بایگانی برچسب: سیدمحمدباقر صدر

شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام والمسلمین مجتبی الهی خراسانی، استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه مشهد و عضو هیئت علمی مرکز تخصصی آخوند خراسانی، از سررشته‌داران حرکت‌های تحول‌آفرین در حوزه شناخته می‌شود

شبکه اجتهاد: یکی از موضوعات بحث‌ برانگیز در آراء اقتصادی شهید صدر این است که ایشان، آراء مختلف موجود در اندیشه اسلامی را که برای نظام‌مندی مکتب اقتصادی اسلام مفید بود، به کار می‌گرفت؛

در تحقیقات هیچ فقیهی از فقهای اسلام ـ شیعه و سنی ـ آن هم در عرصه اقتصاد، در آن ترازی که آقای صدر (قدس‌الله ‌روحه) اقدام فرمودند و ارائه کردند، استنباط فقه نظام نداریم. البته علمای ما در مسائل اقتصادی تحقیقات زیادی داشتند اما در هیچ‌یک از تحقیقات، یک نظام منسجم مبتنی بر منابع دینی، آن هم به‌طور کامل و براساس روش‌های متعارف استنباط عرضه نشده است.

شبکه اجتهاد: دستاوردهای فکری و عملی عمر ۴۶ ساله شهید سیدمحمدباقر صدر آنقدر شگفت و خارق‌العاده‌ است که برای آشنایان راهی جز اینکه او را نابغه بخوانند، باقی نگذاشته است.

شبکه اجتهاد: آیت‌الله سیدکمال حیدری در کربلا متولد شد. وی در درس برخی از علمای نجف از جمله آیت‌الله شهید صدر و آیت الله خویی حاضر شد. سه تن از برادرانش به‌دست رژیم بعثی عراق به شهادت رسیدند و خود نیز تحت تعقیب قرار گرفت و در همان سال‌های اولیه پیروزی انقلاب اسلامی ایران، عراق را به مقصد ایران ترک کرد. در قم، فقه، فلسفه، عرفان را ادامه داد و اکنون به تدریس خارج فقه و شرح فصوص الحکم ابن عربی و غیره می‌پردازد. نگرش‌ها و دیدگاه‌های متفاوت او در زمینه علوم اسلامی گاه جنجال‌برانگیز و خبرساز بوده است.

اولین ویژه نامه علمی - پژوهشی با موضوع «فقه نظام ساز» توسط فصلنامه راهبرد فرهنگ شورای عالی انقلاب فرهنگی چاپ و منتشر شد.

شبکه اجتهاد: بهره‌گیری از حساب احتمالات در اعتبار بخشی روایات به خصوص روایات مرسل، یکی از روش‌های جدید رجالی است که نیازمند بحث و بررسی بیشتر و اتقان بخشی می‌باشد و پیش از آن قابلیت ارائه در مقام عمل را ندارد. اما با این حال برای بازکردن فضایی جدید برای بحث و بررسی، صحبت پیرامون آن بسیار مفید خواهد بود.[۱]

گرچه امام باقر(ع) اندیشه عموم را به چالش کشید و اندیشه مرجعیت اهل بیت علیهم السلام را به طور آشکار ارائه کرد و در سخت‌ترین مجالس از نگر سیاسی بر آن تصریح کرد، اما ایشان و امامان بعدی در حالت‌های عادی نسبت به این مبنا شدیداً در تقیه بودند

عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با بیان اینکه علامه طباطبایی دایره اختیارات حاکم اسلامی را در وضع قوانین متغییر در حیطه احکام مباح دانسته و بیان کرده که حاکم اسلامی می‌تواند حکم مباح را ممنوع یا مقید کند، گفت: ما معتقد هستیم که مبنای اختیارات حاکم اسلامی در وضع قوانین متغییر حتی در حیطه احکام مباح قاعده تزاحم است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین حسنعلی علی اکبریان، عضو هیأت پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در همایش ملی جنیست و خانواده از نگاه علامه طباطبایی با اشاره به «اختیارت حاکم اسلامی در وضع احکام متغییر با نگاه …

وظیفه شورای نگهبان تطبیق امور ثابت شریعت بر امور متغیر است؛ چرا که شورای نگهبان ابزار حاکمیتِ شریعت برای شرعی شدن قوانین عرفی است. به‌بیان دیگر شورای نگهبان حق جعل قانون ندارد. شبکه اجتهاد: به نظر می‌رسد اصطلاح «ثابت و متغیر» به‌عنوان یک مبنای مصرّح جهت حضور فقه شیعه در امور سیاسی و اجتماعی، به اندیشه محقق نائینی در کتاب «تنبیه الامه و تنزیه المله» بازمی‌گردد.[۱] البته تفکیک دو حوزه امور ثابت/ متغیر در متن فقه از دیرباز وجود داشته است. در سنت فقه، امور ثابت و دائمی بیشتر در بخش عبادات و امور متغیر و سیال در بخش معاملات …

معاون پژوهشی پژوهشگاه تخصصی شهید صدر با بیان اینکه این عالم شهید هنوز ناشناخته هستند، گفت: برخی از ارجاعاتی که به اندیشه شهید صدر وجود دارد، غیردقیق و گاهی بر خلاف اندیشه ایشان است. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام سیدامید موذنی، معاون پژوهشی پژوهشگاه تخصصی شهید صدر، در پاسخ به این پرسش که اخیراً مطالب متعددی درباره اندیشه و فعالیت‌های اجتماعی ـ سیاسی شهید صدر در فضای مجازی منتشر شده است، این رویکرد‌های جدید به شهید ‌صدر را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ گفت: اصل این‌که در ایران امروز دوباره به آثار شهیدصدر توجه می‌شود مسئله مبارکی است و اگر به دقت …

شبکه اجتهاد: شهید صدر در مقدمه کتاب «حلقات‌الاصول»، چرائی ساختار خود و سبب برتری آن بر ساختارهای دیگر و ازجمله ساختار مرحوم آخوند را مطرح می‌کند. مهم‌ترین مشکل کتب رایج درسی پیش ازحلقات، این است که دانش‌پژوهان این عرصه را با نظریات مثل مرحوم نائینی و اصفهانی آشنا نمی‌سازد و در درس خارج، ناگهان با این انظار آشنا می‌شوند؛ درحالی‌که درباره آن آموزش ندیده‌اند. نکته دیگر، نداشتن ترتیب و تنظیم آموزشی است چون در مباحث، تقدیم ‌وتأخیر نابجا پید اشده و تفریق مجتمعات و تجمیع متفرقات شده است. مکتب شهید صدر اینکه می‌گوییم شهید صدر صاحب مکتب است به چه …

کتاب «نظریه ترتب و خطابات قانونی» نخستین جلد از سری بحث‌های اصول فقه و کتاب «مجسمه و نقاشی» از سری بحث‌های فقه هنر، تقریرات درس خارج آیت‌الله اعرافی، به همت سیدنقی موسوی و احمد عابدین‌زاده از سوی مؤسسه نشر اشراق و عرفان منتشر شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، در پیشگفتار کتاب «نظریه ترتب و خطابات قانونی» می‌خوانیم: دانش اصول فقه به یکی از پررونق‌ترین علوم اسلام در حوزه‌های علمیه به ویژه حوزه‌های شیعی تبدیل شده است و طلاب و دانش‌پژوهان حوزه‌های علمیه با میراثی متراکم و گرانقدر از اندیشه‌های دقیق و اصولی مواجه‌اند که باید ضمن گرامیداشت این میراث و …

کتاب «دروس فی علم الاصول ۲» نوشته شهید آیت‌الله محمدباقر صدر با ترجمه و تبیین حجت الاسلام والمسلمین محسن غرویان از سوی انتشارات دارالفکر راهی بازار نشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، این کتاب شامل فصل‌های «تمهید»، «ادله»، «ادله محرزه»، «دلیل شرعی، «دلیل عقلی»، «اصول عملیه» و «تعارض الأدله» است. «تعریف علم اصول»، «موضوع علم اصول»، «حکم شرعی و تقسیم آن»، «تقسیم بحث‌های اصولی» و «حجیت قطع و احکام آن» عناوینی است که در بخش «تمهید» این کتاب مطالعه می‌کنیم. «مقدمه»، «دلیل شرعی»، «دلیل عقلی» از جمله موضوعاتی است که در بخش «ادله محرزه» آمده است. همچنین عناوین «تبیین دلیل …

شبکه اجتهاد: آیت‌الله سیدمحمد حسینی زنجانی، فرزند مرحوم آیت‌الله سیّد عزّالدین حسینی زنجانی است. او با فوت پدر و بازگشت به مشهد، درس فقه و اصول خودرا دوباره برپا کرده است. در این میان، ارادت قدیمی او، به سان پدرش، به محقّق اصفهانی، موجب شده تا علاوه بر دروس روزانه خود، تدریس نهایۀالدرایه را نیز به صورت اختصاصی با برخی از شاگردان قدیمی آغاز کند. به همین بهانه، با او از ساختار جدیدی که محقّق اصفهانی درکتاب «بحوث فی أصول الفقه» پیشنهاد دادند و تفاوت‌های آن با ساختار مشهور مرحوم آخوند درکفایه سخن گفتیم. ساختار پیشنهادی مرحوم اصفهانی و اینکه …

شهید صدر معتقد بود قبل از انقلاب باید کادرسازی کنیم اما امام خمینی معتقد بود باید به هرشکلی انقلاب کنیم بعدا کادرها ساخته می‌شود؛ تجربه امام خمینی به نتیجه رسید اما تجربه شهید صدر به نتیجه نرسید گرچه امروز همین نیروهای حزب الدعوه قدرت را در عراق در دست دارند اما شهید صدر در انقلاب و تحقق انقلاب موفق نبود. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله ‌هادوی تهرانی در جلسه تفسیر سوره انبیاء در بخشی از سخنان خود؛ عدالت، کفایت و فقاهت را از ادله فقها برای در دست گرفتن رهبری جامعه در عصر غیبت عنوان کرد و گفت: این سه …

 این نوشتار، تبیین و بررسی نظریه تزاحم حفظی و ثمرات مترتب بر آن از نگاه شهید صدر می‌باشد که از زوایای مختلفی مورد بحث قرار می‌گیرد. به گزارش شبکه اجتهاد، «نظریه تزاحم حفظی در نگاه شهید صدر» در قالب پایان نامه سطح ۴ حوزه، اثر محمد خادمی در جشنواره علامه حلی به عنوان اثر برتر انتخاب شده است. در چکیده مقاله «بررسی نظریه تزاحم حفظی در نگاه شهید صدر» آمده است: یکی از مباحثی که در علم اصول فقه، توسط دانشیان اصولی به‌مناسبت‌های مختلف از آن سخن رانده شده، بحث از حقیقت و روح حکم ظاهری و مؤلفه‌های آن می‌باشد. …

آیا کاربرد قواعد فلسفی در علم اصول ناشی از خلط میان ادراکات حقیقی و ادراکات اعتباری است یا می‏توان با پذیرش خلط‏ ناپذیری ادراکات حقیقی و ادراکات اعتباری، قواعد فلسفی را در علم اصول به کار برد؟ به گزارش شبکه اجتهاد، کاربرد قواعد فلسفی در مباحث الفاظ علم اصول با تکیه بر اندیشه شهید صدر در قالب پایان نامه سطح ۳ حوزه، اثر محمدعلی اسماعیلی در جشنواره علامه حلی به عنوان اثر برتر انتخاب شده است. علم اصول به عنوان منطق علم فقه، داخل در یک نظام به هم پیوسته علمی، تعامل متقابل با برخی علوم از جمله فلسفه دارد. …

وحدت بین شیعه و سنی، نیازمند عوامل درونی است که شهید صدر برای تقویت آن، طرح‌هایی ارائه داده است. اگرچه این طرح‌ها به علت عمر کوتاه ایشان محدود است؛ اما گویاى افق‌های روشنی براى وحدت امت اسلامی است. شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام ‌والمسلمین شیخ محمدرضا نعمانى از شاگردان و ملازمان شهید سید محمدباقر صدر که تا آخرین لحظات شهادت در کنار وی بوده است، طی مقاله‌ای به تبیین و بررسی آرای شهید صدر در رفع موانع فکری تقریب مذاهب اسلامی پرداخته است که خلاصه‌ای از آن تقدیم می‌شود: وحدت بین شیعه و سنی، نیازمند عوامل درونی است که شهید صدر برای …

این نظریه با تنقید پارادایم شخصیت‌گرایی در اصول فقه، از امکان جایگزینی پارادایم دیگری سخن می‌گوید که هم تمام ظرفیت‌های اصول موجود را پوشش می‌دهد و هم می‌تواند افق‌های جدیدی را فراروی اصول فقه بگشاید. به گزارش خبرنگار اجتهاد، کتاب «نظریه اعتبار قانونی در گذار از شخصیت‌گرایی» به قلم حجت‌الاسلام علی الهی‌خراسانی با نظارت علمی آیت‌الله شیخ مهدی مروارید (نماینده آیت‌الله سیستانی در مشهد و عضو شورای عالی حوزه علمیه خراسان) در گروه پژوهشی فقه کاربردی پژوهشکده اسلام تمدّنی مشهد و با هدف توسعه مباحث فلسفه علم اصول توسط نشر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی چاپ و منتشر شد. توصیف …

سپرده گذاری با بهره و وام با بهره علت اصلی مغایرت بانک با احکام اسلام است؛ راه نجات بانک از فعالیت ربوی و تناقض بین آن و بین احکام اسلام، ارائه الگویی جدید از بانک است که روابط بین سپرده گذاران و سرمایه گذاران را مبنائی متفاوت از نظام سپرده با بهره و وام با بهره، تنظیم می‌کند. به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب بانک بدون ربا در اسلام، تألیف شهید آیت‌الله محمد باقر صدر می‌باشد و این کتاب به دست سیدیحیی علوی ترجمه، و توسط انتشارات دانشگاه امام صادق (ع) در ۲۶۴ صفحه ترجمه شده است. بحث این کتاب در …

احمد مبلغی با بیان اینکه در فقه عمران باید به‌دنبال شناخت و ایجاد قواعد جدید باشیم، افزود: برخی از قواعد نگاه را به محیط‌زیست و وضعیت‌های نسلی و فرانسلی تغییر خواهد داد و باب گفت‌وگو و معاصراندیشی را بر روی ما باز می‌کند. او تأکید می‌کند قواعد فقهی قابلیت‌های عظیمی دارد برای اینکه فقه را در گستره زمان در موضوعات مستحدثه و جدید، جاری کند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، چهارمین نشست از سلسله نشست‌های «فقه شهر و شهرنشینی» در قالب کرسی نقد با عنوان «قواعد فقهی شهرسازی اسلامی»، به همت گروه پژوهشی فقه کاربردی پژوهشکده اسلام تمدّنی، با ارائه حجت‌الاسلام …

همه فقه اسلام، فقه ساختاری است یعنی ریشه‌ها و بستر احکام فردی اسلام یک نظام اجتماعی است. یکی از کارهایی شهید صدر انجام داد این بود که از احکام فقه فردی یک نظریه استخراج کرد و فقه را به ساختارهای روبنایی و ساختارهای زیربنایی تقسیم کرد و خیلی از احکام فقهی را روبنا دانسته و از آن‌ها عبور کرده و به زیربنا دست یافته‌ و این زیربنا همان تئوری جامعی است که می‌تواند آن ساختار اجتماعی فقه را تبیین کند. به گزارش شبکه اجتهاد، مسئله فقه حکومتی با رویکرد فقه نظام چند سالی است که به شدت مورد دغدغه امام …

در این گزارش، نظر مراجع و بزرگان حوزه در رابطه با کتاب «حلقات» را از نظر می‌گذرانیم تا خبر از تمایل عمومی بسیاری از نخبگان حوزه نسبت به ورود این کتاب به جایگاه رسمی تدریس در حوزه علمیه دهیم. شبکه اجتهاد: تقدیر الهی این بود که همت و تلاش آیت‌ا‌لله شهید سید محمدباقر صدر (رضوان الله علیه) که به گفته بزرگان و به شهادت آثارش از نوابغ عصر ماست، بیش از همه علوم معطوف به علم اصول شود و از اقبال بلند حوزه‌های علمیه ما، این مغز متفکر، خود به تدوین کتابی درسی در زمینه اصول فقه برای حوزه پرداخت، …

حسینعلی سعدی: چرا شهید صدر از فقه به سراغ نظام سازی رفته است؛ گزاره‌های فقهی گزاره‌های هنجاری است؛ ایشان از این گزاره به سراغ استکشاف رفته است؛ امروزه نقد جدی به مباحث جدی ایشان مطرح است که بقیه علوم اسلامی در بحث نظام سازی از نظر ایشان به حاشیه رفته است و ایشان به آن‌ها توجه نکرده است. به گزارش شبکه اجتهاد، کرسی آزاداندیشی با موضوع «فقه نظریات اسلامی و نظام سازی فقهی از دیدگاه آیت‌الله سید محمدباقر صدر و آیت‌الله‌ هاشمی شاهرودی»، توسط اداره کل پژوهش دانشگاه عدالت در راستای طرح کمیته تحول در علوم انسانی با همکاری مؤسسه …

کرسی آزاداندیشی فقه نظریات اسلامی و نظام سازی فقهی از دیدگاه آیت‌الله سید محمد باقر صدر و آیت‌الله هاشمی شاهرودی به میزبانی دانشگاه عدالت برگزار می‌شود. به گزارش شبکه اجتهاد، اداره کل پژوهش دانشگاه عدالت در راستای طرح کمیته تحول در علوم انسانی با همکاری موسسه دایرۀ المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل‌بیت (علیهم‌السلام) و شورای عالی انقلاب فرهنگی، کرسی آزاداندیشی با موضوع «فقه نظریات اسلامی و نظام سازی فقهی از دیدگاه آیت‌الله سیدمحمد باقر صدر و آیت‌الله هاشمی شاهرودی» را برگزار می‌کند. بنابراین گزارش، حجت‌الاسلام والمسلمین ملک‌زاده، مدرس خارج حوزه علمیه قم به عنوان ارائه کننده، حجت‌الاسلام والمسلمین اسلامی …

هفدهمین شماره فصلنامه تخصصی علوم انسانی اسلامی صدرا با پرونده‌های ویژه‌ای چون «فقه اجتماعی» و «مغز متفکر اسلامی»، همراه با آثار و گفتاری از شخصیت‌‌های مطرح حوزه و دانشگاه چاپ و منتشر شد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، به همت مرکز پژوهش‌های علوم انسانی اسلامی صدرا، هفدهمین شماره فصلنامه تخصصی علوم انسانی اسلامی صدرا با مدیرمسئولی رضا غلامی و سردبیری مسعود معینی‌پور منتشر شد. این شماره صدرا، یادداشت‌ و گفتگوهایی از آیات و حجج‌اسلام، تسخیری، آصفی، هادوی تهرانی، رشاد، اسلامی، پارسانیا، علیزاده، واعظی، سیدجوادی، اکبرنژاد، رحیم پورازغدی، پایا و… منتشر کرده است. پرونده «مغز متفکر اسلامی» «پروژه فکری شهید صدر» محمدرضا فلاح، …

متن پیش‌روی می‌کوشد با طرح دیدگاه شهید صدر در ساخت نظریه اسلامی (فقه نظریه)، روشن کند این فرایند علمی و تلاش فکری و معرفتی، چه نسبت و تشابهی با مهندسی و کار مهندسان دارد! به گزارش خبرنگار اجتهاد، حجت‌الاسلام علی الهی‌خراسانی پژوهشگر و مدرس حوزه علمیه مشهد، در نقد مقاله دکتر علی پایا با عنوان “فقیه به‌منزله‌ی یک مهندس”، طی یادداشتی در شماره هفدهم فصلنامه علوم انسانی اسلامی صدرا با عنوان «فقیه، مهندس نیست!» آورده است: فقه، به مثابه ابزار و صناعت و مهندسی نیست! بلکه از جنس معرفت و شناخت عمیق و تولید گزاره و نظریه است. او در …

مستحکم‌ترین پارادایم در دانش اصول فقه معاصر که ریشه‌های آن در پهنای تاریخ گسترده است، «پارادایم شخصیت‌گرایی» به‌شمار می‌رود. به‌نظر می‌رسد شخصیت‌گرایی و مدل عبد و مولا در علم اصول، تمام ویژگی‌های یک پارادایم علمی را داراست. می‌توان با تحقیق تفصیلی به کلیت، تأثیرپذیری و هویت‌بخشی و حضور در پیش‌فرض‌ها و الگوواره بودن شخصیت‌گرایی در اصول بسان یک پارادایم پی‌برد. به گزارش شبکه اجتهاد، یادداشت پیش‌روی به قلم حجت‌الاسلام علی الهی‌خراسانی پژوهشگر و مدرس حوزه علمیه مشهد با عنوان «عبور از پارادایم شخصیت‌گرایی در اصول فقه» است که در پی می‌آید: یکم: اگرچه در اصول فقه رایج از حکم شارع …

نکته مهمی که در کتاب اقتصادنا مورد لحاظ قرار گرفته این است که شهید صدر اقتصاد اسلامی را علم نمی‌داند، بلکه آن را نظام و یک سلسله اتفاقات می‌داند، که چهارده قرن در جامعه اسلامی اتفاق افتاده است؛ می‌گوید اگر روابط اجتماعی اسلامی را بخواهیم بر اساس موازین اسلامی تعریف کنیم نمی‌توانیم بگوییم که ما علمی را ارائه داده‌ایم. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست «تأملی بر اندیشه‌های اقتصادی شهید صدر (ره)» با سخنرانی دکتر علی کاشمری پژوهشگر و مدرس دانشگاه به همت اندیشکده شهید صدر(ره) دانشگاه عدالت و با همکاری مرکز مطالعات عالی بین‌المللی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه …