بایگانی برچسب: فقه اجتماعی

لازمه‌ فقه نظام ساز این است که صاحب نظرانی وارد این عرصه شوند؛ تا علاوه بر آشنایی اجتهادی با منابع فقه، اطلاعات دقیق و تخصصی از علوم انسانی در رشته مورد نظر خود همچون حقوق، اقتصاد، جامعه شناسی و… داشته باشند و بتوانند از زاویه علم مزبور به بازخوانی کتاب و سنت بپردازند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‎الاسلام والمسلمین محمد جواد ارسطا، عضو هیأت علمی گروه حقوق عمومی دانشگاه تهران، چندی پیش در دیدار با مدیران و اعضای تحریریه پایگاه وسائل از لوازم فقه نظام‌ساز یا جنبه نظام سازی فقه سخن گفت که مشروح آن در ذیل می‌آید. بسم‌الله الرحمن …

اگر بخواهیم حوزه علمیه انقلابی بماند، در دو زمینه باید کار شود؛ اول این‌که فقه اجتماعی اسلام را تقویت کنیم و طبیعتاً این فعالیت، از یک طرف مبانی علمی و اعتقادی آن، و از سوی دیگر، بصیرت سیاسی در عمل را شامل می‌شود. به گزارش شبکه اجتهاد، رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) در سی‌ودومین نشست انجمن فارغ‌التحصیلان این مؤسسه، با اشاره به موضوع نشست با عنوان «راهکاری‌های انقلابی‌ماندن حوزه» اظهار داشت: این موضوع دارای پیش‌فرض‌هایی است، از جمله این‌که انقلابی صورت گرفته که خداپسندانه است و بقای آن اهمیت دارد، و به خاطر همین اهمیت، نهادهای مؤثر …

در میان برداشت‌های مختلف، برخی اساسی‌تر و بعضی‌ آسان‌تر است؛ برداشت اساسی این است که نگاهمان را عوض کنیم و سیستم و آن منظومه را تولید کنیم؛ اما برداشت آسان‌تر این است که پای درس اساتید بخواهیم که نگاه اجتماعی به موضوع را تشریح کنند. شبکه اجتهاد: فقه‌الاجتماع را می‌توان از چند زاویه مورد توجه قرار داد: برداشت اول از فقه الاجتماع فقه الاجتماع عبارت از تک گزاره‌های اجتماعی است که با رویکرد فقهی استنباط می‌شود و در مورد آنها نظر شارع مقدس را کشف می‌‌شود، به عبارتی یک نگاه استقرایی باید به قضیه داشته باشیم، پس بر این اساس …

استاد درس خارج حوزه علمیه با بیان اینکه در فقه اجتماعی اصول فقه موجود به تنهایی کارایی ندارد، گفت: در برخی مسائل اجتماعی اصول ما ناقص است که باید تکمیل شود و در برخی دیگر نیاز به ترمیم دارد و حتی در برخی موارد باید تغییراتی در اصول فقه صورت بپذیرد. به گزارش شبکه اجتهاد، پنجاه و پنجمین نشست علمی تخصصی مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) با عنوان «ظرفیت شناسی اصول فقه موجود در فقه اجتماعی» در سالن نشست‌های این مرکز برگزار شد. در این نشست حجت‌الاسلام والمسلمین ابوالقاسم علیدوست استاد درس خارج حوزه علمیه و عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه …

به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام‌والمسلمین حمید پارسانیا در مصاحبه‌ای تفصیلی با هفدهمین شماره فصلنامه تخصصی علوم انسانی اسلامی صدرا با عنوان «مرگ جامعه‌شناسی! احیای فقه به‌مثابه معرفت علمی اجتماعی؛ مواجهه تقلیل‌گرایانه با فقه از ایدئولوژی تا مهندسی» به بررسی فقه اجتماعی و ارتباط آن با با جامعه شناسی مدرن پرداخته است. گزیده‌ای از اولین بخش این مصاحبه تقدیم علاقمندان می‌شود: فقه اجتماعی زیرمجموعۀ فقه است و خصوصیات فقه را دارد. فقه در معنای مصطلح خود یک دانش تجویزی و انتقادی است؛ یعنی علمی است که احکام وضعی و تکلیفی افعال مکلفین را بیان می‌کند، و احکام تکلیفی اعم از واجب، …

بخش عمده‌ای از فقه سلف صالح ناظر به اجتماعیات است و موضوعاتی که در فقه اجتماعی درباره آن صحبت می‌کنیم وصل به جامعه است، در مواردی، محصول جامعه است همانند بانک، فنآوری‌های نو یا رسانه و در مواردی همانند سیاست و امنیت، وصف جامعه است. شبکه اجتهاد: بـر هـیچ یک از فقیهان اسلامى‌ پوشیده نیست که شریعت اسلام به جز احکام فـردى، دربردارنده آیین‌ها و قانون‌هاى فقهى براى جامعه نیز هست، وحى اسـلام نیاز انسان به رهنمودهاى دینى و آسمانى در ساحت زندگى اجتماعى را نـادیـده نـیـنگاشته و درباره آن بى‌تفاوت و ساکت نمانده است. در فقه حکومتی و فقه‌الاجتماع، …

فقه یعنی دستاوردهای علمی فقیهان. دستاوردهای علمی فقیهان در حال تکامل است و کامل نیست. آنچه کامل است «منابع» فقه یعنی کتاب، سنت و عقل است. لذا اینکه فقه موجود دارای خلأ است به معنای نارسایی فقه شیعه نیست. باید بین «فقه» و «منابع فقه» تفکیک کرد. ما باید از این فقه موجود به سمت فقه مطلوب حرکت کنیم. شبکه اجتهاد: وجود بعضی نارسایی‌ها در فقه موجود برای اداره امور جامعه مساله‌ای نیست که از دید دلسوزان دین‌شناس قابل انکار باشد. اینکه خلأهای فقه موجود چیست و چگونه باید به فقه مطلوب برسیم، موضوع گفت‌وگوی «روزنامه صبح نو» با حجت‌الاسلام …

همه فقه اسلام، فقه ساختاری است یعنی ریشه‌ها و بستر احکام فردی اسلام یک نظام اجتماعی است. یکی از کارهایی شهید صدر انجام داد این بود که از احکام فقه فردی یک نظریه استخراج کرد و فقه را به ساختارهای روبنایی و ساختارهای زیربنایی تقسیم کرد و خیلی از احکام فقهی را روبنا دانسته و از آن‌ها عبور کرده و به زیربنا دست یافته‌ و این زیربنا همان تئوری جامعی است که می‌تواند آن ساختار اجتماعی فقه را تبیین کند. به گزارش شبکه اجتهاد، مسئله فقه حکومتی با رویکرد فقه نظام چند سالی است که به شدت مورد دغدغه امام …

آیت‌‌الله اراکی استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم بر لزوم توجه و نهادینه سازی فقه اجتماع در حوزه و تسری آن در لایه‌های مختلف جامعه تاکید کرد. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله محسن اراکی یکشنبه شب در مراسم آغاز به کار پژوهشگاه فقه نظام در قم گفت: مساله فقه نظام، مهمترین مساله‌ای است که باید مورد بحث و توجه قرار گیرد؛ این فقه از فقه فرد مهمتر است؛ فقه فردی مقدمه فقه نظام است. وی افزود: اساس مباحث مربوط به فلسفه فقه نظام آن است که مکلف به تکالیف الهی آیا فرد است یا مکلفی به نام جامعه …

مشکلی که این‌گونه فتاوا دارد، نگاه فردی به مقولات اجتماعی است. آنچه مورد نظر است نقطه آغاز رهایی از فقه فردی، تغییر «صورت مسئله‌های بسیطی» است که در مقابل دستگاه فقاهت قرار داده می‌شود. مسئله «موضوع شناسی فردی» در حال حاضر مهم‌ترین پاشنه آشیل فقاهت موجود است. شبکه اجتهاد: در خصوص بازنشر فتوای آیت‌الله مکارم شیرازی درباره رعایت حجاب در کشورهایی که قانون منع حجاب دارند، در این مدت واکنش‌ها و توضیحات زیادی داده شده است و افراد متعددی مانند آقایان سروش محلاتی، طاهرزاده، کاشانی اظهار نظرهایی کرده‌اند، و در این میان نیز فتاوای بزرگانی بازنشر داده شده است، منتهی …

هفدهمین شماره فصلنامه تخصصی علوم انسانی اسلامی صدرا با پرونده‌های ویژه‌ای چون «فقه اجتماعی» و «مغز متفکر اسلامی»، همراه با آثار و گفتاری از شخصیت‌‌های مطرح حوزه و دانشگاه چاپ و منتشر شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، به همت مرکز پژوهش‌های علوم انسانی اسلامی صدرا، هفدهمین شماره فصلنامه تخصصی علوم انسانی اسلامی صدرا با مدیرمسئولی رضا غلامی و سردبیری مسعود معینی‌پور منتشر شد. این شماره صدرا، یادداشت‌ و گفتگوهایی از آیات و حجج‌اسلام، تسخیری، آصفی، هادوی تهرانی، رشاد، اسلامی، پارسانیا، علیزاده، واعظی، سیدجوادی، اکبرنژاد، رحیم پورازغدی، پایا و… منتشر کرده است. پرونده «مغز متفکر اسلامی» «پروژه فکری شهید صدر» محمدرضا فلاح، …

میرباقری: «فقه اجتماعی» با الگوی توسعه جدید، نظام منسجم و به هم‌پیوسته دنیای غرب مواجه است؛ فقه باید به فکر فراتر از نظام‌سازی باشد و بلکه به سرپرستی همه حیات اجتماعی حتی سرپرستی حوزه دانش و برنامه‌ریزی بپردازد،و الّا اگر فقه نتواند علم را مدیریت کند، عرصه عمل را هم نمی‌تواند مدیریت کند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، نشست علمی «فقه اجتماعی» با ارائه حجت‌الاسلام‌ والمسلمین سید محمدمهدی میرباقری رئیس فرهنگستان علوم اسلامی و استاد حوزه علمیه قم، با حضور اساتید، فضلا، طلاب، پژوهشگران در محل سالن امام خمینی(ره) مرکز فقهی ائمه اطهار (علیه‌السلام) برگزار گردید. موضوعات و مسائلی که در …

در محور موانع و بایسته‌های فقه اجتماهی هرچند به موانع و بایسته‌های فرهنگی و اجتماعی توسعۀ فقه اجتماعی اشاره نسبتاً خوبی شده است، اما به موانع و بایسته‌های علمی و محتوایی بحث که از جمله مهم‌ترین آن‌ها دقت در موضوع‌شناسی و روش‌شناسی فقه اجتماعی است، آن‌گونه که باید پرداخته نشده است. به گزارش شبکه اجتهاد، مقاله «فقه اجتماعی و کاستی‌های روش تفقه» که توسط مدیر گروه اصول و روش تفقه فرهنگستان علوم اسلامی قم نگاشته شده، به نقد و بررسی کتاب «فقه اجتماعی» می‌پردازد که مجموعه‌ای از مصاحبه‌ها با اساتید و محققان حوزوی و دانشگاهی پیرامون «چیستی، موضوع و مسائل …

نشست علمی «فقه اجتماعی» با سخنرانی حجت‌الاسلام‌ والمسلمین سید محمدمهدی میرباقری رئیس فرهنگستان علوم اسلامی، در مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) برگزار می‌شود. به گزارش خبرنگار اجتهاد، پنجاه و سومین نشست علمی معاونت پژوهش مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) با موضوع «فقه اجتماعی» برگزار می‌گردد. بنابراین گزارش، حجت‌الاسلام‌ والمسلمین سید محمدمهدی میرباقری رئیس فرهنگستان علوم اسلامی و استاد حوزه علمیه درباره فقه اجتماعی به ارائه نظرات خود در جمع اساتید می‌پردازد. همچنین دبیری این نشست به عهده حجت‌الاسلام والمسلمین محمدصادق ربانی می‌باشد. یادآوری می‌شود، این نشست با حضور فضلاء و طلاب حوزه علمیه قم، فردا چهاشنبه ۸ اردیبهشت‌ماه ۹۵، ساعت ۱۸:۳۰، در …

محمدجواد ارسطا: عهدنامه مالک اشتر در راستای فقه اجتماعی است و حضرت به مالک اشتر فرمودند «در قلب خود رحمت ورزی نسبت به مردم را راه بده مردمی که مسلمان نیستند و تنها برادر نوعی و دینی تو هستند». به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدجواد ارسطا در پیش نشست همایش هفدهمین کنگره بین‌المللی نهج البلاغه که در مدرسه امام سجاد(ع) برگزار شد، با بیان اینکه درباره عهده نامه مالک اشتر کارهای زیادی صورت نگرفته گفت: این عهده نامه آنچنان با اهمیت است که هر قدر انسان درباره آن تأمل کند باز می‌بیند، زوایایی زیادی از آن ناگفته مانده است. …

یک پژوهشگر حوزه دانش اجتماعی مسلمین، با اشاره به فعال‌شدن ظرفیت فقه در دوران کنونی گفت: برای طرح فقه به مثابه یک رویکرد در علم مدنی و اجتماعی، نیاز به یک «رویکرد جدید در تعریف فقه» داریم؛ این به معنای «تعریف فقه جدید» نیست. تعریف علوم، اعتباری است و ما برای نیازی دیگر می‌توانیم یک تعریف جدید از فقه داشته باشیم که در آن «فعل مکلف» از آن حیث که یک کنش اجتماعی است موضوع مطالعه باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، سومین نشست از سلسله نشست‌های علم اجتماعی مسلمین با موضوع «رویکرد فقهی در علم اجتماعی مسلمین» به همت انجمن …

«فقه اجتماعی قرار است چه دردی را از جامعه درمان کند؟» لازم است بپرسیم «چه شده است که به فکر فقه اجتماعی افتاده‌ایم؟» بی‌تردید بخش قابل توجهی از راز این نیاز در پیروزی انقلاب اسلامی نهفته است، اما چرا سه‌ونیم دهه پس از پیروزی انقلاب اسلامی هنوز گفت‌وگو پیرامون فقه اجتماعی جدی نیست و گویا تازه باب آن در حال گشوده شدن است؟