شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
دومین پیش اجلاسیه کرسی تخصصی نقد نظریه عدالت در فقه، به همت پژوهشکده فقه و حقوق و مرکز همکاری‌های علمی و بین الملل پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در سالن کوثر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار گردید.
به گزارش شبکه اجتهاد، این نشست با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین سیف الله صرامی به عنوان ارائه دهنده و استاد محمد قائینی و حجج‌اسلام والمسلمین دکتر سید رضا مؤدب و دکتر قاضی‌زاده به عنوان شورای داوران به مدیریت حجت‌الاسلام والمسلمین خادمی کوشا برگزار گردید.
در این جلسه حجت‌الاسلام صرامی به ارائه بحث پرداخت و بیان داشت: نظریه مرحوم صانعی دو مدعا دارد؛ مدعای اول این است که مفاد قاعده عدالت این است که در مصادیقی که به تشخیص عرف عدالت است، عدالت عرفی مساوی با حکم شرعی است خواه حکم تکلیفی باشد خواه وضعی. مدعای دوم اینکه اگر دلیل معتبر شرعی وجود داشته باشد اما عرف در زمان خاصی آن حکم را ظالمانه بداند این روایت معتبر مخالف با قرآن می‌شود و باید کنار گذاشته شود. مثل بحث پرداخت دیه اضافه به مرد برای قصاص کردن از او در کشتن یک زن.
وی در رد نظریه اظهار داشت: مرحوم صانعی در مدعای اول به ادله نفی ظلم و به ادله عدالت تمسک جست، اما اشکال ادله نفی ظلم این است که اثبات حکم نمی‌کند و ادله عدالت نیز اولا دلالت بر عدل به معنای عدالت ورزی دارد ثانیا اگر هم دلالت بر عدل کند، مربوط به فعل مکلف است نه توصیف احکام شرع.
عضو هیأت علمی پژوهشکده فقه و حقوق در نقد دلیل مدعای دوم تأکید کرد: در این مدعا با تمسک به ادله نفی ظلم، روایت معتبری که در عرف ظالمانه تشخیص داده شد، مخالف قرآن تلقی شد و لذا کنار گذاشته شد. در حالی که این دلیل معتبر حکم شرعی با ادله «أن الله لیس بظلام للعبید» یا حکومت دارد یا به تقریری ورود دارد و یا از باب تقدیم نص بر ظاهر قابل حل است و لذا مخالفت با قرآن شکل نمی‌گیرد.
سپس ارائه دهنده به سوالات مکتوب ناقدین و داوران حاضر در جلسه پاسخ داد و در پایان جلسه داوران برای بررسی و نتیجه جلسه به شور نشستند.
