بایگانی برچسب: فقه و کلام

اختصاصی شبکه اجتهاد: گزاره‌های فقهی در اسلام، همواره با پیش فرض‌ها و پیش زمینه‌های کلامی همراه بوده است و امروزه خلاء این اعتقادات و جایگاه آن، در جای جای دستورات عملی دین دیده‌ می‌شود. از طرفی دیگر تمام تلاش یک مجتهد فقیه در این است که دستوری حجت‌آور برای مکلف‌اش بیان کند. چرایی حجیت این دستور، از مبانی کلامی برداشت‌ می‌شود. بنابراین مادامی که سنگ بنای اعتقادی درست چیده نشود، عمل به دستورات فقهی در زندگی مکلف، روز به روز سطحی‌تر و به مرور کم رنگ ‌تر‌ می‌گردد. این تفکیک اعتقاد از فقاهت، به کتب کلامی و فقهی نیز سرایت …

سومین نشست از سلسله نشست‌های «جایگاه و تأثیرگذاری صفات الهی در اصول فقه» با عنوان «جایگاه و تأثیرات صفت عدل الهی در اصول فقه» با مشارکت اداره پژوهش  مرکز تخصصی آخوند خراسانی برگزار شد. در این نشست حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی زمانی فرد از اساتید خارج فقه و اصول حوزه علمیه مشهد به ارائه بحث پرداخت. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد زمانی‌فرد در بخش ابتدایی سخن به معرفی مباحث اصولی که صفت عدل الهی یا همان مسأله حسن و قبح در آنها اثرگذار است پرداخت و از ۱۳ مسأله اصولی که ارتباط مستقیم یا غیرمستقیم با این مبنای کلامی دارند نام …

استاد خارج فقه حوزه علمیه مشهد با ذکر نمونه‌هایی از مبانی کلامی در علم اصول فقه گفت: از دوره شاگردان مرحوم وحید بهبهانی علم اصول گسترش یافت و خود به خود مباحثی در علم اصول مطرح شد که از همین‌جا می‌‌‌توان به درستی تشخیص داد مباحث کلامی در علم اصول چیست و چه تاثیری در فقه می‌‌‌گذارد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدحسن ربانی، بیرجندی مدیرگروه فقه و مبانی اجتهاد مرکز تخصصی آخوند خراسانی، در نشست «تاثیرگذاری مبانی کلامی در دانش فقه و اصول»، به تبیین این موضوع پرداخت و خواستگاه اصلی علم اصول فقه را متکلمان دانست و …

‌حجت‌الاسلام مجتبی الهی خراسانی اظهار داشت: تنقیح و دقت مجدد و بازخوانی و اندیشه ورزی در خصوص مبادی تصدیقی علم کلام یکی از راه‌های نوآوری در جریان تفقه است. به گزارش شبکه اجتهاد، ‌حجت‌الاسلام و المسلمین مجتبی الهی خراسانی، عضو هیئت علمی مرکز تخصصی آخوند خراسانی و استاد خارج فقه و اصول حوزه، در نخستین نشست از سلسله نشست‌های «جایگاه و تاثیرگذاری صفات الهی در اصول و فقه» به تبیین چیستی و ساختار مبانی کلامی اجتهاد پرداخت و بیان کرد: اجتهاد یک دانش نیست، اجتهاد به منزله نوعی از مطالعات عمیق روشمند مبتنی بر معرفت شناسی معین در حوزه شریعت …

رهبری از معدود متفکّرانی هستند که در کلام دغدغه‌هایی را مطرح کردند و به کلام سیاسی اهتمام ورزیدند و صراحتاً دست روی شاخه کلام سیاسی گذاشتند و گفتند که کلام روش استنباط ندارد و لازم است یک دستگاه روشی داشته باشد. ایشان بارها گفته‌اند که همین سبک و سیاق فقه را باید در کلام هم ببریم و گزاره‌های کلام را استنباط کنیم و لذا رویکردهای جدیدی پیرو این اهتمام در حال مطرح شدن است. به گزارش شبکه اجتهاد، کرسی علمی ـ ترویجی «روش‌شناسی کلام سیاسی با تأکید بر کلام سیاسی آیت‌الله خامنه‌ای»، سه‌شنبه گذشته به همّت گروه سیاست پژوهشکده نظام‌های …

همایش ملی فلسفه کلام به مناسبت روز جهانی فلسفه، با حضور و سخنرانی آیت‌الله علی‌اکبر رشاد موسس و رییس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و رییس شورای حوزه‌های علمیه استان تهران، آیت‌الله علی ربانی گلپایگانی، حجت‌الاسلام طارمی راد، حجت‌الاسلام و المسلمین ابوالقاسم مقیمی حاجی و جمعی از اندیشمندان، اساتید و دانش‌پژوهان حوزه علمیه، اول آذرماه، در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی دفتر قم برگزار شد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت الاسلام ابوالقاسم مقیمی حاجی رییس پژوهشکده دانشنامه نگاری دینی در این همایش با اشاره به رابطه فقه و کلام و کلام و اصول فقه اظهار داشت: تأثیرات کلام بر فقه …

آموختن علم فقه به این دلیل لازم است که قدرت اجتهاد و فهم الحدیث آن‌ها بالا برود؛ لذا به طلاب عرض می‌کنم: در فقه به درس خارج بیع نروید؛ بلکه به درس خارجی بروید که کثیرالروایه است؛ مانند خارج خمس یا خارج دیات یا خارج صلاه که اولاً قدرت رجالی و علم الحدیث و فقه‌الحدیث شما بالا برود که وقتی خواستید به کتب روایات کلامی مراجعه کنید، بتوانید با خانواده حدیث آشنایی پیدا کنید و به‌راحتی موضوع را از احادیث جمع‌آوری کنید. به گزارش خبرنگار اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالحسین خسروپناه، استاد حوزه علمیه و رئیس انجمن حکمت و فلسفه در …

کتاب «در آینه فقه؛ تأثیر ادبیات عربی و دانش کلام بر فقه» فقه را بسان آینه‌ای به تصویر کشیده است که در آن نقش‌های دو دانش نحو و کلام پدیدار شده است. به گزارش شبکه اجتهاد، جدیدترین اثر حجت الاسلام و المسلمین ربانی بیرجندی، عضو هیئت علمی مرکز تخصصی آخوند خراسانی با عنوان «در آینه فقه؛ تأثیر ادبیات عربی و دانش کلام بر فقه» چاپ و منتشر شد. این کتاب در بردارنده مسائل بسیاری از نقش آفرینی‌های دانش نحو از علوم ادبی و دانش کلام از علوم عقلی ـ نقلی بر دانش فقه و تأثیر این دو دانش در فرآیند …

رئیس میز توسعه و توانمندسازی علوم اسلامی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، با بیان این که تا امروز نقش فقه در منازعات مذهبی مغفول مانده است، گفت: امروز بدون کمک دانش فقه‌ نمی‌توان بر منازعات متشنج کنونی فائق آمد. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین مجتبی الهی خراسانی، در نشست جایگاه فقه و کلام در منازعات مذهبی در مرکز تخصصی مطالعات تطبیقی مذاهب اسلامی مشهد، به تبیین معانی واژه‌های فقه، کلام و منازعات مذهبی پرداخت و با بیان این که منظور از فقه دانش فقه به عنوان علم مدرن‌ می‌باشد، گفت: فقه دارای تراث، پیشینه و هویت تاریخی و …

تبیین دقیق مبانی کلامی برای بازنمایی تصویری صحیح و مستدل از حکومت دینی، ضرورتی است تا تلاش مخالفان برای ایجاد شبهه را بی اثر کند. به گزارش شبکه اجتهاد، حکومت دینی را به دلیل پرابعاد بودن آن می‌توان از زوایای مختلف بررسی کرد که بی گمان یکی از این ابعاد، جنبه کلامی و یا به تعبیر دیگر، زمینه‌های اعتقادی ظهور آن است. به همین منظور، حجت‌الاسلام غفار شاهدی در ویرایش جدید کتاب «مبانی کلامی حکومت دینی» سعی کرده است با بازنمایی تصویری صحیح و مستدل از مبانی کلامی حکومت دینی، به حل این مساله کمک کند. مولف در مقدمه این …

شبکه اجتهاد: تفقه و اجتهاد شیعى از بدو تولدش به نیازهاى زمانه خویش توجه داشته و به گونه‌اى کاملاً پویا درصدد استنباط احکام الهى برآمده است؛ بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، فقه شیعه و استنباط احکام شرعی و اجتهاد وارد عرصه‌هایی شد که پیش از آن کمتر ورود پیدا می‌کرد؛ از این‌رو فقه بعد از انقلاب به حوزه‌های سیاست و اداره جامعه اسلامی، ورود چشم‌گیری داشته است که از آن می‌توان به فقه حکومتی تعبیر کرد؛ فقهی که مشتمل بر فقه فرهنگی، فقه حقوق، فقه عمومی، فقه اقتصادی، فقه سیاست خارجی و امثال آن است. به هر حال امروزه تحولات …

ما فقه حکومتی نداریم، شاید به دلیل اینکه کلام به کمک فقه نیامده است. اگر بحث کلامی را بیاوریم و با این دامنه وارد فقه شویم، استنتاج‌های ما در فقه متفاوت خواهد شد و رویکرد حاکم بر فقه اگر رویکرد کلامی باشد، رویکرد حداکثری خواهد شد. اگر فقه با مبانی برخواسته از کلام شکل بگیرد،‌ نه تنها برای جامعه مؤمن و مؤمنانه بلکه برای جامعه بیشتر مناسب است و برای توسعه این ظرفیت باید از مبانی و مسائل کلامی بهره گرفت. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست علمی «فلسفه علم کلام» پنج شنبه گذشته با حضور اساتید، فضلا و طلاب  در …

شبکه اجتهاد: کلام سیاسی یکی از شاخه‌های معرفتی کلام اسلامی است که از آغاز بر محور بحران خلافت و امامت در جامعه اسلامی شکل گرفته است. تمرکز کلام سیاسی به صورت سنتی در مکتب اهل البیت(ع) بر تبیین جایگاه و مشروعیت الهی امامان دوازده گانه بود و در عصر غیبت امام زمان(عج) پیرامون «نیابت» و جانشینی از آن حضرت بحث می‌کند. دستیابی به رویکردهای متکلمانه شیعی، در مورد «ولایت فقیه» مستلزم ورود به سه دانش «فلسفه سیاسی اسلامی»، «کلام سیاسی» و «فقه سیاسی» است؛ که هر سه دانش به خوبی از عهده تبیین آن برآمده اند. با این تفاوت که …

عقل حکم می‌کند تکلیف بلابیان، قبیح است. این برائت عقلی است. اما این‌ که این حکم عقل در کجا امضا شده است، بحثی کلامی است. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله جعفر سبحانی در بررسی دلایل نیازمندی علم فقه به علم کلام تصریح نمودند: فتوا دادن فقیه بدون استمداد از کلام و به عبارت دیگر استنباط احکام بدون استفاده از علم کلام امکان پذیر نیست. مبانی و پایه‌های فقه متعدد بوده و یکی از آن‌ها علم کلام است. [۱] قبل از بیان موارد نیاز فقه به علم کلام، باید برای روشن شدن مطلب به سؤالی پاسخ داده شود. سؤال این است …

فقه ما وابسته به کلام است و کلام ما دچار بحران است تا کلام یعنی الهیات جامعه قرآنی، در مدرسه اهل بیت، تفسیر و بازتفسیر نشود، نمی‌تواند فقهی با‌هاضمۀ یک فقه نظام‌مند تولید کند. شبکه اجتهاد: در سال‌های اخیر شاهد ترمیم و پر کردن شکاف میان سنت و تجدد هستیم، اما مشکلی که در اینجا وجود دارد، تلاش‌ها در نقطۀ خلأ انجام می‌شود و تلاش‌هایی از جنس سازمانی و سیستماتیک نیست. احساس خطر می‌شود که نکند تلاش‌ها، سرپلی برای بازگشت‌های جدی‌تر و سهمگین‌تر به سنگر سنت شود. طبیعی است ما در آغاز پرکردن این خلأ، تجربه‌ها و دانش‌ها و متدولوژی‌های …

موارد بسیاری نشان می‌دهد مبانی کلامی انسان شناسی در نگاه فقیهان تأثیر گذار است، و برخی فقها جنسیت را در فقه تأثیر دادند. از زمانی که فقه ما با کلام قطع ارتباط کرد، جنبه‌های عقلانی‌تر آن کمرنگ‌ شد و دچار مشکل شده‌ایم. به گزارش شبکه اجتهاد، کارگاه علمی «رابطه فقه و کلام» با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین علی شفیعی، عضو هیئت‌ علمی، مدیر گروه فقه کاربردی پژوهشکده اسلام تمدنی و عضو تحریریه شبکه اجتهاد، در جمع طلاب و پژوهشگران مدرسه عالی خواهران جامعه المصطفی مشهد برگزار شد که گزارش تفصیلی آن را می‌خوانید. لزوم آشنایی فقیه با دیگر علوم دانش فقه، …