بایگانی برچسب: محمد کاظم تقوی

حضرت امام پس از نوشتن حاشیه بر توضیح المسائل ‌آیت‌الله بروجردی، آثار فتوایی دیگری هم نوشته که مهمترین آن‌‌هاتحریرالوسیله‌ می‌باشد و در سالهای پس از آن بعضی از فتاوایشان تغییر و تبدیل یافته که خود گفتند در موارد اختلاف فتوی، آنچه در تحریرالوسیله نوشته شده، ملاک است. شبکه اجتهاد: امام خمینی(ره) گرچه بر دو اثر مهم فقه فتوائی: العروه الوثقی و وسیله النجاه سیدین یزدی و اصفهانی تعلیقه‌های مفصل نوشته بودند، ولی اقدامی برای نشر عمومی آن نکردند؛ چنانکه پس از وفات حضرت ‌آیت‌الله بروجردی (قدس سره)، اهتمام و اشتغال به تدریس دروس اجتهادی را وجهه همت خود قرار داده …

در تجربه جمهوری اسلامی و در اختلافاتی که بین دو نوع تفکر و برداشت از اسلام در میان مدیران جامعه شکل می‌گرفت امام ورود می‌کردند و بن‌بست‌شکنی می‌کردند. ایشان در چندین مکتوب خودشان افق‌های بسیار راهگشا برای حوزه‌ها و نظام اسلامی گشودند ولی متاسفانه در طول بیش از سی سال نه حوزه‌ها آنطور که باید این افق‌ها را جدی گرفتند و علمیاتی کردند و نه مراکز فقهی نظام این راه را رفتند. ما نتوانستیم فقه کارآمد در عرصه حکمرانی و مدیریت جامعه و حتی مسائل زندگی انسان امروز در حوزه‌ها و مراکز فقهی تولید کنیم و در این زمینه‌ها از …

شبکه اجتهاد: اول آبان ماه هر سال یادآور غم سنگین و جانسوز شهادت او در غربت تبعید می‌باشد. شهادت مظلومانه و غریبانه او در پاییز طبیعت، بهار آزادی ملت ایران از استبداد و استعمار را ثمر داد. اما چون فرزند امام خمینی بود، در سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی بسیار کم از او و شخصیت چند بُعدی او سخن گفته شد و به همین خاطر ناگفته‌ها درباره ابعاد شخصیتی او فراوان است. آیت‌الله سید مصطفی خمینی در همان حال که شخصیتی علمی در حوزه علمیه قم و حوزه علمیه نجف بود با آغاز نهضت امام خمینی و در مدت …

شبکه اجتهاد: مدیریت حوزه علمیه قم به صورت رسمی برنامه آموزشی سطح عالی حوزه را با تغییراتی در متون آموزشی اعلام کرد. این اقدام مدیریت حوزه با واکنش‌‌‌های انتقادی تعداد زیادی از علما و اساتید واقع شده که افت سطح علمی طلاب با فراگیری متون جدید دغدغه مهم این منتقدین بوده است. اما در یادداشت پیش‌رو انتقاد به مدیران و برنامه‌ریزان تغییرات در حوزه علمیه، از نظر غفلت و بی‌توجهی آن‌ها نسبت به اندیشه و آثار علمی فاخر امام خمینی است و اینکه چرا میان عمل آنان با سخن‌شان فاصله زیادی وجود دارد؟! «حوزه علمیه» مرکز تعلیم و تعلم علوم …

کتاب «حاشیه بر رساله ارث ملا‌هاشم خراسانی» یکی از کتاب‌های فقه فتوائی امام خمینی (ره) است. ایشان پس از نگارش تعلیقه بر کتاب «وسیله النجاه» سید اصفهانی از آنجایی که کتاب الارث آن کتاب تنها دربردارنده مسائل اولیه آن بوده؛ فتاوای خود در مبحث ارث را در حاشیه رساله ارث ملا‌هاشم خراسانی نگاشته است. شبکه اجتهاد: ملامحمدهاشم خراسانی، معروف و ملقب به «ثقه الاسلام» در سال ۱۲۴۲ش (۱۲۸۰ ق) در مشهد متولد شد و پس از آنکه مقدمات تحصیلی را در مشهد گذراند، راهی نجف شد و به مدت دوازده سال در آن مرکز علمی به تحصیل پرداخت. آخوند خراسانی …

​امام خمینی که بیش از ۲ دهه در حوزه علمیه قم به‌عنوان فیلسوف و عارف بزرگ و مدرس فلسفه و عرفان شناخته می‌شد از اواسط دهه ۲۰ به بعد بیشتر تألیف و تدریس دروس اجتهادی فقه و اصول را وجهه همت خود قرار داد و در این میان تعلیق بر کتاب وسیله النجاه آیت‌الله ‌‌‌سید ابوالحسن اصفهانی اولین نوشته فقه فتوائی ایشان بوده است. تعلیقه‌های حضرت امام بر این کتاب معروف فقهی در تاریخ دوازدهم شهریور ۱۳۳۲ به اتمام رسیده است. شبکه اجتهاد: آیت‌الله ‌‌‌سیدابوالحسن اصفهانی(قدس سره) یکی از فقهای بزرگ شیعه و مرجع بزرگ شیعیان عصر خود بوده است. …

شبکه اجتهاد: مدرسه و مکتب فقهی امام خمینی (ره) ویژگی‌های ارزشمند متعددی دارد که به مثابه مقوم‌ها و مؤلفه‌های فقه آن فقیه بزرگ و مرجع تقلید والا مقام‌ می‌باشند. حضرت امام فقیهی اصولی است که علاوه بر سالها تدریس کتابهای رایج در سطوح عالیه حوزه‌ها، سه دوره تدریس خارج اصول در حوزه علمیه قم داشته و به موازات دو دهه تدریس خارج اصول، یک دوره کامل مسائل اصول فقه را به قلم خود نوشته که در معرفی‌های پیشین از آنها سخن گفته شده است. داشتن آثار متعدد فقهی مؤلفه دیگر شخصیت فقهی امام خمینی است؛ به این معنا که ایشان …

جایگاه علمی ‌آیت‌الله بروجردی چنان بود که با آغاز تدریس فقه و اصول در حوزه علمیه قم، علاوه بر فضلاء و طلاب جوان، اساتید برجسته و معروف آن دوره حوزه قم برای تکریم و نیز بهره‌گیری علمی از شاگرد برجسته آخوند خراسانی سال‌ها در درس او حاضر‌ می‌شدند. امام خمینی که در آن دوره خود استادی برجسته و و از چهره‌های بزرگ علمی حوزه علمیه قم بود به مدت شش- هفت سال در در درس‌های آن فقیه خبیر حاضر‌ می‌شده و درس‌های اصول ایشان را تقریر‌ می‌کرده است تقریرات حضرت امام از مباحث اصول ‌آیت‌الله بروجردی به همت پژوهشگران موسسه …

«مناهج الوصول الی علم الاصول» نام دو جلد از شش جلد اثر اصولی امام خمینی (ره) در دانش اصول فقه‌ می‌باشد و تمامی مباحث الفاظ را در بردارد. حضرت امام در این اثر درباره تعدادی از مسائل فلسفی که اصولیون متأخر متأثر از آخوند خراسانی مطرح‌ می‌‌کنند، به تبیین و تحلیل پرداخته و ضمن ارائه تحقیقات خود، مزال اقلام را به پژوهشگران نشان دادند. نظریه بدیع «خطابات قانونیه» امام خمینی در این اثر ارائه شده است. شبکه اجتهاد: کتاب «مناهج الوصول إلی علم الاصول» اثری دو جلدی و آخرین بخش از تألیفات امام خمینی(ره) در علم اصول فقه‌ می‌باشد. در …

«تعادل و ترجیح» و «اجتهاد و تقلید» دو مبحث پایانی مباحث اصول است که امام خمینی (ره) پس از تدریس، به تألیف و نگارش آنها موفق گردید. این دو مبحث یک جلد از دوره شش جلدی اصول فقه ایشان می‌باشد که در این معرفی به گزارش محتوای آنها اقدام شده است. شبکه اجتهاد: جلد ششم از دوره اصول فقه امام خمینی بر اساس چاپ «موسوعه پنجاه جلدی» در بردارنده دو بحث مهم پیرامون دو مسئله دانش اصول فقه می‌باشد؛ یعنی بحث و بررسی مسئله «تعادل و ترجیح» و مسئله «اجتهاد و تقلید». حضرت امام در پایان رساله تعادل و ترجیح …

شبکه اجتهاد: دانش پر ارج و ریشه دار فقه، عهده دار بیان ضوابط و قوانین «معاش و معاد» مؤمنان‌ می‌باشد. «علم الفقه الذی هو قانون المعاش و المعاد و طریق الوصول إلی قرب الرب، بعد العلم بالمعارف.»(موسوعه الامام الخمینی، ج ۵، ص ۱۰) چنین تلقی و تعریفی از فقه نتیجه و مقصد تعریف اصطلاحی فقه است که گفته شده: دانش فقه، علم به احکام شرعیه فرعیه بر اساس ادله تفصیلیه آن است؛ «الفقه فی الاصطلاح هوالعلم بالاحکام الشرعیه الفرعیه عن أدلتها التفصیلیه»(معالم، ص ۲۶) آن تفسیر و قرائتی از اسلام در جریان نهضت اسلامی و انقلاب اسلامی ایران به رهبری …

شبکه اجتهاد: زندگی انسان در اجتماع تحقق می‌یابد و معنا پیدا می‌کند و از اجتماع یک زن و مرد به عنوان اساس خانواده، اولین واحد اجتماعی تشکیل می‌شود و در شکل‌های متنوع و کوچک و بزرگ دیگر متجلی شده و استمرار می‌یابد؛ یعنی محله و شهر و منطقه و کشور و قاره تا اجتماع جهانی، همه جامعه انسانی هستند. انسان مدنی و اجتماعی به راهنمایی و حکم عقل، دریافت که بدون حکومت و نظم و انتظامات، جامعه انسانی قوام و دوامی نخواهد داشت؛ لذا وجود حکومت در جوامع بشری، همزاد شکل گیری جوامع انسانی است. نگاه به تاریخ سیاسی ـ …

مراسم رونمایی از کتاب‌های «ملحق العروه الوثقی» و «المکاسب المحرمه» دو اثر قلمی مرحوم آیت‌الله یوسف صانعی، با حضور جمعی از علماء و فضلای حوزه و دانشگاه چندی قبل در دفتر این عالم فقید برگزار شد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدکاظم تقوی یکی از شاگردان آیت‌الله صانعی و مدیر تحقیقات موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره) در مراسم رونمایی از این دو اثر گفت: رحوم آیت‌الله صانعی به دو عنصر زمان و مکان در فقه که مورد تاکید حضرت امام بود توجه ویژه داشت و فقهشان فقهی قرآن محور بود. وی با اشاره به اثر جدید الانتشار …

شبکه اجتهاد: اول آبان سال ۱۳۵۶ در سیر حادثه و اتفاقات نهضت امام خمینی امتحانی بزرگ برای امام پیش آمد و به برکت شهادت فرزند امام آیت‌الله شهید سید مصطفی خمینی نهضت پانزده ساله، در روند تکاملی که محصول استبداد و استعمار مطلق و نفسگیر حکومت وابسته شاه از یک سو و مجاهدت و استقامت امام خمینی و اصحاب و یاران همراه از سوی دیگر بوده، به «انقلاب اسلامی» بدل شد و پس از گذشت یک سال و اندی به پیروزی رسید و زمینه تأسیس نظام مردم سالار اسلامی ـ جمهوری اسلامی ـ را فراهم کرد. آیت‌الله سید مصطفی خمینی …

«انوار الهدایه فی التعلیقه علی الکفایه» اولین تألیف امام خمینی در اصول فقه‌ می‌‌باشد که بخشی از اولین دوره تدریس خارج اصول ایشان است و توسط موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، پس از رحلت ایشان در دو جلد منتشر گردید. شبکه اجتهاد: امام ‌خمینی(ره) آثار پرتعداد و پرتنوعی در ساحت دو دانش در هم تنیده و به هم پیوسته فقه و اصول فقه نوشته است، کتابهایی که به تدریج معرفی و تقدیم شما گرامیان خواهند شد. در این میان اولین کتاب در موضوع فقه و اصول، کتاب «انوار الهدایه فی التعلیقه علی الکفایه» بوده است. پیش از معرفی …

شبکه اجتهاد: «حدیث» پس از قرآن در شناخت معارف و احکام اسلام جایگاه برجسته‌ای دارد چرا که به نص روایت متواتر «ثقلین» از زبان رسول اکرم(ص) کتاب و سنت و یا قرآن و عترت دو جویبار جاری و گوارا برای شناخت تعالیم و آموزه‌های اسلام می‌باشند تا انسان طالب حقیقت و سالک إلی الله این حجت ظاهر را در کنار حجت باطن داشته باشد تا حجت بر او تمام باشد. متأثر از جایگاه و آثار و ثمرات حدیث در فرهنگ اسلامی، در میان گروه‌های متعدد عالمان دینی و رشته‌های گوناگون علوم اسلامی، علوم حدیث از جایگاه ممتازی برخوردار بوده و …

طبق قانون اساسی مصوب سال ۱۳۵۸ رهبر یا اعضای شورای رهبری می‌بایست «صلاحیت علمی و تقوایی لازم برای افتاء و مرجعیت» را داشته باشند و به اصطلاح، شرط رهبریت، مرجعیت بوده است. حضرت امام در نامه خود به رئیس مجلس بازنگری قانون اساسی درباره فرض شورایی بودن رهبری چیزی مرقوم نکرده بودند ولی درباره قید و شرط «مرجعیت» چنین اظهار نظر کردند: «من از ابتدا معتقد بودم و اصرار داشتم که شرط «مرجعیت» لازم نیست». شبکه اجتهاد: مدیران ارشد نظام جمهوری اسلامی ایران، پس از یک دهه حکومت داری و تجربه اندوزی به این نتیجه و جمع بندی رسیدند که …

شبکه اجتهاد: بهمن‌ماه ۱۳۴۸ بود که اولین جلسه تدریس حضرت امام خمینی در موضوع حکومت اسلامی و ولایت فقیه در حوزه علمیه نجف و در مسجد شیخ انصاری برگزار شد. درس‌هایی که به شکل‌ها و قالب‌های مختلفی به جامعه دینی و سیاسی عرضه گردید و به نقطه عطفی در مبارزات اسلامی ـ مردمی با رژیم استبدادی پهلوی بدل شد. در این یادداشت کوتاه به دو مطلب در رابطه با مسئله «حکومت اسلامی» در اندیشه امام خمینی پرداخته می‌شود: ۱. پیشینه و سیر اندیشه حکومت اسلامی در آثار امام خمینی(ره) ۲. نسبت حکومت اسلامی با جمهوری اسلامی در اندیشه امام خمینی(ره) …

شبکه اجتهاد: در سال‌های میانی دهه شصت یکی از بحث‌های جدّی که پرسش و چالش مهمی تلقی شده بود، بحث‌ها و نظرات فقهی- حقوقی مربوط به اختیارات حکومت اسلامی بوده است: در این یادداشت به مناسبت سالگرد پاسخ امام خمینی به نامه دبیر وقت شورای نگهبان آیت‌الله صافی گلپایگانی در ۲۶ آذر ۱۳۶۶، سعی شده به سابقه و استمرار این موضوع و دیدگاه امام خمینی در باره آن پرداخته شود. «صحیفه امام» در بردارنده نامه‌ها و بیانیه‌ها و بیانات و سخنرانی‌های امام خمینی(ره) در بازه زمانی ۱۳۱۲ تا ۱۳۶۸ ش ‌می‌باشد. تأمل و درنگ در مجلدات بیست و دو گانه …

شبکه اجتهاد: نهضت امام خمینی در آغاز ناصحانه و خیرخواهانه بود و ایشان به اتفاق دیگر مراجع و با حمایت مردمی رژیم شاه را از مصوبات و رفتار غیراسلامی و مخالف مصالح ملت و کشور، نهی می‌‌کردند که متأسفانه این صدای خیرخواهانه شنیده نشد، تا اینکه درگام بعدی صدای امام اعتراض و انتقاد شدید بود و البته مقابله رژیم سرکوبگر شاه هم شدید بود و به حبس و حصر ایشان منجر گردید و نهایتاً با فریاد کوبنده و خروش عزت خواهانه حضرت امام در ماجرای تصویب کاپیتولاسیون و مصونیت آمریکایی‌ها در ایران که به گونه‌ای ‌نشانه مستعمره شدن ایران و …

شبکه اجتهاد: انتشار فتوای امام خمینی(اعلی الله مقامه) در پاسخ به دو استفتا، در تاریخ ۱۳۶۷/۶/۱۹، نقطه آغازی برای بحث و گفتگوهای فراوان گفتاری و نوشتاری گردیده که باید آن را صفحه‌ای تازه از فعالیتها و نقش آفرینی‌های فقه به شمار آورد. استفتاءها این بود: از آنجا که آلات لهو و لعب استفاده‌های مشروع از قبیل نواختن سرودها را دارد، آیا خرید و فروش آن بی اشکال است؟ اگر شطرنج آلات قمار بودن خود را به طور کلی از دست داده باشد و چون امروز، تنها به عنوان یک روزش فکری از آن استفاده گردد، بازی با آن چه صورتی …

شبکه اجتهاد: شورای نگهبان در ساختار حکومتی نظام جمهوری اسلامی ایران، جزء مکمل قوه مقننه می‌باشد؛ شورایی مرکب از شش نفر فقیه عادل و آگاه به مقتضیات زمان و مسائل روز، به انتخاب مقام رهبری؛ و شش نفر حقوقدان در رشته‌های مختلف حقوقی، با معرفی رئیس قوه قضاییه و انتخاب نمایندگان مجلس؛ مصوبات نمایندگان مجلس شورای اسلامی را از نظر عدم مغایرت با احکام اسلام و قانون اساسی، بررسی و اظهار نظر می‌کند. (اصل۹۱ قانون اساسی جمهوری اسلامی) طبق اصل ۹۳ قانون اساسی، مجلس شورای اسلامی، بدون وجود شورای نگهبان اعتبار قانونی ندارد و قانونیت مصوبات آنها منوط به نظر …

شبکه اجتهاد: نقش و جایگاه پیشگامان و راهبران نهضت امام خمینی و انقلاب اسلامی و تأثیر گذاری آنها در افکار و اندیشه انقلابیون و کارنامه آنان در سیر حوادث و اتفاقات، موضوعی شایسته درنگ و بررسی است. پس از نقش اول و عالی امام خمینی(رضوان الله علیه) حضور مؤثر و نقش سازنده آیت‌الله ‌‌شهید استاد مطهری و آیت‌الله ‌‌شهید دکتر بهشتی به شکل محسوسی برتر و مؤثرتر از دیگر چهره‌ها و فعالین نهضت و نظام اسلامی می‌باشد. شهید مطهری زبان گویای اسلام امام خمینی است و طی قریب به سه دهه عالمانه و با اخلاص تمام در پاسخ به پرسش‌ها …

«الطاف الرحمن فی فقه القرآن» عنوان یکی از جدیدترین آثار قرآنی – فقهی آیت‌الله جعفر سبحانی می‌باشد که جلد دوم آن اخیراً توسط موسسه آموزشی تحقیقاتی امام صادق (ع) انتشار یافته است. شبکه اجتهاد: این جلد از «الطاف ‌الرحمن» دربردارنده تفسیر و تبیین آیاتی است که بیان‌کننده احکام: جهاد، امر به معروف و نهی از منکر، مکاسب محرمه، عقود و ایقاعات شرعی و نگاه؛ می‌باشد. چنانکه جلد اول این اثر شامل آیاتی می‌باشد که بیان‌کننده احکام: طهارت، صلاه، صیام، زکات، انفال، فیء، خمس، حج؛ می‌باشد. روشن است که همه محتوا و تعالیم اسلام به‌عنوان آخرین دین الهی که خاتم‌الانبیاء(ص) برای …

این کتاب هم می‌تواند اشارات مجملی به نظرات و مبانی اصولی آیت‌الله جوادی آملی و نوآوری‌های ایشان داشته باشد که حوزویان و صاحب نظران استفاده کنند و هم یک تقریر متفاوت، مفید و علمی از آراء و نظرات امام را در اختیار حوزه‌های اجتهادی و فقاهتی قرار می‌دهد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام و المسلمین محمد کاظم تقوی در خصوص کتاب «تحریر الاصول» تقریر درس خارج اصول امام خمینی(س) توسط آیت‌الله جوادی آملی اظهار داشت: حضرت امام تقریبا به مدت ۲۰ سال در قم تدریس خارج اصول داشته‌اند و از سال ۲۴ تا ۴۳ سه دوره خارج اصول تدریس کرده …