هر ابزاری که دقیق‌تر و اطمینان آور‌تر باشد اولویت بیشتری دارد. دست‌کم دو …

تصور می‌کنید امام خمینی دسترسی‌اش به امام و امامت به عنوان علم و تراث و حکم و…از مالک اشتر در مصر کمتر بوده است؟ معتقدم دسترسی امام خمینی در عصر ما به امامت (محتوا و علوم و تراث) از دسترسی بسیاری از عالمان دور از محل اقامت و شهر و موطن امام حی معصوم آن زمان، بیشتر بوده است. این راه انسداد پنداری دسترسی به اسلام و منوط کردن فهم و تمسک به قرآن و امامت و نبوت به حضور امام و همه تاریخ مشعشع هزار و چهارصدساله متراکم در دسترس و با وجود میزانیت و فرقانیت معرفتی قرآن کریم …

اختصاصی شبکه اجتهاد: سخن از عذاب بودن سیل‌های اخیر و همه مصایب طبیعی و ربط دادن ابتلاهای مناطقِ مستضعف و بخش‌های ستم دیده و بینوا به گناه و نسیان حق و یا فراموشی امام زمان و هر نوع تفسیر مشابه، هیچ اساس منطقی وقرآنی وشرعی ندارد. با دقت در اطراف وابعاد این حوادث شاهدی بر عذاب انگاری آن‌ نمی‌توان یافت. در این باره و با توجه به معارف بنیادین دینی و ب ویژه قرآنی هر گونه تصور عذاب بودن آن‌ها محل شک است. اگر سیل‌های اخیر ایران و زلزله‌های سابق و لاحق از مصادیق عذاب الهی بود (به هر دلیل …

رئیس اتاق فکر جامعهالمصطفی العالمیه، زمان شناسی را از ملزومات برخورداری از قدرت تولید علم و دانش تمدن ساز عنوان کرد و یادآور شد: همانطور که رهبر معظم انقلاب در بیانیه گام دوم انقلاب فرمودند؛ فقه تمدنی نیازمند مختصات خاصی است که آن را نمی‌توان صرفاً با شعار ایجاد کرد؛ بایستی فقیه آگاه به زمان و زمانه و نیز آشنا به انسان عصر، فقه تمدنی از درون چنین اندیشه و روشی بجوشاند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدعلی میرزایی، رئیس اتاق فکر جامعهالمصطفی العالمیه در نشست علمی «بررسی ابعاد بیانیه گام دوم انقلاب و نقش جامعه المصطفی العالمیه در …

چرا باید فکر کنیم در حوزه علمیه قم اصالت اجتهادی کمتر است و فضای آن بیشتر سیاسی و سطحی و اجتماعی است؟ این حرف نه دقیق است و نه حکیمانه. شرایط پیچیده جهانی علیه بحرین، عراق و تمام جهان اسلام اقتضا دارد از این ادبیات پرهیز کنیم و به نگرش همگرایانه روی آوریم و از مقایسه‌‌ها و مفاضله‌‌ها بپرهیزیم. قم و نجف هر دو نقش‌های با اهمیتی دارند؛ نقش هر دو کاملاً تکاملی و تکمیلی است. اختصاصی شبکه اجتهاد: آیت‌الله شیخ محمد سند بحرانی چندی قبل و برای چندمین‌بار در مصاحبه‌ای (اینجا و اینجا بخوانید) با یک منطق برتری اظهار …

اختصاصی شبکه اجتهاد: از خطرهای بزرگ و آسیب‌های معرفتی ما خلط مقام ثبوت و اثبات است. عادت کرده‌ایم که در مقام دفاع از خود در برابر دیگران به مقام ثبوت پناه می‌بریم و در موقعیت حمله به خصم و مخالفان به مقام اثبات آنان می‌تازیم. در واقع در مقام ترجیح و مقایسه، همواره خود را واندیشه‌های خویش را به خاطر «حقانیت ثبوتی» آن می‌ستاییم و “آن دیگری” را به خاطر مفاسد و ضعف‌های عینی و اثباتی‌اش محکوم می‌کنیم. این البته نوعی مغالطه و «خلل منطقی» است. اجازه می‌خواهم آن را «مغالطه خلط ثبوت و اثبات» یا «مغالطه چند معیارگرایی» بنامم. …

امروز معضل جامعه جهانی اسلام عدم تفاهم در عرصه سیاست، اقتصاد، فرهنگ، تمدن و توسعه است؛ یعنی تقریب ما تاکنون با رویکرد تاریخی و اشتراک‌گیری از گزاره‌ها و اندیشه‌های تاریخی شکل گرفته است. در صورتی که تقریب و اخوت اسلامی که حضرت امام(ره) بیان کردند اخوت تمدنی است؛ یعنی در جامعه متکثرالمذاهب مسلمانان با جهت‌نما و غایات تمدن امروز و نوین ایجاد همگرایی کنیم. این مسئله فضا را بسیار تغییر خواهد داد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدعلی میرزایی، عضو هیئت علمی و مشاور عالی رئیس دانشگاه جامعهالمصطفی(ص) العالمیه، به ارائه توضیحاتی درباره وحدت در جوامع اسلامی پرداخت و …

اختصاصی شبکه اجتهاد: اگر حوزه‌‌های علمیه غیر سکولار باور دارند که اندیشه‌‌های دینی باعث شکوفایی و رشد اقتصاد سالم است. اگر باور دارند که اسلام و تحقق آن نه تنها منافاتی با کار و تولید و درآمدزایی ندارد بلکه کار و تولید و عقل اقتصادی داشتن بخش با اهمیت و تعیین کننده زندگی دیندارانه است، ای‌کاش به جای شنیدن این حرف‌ها از بالاترین مقامات حوزوی در نگرش بزرگان و اعاظم فقاهت به مقوله اقتصاد تحولی رخ می‌داد. درس‌‌های اصلی حوزه با تعادل و منطق عقلانی بین اقامه الصلاه و ایتاء الزکات با مفهوم شامل و جامع نماز (پیوند جامع و …

اختصاصی شبکه اجتهاد: مقدمه اول: اگر نگوییم تمام مصادیق فساد با اعمال عقل و خرد انسان قابل شناخت و درک و دریافت است بی‌تردید بیشترین مصادیق فساد این گونه است. به تعبیر روشن‌تری باید گفت انسان‌ها برای این که بفهمند چه چیزی و چه کسی فاسد و و یا فسادآور و صالح و اصلاح‌گر است بر مبنای عقل عمل‌ می‌کنند. انسان با عقلی که دارد‌ می‌فهمد در عرصه اقتصاد و سیاست و فرهنگ و اخلاق و زندگی حالت فساد چگونه است. فساد‌های هر عرصه با منطقی عقلانی قابل فهم و تفسیر است. از نظر دینی هم این گونه است که …

اختصاصی شبکه اجتهاد: اقل و اکثر عناوین گویایی برای بیان نوع حضور و تواجد دین در دنیا و اندیشه و عمل نیست زیرا این دو واژه دست کم در ادبیات روشنفکرمآبان به ظاهر دینی بیانگر کیفیت‌ها نیستند بلکه حکایت‌گر کمیت‌اند. برای مثال اگر هر کدام از موارد و مصادیق زیر از احکام شرع باشد: ۱- لزوم و ضرورت و البته بالتبع حجیت و اعتبار اعمال عقل در زندگی. ۲- وجوب و ضرورت التزام به اخلاق مانند تعهد عملی به عدل ‌و عدالت وح سن خلق در تمام رفتارها. ۳- محکم کاری و اِتقان و درست کار کردن در تمام رفتارها‌ …

اختصاصی شبکه اجتهاد: تقلیل چهارگانه فرد، اجتماع، حکومت، امت به فردیت و حکومتی باعث بسیاری از بدفهمی‌ها شده است. اگر فقهی حکومتی نبود به معنای این نیست که سکولار است. اندیشه و فقه و نظریه سکولار در واقع معرفت و یا فقه غیر سیستماتیک و غیر اجتماعی است. اهداف اجتماعی و حوزه‌های سرنوشت جوامع در این اندیشه سکولاریستی مبنا و مناط نیست. دین به رابطه‌ای شخصی بین متدین و مبادی متعالی و قدسی او تنزل می‌یابد. از آن طرف، فقه غیر سکولار می‌تواند غیر حکومتی باشد. در عین اجتماعی بودن و عام بودن و واجد دغدغه‌های جامعه و سطوح بالاتر …