بایگانی برچسب: مبادی فقه حقوق شهروندی

اختصاصی شبکه اجتهاد: حقوق شهروندی که برخاسته از تفکر حقوقی و محوریّتِ انسان و حقوق انسان‌ها است، به رابطه بین شهروند ـ دولت یا شهروند ـ حاکمیّت بر می‌گردد. در یک بررسی عقلایی و عرفی، روشن می‌شود که حقوقی باید نسبت به زندگی و بهبودِ زندگی شهروندان در هر کشوری، جعل و اجرا بشود. در کشور ما هم این حقوق شهروندی در متنی که در دولتِ آقای روحانی به نام منشور حقوق شهروندی تدوین شده و به‌صورت رسمی و قانونی هم ابلاغ شده است، تجمیع گردیده است. حقوق شهرنشینی و بایسته‌های آن حقوق شهرنشینی، به رابطه میان افرادی می‌پردازد که …

اختصاصی شبکه اجتهاد: فقه حقوق شهروندی، از ابواب نوپدید فقه‌های معاصر است. مسائل آن البته الزاماً جدید و کارنشده نیستند؛ اما حتی همان مسائلی که سابقه‌ای در تراث فقهی دارند نیز غالباً به‌صورت مستقل مورد پژوهش قرار گرفته و کمتر از منظر «حق شهروندی» مورد پردازش قرار گرفته‌اند. یکی از چالش‌های فقه حقوق شهروندی اما قابلیت یا عدم قابلیت دانش اصول فقه فعلی برای حل مسائل آن است؛ اینکه آیا این دانش با همین مسائل و قواعد فعلی، تکافوی حل کارآمد مسائل فقه حقوق شهروندی را می‌دهد یا آنکه برای پاسخ‌های کارآمد به این مسائل، لازم است تغییراتی در این …

اختصاصی شبکه اجتهاد: حقوق شهروندی محصول دنیای مدرنیته است و امری نو به شمار می‌آید. نوپدیدتر از آن اما «فقه حقوق شهروندی» است که مشروعیت الهی این حقوق را به بحث می‌گذارد. حجت‌الاسلام سیدباقر محمدی، دانش‌آموخته حقوق جزا جامعه المصطفی است و هم اکنون، معاونت آموزش مدرسه عالی فقاهت مشهد را به عهده دارد. او در این یادداشت شفاهی، به بیان مختصات رویکردی جدید در فقه حقوق شهروندی می‌پردازد. فقه حقوق شهروندی، عنوانی است که ما خودمان اختراع کرده‌‎ایم. آنچه به‌عنوان حقوق شهروندی شناخته می‏‌شود، حقوق فراوانی است که رابطه‎‌‌اش با حقوق بشر هم مشخص شده است. حقوق شهروندی حقوق …

فقهِ حداقلی اصلاً چیزی به اسم شهروند نمی‌شناسد؛ زیرا شهروند کسی است که حق و حقوقی دارد و تصمیم می‌‏گیرد و مشارکت می‏‌کند و در جامعه حضور دارد، درحالی‌که فقه حداقلی اصلاً چنین جایگاهی برای انسان‌ها قائل نیست و چیزی به نام مشارکت سیاسی و انتخابات و امثال آن را به رسمیت نمی‌شناسد. اختصاصی شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر محسن مهاجرنیا، زاده ۱۳۴۳ اندیمشک است. او علاوه بر تحصیلات حوزوی، کارشناسی ارشد خود را در رشته علوم سیاسی و دکترای خود را در گرایش اندیشه سیاسی از دانشگاه باقرالعلوم دریافت کرد. او بیش از صد مقاله و چندین کتاب در …

اختصاصی شبکه اجتهاد: برای حق مسائل فقه معاصر، این پرسش مطرح می‌شود که آیا اساساً با قواعد اصولی فعلی می‌توان مسائلی نوپدید مانند حقوق شهروندی را حل کرد؟ حجت‌الاسلام دکتر محمدحسن موحدی ساوجی معتقد است این قواعد کافی است؛ اما باید برخی رویکردها نسبت به عملیات استنباط تغییر پیدا کند. رئیس دپارتمان الهیات دانشگاه مفید در این یادداشت شفاهی، تلاش دارد تا ظرفیت‌های دانش اصول فقه برای حل مسائل فقه حقوق شهروندی را واکاوی کند. آیا با قواعد اصول فقه فعلی می‎توان مسائل فقه و حقوق شهروندی را به نحوی حل کرد که نتیجه آن، گزاره‎های کارآمد فقهی باشد؟ پیش …

اختصاصی شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام والمسلمین مسعود راعی، استاد تمام حقوق بین‌الملل دانشگاه اصفهان است. او البته سال‌هاست که علاوه بر تدریس در دانشگاه، در حوزه‌های علمیه اصفهان نیز به تدریس فقه و دانش‌های وابسته به آن می‌پردازد. از راعی، نزدیک به ۲۰۰ مقاله علمی منتشر شده است. همین نکات او را یکی از بهترین افراد برای بحث از مزایای رقابتی فقه حقوق شهروندی شیعی در عرصه بین‌الملل قرار می‌دهد. یادداشت شفاهی اختصاصی این استاد حقوق بین‌الملل، در راستای بیان مزایای فقه حقوق شهروندی شیعی در عرصه بین‌الملل از نگاه شما می‌گذرد: در ابتدای سخن، ذکر چند نکته لازم است: نکته …

اختصاصی شبکه اجتهاد: حقوق شهروندی اصطلاحی قدیمی است که سالیان درازی از عمر آن می‌گذرد. بر عکس آن اما شهرنشینی، محصول دوران مدرنیته و گسترش شهرنشینی است. در کلمات فقها و حقوق‌دانان اما به‌کرات میان این دو اصطلاح خلط شده و به‌جای یکدیگر به کار می‌روند. حجت‌الاسلام دکتر علی شریفی، استاد جامعه‌المصطفی، در این یادداشت، در پی واکاوی تفاوت‌های دقیق میان این دو اصطلاح حقوقی است. حقوق شهروندی را به مجموعه حقوقی تعریف کرده‌اند که به‌موجب عضویت یک شخص در یک اجتماع سیاسی، برای او به وجود می‌آید. مبنای این حقوق می‌تواند طبیعت، خدا یا قرارداد اجتماعی باشد؛ اما محور …

اختصاصی شبکه اجتهاد: اغتشاشات سال گذشته ایران، چالش مهمی را پیرامون دانشیان فقه حقوق شهروندی ایجاد کرد. اینکه لزوم رعایت حجاب به‌منظور ایجاد فضایی پاک و سالم در جامعه یا جواز بی‌حجابی، کدام یک در زمره حقوق شهروندی قرار می‌گیرد. حجت‌الاسلام حسین ادبی، پژوهشگر و مدرس سطوح عالی حوزه علمیه خراسان در این یادداشت تلاش دارد تا به ابعاد و زویای مختلف این پرسش بپردازد. به‌عنوان یک قاعده کلی، هر حکومتی که در یک قلمروی جغرافیایی بر سر کار می‌آید، این حق عقلایی را برای خود قائل است که فرهنگ و دین حاکم بر جامعه را تعیین کند. بدیهی است …

اختصاصی شبکه اجتهاد: مفهوم «شهروندی»، اساساً سابقه چندانی ندارد، بنابراین اینکه فقه اسلامی نیز تا سال‌های اخیر هیچ‌گاه به‌صورت جدی بدان نپرداخته است، اشکالی را متوجه آن نمی‌سازد. مراد از شهروند در این نوشتار، «تابعیت» یک کشور است؛ بنابراین عنوان «شهر» که در این ترکیب به‌کاررفته، عنوانی رهزن است و نباید موجب اختصاص آن به شهرنشینان و حذف روستانشینان و عشایر و بیابانگردان شود. باری، ازآنجاکه مفهوم شهروند، مفهومی جدید و نوپیداست، طبیعی است که حقوق شهروندی نیز از سابقه چندانی برخوردار نباشد. همین امر موجب شده تا تراث فقهی موجود در مورد آن نیز بسیار ناچیز باشد. نوپدید بودنِ …

استاد مهریزی معتقد است با درنظرگرفتن فقه حداقلی، روشن می‌شود بسیاری از مسائل حقوق شهروندی، مسائلی عقلایی است؛ چون لازم نیست آنها را از منظر یک فقیه و با مبانی خاص در نظر بگیریم، اینها مسائلی است که عقلای عالم هر چه به آن رسیدند ما هم می‌توانیم آن را مبنای عمل قرار دهیم. نهایتاً ما در حوزه فقه شهروندی که یک امر کاملاً عقلایی است یک ایده‌هایی را می‌توانیم از دین بگیریم که عمدتاً این ایده‌ها جنبه‌های سلبی و نه ایجابی دارد. ولی بقیه آن، خود آن چیزی است که عقلا به آن رسیدند. اختصاصی شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام ‌والمسلمین …