«تحولات فکری حوزه علمیه قم» خواندنی شد

همزمان با یکصدمین سال بازتاسیس حوزه علمیه قم، کتاب «تحولات فکری حوزه‌ی علمیه‌ی قم (۱۳۵۷-۱۳۰۱)» توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی روانه بازار نشر شد. مسئله اصلی این کتاب مطالعه و بررسی هریک از مقاطع مربوط به حوزه علمیه قم از ۱۳۰۰ تا ۱۳۵۷ شمسی با محوریت زعمای حوزه به منظور نشان دادن تحولات آن است.

به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب حاضر در پنج فصل تألیف شده و در ابتدای هر فصل ضمن اشاره به زندگی‌نامه زعمای حوزه در آن مقطع، تحولات سیاسی، فرهنگی و اقتصادی حوزه علمیه قم بررسی شده است.

در فصل اول به تفصیل تاریخچه حوزه علمیه در جهان اسلام مورد بررسی قرار گرفته است. نویسنده در فصل دوم «تحولات حوزه علمیه قم در دوره شیخ مؤسس» را بررسی می‌کند. به تعبیر نویسنده، ویژگی‌های مهم حوزه علمیه در این زمان نوپا بودن آن است و بیشترین تلاش زعیم حوزه، صرف احیا و تلاش برای رونق بخشیدن به آن بود. در این دوره آیت‌الله حاج شیخ عبدالکریم حائری (شیخ مؤسس) کوشید برای ارتقای حوزه نوپا، آن نهاد را از تنش‌های سیاسی دور نگاه دارد و با حزم و دوراندیشی، رژیم پهلوی را در براندازی آن ناکام گذارد.

در فصل دوم کتاب، درکنار تحولات سیاسی، تحولات فرهنگی و اقتصادی این دوره نیز مورد بررسی قرار گرفته است.

در فصل سوم «تحولات حوزه‌ی علمیه قم در دوره‌ی مراجع ثلاث» مورد بررسی قرار گرفته است. در این فصل نیز نویسنده موضوعات سیاسی، فرهنگی و اقتصادی مرتبط با حوزه را مورد کنکاش قرار داده است.

فصل چهارم به تحولات حوزه علمیه قم در دوره زعامت آیت‌الله بروجردی پرداخته است. در این دوره آیت‌الله بروجردی با پذیرش زعامت حوزه، برای سرعت‌ بخشیدن به تعالی آن نهاد موثر، اصلاحات مهمی را در دستور کار خود قرار داد. حوزه‌ علمیه در این مقطع با محوریت زعیم خود، در عرصه‌های علمی، فرهنگی، اقتصادی، بین‌المللی، سیاسی و اقتصادی به رونق و توسعه دست یافت.

در فصل پنجم «تحولات حوزه علمیه قم در دوره نهضت امام خمینی» مورد بررسی قرار گرفته است. حوزه قم در دوره‌ نهضت، به رشدی قابل‌توجه دست یافت. در این دوره، فکر و اندیشه‌ طلاب و فضلا، به‌ شدت تحت تأثیر نگاه تحول‌گرای امام خمینی قرار گرفت و پس از تبعید ایشان، شاگردانش این مسیر را پی گرفتند.

حوزه علمیه قم که روزگاری با هدف اهتمام به امور دینی تآسیس و سپس احیا شده بود، توانست منشأ تحولی عظیم در کشور قرار گیرد و سیر تحولات سیاسی و اجتماعی را به گونه‌ای دیگر رقم زند.

یادآوری می‌شود، کتاب «تحولات فکری حوزه‌ی علمیه‌ی قم (۱۳۵۷-۱۳۰۱)» تألیف مرجان برهانی و حجت‌الله علی‌محمدی در ۳۵۲ صفحه توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی چاپ و منتشر شده است.