مرحوم نایینی کسی است که تا آخر رفته و صاحب مکتب است، ایشان به حوزههای علمیه کنایه میزند و میگوید امام صادق(ع) یک جمله فرمود «لاتنقض الیقین بالشک» از این یک عبارت چند جلد کتاب نوشته شده است، ولی این همه آیه راجع به عدالت و حریت داریم، ولی هیچ استفادهای از آن نشده است؛ لذا ما هیچ کتابی نداریم که مثل فقه از آیات مربوط به عدالت قواعد عدالت را استخراج کند، چون کسی وقت نمیگذارد. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست تخصصی «تحولات تاریخی مفهوم فقه و آثار جدایی از آن اخلاق»، به همت پژوهشکده امام خمینی(ره) و انقلاب …
توضیحات بیشتر »خصائص الشریعه و نقش آن در توسعه دانش فقه
استاد درس خارج حوزه قم ضمن اشاره به چیستی خصائص الشریعه گفت: حداقل دو فایده بر شناخت خصائص مترتب است و هر دوی آنها منهجی و روشی هستند و اگر این دو درست باشد باید به فلسفه شریعت بهعنوان علم ضروری نگاه کنیم. فایده اول این است که یک آگاهی و احاطه علمی را به فقیه میبخشد که در هنگام مواجهه با نصوص و استنباط و فهم ادله، با قدرت بیشتر و آگاهی بیشتر و سعی بر تحفظ خود از فروغلطیدن به اشتباهات، وارد استنباط شود. فایده دوم این است که گاهی اوقات فقه در بیرون میآید به جای اینکه …
توضیحات بیشتر »ارزیابی نادرست گفتمان روشنفکری دینی از جایگاه فقه در اسلام/ حسن انصاری
شبکه اجتهاد: برخی روشنفکران عرب تمدن اسلامی را «تمدن فقه» توصیف کردهاند. این سخن از جنبههای مختلف سخن درستی است. از فقه در این تعبیر طبیعی است که تعبد شخصی به فروع فقهی مراد نیست. بلکه جنبه تمدنی فقه در اسلام است که مقصود است. روشنفکری دینی در ایران چند دههای است که در برابر توجه به جنبههای معنوی دین اهمیت فقه را کم جلوه میدهد. البته آنچه از گفتمان روشنفکری دینی در ایران بر میآید این است که منظورشان از فقه، فقه بمثابه دانش است. به نظرم این باور ناشی از دو فهم نادرست است: یکی از خود اسلام …
توضیحات بیشتر »انتظاری که از علم داریم را نمیتوان از دین داشت/ حوزه سکولار را قبول ندارم/ قوانین فعلی حاصل میداندار نبودن فقه در تدوین آنهاست
وقتی که اقتصاددان با موضوع پیچیدهای مثل نظام اقتصادی روبرو است، آنگاه من بیایم یک احکام کلی انتزاعی که ناظر به موضوع نیست و از آنها نمیتواند جز عدم مخالفت قطعی، چیزی در بیاورد را به او بدهم، بعد بگویم که بقیهاش با تو، نتیجهاش میشود همین بانک. الآن هم بعد از ۴۰ سال که میخواهیم بازنگری بکنیم، فقط چند تا گوشهاش را داریم اصلاح میکنیم تا از ما جریمه تأخیر نگیرند. اختصاصی شبکه اجتهاد: در طول سالهای طولانی که حوزه علمیه، پرچمدار دانش و علم در کشورهای اسلامی بود، دانش فقه نیز ترکتازی میکرد. اما با ایجاد دانشگاهها و …
توضیحات بیشتر »دانش فقه مصرف کننده است؟/ حسین الهی خراسانی
اختصاصی شبکه اجتهاد: چندی پیش حجتالاسلام والمسلمین علی شفیعی در گفتگو با شبکه اجتهاد نکاتی را در مورد مصرفکننده بودن دانش فقه در مبنا و روش فرمودند که به نظر حقیر پذیرش آن بیاشکال نیست. ایشان در این گفتگو فرمودهاند: «اجمالاً خود دانش فقه تولید مبنا نمیکند بلکه از جاهای دیگری مبانی خود را اتخاذ میکند. در مباحث روشی نیز همینطور است و خود فقه دانش مولد روش هم نیست. از دانش دیگری مثل اصول فقه این روشها را اتخاذ میکند. پس فقه یک دانش مصرفکننده است.» اگر منظور این است که «مبادی تصدیقی» دانش فقه از دانشها دیگر گرفته …
توضیحات بیشتر »تقسیمی بدیع از دانش فقه: فقه اشیاء، پدیدهها، مؤسسات و ساحتها!
️در روز اول برگزاری مشق اجتهاد در مشهد مقدس، دو جلسه “آفاق فقه پژوهی” و دو جلسه “فقه و محور مختص مقاله”، توسط حجتالاسلاموالمسلمین احمد مبلغی، بهصورت مشترک میان طلاب دو دوره کارگاه مدرسه علمیه سعادت و مدرسه علمیه آیتالله خویی ره برگزار شد. در ذیل، خلاصهای از مباحث استاد مبلغی از نگاه شما میگذرد. ? بین ساختار و محتوای فقه تفاوت وجود دارد. منبع محتوای فقه، کتاب، سنت، عقل و عرف است که مشخص و معین هستند اما ساختار فقه، متناسب با زمان و مکان، قابلتغییر و تبدل است. ساختار فقه موجود الهام گرفته از اهل سنت است و …
توضیحات بیشتر »نسبت میان «فقه» و «علم اجتماعی»/ دانش فقه در یک قرن دو انقلاب کرده است
حجتالاسلام والمسلمین حمید پارسانیا در نشستی نسب میان فقه و علم اجتماعی را بر اساس سه رویکرد مدرن، پست مدرن و علم اجتماعی جامعه مسلمین بررسی کرد.
توضیحات بیشتر »فقه ما وابسته به کلامی است که بحران زده است/ محمدتقی سبحانی
فقه ما وابسته به کلام است و کلام ما دچار بحران است تا کلام یعنی الهیات جامعه قرآنی، در مدرسه اهل بیت، تفسیر و بازتفسیر نشود، نمیتواند فقهی باهاضمۀ یک فقه نظاممند تولید کند. شبکه اجتهاد: در سالهای اخیر شاهد ترمیم و پر کردن شکاف میان سنت و تجدد هستیم، اما مشکلی که در اینجا وجود دارد، تلاشها در نقطۀ خلأ انجام میشود و تلاشهایی از جنس سازمانی و سیستماتیک نیست. احساس خطر میشود که نکند تلاشها، سرپلی برای بازگشتهای جدیتر و سهمگینتر به سنگر سنت شود. طبیعی است ما در آغاز پرکردن این خلأ، تجربهها و دانشها و متدولوژیهای …
توضیحات بیشتر »تأثیر و کارکرد احکام و فتاوای ناظر به عرصه اجتماعی
پرسش اصلی این است اگر یک استنباط فقهی یا یک رای فقهی خرق جامعه کند و به «اللّهُمَّ شَتِّتْ شَمْلَهُمْ و فَرِّقْ جَمْعَهُمْ» در میان متدینان و مؤمنان بینجامد که تبدیل به ضد خود شده است میتوان از آن دفاع کرد؟ آیا اگر این رأی فقهی نظامات اجتماعی را به هم بریزد میتوان از استناد آن به شارع و حجت بودن آن سخن گفت؟ شبکه اجتهاد: «ماه نو» به طور معمول در هر گردش هلالی رخ میدهد و زمانی است که ماه در مسیر خود از مقارنه با خورشید(محاق) گذر کرده و پس از اولین یا دومین شب، غروب هنگام …
توضیحات بیشتر »بررسی ظرفیتهای «دانش فقه» در ایجاد گفتوگو
سفیران تقریب دانشگاه مذاهب اسلامی نشستی را به بررسی «ظرفیتهای دانش فقه در ایجاد گفتوگو» اختصاص میدهد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، سفیران تقریب با همکاری روابط عمومی دانشگاه مذاهب اسلامی، نشست علمی «ظرفیتهای دانش فقه در ایجاد گفتوگو» را برگزار میکند. بنابراین گزارش، حجتالاسلام والمسلمین سیدمحمود امام، استاد حوزه و دانشگاه، سخنران این نشست خواهد بود. گفتنی است، این نشست علمی، یکشنبه، ۱۹ اردیبهشتماه ۹۵ از ساعت ۱۱:۳۰ در سالن کنفرانس دانشگاه مذاهب اسلامی، واقع در تهران، خیابان انقلاب، خیابان فلسطین جنوبی، خیابان روانمهر، تهران برگزار میشود.
توضیحات بیشتر »ضرورت تغییر رویکردهای موجود در «فقه»
مدیر گروه فقه و حقوق اسلامی مرکز پژوهشهای علوم اسلامی و انسانی گفت: دانش فقه ظرفیتی دارد که توانسته است در طول تاریخ خودش را با تحولات همراه کند و ضرورت تغییر رویکردهای موجود در فقه دارای اهمیت است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین علی شفیعی، مدیر و عضو هیأت علمی گروه فقه و حقوق اسلامی مرکز پژوهشهای علوم اسلامی و انسانی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، در نشست «تبیین علمی افقهای پژوهشیهای فقهی و اصولی» که در مدرسه عالی خواهران جامعه المصطفی مشهد برگزار شد، به اهمیت و جایگاه فقه و ضرورت تغییر رویکردهای موجود در فقه پرداخت. …
توضیحات بیشتر »نظریهای نو برای روزآمد کردن فقه
به اعتقاد احمد مبلغی، متفکرین دینی باید مطالعات خود را معطوف به کشف سازوکاری برای فهم صحیح نص بر اساس مقتضیات روز کنند و با استفاده از خصایص شریعت به مثابه یک عنصر روشی، از آن به عنوان یک سازوکار اجتهادپسند بهره بگیریم. شبکه اجتهاد: اقتضای زندگی جدید، مسائل و نهادهای برآمده از آن باعث شده است تا موضوعات و مسائل قدیم فقه به دست فراموشی سپرده شوند و روشهای جدید برای بررسی احکام و مسائل تاریخی فقهی از سوی متفکرین دینی انتخاب شود. اکثر متفکرین دینی، بر این باورند که باید ظرفیت روششناسی فقهی از چارچوبهای تنگ گذشته رها …
توضیحات بیشتر »