تقسیم‌بندی فقه با توجه به اعتبارات مختلف

جلسه اول و دوم مدرسه دوازدهم، کارگاه‌های مشق اجتهاد در جامعهالزهرا قم با موضوع «آفاق فقه ‌پژوهی» برگزار شد. در این دوره از کارگاه‌های مشق اجتهاد که با حضور طلاب نخبه سطح چهار جامعهالزهرا همراه است، حجت‌الاسلام والمسلمین رضا اسلامی عضو هیئت ‌علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی به ارائه بحث پرداخت.

به گزارش خبرنگار اجتهاد، حجت‌الاسلام رضا اسلامی استاد حوزه علمیه قم با بیان اینکه در دانش فقه اصطلاحی تحت عنوان فقه‌های مضاف مطرح شده که بسیار متفاوت از اصطلاح فقه مطلق است، اظهار کرد: با توجه به اینکه چه چیز به عنوان مضاف‌الیه در کنار فقه قرار می‌گیرد می‌توان تقسیم‌بندی‌های مختلفی از فقه مضاف را مطرح کرد.

وی در ادامه به تقسیم‌بندی فقه با توجه به اعتبارات مختلف پرداخت که برخی از آنها عبارتند از: ۱- تقسیم‌بندی فقه به اعتبار ساختار فقه معهود مانند فقه عبادات، فقه معاملات، فقه جزاء، فقه حدود؛ ۲- تقسیم‌بندی فقه به اعتبار موضوعات جدید مانند فقه و رسانه، فقه و ورزش، فقه فضای مجازی و …؛ ۳- تقسیم‌بندی فقه به اعتبار اصناف مکلفین مانند فقه اطفال، فقه زنان، فقه بیماران، فقه مسافر و …؛ ۴- تقسیم‌بندی فقه به اعتبار مسائل جدید که با عناوین مانند فقه مسائل مستحدثه یا فقه المسائل المعاصر یا فقه النوازل هم از آن ذکر می‌شود؛ ۵- تقسیم‌بندی فقه به اعتبار فرد و حکومت؛ ۶- تقسیم‌بندی فقه به اعتبار کشف اهداف و مقاصد و توجه به آنها که از آن به فقه مقاصدی یاد می‌شود؛ ۷- تقسیم‌بندی فقه به اعتبار اقسام مذاهب مانند فقه حنفی، فقه شافعی، فقه مذاهب سائده، فقه مذاهب بائده و…؛ ۸- تقسیم‌بندی فقه به اعتبار منابع مانند فقه القرآن یا فقه الحدیث و ۹- تقسیم‌بندی فقه به اعتبار اشخاص، مکاتب و حوزه‌ها مانند فقه نجف، فقه قم، فقه جواهری و … .

استاد اسلامی همچنین با ارائه نمونه‌ها و مثال‌های مختلف با توجه به تقسیم‌بندی ارائه شده از فقه مضاف پرداخت و گفت: سبب تفاوت در استدلال بین مسائل مستحدثه و کلیت فقه ممکن است دلایلی چون:۱- تکیه بر کاربرد برخی قواعد اصولی؛ ۲- تکیه بر کاربرد جایگاه مهم برخی از منابع؛ ۳- تکیه برکاربرد موضوع شناسی و ۴- صعوبت تطبیق شیوه اجتهادی در مسائل مستحدثه باشد.

پایان این جلسه از کارگاه حجت‌الاسلام رضا اسلامی به سوالات طلاب پاسخ داد.

همچنین، کارگاه آشنایی با نرم‌افزارهای فقهی و پایگاه‌های اطلاعاتی در جامعهالزهرا برگزار شد. در این جلسه از کارگاه استاد رحمانی به معرفی پایگاه‌هایی همچون نورمگز، نورلیب، ویکی فقه، ویکی شیعه و … پرداخت.

لازم به‌ذکر است، مدرسه دوازدهم از کارگاه‌های مشق اجتهاد با حضور طلاب نخبه و سطح چهار جامعهالزهرا در حال برگزاری است.