مسأله مناسبات دین و سیاست موضوع بحث ماست که به نظر میرسد امروز بخش زیادی از مشکلات مسلمانان نتیجه ابهامها و آسیبهای این مناسبات است. شبکه اجتهاد: طیفهای گستردهای در ذیل این مناسبات قابل تصور هستند و این طیفها گاهی تا مرز نزاع و درگیری با هم پیش میروند. به تعبیر بهتر ما امروز یک واقعیت بیرونی داریم که تفسیری …
Read More »Tag Archives: محمدعلی میرزایی
آیتالله سیدکاظم حائری و گام تاریخی کنارهگیری از مرجعیت/ محمدعلی میرزایی
شبکه اجتهاد: کنارهگیری از مرجعیت که اوج قله قدرت و اقتدار و موقعیت اجتماعی، سیاسی و حتی اقتصادی است به زبان، ساده ولی در عمل یک کارستان است. تقریبا هیچ مرجعی به چنین اقدامی دست نمیزند و تقریبا تمام مراجع وقتی به شرایط ضعف و سستی و بیماری و کهولت میرسند و قوای طبیعی خود را از دست میدهند اخلاقا …
Read More »از نجف تا قم؛ بایستههای گسترش مناسبات اسلامی شیعی و جهان مسیحیت
متأسفانه جناح شیعی اسلامی برخلاف جناح غیرشیعی، دارای ارتباطات تأثیرگذار و عمیقی با مسیحیت و بهویژه با واتیکان نیست. دیدارهای بسیار کوتاه و غالباً تشریفاتی، فاقد روند ثابت از تعاملات بین ادیان و بهویژه بین تشیع و واتیکان است؛ در نتیجه ارتباط رسمیتر و جدیتری بین عالمان و یا نمایندگان حوزه علمیه قم با پاپ یک ضرورت بوده است و …
Read More »مسأله ثبوت هلال ماه؛ جدال حکم واقعی و ظاهری
اختصاصی شبکه اجتهاد: همیشه در آغاز و پایان ماه مبارک رمضان بحث امکان و عدم امکان رؤیت هلال ماه نو و آغاز ماه جدید داغ میشود. امسال با توجه به پیشبینیها، هلال ماه شوال با چشم مسلح و غیرمسلح در روز یکشنبه در ایران رؤیت نشد و بهنوعی به وحدت آراء علما منجر گشت؛ ولی بنابر مبانی فقهی برخی از …
Read More »حکومت دینی منهای روحانیت و فقاهت!/ محمدعلی میرزایی
شبکه اجتهاد: جریانی اخیراً در لباس روحانیت و فعال در عرصۀ شبکههای اجتماعی و فضای مجازی، ایدۀ حکومت دینی منهای روحانیت را طرح میکند. البته حرفهایی که در این باره نوشته شده غالبا در قالب یاد داشتهای تلگرامی و توییتری است با طعم سیاسی است! در نتیجه سخنی علمی و با استدلال و برهان نیست که به آن پاسخی داده …
Read More »مروری بر راههای ورود به فقه عینیتساز و جامعهگرا
شبکه اجتهاد: فقه حکومتی و حاکمیتی در مکتب تشیع به دلایل تاریخی کاملا روشنی و به طور مشخص به خاطر سیاستهای کلان امویان، عباسیان و دیگر سلسلههای سیاسی اهل سنت که شیعهستیزی و مبارزه با مکتب اهل البیت (ع) در آنها نهادینه شده بود به عنوان عاملی بیرونی و بر اثر تأثیرگذاری این فشارها بر رهیافتهای درونی شیعیان و به …
Read More »جامعه المصطفی صلح آمیزترین نهاد علمی جهان اسلام است/ با کمک حقوقدانان مسلمان میشود مقابل تحریم ایستاد
برخورد آمریکا با فضای توسعه در تمام رشتهها بسیار خشن و از قدیم تحت محاصره و مجازات بوده است. یعنی از بعد از سید جمال الدین اسد آبادی که جهان اسلام به خود آمد و به دنبال این رفت که جهان اسلام را در تمام عرصه ها به توسعه و پیشرفت برساند بزرگترین تهدید و زنگ خطر برای غربیها شد. …
Read More »تابو شدن نقد فقها، مهمترین عامل تهمتها به دین است/ فقه به جای مواجهه منطقی با مدرنیته به منازعه روی آورده است!/
از لحاظ منطقی، گسست میان دین و پیشرفت ممکن نیست؛ آنچه سبب عقبماندگی جوامع اسلامی است، عقبماندگی در دین است که نمونه آن در داعش کنونی متجلی است؛ همان طور که نمیتوانیم دین را به خاطر وجود داعش، جنایتکارانه بدانیم، نمیتوانیم همه فتاوای فقها را هم به دین نسبت دهیم. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین محمد ساجدی، رئیس انجمن …
Read More »امت، بهمثابه نهاد امر به معروف و نهی از منکر/ محمدعلی میرزایی
اختصاصی شبکه اجتهاد: بدون تردید، امر به معروف و نهی از منکر از اصول قطعی فقه اسلامی است. بلکه فراتر از فقه، این مسأله تضمین کننده حیات اجتماعی بشریت است. تصور این که بدون رسالت عمومی تمام مردم و مسئولیت و مقاومت همه نسبت به گسترش فساد، با قانون و حکومت میتوان از اضمحلال انسان و حکومت پیشگیری شود تصوری …
Read More »قربانیهای آیینی و ضرورت بازنگری در فقه آیینی/ محمدعلی میرزایی
اختصاصی اجتهاد: شعائر وبزرگداشتها با رسالتها وحقیقتها نسبت معنا داری دارند. آنها در راستای تحقق غایتهای بیانی و تبلیغی، تکریم نمادها و نمونه ها و الگوها، ایجاد حماسه و هیجان مثبت و پیشران، تمرین نمادین برخی از سیرها و سلوکها وامثال آنها تعریف شدهاند. در نتیجه در اهمیت آنها تردیدی نیست. شعائر حج، شعائر حسینی و آیینهای شبیه آنها در …
Read More »مرزهای تسامح و سختگیری در برخورد با فساد و افساد/ محمدعلی میرزایی
اختصاصی شبکه اجتهاد: گرچه فساد و افساد و نیز فاسد و مفسد را معمولاً در کنار هم به کار میبریم و این امر غیرمستقیم دلالت بر تعامل همانندی با آن دو دارد اما در عرصه تربیتی و حقوقی و قانونی بین آنها فاصله بسیار است. فساد حاکی از وضعیت تباهشده کارکرد و نقشها و عملکردهای یک شخص، یک نهاد و …
Read More »از حجاب واجب تا حجاب معروف؛ چرا امربهمعروف در حوزه حجاب کماثر است؟/ محمدعلی میرزایی
اختصاصی شبکه اجتهاد: به نظر میرسد که مفهوم معروف با واجب تفاوت دارد. گویا معروف به مفهوم عرف نزدیک است یعنی آن واجبها و حرامهایی قابل امر و نهی کردن است و مشمول امربهمعروف و نهی از منکر است که مردم عرفا قبول کرده باشند. قبح و حسن آنها برای غالب جامعه مبرهن باشد. با این حساب هر حلال یا …
Read More »انحراف زیانبار دستکشیدن از اخبار ظنی/ محمدعلی میرزایی
شبکه اجتهاد: یک حدیث و خبر ظنی هر قدر هم با اعتبار و نافع و استفاده از آن اجتنابناپذیر باشد اما با روش معهود و معمول فعلی که به آن مستقلا حجیت و اعتبار داده شود و صرف نظر از شواهد یقینآور دیگر و ضمیمه آن با دیگر قراین و مؤیدات مقالی و مقامی و امثال آن برای تحصیل یقین …
Read More »قیاس معالفارق بیحجابی اجباری و حجاب اجباری/ محمدعلی میرزایی
اختصاصی شبکه اجتهاد: هیچ وحدت و اشتراک و ملازمهای بین حکم بیحجابی و حجاب اجباری نیست. اگر بیحجابی اجباری در دوره رضاخان یا در اروپای قرن بیستویکم خلاف آزادی و کرامت و اراده آزاد انسان در پوشش بوده به معنای جریان این تقبیح در حجاب اجباری نیست. از حکم بیحجابی اجباری برای حجاب اجباری قیاس نمیتوان کرد. شرایط قیاس صحیح …
Read More »صور پنجگانه حضور و غیاب فقه و فقیه در صحنه/ محمدعلی میرزایی
اختصاصی شبکه اجتهاد: بیوقفه بر اعتقادم به امکان و ضرورت تولید فقه حکومتی تأکید میکنم. این تکرار و تأکید برای این است که ذهنیتهای قبلی و معمولاً منفی مانعی در فهم درست نوشتهها نباشد. سخن اصلی این نوشته در اصل فقه حکومتی یا حکومت و حاکمیت فقهی و فقاهتی و فقیه محور نیست. کسی که به رسالتهای حداکثری اندیشه دینی …
Read More »فساد و افسادهای نوپدید و رسالتهای بزرگ فقهای اسلام/ محمدعلی میرزایی
اختصاصی شبکه اجتهاد: چرا فکر میکنیم که فقه و فقیه و حوزه علمیه در برابر مسائلی مانند تولید محصولات صنعتی خوراکی ویرانگر برای کودکان و نیز روش عمل سودجویانه و مافیایی رسانهها و ترویج این خوراکیهای مضر برای نسل کودک و نوجوان یک ملت باید همینطور خنثی عمل کنند و به سکوت بگذرانند و در عوض، صبح تا شب از …
Read More »بهعقل جامعه متشرع و متدین احترام و اعتماد کنیم/ محمدعلی میرزایی
اختصاصی شبکه اجتهاد: وصف پدیدههای طبیعی اصولاً مساله فقه و فقها نیست بهاستثنای برخی عناوین طبیعی – شرعی اغلب حوادث و وضعیتهای طبیعی یا شرایط عینی و تبیین مصادیق کار عرف و عقل است. ورود به آنها کار فقه و فقیهان نیست. دستگاه فقاهت فاقد سازوکارها و روشهای مواجهه درست با آنهاست. دو نمونه عینی این موارد که ارتباطی با …
Read More »اصلِ تشکیکیّت و مرتبهمندی مفاهیم پایه اسلامی با تأکید بر مفهوم امامت و نقد رویکرد عمل اضطراری در دوران غیبت/ محمدعلی میرزایی
تصور میکنید امام خمینی دسترسیاش به امام و امامت به عنوان علم و تراث و حکم و…از مالک اشتر در مصر کمتر بوده است؟ معتقدم دسترسی امام خمینی در عصر ما به امامت (محتوا و علوم و تراث) از دسترسی بسیاری از عالمان دور از محل اقامت و شهر و موطن امام حی معصوم آن زمان، بیشتر بوده است. این …
Read More »امامت عقل و عدل و فضیلتهای بزرگ فراموش شده/ محمدعلی میرزایی
اختصاصی شبکه اجتهاد: سخن از عذاب بودن سیلهای اخیر و همه مصایب طبیعی و ربط دادن ابتلاهای مناطقِ مستضعف و بخشهای ستم دیده و بینوا به گناه و نسیان حق و یا فراموشی امام زمان و هر نوع تفسیر مشابه، هیچ اساس منطقی وقرآنی وشرعی ندارد. با دقت در اطراف وابعاد این حوادث شاهدی بر عذاب انگاری آن نمیتوان یافت. …
Read More »ویژگیها و شاخصهای بیانیه گام دوم انقلاب/ تمدنها بدون وجود کانون تفکر کارآمد در عرصه مدیریت، پا نمیگیرند/ فقه تمدنی نیازمند مختصات خاصی است که نمیتوان آن را صرفاً با شعار ایجاد کرد
رئیس اتاق فکر جامعهالمصطفی العالمیه، زمان شناسی را از ملزومات برخورداری از قدرت تولید علم و دانش تمدن ساز عنوان کرد و یادآور شد: همانطور که رهبر معظم انقلاب در بیانیه گام دوم انقلاب فرمودند؛ فقه تمدنی نیازمند مختصات خاصی است که آن را نمیتوان صرفاً با شعار ایجاد کرد؛ بایستی فقیه آگاه به زمان و زمانه و نیز آشنا …
Read More »مقارنات متعصبانه غیرعلمی! نقدی بر سخنان آیتالله سند/ محمدعلی میرزایی
چرا باید فکر کنیم در حوزه علمیه قم اصالت اجتهادی کمتر است و فضای آن بیشتر سیاسی و سطحی و اجتماعی است؟ این حرف نه دقیق است و نه حکیمانه. شرایط پیچیده جهانی علیه بحرین، عراق و تمام جهان اسلام اقتضا دارد از این ادبیات پرهیز کنیم و به نگرش همگرایانه روی آوریم و از مقایسهها و مفاضلهها بپرهیزیم. قم …
Read More »مخاطرات و آسیبهای انتظارات حداکثری از فقه و فقاهت/ محمدعلی میرزایی
اختصاصی شبکه اجتهاد: از خطرهای بزرگ و آسیبهای معرفتی ما خلط مقام ثبوت و اثبات است. عادت کردهایم که در مقام دفاع از خود در برابر دیگران به مقام ثبوت پناه میبریم و در موقعیت حمله به خصم و مخالفان به مقام اثبات آنان میتازیم. در واقع در مقام ترجیح و مقایسه، همواره خود را واندیشههای خویش را به خاطر …
Read More »از تزریق رویکردهای تمدنی به جهان اسلام تا گفتمانسازی به جای الگوهای سنتی تقریبی
امروز معضل جامعه جهانی اسلام عدم تفاهم در عرصه سیاست، اقتصاد، فرهنگ، تمدن و توسعه است؛ یعنی تقریب ما تاکنون با رویکرد تاریخی و اشتراکگیری از گزارهها و اندیشههای تاریخی شکل گرفته است. در صورتی که تقریب و اخوت اسلامی که حضرت امام(ره) بیان کردند اخوت تمدنی است؛ یعنی در جامعه متکثرالمذاهب مسلمانان با جهتنما و غایات تمدن امروز و …
Read More »منطق فتوا در شرایط اضطراری کجاست؟/ محمدعلی میرزایی
اختصاصی شبکه اجتهاد: اگر حوزههای علمیه غیر سکولار باور دارند که اندیشههای دینی باعث شکوفایی و رشد اقتصاد سالم است. اگر باور دارند که اسلام و تحقق آن نه تنها منافاتی با کار و تولید و درآمدزایی ندارد بلکه کار و تولید و عقل اقتصادی داشتن بخش با اهمیت و تعیین کننده زندگی دیندارانه است، ایکاش به جای شنیدن این …
Read More »بازسازی نسبتهای عقل و شریعت در حوزههای اجتماعی فساد/ محمدعلی میرزایی
اختصاصی شبکه اجتهاد: مقدمه اول: اگر نگوییم تمام مصادیق فساد با اعمال عقل و خرد انسان قابل شناخت و درک و دریافت است بیتردید بیشترین مصادیق فساد این گونه است. به تعبیر روشنتری باید گفت انسانها برای این که بفهمند چه چیزی و چه کسی فاسد و و یا فسادآور و صالح و اصلاحگر است بر مبنای عقل عمل میکنند. …
Read More »نقد مفهوم اقل و اکثر در گفتمان سکولاریستی از نقش دین/ محمدعلی میرزایی
اختصاصی شبکه اجتهاد: اقل و اکثر عناوین گویایی برای بیان نوع حضور و تواجد دین در دنیا و اندیشه و عمل نیست زیرا این دو واژه دست کم در ادبیات روشنفکرمآبان به ظاهر دینی بیانگر کیفیتها نیستند بلکه حکایتگر کمیتاند. برای مثال اگر هر کدام از موارد و مصادیق زیر از احکام شرع باشد: ۱- لزوم و ضرورت و البته …
Read More »تصحیح یک برداشت از سکولاریسم حوزوی/ محمدعلی میرزایی
اختصاصی شبکه اجتهاد: تقلیل چهارگانه فرد، اجتماع، حکومت، امت به فردیت و حکومتی باعث بسیاری از بدفهمیها شده است. اگر فقهی حکومتی نبود به معنای این نیست که سکولار است. اندیشه و فقه و نظریه سکولار در واقع معرفت و یا فقه غیر سیستماتیک و غیر اجتماعی است. اهداف اجتماعی و حوزههای سرنوشت جوامع در این اندیشه سکولاریستی مبنا و …
Read More »امامت صغری در غیبت کبری/ محمدعلی میرزایی
اختصاصی شبکه اجتهاد: آسیبی که انقلاب اسلامی ایران از طرف تضعیف مرجعیت میبیند با هیچ آسیب دیگر قابل مقایسه نیست. مشروعیت و اعتبار این انقلاب به تأیید مرجعیت است. حمله به این پایگاه در حکم زدن ریشههای انقلاب اسلامی است. حضرت امام خمینی یک مرجع بود و بلکه از موضع عقلانیت و اخلاق و عصری بودن پدیده مرجعیت و تفقه …
Read More »بدیلهای راهبرد تقریب؛ از «رویکردی تمدنی اتحاد جهان اسلام» تا «نظریه امتناع اتحاد راهبردی با اسلامگرایان اهل سنت»
سلسله نشستهای «نقد و بررسی ایدههای بدیل در حوزه تقریب مذاهب» به همت اندیشکده مرصاد و با همکاری مجمع جهانی تقریب مذاهب با حضور کارشناسان در محل پژوهشگاه مطالعات تقریبی قم برگزار شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، در اولین نشست، آقایان محمدعلی میرزایی و محسن حسام مظاهری به ارائه نظریات خود پرداخته و آقایان دکتر مهدی فرمانیان و دکتر امداد …
Read More »در روش اجتهاد موجود جایی برای معیشت مردم نیست/ وارث ۱۴۰۰ سال فقه خارج از صحنه هستیم
شبکه اجتهاد: حجتالاسلام والمسلمین محمدعلی میرزایی مدیر عامل سابق خانه کتاب ایران و رایزن اسبق فرهنگی ایران در لبنان بوده است. وی بنیانگذار مؤسسهٔ توسعهٔ تحقیقات تمدن اسلامی در لبنان است؛ مؤسسهای که یکصد و پنجاه اثر تحقیقاتی در حوزهٔ ایرانشناسی، شیعهشناسی، تمدنپژوهی، قرآنپژوهی و توسعه روابط ایران و جهان عرب در کارنامهی آن به چشم میخورد. از حجتالاسلام میرزایی …
Read More »