قالب وردپرس افزونه وردپرس
خانه / آخرین اخبار / قلمرو اختیارات دولت در مسائل خانواده
قلمرو اختیارات دولت در مسائل خانواده

در نگاه علامه طباطبائی؛

قلمرو اختیارات دولت در مسائل خانواده

علامه طباطبائی به‌روشنی بر حق حاکم یا حکومت اسلامی برای دخالت در قلمرو اختیارات افراد ازجمله در امور خانواده تصریح کرده است و نظریۀ «منطقه الفراغ» از آیت‌الله صدر در ادامه و در راستای همین نگاه و ظاهراً برخاسته از آن بوده است.

به گزارش خبرنگار اجتهاد، جایگاه خانواده به عنوان گسترده‌ترین نهاد اجتماعی با خاستگاهی طبیعی و غریزی چنان است که هیچ جامعه‌ای نمی‌‌تواند خود را فارغ از مسائل آن بشمارد. دولت‌ها در هردو حوزۀ حاکمیتی و تصدی‌گری، توجه جدی به حمایت از خانواده و مسائل مرتبط به آن دارند و اعمال قدرت در بخشی از شئون آن را در شمار اختیارات و وظایف خود می‌دانند.

حجت‌الاسلام والمسلمین سیدضیاء مرتضوی استاد خارج فقه حوزه علمیه قم و دانشیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی طی مقاله‌ای به این پرسش می‌پردازد که آیا حکومت اسلامی از موضع حق حاکمیت خود می‌تواند به هدف اجرا و در طول احکام موجود، بر پایۀ مصالح کلی فرد و خانواده و جامعه به سیاست‌گذاری و محدود کردن ارادۀ افراد بپردازد؟

او در این مقاله می‌آورد، آنچه در متون فقهی رایج از گذشته وجود داشته و دارد، نوعاً وظایف و اختیاراتی است که برای حاکم یا حکومت در قلمرو فصل خصومت یا در مواردی از باب حسبه تعریف می‌شود؛ ولی آیا سایر امور نیز که در اصل به اراده و خواست خود اشخاص یا توافق آنان واگذار شده است و شارع حکمی الزامی متوجه افراد نکرده یا حتی حکمی الزامی دارد، در حوزۀ اختیارات و دخالت حکومت قرار می‌گیرد؟ اموری مانند سن ازدواج، رعایت چارچوب‌های بهداشتی، ثبت ازدواج و طلاق و ولادت فرزند، میزان مهریه، نفقه و میزان آن، فرزندآوری و تعداد آن، حضانت، تعدد همسر، نام‌گذاری و شغل فرزندان.

این پژوهشگر مسئله فوق را در نگاه علامه طباطبائی دنبال کرده و می‌گوید: علامه طباطبائی – بر خلاف نوع فقیهان و مفسران – به‌روشنی بر حق حاکم یا حکومت اسلامی برای دخالت در قلمرو اختیارات افراد ازجمله در امور خانواده تصریح کرده است و نظریۀ «منطقه الفراغ» از آیت‌الله صدر در ادامه و در راستای همین نگاه و ظاهراً برخاسته از آن بوده است. البته نگاه امام خمینی گرچه امری فراتر از نگاه این دو اندیشمند است؛ اما نوع نگاه طباطبائی امری راهگشا و نقطه‌ای کلیدی در ادارۀ جامعه ازجمله در حوزۀ مسائل خانواده است.

حجت‌الاسلام مرتضوی در این مقاله، گزارشی تحلیلی از نگاه علامه طباطبائی و نیز سنجش آن با نگاه آیت‌الله صدر و امام خمینی ارائه می‌دهد.

مقاله مذکور در فصلنامه «مطالعات جنسیت و خانواده» دوره ۴، شماره ۱، تابستان ۱۳۹۵ به چاپ رسیده است.

علاقه‌مندان می‌توانند اصل مقاله را از اینجا دریافت و مطالعه نمایند.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

Real Time Web Analytics