«درآمدی بر علوم حدیث» اثر جدید علی نصیری

درآمدی بر علوم حدیث کتاب «درآمدی بر علوم حدیث» اثر جدید حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر علی نصیری (نویسنده و استاد حوزه علمیه قم) به عنوان متن درسی سطح یک حوزه برادران از سوی مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه انتشار یافت.

به گزارش شبکه اجتهاد، در مقدمه این کتاب چنین آمده است: از سنت معصومان به عنوان دومین منبع دین شناخت یاد می‌شود که می‌توان گزاره‌های دینی را از آنها استخراج کرد و به هزاران پرسش در عرصه‌های مختلف دینی پاسخ داد.

از سویی دیگر، درنگریستن در تمام دانش‌های اسلامی نشان می‌دهد که روایات در کنار قرآن بیشترین نقش را در ژرفا بخشیدن و فربه کردن آموزه‌های این علوم بر دوش دارند. بر اساس چنین نقش و جایگاه ارزشمند روایات است که ضبط، ثبت و تدوین آنها از آغاز مورد توجه رسول اکرم و اهل بیت (ع) قرار گرفت و این امر با گذار سده‌های متمادی از سوی دانشمندان مسلمان با فراهم آوردن جوامع حدیثی و پدید آوردن دانش‌های مختلف حدیثی شامل چهار دانش تاریخ حدیث، درایه الحدیث، رجال الحدیث و فقه الحدیث با فرازها و نشیب‌های مختلف دنبال شد و امروزه به یُمن تلاش و کوشش بی وقفه آنان، میراث روایی و آثار ارزشمند حدیثی در اختیار ما قرار گرفته است.

به رغم انکار ناپذیر بودن نقش و تاثیر میراث حدیثی و علوم حدیث در همه شاخه‌های علوم اسلامی، دانش حدیث آن چنان که باید و شاید در حوزه‌های علمیه مورد توجه قرار نگرفته است.

خوشبختانه به برکت نهضت اسلامی ایران، اقبال چشمگیری به این دانش در حوزه‌های علمیه و در سراسر کشور پدید آمد و در پی آن مراکز مختلف آموزشی و پژوهشی در زمینه علوم حدیث پایه گذاری شد و رشته‌های تخصصی در مقاطع مختلف تأسیس گردید.

نگارنده که به لطف الهی بیش از دو و نیم دهه مطالعات و تحقیقات خود را به دو زمینه قرآن و روایات معطوف ساخته و تاکنون توفیق انتشار آثار مختلفی در این دو عرصه داشته است، بنا به پیشنهاد معاون پژوهشی وقت حوزه علمیه خواهران در سال ۱۳۸۲ در کنار طراحی دروس تخصصی حدیث حوزه، تالیف کتابی با عنوان «حدیث شناسی» را در دستور کار خود قرار داد.

با توجه به آن که کتاب به لطف الهی در مدت هشت ماه در دو جلد فراهم آمد، بنا به پیشنهاد معاون محترم وقت آموزش حوزه، متن برگزیده و آموزشی از آن با عنوان «آشنایی با علوم حدیث» تدوین یافت و از سال ۱۳۸۴ تا کنون در حوزه علمیه برادران برای پایه ششم به عنوان مدار درس و بحث مورد استفاده قرار گرفت.

با توجه به پیش بینی دو واحد درسی با عنوان «علوم حدیث» در دوره جدید در حوزه علمیه و تغییر اساسی که در سر فصل این درس پیش بینی شده است، کتابی که اینک در اختیار علاقه مندان و خوانندگان مکرم قرار می‌گیرد، در سیزده فصل به شرح ذیل سامان یافته است:

فصل اول: آشنایی با کلیات علوم حدیث

فصل دوم: حدیث در عصر نبوی (ص)

فصل سوم: حدیث در عصر حضرت امیر تا امام سجاد (ع)

فصل چهارم: حدیث در عصر صادقین تا امام عصر (ع)

فصل پنجم: حدیث در دوران غیبت معصوم (ع)

فصل ششم: حدیث در دوران متاخران

فصل هفتم: کلیات و آشنایی با منابع رجالی شیعه

فصل هشتم: اهم اصطلاحات رجالی و قواعد سند شناسی

فصل نهم: اصطلاحات حدیثی (۱)

فصل دهم: اصطلاحات حدیثی (۱)

فصل یازدهم: قواعد فهم احدیث (۱)

فصل دوازدهم: قواعد فهم احدیث (۲)

فصل سیزدهم: آسیب شناسی فهم

از میان این فصول، فصل نخست ناظر به کلیات حدیث شناسی است؛ فصل دوم تا فصل ششم به تبیین تاریخ حدیث شیعه اختصاص یافته است و فصل هفتم و هشتم به اهم مباحث علم رجال و فصل نهم و دهم به اهم مباحث درایه الحدیث ناظر است و در سه فصل پایانی کتاب؛ یعنی فصل یازدهم تا سیزدهم، اهم مباحث فقه الحدیث بازتاب یافته است.

بنابر گزارش موسسه معارف وحی و خرد، با توجه به اقتضائات متون آموزشی، بخش‌های: اهداف فصل، پرسش، پژوهش و معرفی منابع بیشتر جهت مطالعه برای هر فصل پیش بینی شده است.