شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
کتاب «احکام باروری و فرزندآوری» از سه بخش تشکیل شده است: تلقیح مصنوعی، سقط جنین و پیشگیری از بارداری. این کتاب با نویسندگی محمد عزتی بخشایش و محمد جوادی والا با همکاری پژوهشکده باقرالعلوم علیه‌السلام منتشر شده است.
به گزارش شبکه اجتهاد، طبق هدف و نقشه راهی که برای گروه فقه پژوهشکده باقرالعلوم علیه‌السلام تدوین شده، مقرر شده است که تمام یا بیشترِ باب‌های فقهی با نگاهی جدید، تدوین شود. بیش از ۶۰ پروژه فقهی در گروه فقه کار شده است که برخی از آثار چاپ شده و بخشی از آنها نیز آماده چاپ است. یکی از کتاب‌هایی که به‌تازگی چاپ شده است، کتاب «احکام باروری و فرزندآوری» است. کتاب حاضر از سه بخش تشکیل شده است: تلقیح مصنوعی، سقط جنین و پیشگیری از بارداری.
یکی از مهمترین مسائل و به تعبیری بحران‌های موجود در کشور عزیزمان، مسئله جمعیت است که به سرعت رو به کاهش و پیری است. عوامل مختلف از جمله فرهنگ غلطِ «دو بچه کافیست» که یک فرهنگ کاملاً غربی است، برخی مشکلات اقتصادی و تغذیه غیر سالم باعث کاهش جمعیت شده است. به خاطر غذاهای نامناسب و عوامل دیگر، ناباروری به‌شدت رو به افزایش است. به تبعِ این امر مراکز مختلفی برای درمان این ناباروری تأسیس شده است. با تأسیس این مراکز مسائل فقهی جدیدی نیز پیرامون این موضوع ایجاد شده است که باید پاسخ آنها داده شود.
بخش اول این کتاب تحت عنوان «تلقیح مصنوعی» برای پاسخ‌گویی به این مسائل تدوین شده است. این بخش شامل مباحثی مانند انواع تلقیح مصنوعی و احکام آن، حکم تلقیح با اسپرم شوهر و اسپرم غیر شوهر، رحم اجاره‌ای، نَسَب بچه متولد شده و غیره است.
با کمال تأسف می‌توان گفت یکی از علل کاهش جمعیت، سقط جنین است. آمار دقیقی از سقط جنین وجود ندارد، چرا که بخش زیادی از سقط‌ها، غیر قانونی و به‌اصطلاح زیر زمینی انجام می‌گیرد. گفته شده است در ایران سالانه بین ۲۵۰ هزار تا ۸۰۰ هزار جنین سقط می‌شود.[۱] طبق این آمار روزانه بیش از ۱۰۰۰ جنین در ایران سقط می‌شود که عدد بسیار وحشتناکی است. متأسفانه بسیاری از مردم توجه به واقعیت سقط جنین ندارند. مردم به این امر توجه ندارند که جنین انسان زنده است و آنها با دست خود فرزند خودشان را می‌کشند و این امر گناه بسیار بزرگی است. جنین از همان اولین روز انعقادش زنده است و سقط آن به منزله قتل یک انسان است.
اهمیت این موضوع، گروه فقه پژوهشکده باقرالعلوم را بر آن داشت که مسائل فقهی مربوط به سقط جنین را از منظر ۱۲ نفر از مراجع عظام تقلید به صورت سوال و جواب، در قالب بخش دوم کتاب حاضر تدوین نمایند. این بخش شامل مسائلی از قبیل سقط جنین قبل از دمیده شدن روح و بعد از دمیده شدن روح، سقط جنین معلول، سقط جنین برای درمان بیماری، سقط جنین نامشروع، از بین بردن جنین‌های آزمایشگاهی، دیه سقط جنین و کفاره آن است.
همچنین بخش سوم کتاب تحت عنوان «پیشگیری از بارداری» در مورد مسائل فقهی پیشگیری است. در این بخش هم از مسائلی مانند حکم پیشگیری‌های دائمی و موقت، اجبار همسر به پیشگیری و اجازه همسر در پیشگیری، سخن گفته شده است.
وجه تمایز و مزیت‌های کتاب
کتاب حاضر از نظر جامعیت، یکی از کاملترین کتاب‌ها در بحث احکام «تلقیح مصنوعی، سقط جنین و پیشگیری از بارداری» به حساب می‌آید. هرچند برخی از این مباحث در استفتائات مراجع عظام به صورت پراکنده یافت می‌شود، ولی کتابی به صورت تخصصی و کامل در این زمینه موجود نیست.
کتاب «احکام باروری و فرزند آوری» به شیوه پرسش و پاسخ با اتکا به منابع فقهی مراجع عظام و به ترتیب اولویت منابع فقهی تنظیم شده است. به‌عنوان نمونه امام خمینی رحمهُ‌الله چهار منبع فتوایی دارند که عبارت است از تحریر الوسیله، رساله، حاشیه عروه و استفتائات. برای دستیابی به فتاوای حضرت امام ابتدا به تحریر که در اولویت اول است مراجعه شده است، بعد به رساله و در مرحله بعد حاشیه عروه و در نهایت به استفتائات ایشان. روند کار اینگونه بوده که ابتدا درختواره اجمالی کتاب توسط طراح درختواره طراحی شده، سپس تمامی مسائل مورد ابتلا در قالب سؤال طرح شده است. در مرحله بعد به سؤالات موجود از طریق منابع فتوایی مراجع عظام پاسخ داده شده است.
کتاب «احکام باروری و فرزندآوری»، تألیف محمد عزتی بخشایش و محمد جوادی والا با همکاری پژوهشکده باقرالعلوم علیه‌السلام، در ۱۱۲ صفحه و در شمارگان ۱۰۰۰ نسخه توسط شرکت چاپ و نشر بین‌الملل منتشر شده است.
————————————————–
[۱] – خبرگزاری فارس، ۲۸-۲-۱۴۰۰
