سبک شناسی صاحب جواهر در تفسیر آیات الاحکام

در این تحقیق سعی شده است تا شیوه فهم و تفسیر آیات الاحکام فقیه نامدار و محقق ژرف‌اندیش، ‌‌آیت‌الله محمدحسن نجفی در کتاب ارزشمند “جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام” را تبیین شود، از این رو به بهانه بررسی سبک تفسیری صاحب جواهر، با آوردن ده‌ها شاهد مثال فقهی، اصولی، ادبی، کلامی و … شناخت بهتری از ابعاد علمی ایشان به مخاطبان ارائه‌ می‌شود.

به گزارش شبکه اجتهاد، جلسه دفاع پایان نامه حجت‌الاسلام نوید نظری، طلبه سطح سه این حوزه با عنوان «سبک شناسی صاحب جواهر در تفسیر آیات الاحکام» با بررسی و داوری حجت الاسلام و المسلمین سیدعلی دلبری در مرکز مدیریت برگزارشد.

تدوینگر این پایان نامه با اشاره به اینکه یکی از تحقیقات و پژوهش‌هایی که در دهه‌های اخیر، مورد توجه صاحب‌نظران و اهل پژوهش بوده، بررسی سبک‌های نویسندگان و مؤلفان در خصوص نحوه تألیف و گردآوری اثرشان است، گفت: “سبک‌شناسی” یکی از محورهای مورد بحث در بستر‌های علمی و پژوهشی می‌باشد و معرف این مطلب است که نویسنده چگونه و با کدام مبانی و بر اساس کدام اصول و روش‌، اثر خود را تدوین کرده است.

نظری با بیان اینکه “آیات‌الاحکام” به آیاتی که بیانگر احکام عملی اسلام بوده و یا اینکه صراحتاً حکمی شرعی را بیان کند، گفته‌ می‌شود، ابرازکرد: مشهور این آیات را تا پانصد آیه دانسته‌اند و آثار زیادی در این زمینه نگارش شده است و برخی از فقها و مفسران به صورت مستقل آیات‌الاحکام را در قالب کتابی نگاشته و برخی در ضمن کتاب‌های فقهی خویش به تفسیر آن پرداخته‌اند اما سبک تفسیری آنان به یک گونه نبوده و برخی با روش قرآن به قرآن و برخی با روش حدیثی و … به تفسیر آیات پرداخته‌اند از این جهت، شناخت سبک‌ و روش‌ تفسیر در خصوص آیات‌الاحکام، شیوه استنباط فقهی از تفسیر مفسر را ارائه‌ می‌دهد.

وی با اشاره به اینکه روش تفسیری صاحب جواهر، روش اجتهادی، جامع و کامل است، ادامه داد: شناخت روش تفسیری فقها، می‌تواند افق جدیدی در چشم انداز استنباط احکام برای دانش پژوهان و سالکان این مسیر باشد و با توجه به جایگاه رفیع و تأثیر گذار مرحوم صاحب جواهر و اثر ارزشمندش، شناخت روش تفسیری ایشان برای درک و شناخت کلیت منهج فقهی ایشان و روشن شدن زوایا و ابعاد اجتهادی معظم له‌ می‌تواند برای سالکان طریق فقاهت، مفسران و پژوهشگران این حوزه راهگشا باشد.

طلبه سطح سه حوزه علمیه خراسان با بیان اینکه شیوه‌ها و روش‌های استنباط احکام در میان فقها، متفاوت است، ولی آنچه توانسته کتاب جواهر الکلام را نسبت به دیگر کتب فقهی متفاوت نماید، سبک و سیاق استنباطی آن می‌باشد، به گونه‌ای که فقه جواهری، فقهی‌ می‌باشد که فقیه برای دست یافتن به مراحل بالای اجتهاد، به آن نیازمند است، افزود: در این تحقیق سعی شده است تا شیوه فهم و تفسیر آیات الاحکام فقیه نامدار و محقق ژرف‌اندیش، ‌‌آیت‌الله محمدحسن نجفی در کتاب ارزشمند “جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام” را تبیین کنیم، از این رو به بهانه بررسی سبک تفسیری صاحب جواهر، با آوردن ده‌ها شاهد مثال فقهی، اصولی، ادبی، کلامی و … شناخت بهتری از ابعاد علمی ایشان به مخاطبان ارائه‌ می‌شود.

بنابر گزارش روابط عمومی حوزه علمیه خراسان، نگارنده این پایان نامه از راهنمایی حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر محمدرضا کاظمی در مقام استاد راهنما و هدایت حجت‌الاسلام والمسلمین علی جلائیان اکبرنیا در مقام استاد مشاور، بهره برده است.