شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
محمدجواد ارسطا: عهدنامه مالک اشتر در راستای فقه اجتماعی است و حضرت به مالک اشتر فرمودند «در قلب خود رحمت ورزی نسبت به مردم را راه بده مردمی که مسلمان نیستند و تنها برادر نوعی و دینی تو هستند».
به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدجواد ارسطا در پیش نشست همایش هفدهمین کنگره بین‌المللی نهج البلاغه که در مدرسه امام سجاد(ع) برگزار شد، با بیان اینکه درباره عهده نامه مالک اشتر کارهای زیادی صورت نگرفته گفت: این عهده نامه آنچنان با اهمیت است که هر قدر انسان درباره آن تأمل کند باز می‌بیند، زوایایی زیادی از آن ناگفته مانده است.
دبیر نشست همایش هفدهمین کنگره بین‌المللی نهج البلاغه به بیان فقه اجتماعی از نگاه حضرت علی(ع) پرداخت و افزود: به طور رایج در حوزه، زمانی که به منابع، کتاب و سنت رجوع می‌کنیم، در صدد یافتن حقوق فرد مکلف هستیم و وظیفه‌ای که فرد حقیقی در زمان‌های مختلف بر عهده دارد، تبیین می‌کنیم، در حالی که دو مکلف دیگر نیز هستند که صاحب بررسی می‌باشند یکی دولت و دیگری جامعه اسلامی است.
وی ادامه داد: در کنار فرد مکلف، می‌توان از دولت و جامعه به عنوان دو شخص دیگر که دارنده حق و تکلیف هستند نام برد، اگر به نگاه فردی اکتفاء کردیم، بسیاری از ظرافتها که در قرآن بیان شده نمی‌توان بدست آورد، بلکه با نگاه به فقه اجتماعی ظرافتها مشخص می‌شود.
این استاد حوزه و دانشگاه بیان داشت: زمانی که از منظر فقه اجتماعی به آیات نگاه می‌کنیم به این حقیقت خواهیم رسید که خدا به پیامبر(ص) فرمود «باید نسبت به مردم نرم خو و مهربان باشی و اگر نباشی مردم از اطراف تو پراکنده می‌شوند و وظیفه و تکلیف تو این است»، این تکلیف بر پیامبر(ص) است و باید این گونه سخن بگوید.
وی گفت: اگر پیامبر(ص) نرم خو نبودند، مردم از اطراف او پراکنده می‌شدند و این نشان می‌دهند وقتی پیامبری(ص) که با این همه صفات عالی انسانی، باید با مردم مهربان باشد و این مهربانی بر او تکلیف و واجب است، تا مردم اطراف او بمانند، بنابر این بر جانشینان او و اولیاء غیر معصومی که بعد از او قرار می‌گیرند، نیز واجب است تا با مردم مهربان باشند.
دبیر نشست همایش هفدهمین کنگره بین‌المللی نهج البلاغه اظهار داشت: اما با نگاه فردی به آیات، تکلیف مداری و امر واجب از آن استخراج نمی‌شود، چون با توجه به آیات می‌فهیم که چند حکم مستحبی را دستور می‌دهد و این حکم وقتی مستحب شد، ترک آن جایز می‌شود.
حجت‌الاسلام ارسطا با بیان این که اگر تبلیغ دین بر پیامبر(ص) واجب بوده، پس مقدمه آن هم واجب است و آن مقدمه نرم خویی با مردم است، گفت: مهربانی بر ارکانی مانند عفو، استغفار و مشورت استوار است و «واعف عنهم» دلالت بر هر سه رکن واجب مدیریتی می‌کند.
استاد حوزه و دانشگاه بیان داشت: اگر واجب مدیریتی شد بدین معنا می‌شود که ای پیامبر(ص) تا جای که عفو ممکن است باید عفو کرد و مجازات کرد و حتی مشورت کردن با والی هم واجب است.
وی عنوان کرد: عهد نامه مالک اشتر در راستای فقه اجتماعی است و حضرت به مالک اشتر فرمودند «در قلب خود رحمت ورزی نسبت به مردم را راه بده مردمی که مسلمان نیستند و تنها برادر نوعی و دینی تو هستند».
حجت‌الاسلام ارسطا در پایان ابراز داشت: حضرت امیر علیه‌السلام، محبت ورزی را بر مالک واجب کرد تا مردم از اطراف دین پراکنده نشوند و این واجب همان دستور مدیریتی است. / حوزه
