استنباط به ضوابط اصولی وابسته است؛ مکتب اخباری تنها ضوابط نقلی را و مکتب اصولی ضوابط اعم از عقلائی، عقلی و نقلی را معتبر میداند. در این نوشتار دو مکتب اخباری و اصولی چه از جنبه مسائل چه از دیگر جنبهها تبیین شده، آنگاه آسیبهای آن دو استقصا و سرانجام مهمترین ویژگیهای مکتب اصولی مطلوب بررسی شده است که عبارتنداز: پالایش علم اصول از مباحث غیراصولی و غیرکاربردی؛ توجه به ضوابط اصولی جدید متناسب با مقتضیات زمان، تفکیک میان ضوابط عبادات و غیر عبادات؛ توجه به همه منابع قابل استفاده در علم اصول و تقدم منابع عقلی و عقلایی بر …
توضیحات بیشتر »ریشهها و پیامدهای احتیاط در اجتهاد و افتا
کتاب «ریشهها و پیامدهای احتیاط در اجتهاد و افتا (گفتگو با جمعی از اساتید حوزه و دانشگاه)» به کوشش حجتالاسلام والمسلمین سعید ضیائیفر، استاد حوزه علمیه قم از سوی پژوهشکده فقه و حقوق پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی به زیور طبع آراسته شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، یکی از مسائلی که مراجعه کنندگان به کتابهای فقهی و رسالههای عملی با آن روبرو میشوند، احتیاط است. گاهی این مسئله عاملان به احکام فقهی را با دشواریهایی مواجه میکند؛ ازاینرو این پرسش قابل بررسی است که آیا احتیاط تا این اندازه که در فقه استدلالی و فتوایی استفاده میشود، منطقی و موجه …
توضیحات بیشتر »آیا میتوان دانش فلسفه را در دانش اصولفقه دخالت داد؟
گاهی مراد از عقل قوه عاقله انسان است که انسان آن را در فهم امور ازجمله کتاب و سنت به کار میگیرد گاهی مراد از عقل گزارههایی است که از راه بهکارگیری قوه عاقله به دست میآید مثل گزارههای بدیهی عقل نظری یا عقل عملی که در آنجا مراد از عقل، قوه عاقله نیست بلکه گزارههایی است که با بهکارگیری قوه عاقله به دست آمده است این معنای دوم هم گاهی در معنای موسع به کار میرود و مراد از آن هر گزارهای است که از راه کتاب و سنت به دست نیامده است حال چه از راه علم تجربی …
توضیحات بیشتر »جزئیاتی از پروژه تحقیقاتی «بهرهگیری از اهداف دین در اجتهاد»
دانشیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسامی از تدوین پروژه «بهره گیری از اهداف دین در اجتهاد» خبر داد و گفت: این پروژه ذیل میز توسعه و توانمندسازی علوم اسلامی قرار گرفته و در قالب کتاب منتشر میشود. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام سعید ضیائیفر در رابطه با پروژه تحقیقاتی اظهار داشت: تا کنون اجتهاد عهده دار استنباط احکام شرعی فرعی بوده ولی به مسائل نوپیدایی مانند نظام سازی، برنامه ریزی، قانون گذاری و ارائه الگو، فلسفه و امثال اینها کمتر وارد شده است. وی افزود: تنها نمونه کاری که در زمینه ارائه نظام میتوان مشاهده کرد، کاری است که مرحوم …
توضیحات بیشتر »از بانک ایدهها تا مجموعه چکیده مقالات فقهی/ سعید ضیائیفر
اختصاصی شبکه اجتهاد: گذشت بیش از یک دهه از عمر «شبکه اجتهاد»، فرصت مناسبی است تا موفقیتها و آسیبهای آن به بحث گذاشته شود. استاد سعید ضیائیفر، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، در این یادداشت شفاهی، ایدهها و نظرات خود برای بهبود سایت اجتهاد را بیان کرده است. پیشنهادهایی برای ارتقاء شبکه اجتهاد دارم؛ اما فعلاً به دلیل اینکه مراجعات زیادی به سایت نداشتم، نمیتوانم داوری خاصی داشته باشم و اطلاعاتم بهقدری نیست که حتی یک داوری نسبی هم داشته باشم، لذا به روؤس مطالب اشاره میکنم. بانک ایدهها و سوژههای پژوهشی نکته اول اینکه بانک ایدهها …
توضیحات بیشتر »آیتالله صافی گفته بود: اگر قاضی باشی ممکن است برخی اعضای شورای نگهبان را تعزیر کنی!/ از برادر شهیدش به هیچکس چیزی نمیگفت/ میگفت بیان من خوب نیست
یکی از نشانههای پرهیز از دنیا، وارستگی، عدم خودنمائی و عدم سوءاستفاده از موقعیت ایشان، این است که هیچوقت به کسانی که برای ایشان تبلیغ نمایندگی مجلس خبرگان میکردند، اجازه نمیداد که گفته شود ایشان برادر شهید است. نه در اتاقشان، عکس آن شهید را گذاشتهاند -درحالیکه عکس اساتیدشان هست – و نه بسیاری از مرتبطان و شاگردان ایشان میدانند. این از افتخارات روحانیت وارسته خدوم است. اختصاصی شبکه اجتهاد: ساعاتی پیش، آیتالله مؤمن، عضو شورای نگهبان و مدرس مطرح درس خارج حوزه علمیه قم، دار فانی را وداع گفت. شاگرد مطرح امام خمینی، در طول سالهای پس از انقلاب، هم مسؤولیتهای متعددی …
توضیحات بیشتر »فلسفه اصول و فلسفه فقه، قلمرو مشترکی ندارند/ فلسفه اصول، ده سرفصل اساسی دارد
اختصاصی شبکه اجتهاد: فلسفه علم اصول، دانش نوپائی است که تنها در سالهای اخیر اندکی بدان پرداخته شده است. همین امر موجب شده تا بسیاری از زوایای آن مغفول بماند. شاید بتوان یکی از مهم ترین مسائل مرتبط با این دانش را تبیین دقیق قلمرو مسائل آن دانست. در این میان، برخی از فضلای قم، اهتمام فراوانی در تبیین مباحث این دانش به خرج دادهاند. یکی از این افراد، حجتالاسلام دکتر سعید ضیائیفر، عضو هیئت علمی پژوهشکده فقه و حقوق پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی است. او که به گفته خود، بیش از هفت سال است که به این دانش …
توضیحات بیشتر »پیامدهای رویکرد حکومتی در اجتهاد
در این دیدگاه تلاش میشود تا احکام فقهی بر محوریت حکومت و نظام سیاسی اداره کننده جامعه، استنباط شود. این دیدگاه ضمن استواری بر مبانی خاص خود، پیامدهایی را در اجتهاد به همراه دارد که با پیامدهای رویکرد غیرحکومتی متفاوت است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، هفتمین شماره فصلنامه علمی پژوهشی جستارهای فقهی و اصولی (ویژه تابستان ۹۶) به صاحب امتیازی دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی، با مدیر مسئولی مجتبی الهی خراسانی و سردبیری حسین ناصری مقدم به همراه یادداشت سردبیر با عنوان «پول مجازی و چالشهای فقهیِ پیشروی» منتشر شد. این شماره فصلنامه جستارهای فقهی و اصولی، دربردارنده مقالاتی چون …
توضیحات بیشتر »آنچه از شأن عادی معصوم صادر شده گرچه خطا نیست، اما نمیتوان حکم وضعی از آن استنباط کرد
حجتالاسلام ضیائیفر میگوید آنچه از شأن عادی معصوم صادر شده، گرچه خطا نیست و ازنظر تکلیفی هم جوازش معلوم میشود، اما نمیتوان حکم وضعی از آن استنباط کرد. مثلاً «صاحب مدارک» میگوید عربیبودن خطبه، فتوای مشهوری است که در آن تأسی به نبی و وصی شده است. صحّت، حکم وضعی است. اگر تنها دلیلمان برای عربیبودن خطبه، این فعل معصوم بوده باشد، قابلمناقشه است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، «سومین کارگاه آموزشی و پژوهشی فلسفه علم اصول» ویژه اساتید و طلاب سطح سه و چهار حوزه علمیه و دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه در دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی برگزار شد. در …
توضیحات بیشتر »ثبتنام سومین کارگاه آموزشی و پژوهشی «فلسفه علم اصول» آغاز شد
«سومین کارگاه آموزشی و پژوهشی فلسفه علم اصول» ویژه اساتید و طلاب سطح سه و چهار حوزه علمیه و دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه در دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی برگزار میشود. به گزارش شبکه اجتهاد، در این کارگاه یک روزه که به همّت مرکز تخصصی آخوند خراسانی(ره) و گروه پژوهشی فقه کاربردی پژوهشکده اسلام تمدّنی تشکیل خواهد شد، حجتالاسلام والمسلمین مجتبی الهای خراسانی، استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه مشهد با موضوع «اجتهاد در کشاکش مذاهب، از منبع معرفت تا روش کسب معرفت»» حجتالاسلام والمسلمین دکتر سعید ضیائیفر، استاد سطوح عالی حوزه علمیه قم و عضو هیئت علمی پژوهشگاه …
توضیحات بیشتر »تفاوتهای روش اجتهاد در معاملات و عبادات
هیچ عبادتی صحیح نیست مگر دلیلی از شارع بر صحت آن داشته باشیم؛ یعنی اصل اولی عدم صحت عبادت است مگر دلیلی بر صحت آن داشته باشیم؛ و در معاملات برعکس میباشد یعنی قاعده اولی آن است که معامله عقلایی صحیح است مگر دلیلی از شارع بر عدم اعتبار آن داشته باشیم. به گزارش شبکه اجتهاد، در راستای نشستهای نظریهپردازی دینی، نشست علمی «تفاوتهای روش اجتهاد در معاملات و عبادات» با ارائه حجتالاسلام والسلمین سعید ضیاییفر، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در موسسه فرهنگی فهیم با حضور اساتید، فضلا و طلاب حوزه علمیه قم برگزار شد. در …
توضیحات بیشتر »از «تاثیر آگاهی از فضای صدور در اجتهاد» تا «مبنای حکومتی آیتالله بروجردی»
در تازهترین شماره فصلنامه فقه، شش مقاله علمی پژوهشی از اساتید، صاحبنظران و پژوهشگران حوزه فقه و اصول از سوی پژوهشکده فقه و حقوق پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، همراه با چکیده مقالات به زبان عربی به چاپ رسیده است.
توضیحات بیشتر »بایستههای فلسفه اصول فقه/ سعید ضیائیفر
اختصاصی شبکه اجتهاد: در رابطه با فلسفه دانش اصول فقه، نگاشتههای زیادی وجود ندارد. حجّتالإسلام والمسلمین سعید ضیائیفر، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، سالهاست که یکی از دغدغههای مطالعاتی و پژوهشی خود را در فلسفه اصولفقه قرار داده است. وی که چند سالی است درس خارج فلسفه اصول فقه را نیز آغاز نموده است، در این یادداشت، به بایستههای ساختار فلسفه اصولفقه از دیدگاه خود میپردازد. ویژگیهای ساختار معیار اولین ویژگی یک ساختار مطلوب، این است که جامعیت داشته باشد و همهٔ ابعاد و مسائلی را که در یک رشته مدنظر است در بربگیرد. جامعیت باید با توجه …
توضیحات بیشتر »ضیائیفر: نگاه فرافقهی، فقه امام (ره) را ممتاز کرده است
سعید ضیائیفر معتقد است دیدگاههایی که امام خمینی (ره) در مباحث فقهی مطرح میکنند ناشی از نگاههای برون فقهی ایشان است و همین مسئله سبب شده که فقه ایشان تا اندازه قابلتوجهی ممتاز باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین سعید ضیاییفر عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، در اولین پیش نشست همایش اندیشههای فقهی امام خمینی(ره)، با بیان اینکه میتوان فقه امام خمینی(ره) را به بحثهای فرا فقهی و بحثهای درون فقهی تقسیم کرد، گفت: بحثهایی که امام(ه) از بیرون به فقه دارند سبب شده است که فقه ایشان تا اندازه قابلتوجهی ممتاز باشد. وی با اشاره …
توضیحات بیشتر »جایگاه فقهی امام خمینی در حوزه تبیین میشود
پیش نشست همایش ملی اندیشه فقهی امام خمینی(ره)، اول اردیبهشتماه با سخنرانی حجتالاسلام والمسلمین ضیائیفر در دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم برگزار میشود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، پیش نشست همایش اندیشه فقهی امام خمینی(ره) با همکاری انجمن مطالعات سیاسی حوزه و مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره) در دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم در پردیسان برگزار خواهد شد. قرار است در این نشست علمی، حجتالاسلام والمسلمین سعید ضیائیفر، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی به تبیینِ جایگاه فقهی رهبر کبیر انقلاب اسلامی در حوزهها، به ارائه نظرات خود بپردازد. پیشنشست همایش ملی اندیشه فقهی امام خمینی(ره)، فردا …
توضیحات بیشتر »فصلنامه علمی پژوهشی «فقه» در گام ۷۹
هفتاد و نهمین شماره فصلنامه فقه (کاوشی نو در فقه اسلامی)، ویژه بهار ۱۳۹۴ به صاحب امتیازی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم و مدیرمسئولی عبدالرضا ایزدپناه راهی بازار نشر شده است. به گزارش خبرنگار اجتهاد، در تازهترین شماره فصلنامه علمی پژوهشی فقه، هفت مقاله از اساتید، صاحبنظران و پژوهشگران حوزه فقه و اصول از سوی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی به چاپ رسیده است. این شماره کاوشی نو در فقه اسلامی، دربردارنده مقالات چون: «اضطرار به جنایات در فقه و قانون به قلم مسعود امامی»، «واقعنگری، نقطه عطفی در روش اجتهادی محقق بهبهانی به قلم سید ضیاء مرتضوی» و …
توضیحات بیشتر »